Türk Tiyatrosu Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

1950-1954 arası halk açısından bir ‘ekonomik rahatlama’ dönemi olmasının sebebi nedir?

Ekonominin güçlendirilmesi yolunda tarım potansiyeli ilk çıkış noktası olarak ele alınmıştır. Bunun yanı sıra karayolu, baraj ve enerji yatırımlarının artması sanayileşme ve kentleşme sürecini hızlandırmakla kalmamış, ekonomik yaşamda 1950 öncesiyle kıyaslanamayacak bir dinamizm yaratmıştır.

1946-1960 tarihleri arasındaki on dört yıllık süreç neden büyük önem taşımaktadır?

1946-1960 tarihleri arasındaki on dört yıllık süreç öncelikle ülkemizdeki toplumsal, kültürel, siyasal ve ekonomik yaşamda önemli değişimlere yol açmasından ötürü büyük önem taşımaktadır.

Çok partili yaşamın ülkemizde yol açtığı köklü dönüşümün etkileri, tiyatro dünyasında nasıl görülmüştür?

Tiyatromuz da başta oyun yazarlığı olmak üzere kurumsallaşma, oyunculuk, eleştiri gibi alanlarda sancılı ama yeni arayışlardan kaynaklanan bir dönüşüm sürecine girecektir.

Türk Tiyatrosu’nun ‘Altın Çağ’ı olarak nitelendirilen 1960 sonrası tiyatro yaşantısının temelini hangi olaylar oluşturur?

İstanbul Şehir Tiyatroları’nın toparlanmaya başlaması, Devlet Tiyatroları’nın kurulması, Halkevleri ve Köy Enstitüleri’ndeki tiyatro etkinlikleri, özel tiyatroların İstanbul dışında da yaygınlaşması, üniversite düzeyinde tiyatro eğitiminin gündeme getirilmesi, tiyatro eleştirisinin giderek önem kazanmaya başlaması bu sürecin en önemli köşe taşlarıdır.

Ülkemizin en eski ödenekli tiyatrosu hangisidir?

Ülkemizin en eski ödenekli tiyatrosu İstanbul Şehir Tiyatrosu’dur.

İstanbul Şehir Tiyatrosu ne zaman düzenli bir yapıya sahip kavuşabilmiştir?

Kurum, Cumhuriyet’in ilanından sonra düzenli bir yapıya kavuşabilmiştir.

Reşat Nuri Güntekin’in hangi oyunu bir sezonda yüz temsil vererek bu alanda bir rekora imza atmıştır?

Reşat Nuri Güntekin’in Yaprak Dökümü adlı oyunu bir sezonda yüz temsil vererek bu alanda bir rekora imza atmıştır.

Öncelikli olarak Batı tiyatrosunun klasik ve çağdaş birçok oyununu sahnelemiş, yeni yazarları Türk tiyatrosuyla tanıştırmıştır. Uygulamalarında genellikle Alman tiyatro ekolüne bağlı kalan yönetmen, dekor ve sahne düzeni anlayışıyla Şehir Tiyatrosu’na yeni bir soluk getirmiştir. Bahsedilen yönetmen kimdir?

Alman asıllı tiyatro yönetmeni eğitmeni ve sahne tasarımcısı Max Meinecke’dir.

1924’te kurulan ve aslında Konservatuvar’ın çekirdeği sayabileceğimiz Musiki Muallim Mektebi, 1934 yılında tiyatro eğitimi de verilen bu kurumun adı ne olmuştur?

1924’te kurulan ve aslında Konservatuvar’ın çekirdeği sayabileceğimiz Musiki Muallim Mektebi, 1934 yılında tiyatro eğitimi de verilecek olan Milli Musiki ve Temsil Akademisi’ne dönüşmüştür.

Kırklı yılların kültür yaşamına bakıldığında, İstanbul ve Ankara dışında ülke genelinde tiyatroyu yaygınlaştırma girişimlerinin ekseninde yer alan iki kurum hangileridir?

Kırklı yılların kültür yaşamına bakıldığında, İstanbul ve Ankara dışında ülke genelinde tiyatroyu yaygınlaştırma girişimlerinin ekseninde iki kurum yer alır: Halkevleri ve Köy Enstitüleri.

Akademik Düzeyde tiyatro eğitimi nasıl başlamıştır?

