Uluslararası Ticaret Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Günümüzde genellikle hangi kur sistemleri uygulanmaktadır?

Esnek kur sistemleri.

Genel bir tanımlamayla yabancı ülke paralarına veya paraya bağlı likiditesi yüksek ödeme araçlarına ne ad verilir?

Döviz.

Döviz piyasalarında yapılan işlemlerin büyük bölümünü hangi işlemler oluşturur?

Ulusal para ile yabancı paraların birbirine dönüştürülmesi işlemleri oluşturur.

Ülkemizde doğrudan nakit şeklinde olan işlemlere döviz piyasalarında ne ad verilir?

Efektif işlemler adı verilir.

Ülkemizde doğrudan nakit şeklinde olmayan ama kolayca nakde dönüştürülebilen yani likiditesi yüksek araçlar biçiminde olan işlemlere ne ad verilir?

Döviz işlemleri adı verilir.

Döviz piyasasının iki temel ayağını neler oluşturur?

Birincisi interbank piyasası veya toptan piyasa, ikincisi de müşteriler piyasası veya perakende piyasası adı ile anılır.

Piyasaların toptan ve perakende ayağındaki faaliyet gösteren gruplar nelerdir?

Banklar ve banka dışı mali kurumlar, dış ticaret ve dış yatırım işlemleriyle uğraşan birey veya firmalar, spekülatörler ve arbitrajcılar, merkez bankası ve hazine, döviz brokerleri ve enflasyona karşı korunmak isteyen küçük tasarrufçular.

Döviz piyasasının temel aracı kurumları nelerdir?

Bankalardır.

Ticari banklar döviz işlemlerini genellikle bankanın hangi servisinde yönetirler?

Kambiyo departmanı.

Ticari bankalar dışında ülkemizde de yalnızca anında teslim kayıtlı döviz alım satım işlemleri yapan banka dışı mali kurumlar kamuoyunda hangi ad ile tanınırlar?

Döviz büfesi.

Döviz piyasasında kâr amacıyla değil de ülkenin döviz rezervlerini belirli bir düzeyde tutmakla görevli kurumlar nelerdir?

Bu görevi Merkez bankası üstlenmiş olmakla beraber bazen de hazine üstlenebilir.

Döviz brokeri nasıl bir iş yapar?

Bir döviz brokeri kendisi işleme taraf olmadan alıcı ve satıcıyı bir araya getirir. Diğer bir deyişle aracılık görevi yapan kişi ya da firmadır. Hizmetinin karşılığında ise taraflardan bir komisyon alır.

Döviz piyasalarında işlem yapmak için oluşturulmuş olan Reuters adı verilen bilgisayar sistemi nasıl çalışır?

Piyasada işlem yapmak isteyen taraflar broker aracılığına gerek kalmadan fiyat teklif ve taleplerini doğrudan ve anonim biçimde sisteme girerler. Daha sonra iki tarafında fiyat önerileri çakışınca işlem otomatik olarak gerçekleştirilir.

Dolarizasyon nedir?

Türkiye gibi yüksek enflasyonlu ülkelerde ufak gelir sahipleri gelirlerinin reel değerini enflasyona karşı korumak için paraları harcama zamanı gelinceye kadar daha sağlam bazı yabancı paralara dönüştürebilirler. Aslına bu olan enflasyon dolayısıyla ulusal paranın değer biriktirme aracı olma görevini yerine getirememesi demektir ve yaygın deyimle dolarizasyon olarak adlandırılır.

Döviz talebi nedir?

Müşteriler çeşitli amaçlarlar ulusal para karşılığında bankalardan veya banka dışı kurumlardan döviz satın alabilirler. Satın alınan bu dövizler döviz talebini oluşturur.

Döviz arzı nedir?

Herhangi bir yolla döviz kazanan veya ellerinde döviz bulunduran kimseler ulusal para karşılığında ellerinde bulunan dövizleri bankalara veya öteki mali kurumlara satabilirler bu durum döviz arzı kapsamında değerlendirilir.

Döviz piyasasında döviz talep edenlerin amaçları nelerdir?

