Gümrük Mevzuatı Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Transit rejimi nedir? Tanımlayınız.

Transit rejimi İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş ve İhracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış, ama fiili ihracatı gerçekleşmemiş eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki bir noktadan diğerine taşınması işlemlerine uygulanan bir gümrük rejimidir.

Transit rejimine tabi tutulan eşya Türkiye Gümrük Bölgesi içinde nerelere taşınabilir?

Transit rejimine tabi tutulan eşya Türkiye Gümrük Bölgesi içinde;

• Yabancı bir ülkeden gelip yabancı bir ülkeye,
• Yabancı bir ülkeden Türkiye’ye,
• Türkiye’den yabancı bir ülkeye,
• Bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe taşınabilir.

Transit rejimine ilişkin mevzuat başta Gümrük Kanunu olmak üzere bazı düzenlemeleri içermektedir. Bunlar hangileridir?

Ana Mevzuat

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu (Madde: 84-92)
• Gümrük Yönetmeliği (Madde: 212-307)
• Gümrük Genel Tebliği (TIR İşlemleri –Seri No 1)
• Diğer Tebliğ ve Genelgeler (2010-20, 2011-6, 2011-30)

İlgili Mevzuat

• Uluslararası Anlaşma ve Sözleşmeler
• TIR Sözleşmesi (TIR Karnesi)
• İstanbul Sözleşmesi (ATA Karnesi)
• CIM Belgesi, CMR Sözleşmesi 
• 4925 Sayılı Kara yolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği
• 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği

Transit rejimi ile ilgili kavramlardan olan AS Pozisyonu nedir?

AS Pozisyonu: 14.6.1983 tarihli Sözleşme ile belirlenen armonize eşya tanımı ve kodlama sisteminin pozisyonları ve alt pozisyonları için nümerik kodları ifade etmektedir.

Transit rejiminde kullanılacak belgeler nelerdir? Sıralayınız.

Transit rejimine tabi eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde taşınması;

1. Transit rejimi beyanı kapsamında,
2. TIR karnesi kapsamında,
3. Transit belgesi olarak kullanılan ATA karnesi kapsamında,
4. Kuvvetlerin Statüsüne Dair Kuzey Atlantik Anlaşmasına Taraf Devletler Arasındaki Sözleşme ile öngörülen form 302 kapsamında,
5. Posta kolileri dâhil olmak üzere posta yoluyla,
6. Yönetmelik ile belirlenecek hâllerde, demir yolu ile taşımada CIM Taşıma Belgesi, büyük konteynerler ile taşımada TR Transfer Notu, hava yolu ve deniz yolu ile taşımada eşya manifestosu kapsamında yapılabilir.

Transit eşyası için tahakkuk edebilecek gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak üzere teminat verilmesi zorunludur. Ancak hangi haller dışında teminat aranmaz?

1. Hava yoluyla,
2. Boru hattıyla,
3. Demir yoluyla,
4. Deniz yoluyla, yapılan taşımalar için, yönetmelikle belirlenen haller dışında teminat aranmaz.

Transit rejiminde teminat türleri hangileridir, açıklayınız.

Transit rejiminde teminat türleri;

• Bireysel Teminat: Nakit, banka teminat mektubu, döviz vb…

• Toplu Teminat: Birden fazla transit işlemi için verilen teminat

• Garanti Mektubu: Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, belediyelerin, sermayesinin tamamı devlete ait olan kamu iktisadî teşebbüslerinin ve Türkiye’deki yabancı misyon şeflerinin verecekleri garanti mektupları şeklinde olabilir.

Transit beyannamesi kapsamı eşya varış gümrüğüne her durumda teminatlı olarak, memur refakati olmaksızın sevk edilir. Ancak, ithali yasak eşyanın transit beyannamesi ile sevki mutlak surette teminatlı ve memur refakatli olarak yapılır. Teminat yerine memur refakati uygulanabilecek hâller hangileridir?

• Sürülerek götürülen taşıtların (taşıtın kendisinin eşya olduğu durumlar),
• Özel kullanıma mahsus tasıtlarda bulunan eşyanın,
• Aynı Başmüdürlüğe bağlı ve aynı belediye sınırları içerisinde yer alan gümrük idareleri arasında taşınacak eşyanın
• Serbest bölgelerden çıkarılarak yurtdışı edilecek olan Türk menşeli eşyanın transit beyannamesi kapsamında varış gümrük idaresine sevkinde yükümlüsünce teminat verilemediği ve yazılı talepte bulunulduğu hâllerde gümrük idaresinin imkânları dahilinde memur refakati uygulanır.

Transit eşyasının teminat yerine, memur refakatinde taşınması için talepte bulunanlar tarafından yapılması gereken ödemeler nelerdir?

• Refakat memurunun, refakat ve dönüş süresini kapsayan Harcırah Kanununa göre yolluk ve yevmiyelerinin ödenmesi,
• Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında ödenecek tazminat tutarı üzerinden yapılacak kaza ve ölüm sigorta masraflarının ödenmesi gerekir.

