Dış Ticarete Giriş Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Dış Ticaretin Mal Ve Ülke Bazında Çeşitlendirilmesi

1. Soru

Kopenhag Kriterleri hangi başlıklar altında toplanmıştır. Neleri içermektedir?

Cevap

Kopenhag Kriterleri üç başlık altında toplanmıştır: ? Siyasi Kriterler: Aday ülke, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları, azınlıkların korunması ve kabul görmesinin güvence altına alındığı istikrarlı bir kurumsal yapıya kavuşmuş olmalıdır. ? Ekonomik Kriterler: Aday ülkede iyi işleyen bir pazar ekonomisi ve AB içindeki piyasa güçlerine ve rekabet baskısına karşı koyabilme kapasitesi bulunmalıdır. ? Topluluk Müktesebatının Kabulü: Aday ülke; siyasi, iktisadi ve parasal birliklerin amaçlarına uyulması dâhil olmak üzere, Avrupa Birliği mevzuatını üstlenebilme ve uygulayabilme kapasitesine sahip olmalıdır. Bunlar arasında siyasi kriterler; yani demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve azınlıklara saygı ABye üyelik görüşmelerinin başlaması için önkoşuldur. Bu kriterleri yerine getirmeyen bir ülke ile müzakere süreci başlatılmamaktadır.


2. Soru

Avrupa Birliği’nin genişleme süreci nasıl olmuştur ve katılımcı ülkeler hangileridir?

Cevap

İlk Genişleme: İngiltere, İrlanda ve Danimarka (1973), İkinci Genişleme: Yunanistan (1981), Üçüncü Genişleme: İspanya ve Portekiz (1986), Dördüncü Genişleme: Avusturya, İsveç ve Finlandiya (1995), Beşinci Genişleme: Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Slovakya, Malta ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (2004), Altıncı Genişleme: Bulgaristan ve Romanya (2007) tarihlerinde olmuştur.


3. Soru

Nice Anlaşması nedir ve ne zaman yapılmıştır?

Cevap

26 Şubat 2001’de Nice’de imzalanan, 1 Şubat 2003’de yürürlüğe giren Nice Antlaşması, 2004’te gerçekleşen genişlemenin zorunlu kıldığı kurumsal düzenlemeleri kapsamaktadır. Ayrıca bu Antlaşmada Bakanlar Konseyi’nin oybirliği yerine nitelikli çoğunlukla karar aldığı alanların sayısının arttırılması öngörülmüştür, Avrupa Topluluklarını kuran Antlaşmalar ile AB Antlaşmasında buna uygun değişiklikler getirilmiştir. Antlaşma ile temel olarak, Avrupa Parlamentosu, Konsey, Komisyon, Adalet Divanı ve Sayıştay gibi temel kurumların yanı sıra Bölgeler Komitesi, Ekonomik ve Sosyal Komite gibi kurumların üye sayılarında ve yapılarında değişiklikler ile Topluluk karar alma süreçleri, temel hak ve özgürlükler, güvenlik ve savunma politikası konularında düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.


4. Soru

Avrupa Birliği’nin Yardımcı (Fonksiyonal) Kurumları nelerdir?

Cevap

Avrupa Birliği’nin yardımcı kurumları şunlardır: Avrupa Merkez Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Ekonomik ve Sosyal Komite, Bölgeler Komitesi, Avrupa (Denetçiliği) Ombudsmanı’dır.


5. Soru

Avrupa Birliği’nin ortak politikaları nelerdir?

Cevap

Ortak Tarım Politikası, Ekonomik ve Parasal Birlik Politikası, Avrupa Birliği Rekabet Politikası, Avrupa Birliği’nin Ortak Ticaret Politikası, Avrupa Birliği’nin Sosyal Politikası, Avrupa Birliği Sanayi Politikası, Bölgesel Politika, Araştırma ve İnovasyon Politikasıdır.


6. Soru

Avrupa Birliğine aday ülkeler hangileridir?