Döviz piyasasında döviz talep edenlerin amaçları uluslararası mal ve hizmet ticaretinde bulunmak sınır ötesine sermaye çıkartmak ulusal para tasarruflarını enflasyona karşı korumak ve arbitraj ile spekülasyon yapmak biçiminde olabilir.

Döviz piyasasındaki işlemler kaç türlü olabilir?

Döviz piyasasında üç türlü işlem olabilir bunlar anında teslim, vadeli teslim ve swap işlemleri olarak adlandırılır.

Döviz piyasasındaki anında teslim işlemleri olarak adlandırılan işlemler nasıl yapılır?

Anında işlemler alınıp satılan paraların ilke olarak anlaşmaya varıldığı anda teslimi kaydıyla gerçekleştirilen işlemlerdir. Bununla birlikte, anlaşmaya varılır varılmaz taraflardan birinin dövizi, diğerinin de kararlaştırılan kur üzerinden bunun karşılığı olan ulusal parayı teslim etmesi durumu daha çok nakit döviz işlemlerinde görülür.

İşlemin valörü ne demektir?

Ödeme ve teslim tarihine işlemin valörü adı verilir.

Valörlü işlemlerde işlemin iki iş günü sonrasına ait olmasının nedeni nedir?

Valörün iki işgünü sonrasına ait olması taraflara kolaylık sağlamak içindir. Böyle bir süre bir tarafın sattığı dövizi, diğer tarafın da ulusal parayı karşı tarafa devretmeye hazır duruma getirmesine yardımcı olur.

Vadeli teslim işlemleri nelerdir?

Vadeli teslim işlemlerine yalnızca vadeli işlem adı da verilmektedir. Bunlar gelecekte bir tarihte belirli miktar ulusal para ödenerek yani sabit bir kurdan belirli miktarda yabancı paranın satın alınması veya satılması için yapılan sözleşmelerdir.

Vadeli alım ve satım sözleşmeleri nelerdir?

Vadeli alım ve satım sözleşmeleri dolaylı veya dolaysız biçimde olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Dolaylı ve dolaysız vadeli teslim işlemleri nasıl yapılır?

Dolaylı vadeli işlemler yaygın kullanılan ismiyle gelecek işlemleri olarak da adlandırılırlar ve çoğunlukla vadeli döviz işlemi denildiğinde bundan dolaysız işlemleri anlamak gerekir.

Vadeli döviz alım veya satım işlemlerinin özellikleri nelerdir?

Bu işlemler müşteri ile çoğunlukla bir banka arasında imzalanan sözleşmeler biçiminde yapılır. Sözleşmede alınacak veya satılacak dövizin cinsi, miktarı, uygulanacak kur, ödeme ve dövizin teslim tarihine ilişkin bilgiler yer alır. İlke olarak bugünden yalnız sözleşme yapılır. Ulusal paranın ödenmesi ve dövizin teslim edilmesi ise sözleşmede öngörülen ilerideki bir tarihte gerçekleşir. Bu vadeler de çoğunlukla 30, 60, veya 90 gün gibi süreleri kapsar. Ancak ana ilke gerek miktar, gerek süre açısından bu sözleşmeler müşterilerin ihtiyaçlarına uygun biçimde düzenlenirler.

Vadeli sözleşmelerin yapılmasının nedeni nedir?

Vadeli sözleşmelerin yapılmalarındaki en önemli neden, gelecekte döviz cinsinden ödeme yapıncaya veya sağlanacak döviz gelirlerini piyasada ulusal paraya dönüştürünceye kadar geçecek sürede kurlarda ortaya çıkacak olumsuz bir gelişmeden, müşterilerin yani ithalatçı, ihracatçı, dış yatırımcı veya dış kredi kullanıcılarını koruma arzularıdır. Örneğin ithalatçı 90 gün sonra yapacağı bir ödeme ile ilgili olarak piyasada bir banka ile ödeyeceği döviz miktarına eşit bir döviz alım sözleşmesi yapmışsa kurlarda beklenmedik bir artışın yaratacağı kur riskini ortadan kaldırmış olur. İhracatçı da diyelim ki 90 gün sonra elde edeceği dövizleri bugünden sabitleştirilen kur üzerinden satmak üzere banka ile anlaşmışsa riskini gidermiş olur. Kuşkusuz bu tür işlemlere uygulanacak kur, anında işlemlere uygulanacak kur ile aynı olmaz.