Muhsin Ertuğrul’un bu konuyu, kamuoyuyla paylaştığı yazıları, kimi aydınların bu yönde harekete geçmesini sağlar. Prof. Dr. Bedrettin Tuncel ve Prof. Dr. İrfan Şahinbaş’ın AÜ. DTCF bünyesinde bir Tiyatro Enstitüsü’nün açılması fikrini, Dekan Prof. Dr. Ekrem Akurgal da desteklemiştir. Konu böylece 1957 sonunda AÜ Senatosu’nun gündemine gelmiş, 1958 başlarında Milli Eğitim Bakanlığı’nın da onayıyla Tiyatro Enstitüsü kurulmuştur.

1958 yılında, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde kurulan, Türk Tiyatrosu üzerine yapılan bilimsel araştırmalara da odaklanan Tiyatro Enstitüsü, ne zaman kapatılmıştır?

1958 yılında, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde kurulan, Türk Tiyatrosu üzerine yapılan bilimsel araştırmalara da odaklanan Tiyatro Enstitüsü, 1961 yılında kapatılmış, 1964 yılında dört yıllık eğitim veren Tiyatro Kürsüsü olarak yeniden açılmıştır.

Ödenekli olmayan tiyatro topluluklarından. 1955 yılında Ankara’da kurulmuş olan hangi sahne, etkinliklerini günümüze kadar taşıma başarısını göstermiştir?

Ödenekli olmayan tiyatro topluluklarının çalışmalarıdır. 1955 yılında Ankara’da kurulmuş olan Ankara Deneme Sahnesi, etkinliklerini günümüze kadar taşıma başarısını göstermiştir.

1946-60 döneminin özellikle yazarlık açısından en belirgin özelliği nedir?

Farklı kuşaklardan yazarların bir buluşma noktası olmasıdır.

1946-60 dönemine damgasını vuran oyun yazarlarımız hangileridir?

Reşat Nuri Güntekin (1889-1956), Nazım Hikmet (1901-1963), Ahmet Kutsi Tecer (1901-1967), Cevat Fehmi Başkut (1905-1971), Selahattin Batu (1905-1973), Ahmet Muhip Dıranas (1908-1980), Nazım Kurşunlu (1911-1980), Oktay Rıfat (1914- 1988), Haldun Taner (1915-1986), Aziz Nesin (1915-2008), Sabahattin Kudret Aksal (1920-1993), Necati Cumalı (1921-2001), Orhan Asena (1922-2001), Çetin Altan (1927), Refik Erduran (1928), Turgut Özakman (1930), Güngör Dilmen (1930).

Batılılaşmayla birlikte aile kurumunda ve toplumda ortaya çıkan modern yaşam biçimine karşı eleştirel ve karamsar olan yaklaşımdır. Dönemin popüler yazarı Cevat Fehmi Başkut un örnek oyunları hangileridir?

Küçük Şehir, Koca Bebek ve Harput’ta Bir Amerikalı adlı oyunlarıyla bu eğilimin adeta öncülüğünü yapar.

‘Ailede özellikle kadının ve gençlerin sorumluluk duygularını körelten ve özgürlük arayışlarına set çeken katı tutuma karşı çıkan yazarlar, sağlıklı evlilikler ve sağlam temeller üzerine kurulmuş aile yapısının özlemini çekerler’ Bu duruma örnek yazar ve oyunlar hangileridir?

Sabahattin Kudret Aksal, Şakacı, Evin Üstündeki Bulut ve Tersine Dönen Şemsiye; Ahmet Kutsi Tecer Bir Pazar Günü; Orhan Asena Yalan, Ahmet Muhip Dıranas O Böyle İstemezdi adlı oyunlarda bu eğilimi belirgin bir biçimde işlemişlerdir

Oyun yazarlarının aydın ve toplumsal sorumluluk gibi kavramlar etrafında kültürel sorunlara ilgi duymaya başladıkları dönem hangi yıllarda gerçekleşir?

Özellikle 1950 yılından sonra oyun yazarlarının aydın ve toplumsal sorumluluk gibi kavramlar etrafında kültürel sorunlara ilgi duymaya başladıkları görülmektedir.

Toplumsal, kültürel ve siyasal değişim sürecine ilişkin çok sayıda yapıtın kaleme alındığı yıllarda oyun yazarlarımızın üzerinde durduğu önemli bir konu da, ekonomik değişim sürecinden kaynaklanan sorunlar olmuştur. Bu sorunlar nelerdir?

Bu sorunların başında, II. Dünya Savaşı sırasında uygulanan savaş ekonomisi ve DP’nin yaşama geçirdiği liberal ekonomi modelinin yarattığı yeni kazanç biçimleri ve kaynakları gelir.

Yetmişli yıllara kadar 4000’i aşkın temsiliyle bir rekor kıran Cibali Karakolu adlı oyun hangi tiyatroda sahnelenmiştir?

Muammer Karaca Tiyatrosu