Cevap

Avrupa Birliği’ne aday ülkeler: Hırvatistan, Makedonya, İzlanda, Karadağ ve Türkiye’dir.


7. Soru

AB’nin temelini oluşturan değerler nelerdir?

Cevap

AB’nin temelini oluşturan değerler arasında özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü, insan haklarına saygı yer almaktadır.


8. Soru

Lizbon Stratejisi’nin yerini alan ve AB’nin yeni ekonomik dönüşüm stratejisini ve 2020 yılı için hedeflerini belirleyen nedir?

Cevap

Lizbon Stratejisi’nin yerini alan ve AB’nin yeni ekonomik dönüşüm stratejisini ve 2020 yılı için hedeflerini belirleyen “Avrupa 2020 Stratejisi: Akıllı, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Büyüme için Avrupa Stratejisi” Raporu Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı tarafından 3 Mart 2010 tarihinde açıklanmıştır


9. Soru

Avrupa Toplulukları sütunu neleri kapsamaptadır?

Cevap

Avrupa Toplulukları sütunu Ekonomik ve Parasal Birlik, Avrupa Birliği vatandaşlığı, ortak pazar, topluluk politikaları ve kurumları gibi önemli konuları kapsamaktadır


10. Soru

Avrupa 2020 stratejisi, belirlediği akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme öncelikleri kapsamında istihdam, eğitim, sosyal içerme, Ar-Ge ve iklim ve enerji konularında birbirini destekleyen kaç hedef belirlemiştir?

Cevap

Avrupa 2020 stratejisi, belirlediği akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme öncelikleri kapsamında istihdam, eğitim, sosyal içerme, Ar-Ge ve iklim ve enerji konularında birbirini destekleyen 5 hedef belirlemiştir. bu hedeflerin gerçekleştirilmesi amacıyla 7 girişimin hayata geçirilmesi öngörülmektedir. Bu girişimler “Yenilikçilik Birliği”, “Hareket Halinde Gençlik”, “Avrupa için Dijital Gündem”, ”Kaynakları Verimli Kullanan Avrupa”, “Küreselleşme Çağı için Sanayi Politikası”, “Yeni Beceri ve İşler için Gündem” ve “Yoksulluğa Karşı Avrupa Platformu”dur. Stratejide, AB için birbirini destekleyen üç öncelik belirtilmektedir


11. Soru

Avrupa'da bir 'Birliğin' oluşturulmasına ne zaman karar verilmiştir?

Cevap

Kalıcı barışın sağlanmasının teminatı olarak Avrupa kıtasında Avrupalı devletlerinin bir araya gelerek bir 'Birlik' oluşturması fikri 14. yüzyıldan itibaren tarihçiler, filozoflar, hukukçular ve siyaset adamları tarafından dile getirilmiştir. I. Dünya Savaşı sonrasında da Avrupa'da bir 'Birliğin' oluşturulmasına yönelik önemli fikirler ortaya çıkmasına rağmen Birliğin temellerinin atılması II. Dünya Savaşı sonrasında gerçekleşmiştir.


12. Soru

Avrupa Birliği’nin en önemli Değerleri nelerdir?

Cevap

Ekonomik, sosyal ve bölgesel uyumu ve üye devletler arasındaki dayanışmayı teşvik eder. Zengin kültürel ve dilsel çeşitliliğe saygılıdır ve Avrupa’nın kültürel mirasının korunmasını ve yükseltilmesini garanti eder. Diğer ülkelerle ilişkilerde Birlik değerlerinin yükseltilmesine ve desteklenmesine katkı sağlar. Barışa, güvenliğe dünyanın sürdürülebilir kalkınmasına, bireyler arasında karşılıklı saygı ve bağlılığa, serbest ve adil ticarete, yoksulluğun ortadan kaldırılmasına ve insan haklarına özellikle çocuk haklarının korunmasına katkıda bulunur. Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin prensiplerine saygılı olmayı da içeren uluslararası hukukun gelişimini ve bu hukuka tam anlamıyla uyulmasını destekler.