Anında teslim kurları ile vadeli teslim kurları arasındaki farkı etkileyen birçok faktör olmasına rağmen bunların içinde ne önemlisi nedir?

İlgili iki ülkede kısa süreli faiz oranlarıdır. Başka bir deyişle kısa süreli faiz oranı düşük olan bir ülkenin
parası, yüksek faizli ülkenin ulusal parası karşısında bu faiz farkı ölçüsünde vadeli piyasada yüksek kurdan satılır. Vay tersine, faiz oranı yüksek ülkenin parası vadeli piyasada bu kur farkı ölçüsünde düşük fiyattan işlem görür.

Döviz piyasalarında Swap biçiminde yapılan sözleşmeler nasıl yapılır?

Döviz piyasasında gerçekleştirilen işlemlerin bir kısmı bu şekilde yapılır. Swap bir yabancı paranın belirli miktarının teslim tarihleri farklı olmak üzere aynı anda alınması ve satılması biçiminde yapılan işlemlere verilen addır. Bunlara geri dönüşüm işlemi de denir. Alım ve satım işlemleri aynı karşı taraf, yani banka veya bir broker ile yapılır. İki işlem birbirine bağlı olarak gerçekleştirilir. Anlaşma aynı karşı taraf ile tek işlem biçiminde yapıldığı başka bir deyişle araya bir zaman farkı girmediği için kur riski söz konusu olmaz.

Vadeli karşılığı anında teslim swapları nedir?

Bir anında döviz işlemi ile karşılığında bir vadeli işlem yapılma biçimindeki döviz swaplarına denir. Örneğin yabancı paralara kısa vadeli olarak yatırılan fonları kur riskine karşı korumak üzere, anında piyasada önce bir döviz akış işlemi, sonra da bununla bağlantılı olarak vadeli bir döviz satış düzenlemesi yapılması, döviz swapı uygulamalarının yaygın uygulanma alanlarıdır.

Ticari bankaların bir yabancı para üzerinde verdikleri eksik veya fazla pozisyonları denkleştirmek üzere diğer banklardan, daha sonra iade edilmek üzere, bu miktar dövizi ödünç almaları hangi işleme bir örnek teşkil eder?

Döviz swapı.

Uluslararası döviz piyasalarında en büyük işlem hacmini hangi işlemler oluşturmaktadır?

Swaplar.

Swap biçiminde yapılan işlemler ile döviz swapı arasındaki fark nedir?

Döviz swapı bir kredi işlemidir. Başka bir deyişle, bir firmanın belirli bir yabancı para üzerinden bulmuş olduğu kredinin yine o yabancı para ile ödenecek olan faizinin, başka bir firmanın ondan farklı bir yabancı para ile elde etmiş olduğu kredinin faizi ile değiştirilmesi işlemidir. Örneğin dolar cinsinden ödenecek bir kredi faizinin Euro cinsinden ödenecek bir kredi faizi ile değiş tokuş edilmesi gibi. Bu tür borçlarda farklı paralar üzerinden borçlanılan kredilerin anaparası genellikle aynıdır. Dolayısıyla swap edilecek olan farklı paralarla ödenecek olan faizlerdir. Bu sayede firma bulabildiği bir paraya bağlı kredinin faizini, asıl istediği yabancı para ile ödeme olanağı elde etmiş olur.

Faiz swapları nedir?

Burada iki firma aynı yabancı para ile borçlanmıştır. Borcun anaparası da aynıdır. Fakat birisi sabit faizli borçtur. Yani tahvil borçlarındakine benzer şekildedir. Diğeri ise değişken faizli bir kredi yani banka kredileri gibidir. Dolayısıyla firmalar aralarında bir swap işlemi yapmakla sabit faizle borçlanan değişken faizi, değişken faizle borçlanan da karşı tarafının sabit faizini öder. Bu işlemi yapmaktaki amaç firmaların en uygun faizle borçlanabildikleri ulusal para ile borçlanıp borçlanma maliyetini daha da düşürebilmeleridir. 