Kara yoluyla eşya taşınmasında verilen sürelerin aşılması durumunda ceza uygulaması nasıl yapılır?

Türkiye Gümrük Bölgesinde kara yoluyla transit eşya taşınmasında, gümrük idarelerince belirlenen sürelerin,

• Yirmi dört saate kadar aşılması halinde usulsüzlük cezasının iki katı,
• Kırk sekiz saate kadar aşılması halinde, usulsüzlük cezasının dört katı,
• Yetmiş iki saate kadar aşılması halinde, usulsüzlük cezasının altı katı,
• Yetmiş iki saatten daha fazla bir süre aşılması hâlinde usulsüzlük cezasının sekiz katı para cezası uygulanır.

Hava yoluyla transitte, transit beyannamesi olarak kullanılacak özet beyanlarda hangi bilgilerin yer alması zorunludur?

• Eşyanın taşındığı hava yolu şirketinin adı, 
• Sefer sayısı,
• Yükleme havaalanının adı,
• Boşaltma havaalanının adı,
• Konşimento numarası, 
• Her kalem eşyaya ilişkin; Kap adedi, Eşyanın kısa tanımı ve Brüt ağırlığı.

Gümrük antrepo rejimi hangi hükümleri belirler?

Gümrük antrepo rejimi,

• İthalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmamış ve serbest dolaşıma girmemiş eşyanın,
• Gümrük antreposuna alınması halinde ihracata ilişkin önlemlerden yararlanabilecek ihraç eşyasının bir gümrük antreposuna konulmasına ilişkin hükümleri belirler.

Antrepo tipleri nelerdir?

Antrepo tipleri:

• A Tipi Antrepo
• B Tipi Antrepo
• C Tipi Antrepo
• D Tipi Antrepo
• E Tipi Antrepo
• F Tipi Antrepo

E tipi antrepo nedir? Açıklayınız.

E Tipi Antrepo: İşleticisi ve kullanıcısının aynı kişi olduğu, Kanunu’n 93. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, izin hak sahibinin depolama yerinin antrepo addedildiği veya depolama yeri olmazsa dahi eşyaya antrepo rejimi hükümlerini uygulandığı özel antrepo tipidir.

Antrepo işleticisinin sorumluluları nelerdir?

Antrepo işleticisi;

1. Gümrük antreposunda bulunduğu süre içerisinde eşyanın gümrük gözetimi altında bulunmasını sağlamaktan, 
2. Gümrük antrepo rejimi kapsamında eşyanın muhafaza edilmesiyle ilgili yükümlülükleri yerine getirmekten,
3. İzinde belirtilen özel şartlara uymaktan, sorumludur.

Gümrük antrepolarına ne tür eşyalar konulabilir?

Gümrük antrepolarına;

1. Serbest dolaşıma girmemiş eşya, ithalat vergilerine ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmadan,
2. Gümrük antreposuna konulması halinde ihracata bağlı önlemlerden yararlanabilen serbest dolaşımda bulunan eşya, konulabilir.

Triptik karnesi nedir?

Triptik Karnesi: Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerin turistik amaçlı seyahatlerinde Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen taşıtları için ulusal kefil kuruluş tarafından yalnız Türkiye için geçerli olacak şekilde düzenlenen üç parçadan ibaret teminat hükmünde olan belgedir.

Gümrük kontrolü altında işleme rejiminin belli başlı avantajlarını sıralayınız.

Gümrük kontrolü altında işleme rejiminin belli başlı avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• İthalat vergilerine veya ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın işçiliğe tabi tutulma söz konusudur,
• Serbest dolaşıma girişi öngörür,
• İstihdam artırma amaçlıdır,
• İşlem görmüş ürünün vergi oranı üzerinden vergilendirme yapılır,
• Sınırlı sayıda uygulaması vardır

Konsinye ihracat nedir? Tanımlayınız.

Konsinye İhracat: Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere yurt dışındaki alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube veya temsilciliklerine mal gönderilmesini ifade etmektedir.

İzin başvurusu, işlemi yapan ya da yaptıran tarafından “Gümrük Kontrolü Altında İşleme İzin Başvuru Formu” ile birlikte yetkili gümrük idaresine yapılır. Hangi koşulların gerçekleşmesi durumunda başvuruya olumlu cevap verilir:

Aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi durumunda başvuruya olumlu cevap verilir:

• İthal eşyanın, işlenmiş ürünler içinde kullanıldığının tespit edilebilir olması,
• Kullanılan girdilerin işleme faaliyetlerinin sonucunda esas niteliğinin değişmesi, yani yeniden eski haline dönüşemeyecek nitelik kazanması,
• İthal eşyanın tabi olduğu ticaret politikalarını olumsuz etkilemeyeceğinin kesin olması
• Türkiye’deki benzer eşya üreticilerinin temel ekonomik çıkarlarını olumsuz etkilememesi,
• Eşyaya ilişkin vergilerin teminata bağlanması.