13. Soru

Benelüks Birliği nedir ve ne zaman kurulmuştur?

Cevap

AB’nin başlangıç noktası olarak Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nu kuran Paris Antlaşması sayılır. Ancak Avrupa’da ilk ekonomik birleşme hareketi Hollanda, Belçika ve Lüksemburg arasında imzalanan Quchy Sözleşmesi ile 18 Temmuz 1932 tarihinde yaratılan Benelüks Birliği’dir. Ancak AET’nin kurulması ve başarıya ulaşması Benelüks Birliği’nin önemini kaybetmesine yol açmış ve Birliğin AET ile başarılı bir şekilde bütünleşmesi gerçekleşmiştir.


14. Soru

Avrupa Birliği’nin Amaçları nelerdir?

Cevap

Avrupa Birliği’nin amacı barışı teşvik etmek, Birlik değerlerini yükseltmek ve bireylerinin refahını arttırmaktır. AB; vatandaşlarına özgürlük, güvenlik ve adalet sunma amacındadır. Dengeli ekonomik büyüme, fiyat istikrarı, rekabetçi sosyal piyasa ekonomisi, yüksek düzeyde çevre kalitesinin korunması ve geliştirilmesine dayalı olarak AB, Avrupa’nın sürdürülebilir kalkınması için çalışır.


15. Soru

Paris Anlaşması nedir?

Cevap

Schuman Planı’yla ortaya konulan uluslararası kuruluş, altılar olarak da adlandırılan Federal Almanya Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg’un imzaladığı Paris Antlaşmasıyla 1951 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) kurulmuştur. Böylece AKÇT ile devletler, tarihte ilk defa, kendi iradeleri ile ulusal egemenliklerinin bir kısmını uluslar üstü bir kuruma devretmişlerdir. Kömür ve çelik sektöründe başlayan bu ekonomik entegrasyon Avrupada sürekli barışın sağlanmasının ilk adımı olmuş ve bugünkü Avrupa Birliğinin temeli böylece atılmıştır. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunun kurulmasından sonra, Avrupa Savunma Topluluğu ile Avrupa Siyasal Topluluğunun oluşturulmasına yönelik girişimler meydana gelmiş ancak bu çabalar sonuçsuz kalmıştır.


16. Soru

1 Şubat 2003’de yürürlüğe giren Nice Antlaşması neleri kapsamaktaydı?

Cevap

26 Şubat 2001’de Nice’de imzalanan, 1 Şubat 2003’de yürürlüğe giren Nice Antlaşması, 2004’te gerçekleşen genişlemenin zorunlu kıldığı kurumsal düzenlemeleri kapsamaktadır. Ayrıca bu Antlaşmada Bakanlar Konseyi’nin oybirliği yerine nitelikli çoğunlukla karar aldığı alanların sayısının arttırılması öngörülmüştür


17. Soru

Schuman Planı’yla ortaya konulan uluslararası kuruluş, altılar olarak da adlandırılan Federal Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg’un imzaladığı Paris Antlaşmasıyla 1951 yılında ne kurmuşlardır?

Cevap

Schuman Planı’yla ortaya konulan uluslararası kuruluş, altılar olarak da adlandırılan Federal Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg’un imzaladığı Paris Antlaşmasıyla 1951 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) kurulmuştur.


18. Soru

Avrupa Topluluklarının kuruluşundan itibaren başarılı bir gelişim göstermesi nasıl bir yol takip etmiştir?

Cevap

Avrupa Topluluklarının kuruluşundan itibaren başarılı bir gelişim göstermesi, başlangıçta AT’ye girmek istemeyen ülkelerin daha sonra üyelik başvurusunda bulunarak bu oluşumda yer almak istemelerine yol açmıştır. Özellikle İngiltere, AT’nin başarılarından etkilenerek, Avrupa’nın bütünleştirilmesi çalışmasında aktif rol almama kararını tekrar gözden geçirerek 1961’de AT’nin tam üyesi olabilmek için ilk başvurusunu yapmıştır.