Döviz neye denir?

Yabancı paraların fiyatına döviz denir.

Döviz kuru nedir?

Bir birim yabancı para ile değiştirilebilen ulusal para miktarı, ya da bir birim ulusal paranın karşılığı olan yabancı para tutarıdır.

Dolaysız kotasyon nedir?

Döviz kurunun yabancı para birimi başına ulusal para miktarı olarak tanımlanmasına denir.

Dolaysız kotasyonun diğer adı nedir?

Avrupa yöntemi. 

Dolaylı kotasyon neye denir?

Döviz kuru bir birim ulusal para karşılığı olan yabancı para miktarı biçiminde ifade edilmesidir. Amerikan yöntemi adı da verilir. Dolaysız kotasyonun tersidir.

Kote etmek ne demektir?

Kote etmek ya da kotasyon terimleri genellikle fiyatlar için kullanılır ve ilgili mali kurumun alış veya satış için belirlemiş olduğu fiyatı yansıtır. Bu terim yerine fiyat yazmak ifadesi de kullanılabilir. Banka gibi kurumlar yazdıkları alış fiyatından döviz satın almaya, satış fiyatından da döviz satmaya hazırdırlar. Kuşkusuz müşteriler çeşitli kurumlar tarafından kote edilen fiyatları karşılaştırarak en uygun buldukları fiyat üzerinden işlem yaparlar.

Uluslararası para piyasalarında kurlar ilke olarak nasıl belirlenir?

Dolaysız kotasyon biçiminde belirlenir.

Uluslararası piyasada dolaysız kotasyon olarak belirlenen kurların iki büyük istisnası nelerdir?

Euro ve Sterlin. Bu paraların kurları bunların bir birimi başına öteki paralar cinsinden ifade edilir. Bunun gibi İrlanda poundu ve Yeni Zelanda doları için de dolaysız kotasyon kullanılır.

Dövizlerdeki alış ve satış arasındaki farka ne ad verilir?

Marj adı verilir. Alım ve sarım marjı içinde bankanın kârı bulunmakla birlikte, bunun tümü kâr değildir. İşleme aracılık eden kurumun masrafları da bu marjdan karşılanır.

Yukarıdaki formülde Ps ve Pa ile kastedilen nedir?

Burada PS ve PA sırasıyla bankanın satış ve alış kurlarını ifade eder. Belirtmek gerekir ki bir dövizin satın alınması ile satılması arasında geçecek süre çok kısadır. O bakımdan marjlar yıllık yüzdelere dönüştürüldüklerinde oldukça yüksek oranlara ulaşabilirler.

İki para arasındaki çapraz kur nedir?

Dünyanın değişik yörelerinde döviz ticareti ile uğraşan bankalar ve öteki mali kurumlar döviz kurlarının belirlenmesinde genellikle Amerikan doları ile kendi ulusal paraları arasındaki değişim oranını esas alırlar. Diğer bir deyişle döviz piyasalarında adeta bir değer standardı görevi yapar. Kurların bu şekilde dolar cinsinden ifadesi kur hesaplamaları açısından büyük kolaylıklar sağlar. Çünkü çeşitli ülkelerin döviz piyasalarında, kurlar Amerikan doları ile kendi ulusal paraları arasındaki oran biçiminde ifade edildiğinde buradan, dolar dışı iki farklı ulusal para arasındaki değişim oranı otomatik biçimde hesaplanabilir. Bu şekilde ortak dolar paydasından hesaplanan kurlara çapraz kur adı verilir.

Döviz arbitrajı nedir?

Döviz, menkul değer, ticari mal veya üretim faktörü gibi bir ekonomik varlığın aynı andaki fiyat farklılıklarından kazanç sağlamak üzere eşanlı olarak alınıp satılması veya satılıp alınması biçimindeki işlemlere artbitraj adı verilir.

Yer arbitrajı nedir?

Piyasa veya yer farklılıklarından kaynaklanan arbitraj türüdür.

Arbitraj, çeşitli piyasalardaki kurlar arasında bozulan dengeyi gidermekte ve dünya çapında kurlar arasında bir uyum sağlanmasında nasıl yardımcı olur?