19. Soru

Avrupa Birliği Stratejisi nedir, hangi öncelikleri belirlemektedir?

Cevap

Avrupa 2020 stratejisi, belirlediği akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme öncelikleri kapsamında istihdam, eğitim, sosyal içerme, Ar-Ge ve iklim ve enerji konularında birbirini destekleyen 5 hedef belirlemiştir. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi amacıyla 7 girişimin hayata geçirilmesi öngörülmektedir. Bu girişimler Yenilikçilik Birliği, Hareket Halinde Gençlik, Avrupa için Dijital Gündem, Kaynakları Verimli Kullanan Avrupa, Küreselleşme Çağı için Sanayi Politikası, Yeni Beceri ve İşler için Gündem ve Yoksulluğa Karşı Avrupa Platformudur. Stratejide, AB için birbirini destekleyen üç öncelik belirtilmektedir. Bunlar: I. Akıllı Büyüme: Bilgi ve Yeniliğe dayalı bir ekonomi, II. Sürdürülebilir Büyüme: Daha verimli kaynak kullanan, yeşil ve rekabet edebilir bir ekonomi, III. Kapsayıcı Büyüme: Ekonomik, sosyal ve sınırsal anlamda bütünleşmeyi sağlayan yüksek istihdam ekonomisidir. 16. Avrupa Birliği’nin 2020 için öngördüğü hedefleri nelerdir? Cevap: Avrupa Birliği’nin 2020 için öngördüğü hedefleri şunlardır: ? 20-64 yaş arası nüfusun istihdam oranının %69 seviyesinden %75’e çıkarılması, ? GYİH’nin %3’ünün Ar-Ge’ye ayrılması hedefinin gerçekleştirilmesi; ? Özel sektörün Ar-Ge’ye yatırım yapması için koşulların iyileştirilmesi ve yenilikçilik takibi için yeni bir gösterge oluşturulması, ? Sera gazı salımının 1990 yılına kıyasla en az *, şartlar elverişli ise %30 oranında azaltılması, ? AB’nin enerji tüketiminde yenilenebilir enerjinin payının *’ye yükseltilmesi ve * oranında enerji verimliliği sağlanması, ? Okulu erken bırakanların oranının %15’ten %10 seviyesine düşürülmesi, ? 30-34 yaş arası yüksek öğrenim mezunu nüfus oranının %31’den en az %40’a yükseltilmesi, ? 20 milyon insanın yoksulluktan kurtarılarak, ulusal yoksulluk sınırı altında yaşayan AB vatandaşlarının sayısının %25 azaltılmasıdır.


20. Soru

Roma Anlaşması nedir ve ne zaman yapılmıştır?

Cevap

Bir taraftan NATOnun kurulması, diğer taraftan Avrupa bütünleşmesinin öncelikle ekonomik alanda gerçekleşmesinin daha gerçekçi olacağı düşüncesi, çabaları ekonomik alanda yoğunlaştırmış ve 25 Mart 1957de Romada Avrupa Ekonomik Topluluğunu (AET) kuran Antlaşma AKÇT üyesi 6 ülke tarafından imzalanmıştır. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) da 1 Ocak 1958 tarihinde yürürlüğe giren Roma Antlaşması ile kurulmuştur.


21. Soru

Shumann Planı nedir?

Cevap

9 Mayıs 1950de Fransız Dışişleri Bakanı Robert Schuman, Eski Milletler Cemiyeti Genel Sekreteri Jean Monnetin tasarısına dayanan ve birleşik Avrupanın temellerini atan Schuman Planını yayımlamıştır. Schuman Planı, Avrupada barışın kurulabilmesi için Fransız-Alman dostluğunun önemini vurgulamakta ve bu çekirdek etrafında Avrupanın bütünleşmesi gerektiği görüşüne dayanmaktaydı. 9 Mayıs 1950 tarihinde Schuman tarafından açıklanan Schuman Bildirisi’nde yüksek bir otoritenin yönetimi altında, Fransa ve Batı Almanya’nın ortak kömür ve çelik üretimini sağlayacakları ortaya kondu ve söz konusu örgüt bütün Avrupa ülkelerinin katılımına açık tutuldu.