Örneğin arbitrajcı İstanbul’da Türk Lirası karşılığı olarak dolar satın aldıkça bu piyasada doların fiyatı yükselir ve Türk Lirasının fiyatı düşer. Tersine New York piyasasındaki Türk Lirası karşılığı dolar satıldıkça da dolar fiyatında düşme yani Türk Lirası fiyatında yükselme ortaya çıkar. Fiyatlarda ters yöndeki bu gelişmelerin sonucunda döviz kurları iki piyasada aynı düzeye gelir. Kur eşitliği sağlandığında kârlılık ortadan kalktığı için arbitraj da son bulur.

Spekülasyon nedir?

Genel bir tanımlamayla spekülasyon bir kimsenin kendi yaptığı tahminlere dayanarak fiyatında yükselme beklediği ekonomik varlığı satın alması, fiyatında düşme beklediklerini ise satması yoluyla bir kâr sağlama faaliyetidir. Eğer tahminleri doğru çıkarsa kâr yanlış çıkarsa da zarar eder.

Muhabir banka neye denir?

Bazı büyük bankalar özellikle dış ticaretin finansmanı ve uluslararası mali işlemler konularında uzmanlaşmışlardır. Uluslararası ödeme konumlarında faaliyet gösteren bankların yurtdışındaki işlerini gördürebilmeleri için o ülkelerdeki belirli bankalarla ilişki kurmaları zorunludur. Böylece iki ayrı ülkede faaliyet gösteren ve karşılıklı olarak birbirlerinin işlerini yürütmek üzere aralarında anlaşma bulunan banklara muhabir banak adı verilir. 

CHIPS bilgisayar ağı ne işe yarar?

Bankalar, dolar fonlarının uluslararası transferiyle ilgili olarak kısaca CHIPS (Clearing House Interbank Payments System: Takas Kurumu Interbank Ödeme Sistemi) olarak adlandırılan bir bilgisayar ağı kullanır. Dünyada dolarla ilgili interbank transferlerinin yüzde 90’dan fazlası bu ağ ile yapılır. Merkez ofisi New York’tadır. 150’den fazla mevduat kuruluşu bu sisteme üyedir.

Bir bankanın ilgili yabancı para üzerinde gazla (uzun) pozisyon alması ne demektir?

Eğer satın alınan veya satın alma yükümlülüğü altına girilen döviz miktarı satış veya üstlenilen satış yükümlülüğü tutarından fazla ise o takdirde döviz rezervlerinde bir artışla karşılaşılır. İşte bu duruma bankanın ilgili yabancı para üzerinde fazla (uzun) pozisyon alması denir.

Konvertibilite neyi ifade eder?

Bir ülke ulusal parasının döviz piyasasında serbestçe öteki ülke paralarına dönüştürülebilme özelliğine sahip olmasıdır. Aynı zamanda ülkede ulusal yasaların serbest döviz işlemi yapılmasına izin vermesi demektir.

Döviz piyasasının diğer piyasalardan farkları nelerdir?

Döviz piyasaları döviz arz ve talep edenlerin doğrudan karşılaştıkları piyasalar değildir. B. Döviz piyasaları belirli bir borsa biçiminde örgütlenmiş piyasalar değildir. C. Bazı büyük bankalar çoğunlukla piyasa yapımcısı durumundadırlar. D. Müşterinin ihtiyaçlarına göre sözleşme yapılabilmesi. E. Döviz piyasaları küresel nitelikteki piyasalardır. F. Yeryüzünde döviz piyasası hiç kapanmayan bir piyasa durumundadır. G. Döviz piyasaları tam rekabet piyasalarına oldukça yakın piyasalardır.

Döviz piyasasının fonksiyonları nelerdir?

• Satınalma gücü transferi.
• Kredi Sağlama.
• Riskten Korunma

Kur riskinden korunma yöntemleri nelerdir?