22. Soru

Avrupa Birliği’nin kurumları kaça ayırabiliriz?

Cevap

Avrupa Birliği’nin kurumları “temel (yapısal) kurumlar” ve fonksiyonel ya da yardımcı (tali) kurumlar olarak ikiye ayırılabilir. Temel kurumlar Birliğin siyasi, ekonomik ve adli konularda yasama, yürütme ve yargı görevlerini yerine getirmektedir. Yardımcı kurumlar ise temel kurumların faaliyetlerini yerine getirmelerini kolaylaştıran, destekleyen ve bu kurumların çalışmalarında kullanacakları verileri sağlayan ve maddi kaynak sunan kuruluşlar olarak düşünülebilir.


23. Soru

Avrupa Tek Senedi nedir?

Cevap

1973-1980 arasında petrol fiyatlarındaki yüksek düzeydeki artış dünya ve AT ülke ekonomilerini olumsuz yönde etkilemiştir. Ekonomik bütünleşme konusunda 1960’lı yıllarda sağlanan ivme sürdürülememiş, ekonomik durgunluk ve daralma dönemine girilmiş, Topluluğun ABD ve Japonya karşısında rekabet gücü azalmıştır. Üye ülkeler arasında Roma Antlaşması’yla kurulan ortak pazara karşın, malların, hizmetlerin, sermayenin ve kişilerin serbest dolaşımını engelleyen tarife dışı engeller yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu gelişmeler karşısında, Avrupa Komisyonu, Topluluğu durgunluktan çıkarma ve güçlendirme amacıyla, ekonomik olarak tümüyle bütünleşmiş bir iç pazarı tanımlayan stratejisini Beyaz Kitap olarak yayımlamıştır. Önerilen Antlaşma Taslağı 17 Şubat 1986 tarihinde gerçekleştirilen Lüksemburg Zirvesinde Avrupa Tek Senedi adıyla kabul edilmiştir.


24. Soru

Avrupa Birliği’ne potansiyel aday ülkeler hangileridir?

Cevap

Yugoslavya Cumhuriyeti dağıldıktan sonra bu Cumhuriyetten ayrılan ve bağımsızlığını ilan eden dört Balkan ülkesi potansiyel genişleme sürecine dâhil edilmiştir. AB, Haziran 2003 Selanik Zirvesinde Arnavutluk, Sırbistan, Bosna Hersek‘i potansiyel aday ülke olarak kabul etmiştir. 17 Şubat 2008 tarihinde bağımsızlığını ilan eden ve Avrupa Konseyi tarafından bağımsızlığı tanınan Kosova Haziran 2008 Avrupa Konseyi’nde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararı ile potansiyel aday ülke olarak ilan etmiştir.


25. Soru

Avrupa Birliği (Maastrich) Anlaşması nedir ve ne zaman yapılmıştır?

Cevap

9 – 10 Aralık 1991’de Maastricht’te toplanan üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları Avrupa Birliği Anlaşması üzerinde uzlaşmaya vararak AB’nin hukuki temellerinin atılması sağlanmıştır. Söz konusu antlaşma ile 1957’de imzalanan Roma Antlaşması’nda Tek Avrupa Senedi’nden sonra bir kez daha değişiklik yapılmıştır. AB’nin hukuki temelleri siyasi ve ekonomik nitelik taşıyan biri Siyasi Birlik ve diğeri Ekonomik Birliğe ilişkin olmak üzere iki sözleşmenin Topluluğa üye ülke devlet ve Hükümet Başkanlarının onaylanmasıyla atılmıştır. Antlaşmanın, gelecekteki Avrupa’nın inşası için gerekli zemini oluşturma, Birliği oluşturan toplumların kültür ve geçmişini göz önünde bulundurarak üyeler arasında dayanışmayı güçlendirme, demokrasiyi, temel hak ve özgürlükleri güçlendirmek gibi tarihi ve siyasi amaçları söz konusudur.