Bunlardan ilki vadeli piyasa işlemleri yoluyla korunmaktır. İkincisi anında teslim piyasasında işlem yaparak korunmak, üçüncü yöntem: opsiyon sözleşmeleri yoluyla güvence almak, dördüncü yöntem, gelecekte işlem piyasası sözleşmeleri yoluyla koruma sağlamak ve son olarak da firma stratejileri ile kur riskini önlemektir. 

Döviz kurlarındaki değişmeleri açıklamaya yönelik teoriler nelerdir?

Bu teorilerin ilki dış ticaret akımları yaklaşımıdır. İkincisi satınalma gücü paritesi yaklaşımı, üçüncü teori, parasalcı teori ve kur değişmeleri, dördüncü teori, portfolyo teorisi ve kur değişmeleridir.

Esnek kur uygulamalarına geçilmeden önceki dönemlerde ana ilke ne idi?

Esnek kur uygulamalarına geçilmeden önceki dönemlerde döviz kurlarının sabit tutulması ana ilke idi.

Döviz piyasasının iki temel ayağı nedir?

Döviz piyasasının iki temel ayağı vardır; birisi interbank piyasası veya toptan piyasa, diğeri de müşteriler piyasası veya perakende piyasasıdır.

Spekülâtörler ve arbitrajcılar nasıl kazanç sağlamaktadır?

Spekülâtörler ve arbitrajcılar piyasada doğrudan işlem yaparak kazanç sağlamaya çalışırlar. Arbitrajcılar, risk üslenmeden aynı dövizin fiyat farklarından kâr elde etmek için alım ve satım işlemleri yaparlar. Spekülâtörler ise kurlarda bekledikleri değişmelerden kazanç sağlamak üzere alım satım yaparlar. Başka bir deyişle risk üslenerek kazanç sağlamaya çalışırlar

Merkez Bankaları ve hazine döviz piyasasına nasıl etki ederler?

Merkez bankası (bazen de Hazine), döviz piyasasını kâr amacıyla değil, ülkenin döviz rezervlerini belirli düzeyde tutmak (eksikleri piyasadan tamamlamak ve fazlayı piyasada satmak) ve ulusal parası değerini istenen doğrultuda ve ölçüde etkilemek için kullanırlar. Merkez bankasının yaptığı müdahaleler izlenen kur politikasının yürütülmesi ile ilgilidir. Eğer ülkede istikrarlı bir kur politikası benimsenmişse o taktirde, merkez bankası kurdaki ani ve şiddetli yükselmeleri (düşüşleri) önlemek üzere, piyasada döviz satışında (satın alımında) bulunur. Ancak bazen hükümetler kur istikrarını sağlamaktan başka amaçlar da gütmekte olabilirler. Örneğin kısa süreli yabancı mali sermayeyi ülkeye çekmek için aşırı değerlenmiş kur politikası izlemek veya ülkenin dış piyasalardaki rekabet gücünün yükseltilmesine yönelik olarak eksik değerlenmiş kur politikası uygulamak gibi.

"Broker"i nasıl tanımlayabiliriz?

Broker, kendisi işleme taraf olmadan alıcı ve satıcıyı bir araya getiren, diğer bir deyişle aracılık görevi yapan kişi (firma)’dir. Hizmetinin karşılığında da taraflardan bir komisyon alır. Anında haberleşmeyi sağlamak üzere broker dünya etrafında yüzlerce banka veya öteki mali temsilcilerle açık telefon bağlantısı kurabilir.

Dolarizasyon ne demektir?

Yüksek enflâsyonlu ülkelerde, ufak gelir sahipleri gelirlerinin reel değerini enflâsyona karşı korumak için bu paraları harcama zamanı gelinceye kadar daha sağlam bazı yabancı paralara dönüştürdükleri görülmektedir. Aslında bu olay enflasyon dolayısıyla ulusal paranın değer biriktirme aracı olma görevini yerine getirememesi demektir ve yaygın deyimle dolarizasyon olarak adlandırılır.

Döviz piyasasının müşterileri kimlerdir?

Döviz piyasasının müşterileri, yani alıcı ve satıcı durumunda olanlar uluslararası ticari, mali işlem yapan veya spekülatif faaliyette bulunan gerçek kişilerle firmalar veya öteki ticari ve mali kurumlardır. Bankalar, esas fonksiyonları alım ve satıma aracılık etmekle birlikte, bazen kendileri de doğrudan alıcı veya satıcı olarak bu piyasaya girerler.

Döviz piyasasında döviz talep edenlerin amaçları nelerdir?

Döviz piyasasında döviz talep edenlerin amaçları, uluslararası mal ve hizmet ticaretinde bulunmak, sınır ötesine sermaye çıkartmak, ulusal para tasarruflarını enflasyona karşı korumak ve arbitraj ile spekülasyon yapmak biçiminde olabilir. Normal koşullar altında ilk iki neden en önemli yeri tutar. Diğer bir deyişle, ithalatçılar yurt dışından mal ve hizmet ithali için ellerindeki ulusal para fonlarıyla döviz satın alır, yani döviz talebinde bulunurlar. Bunun gibi, yurt dışına mal ve hizmet ihraç edip de döviz geliri elde eden ihracatçılar, bu dövizleri ulusal paraya dönüştürmek için bankaya satmakla döviz arz etmiş olurlar.

Piyasadaki işlem türleri nelerdir?

Döviz piyasasında işlemler üç türlü olabilir: anında teslim işlemleri, vadeli teslim işlemleri ve swap işlemleri.

Anında teslim işlemleri ne anlama gelmektedir?

Anında işlemler (spot transactions), alınıp satılan paraların ilke olarak anlaşmaya varıldığı anda teslimi kaydıyla gerçekleştirilen işlemlerdir. Bununla birlikte, anlaşmaya varılır varılmaz taraflardan birinin dövizi, diğerinin de kararlaştırılan kur üzerinden bunun karşılığı olan ulusal parayı teslim etmesi durumu daha çok nakit döviz işlemlerinde görülür.

Vadeli sözleşmelerin yapılmalarındaki en önemli neden nedir?

Vadeli sözleşmelerin yapılmalarındaki en önemli neden; gelecekte döviz cinsinden ödeme yapıncaya veya sağlanacak döviz gelirlerini piyasada ulusal paraya dönüştürünceye kadar geçecek sürede kurlarda ortaya çıkacak olumsuz bir gelişmeden, müşterilerin (ithalatçı, ihracatçı, dış yatırımcı veya dış kredi kullanıcıları) korunma arzularıdır.

Döviz piyasasında gerçekleştirilen swap işlemi nasıl uygulanır?

Swap bir yabancı paranın, belirli miktarının teslim tarihleri (valör) farklı olmak üzere, aynı anda alınması ve satılması biçiminde yapılan işlemlere verilen addır. Bunlara geri dönüşümlü işlem de denebilir. Alım ve satım işlemleri aynı karşı taraf, yani banka veya bir broker ile yapılır. İki işlem birbirine bağlı olarak gerçekleştirilir. Anlaşma aynı karşı taraf ile tek işlem biçiminde yapıldığı, başka bir deyişle araya bir zaman farkı girmediği için kur riski söz konusu olmaz.

Döviz swapı olarak adlandırılan işlem neyi ifade etmektedir?

Döviz swapı bir kredi işlemidir. Başka bir deyişle, bir firmanın belirli bir yabancı para üzerinden bulmuş olduğu kredinin yine o yabancı para ile ödenecek olan faizinin, başka bir firmanın ondan farklı bir yabancı para ile elde etmiş olduğu kredinin faizi ile değiştirilmesi işlemidir. Örneğin dolar cinsinden ödenecek bir kredi faizinin euro cinsinden ödenecek bir kredi faizi ile değiş tokuş edilmesi gibi. Bu tür borçlarda farklı paralar üzerinden borçlanılan kredilerin ana parası genellikle aynıdır. Dolayısıyla swap edilecek olan farklı paralarla ödenecek olan faizlerdir. Bu sayede firma bulabildiği bir paraya bağlı kredinin faizini, asıl istediği yabancı para ile ödeme olanağı elde etmiş olur.

Dolaysız kotasyon ne anlama gelmektedir?

Döviz kurunun yabancı para birimi başına ulusal para miktarı olarak tanımlanmasına dolaysız kotasyon (direct quotation) denmektedir. Bu yönteme ayrıca “Avrupa yöntemi” (European terms) de denir.

Kur marjı nedir?

Alış ve satış fiyatları arasındaki farka marj (spread) adı verilir. Alım ve satım marjı içinde bankanın kârı bulunmakla birlikte, bunun tümü kâr değildir; işleme aracılık eden kurumun masrafları da bu marjdan karşılanır.

Döviz arbitrajı nedir?

Döviz, menkul değer, ticari mal veya üretim faktörü gibi bir ekonomik varlığın aynı andaki fiyat farklılıklarından kazanç sağlamak üzere eşanlı olarak alınıp satılması (veya satılıp alınması) biçimindeki işlemlere arbitraj (arbitrage) adı verilir.

Anında teslim piyasasında spekülasyon nasıl yapılır?

Anında teslim piyasasında spekülasyon, nakit yabancı paraların alım satımı biçimindedir. Bunun için eldeki nakit fonlarını bu işlemlere bağlamak gerekir. Bazı amatör spekülatörler bunu deneyebilirler. Ama profesyonel spekülatörler, geleceğe yönelik piyasalarda “oynamayı” tercih ederler. Çünkü bu yol daha pratik ve masrafsız olmaktadır.

Muhabir banka nedir?

Uluslararası ödeme konularında faaliyet gösteren bankaların, yurtdışındaki işlerini gördürebilmeleri için o ülkelerdeki belirli bankalarla ilişki kurmaları zorunludur. Böylece iki ayrı ülkede faaliyet gösteren ve karşılıklı olarak birbirlerinin işlerini yürütmek üzere aralarında anlaşma bulunan bankalara muhabir banka (corresponding bank) adı verilir. Muhabir banka bazen, çokuluslu bir bankanın yabancı ülkede faaliyet gösteren şubesi de olabilir. Ancak bu zorunlu değildir, tamamen ayrı bankalar arasında da varılan anlaşma gereği muhabirlik ilişkisi kurulabilir. Muhabir bankalar, birbirleri üzerinde ve o yabancı ülkelerin ulusal paraları cinsinden her an kullanılabilecek alacak hesapları bulundururlar. Karşı banka adına bir ödeme yapılırken onun hesabı borçlandırılır, bir gelir tahsili durumunda da bu hesap alacaklandırılır.

Konvertibilitenin ilk koşulu nedir?

Konvertibilitenin ilk koşulu, ülkede yasalara göre serbest bir döviz piyasasının varlığıdır. Bu piyasada bankalar ve öteki aracı kurum ve kuruluşlar, dileyen herkese ve diledikleri miktarda döviz satarlar veya bunların arz edecekleri dövizleri satın alırlar. Böylece ulusal paranın yabancı paralara dönüştürülmesi, dövizlerin ithal ve ihracı tamamen serbesttir.

Döviz piyasalarının diğer piyasalardan farklılıkları nelerdir?

-Döviz piyasaları döviz arz ve talep edenlerin doğrudan karşılaştıkları piyasalar değildir.

-Döviz piyasaları belirli bir borsa biçiminde örgütlenmiş piyasalar değildir.

-Piyasa yapımcılığı

-Müşterinin ihtiyaçlarına göre sözleşme yapılabilmesi

-Döviz piyasaları küresel nitelikteki piyasalardır.

-Yeryüzünde döviz piyasası hiç kapanmayan bir piyasa durumundadır.

-Döviz piyasaları tam rekabet piyasalarına oldukça yakın piyasalardır.

Döviz piyasasının üç temel işlevi nedir?

Döviz piyasasının üç temel işlevi vardır. Bunlar satınalma gücünün transferi, kredi sağlama ve kur riskinden korunmadır.

Kur riskinden korunmak için uygulanabilecek yöntemler nelerdir?

-Vadeli Piyasa İşlemleri Yoluyla Korunma

-Anında Teslim Piyasasında İşlem Yaparak Korunma

-Opsiyon Sözleşmeleri Yoluyla Güvence

-Gelecekte İşlem Piyasası (futures) Sözleşmeleri Yoluyla Korunma

-Firma Stratejileri ile Kur Riskinin Önlenmesi 

-