26. Soru

Maastricht Anlaşması ile ulaşılmak istenen Birliğin hedefleri nasıl belirlenmiştir?

Cevap

*Sınırsız bir iç Pazar yaratmak, ekonomik ve sosyal bütünleşmeyi güçlendirmek ve uzun vadede tek parayı kapsayacak bir ekonomik ve parasal birlik oluşturarak dengeli ve sürdürülebilir ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlamak,

  •  

    ve sosyal gelişmeyi sağlamak,

  • Ortak bir dış politika ve ortak güvenlik politikası ve zamanla ortak bir savunma politikasının hayata geçirilmesiyle uluslararası düzeyde bir Birlik olarak hareket etmek,

  • Birlik vatandaşlığına geçilerek üye ülke vatandaşlarının haklarını ve çıkarlarını korumayı güçlendirmek

  • Adalet ve iç işlerinde daha yakın işbirliği geliştirmek

  • Birliğin mekanizmalarının ve kurumlarının etkinliğini güvence altına almak amacıyla Topluluk Müktesebatını korumak ve buna uygun faaliyet göstermektir


27. Soru

Maastrich Anrlaşmasının içeriği ve hedefleri nelerdir?

Cevap

Bu Antlaşma ile Avrupa Parlamentosu’nun yetkileri, arttırılarak ve bazı alanlarda veto yetkisi verilerek güçlendirilmiş ve bazı konularda Konsey kararlarının oy birliği yerine oy çokluğu ile alınması kararlaştırılmıştır. Anlaşma ekonomi alanında önemli değişiklikler getirmiştir. Antlaşma ile 1 Ocak 1999 tarihinde ortak para birimine geçilmesi kararlaştırılmış ve sistemin nasıl çalışacağı, Avrupa Merkez Bankası Kanunu dâhil olmak üzere düzenlenmiştir. Maastricht Anlaşması ile ulaşılmak istenen Birliğin hedefleri aşağıdaki şekilde belirtilmiştir: ? Sınırsız bir iç Pazar yaratmak, ekonomik ve sosyal bütünleşmeyi güçlendirmek ve uzun vadede tek parayı kapsayacak bir ekonomik ve parasal birlik oluşturarak dengeli ve sürdürülebilir ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlamak, ? Ortak bir dış politika ve ortak güvenlik politikası ve zamanla ortak bir savunma politikasının hayata geçirilmesiyle uluslararası düzeyde bir Birlik olarak hareket etmek, ? Birlik vatandaşlığına geçilerek üye ülke vatandaşlarının haklarını ve çıkarlarını korumayı güçlendirmek, ? Adalet ve iç işlerinde daha yakın işbirliği geliştirmek, ? Birliğin mekanizmalarının ve kurumlarının etkinliğini güvence altına almak amacıyla Topluluk Müktesebatını korumak ve buna uygun faaliyet göstermektir. Maastricht Antlaşması ile Topluluğun görevleri ortak pazar, ekonomik ve parasal birlik oluşturarak Topluluk genelinde ekonomik faaliyetlerin dengeli ve uyumlu bir şekilde gelişmesini sağlamasının yanısıra enflasyonist olamayan, çevre ve doğal kaynakları gözeten sürdürülebilir büyüyen yüksek istihdam ve sosyal koruma düzeyini, yüksek yaşam standardını yakalayan ve üye ülkeler arasında ekonomik ve sosyal yakınlaşmayı temin etmiş bir Birlik oluşturmak şeklinde belirlenmiştir.


28. Soru

Avrupa Anayasası nasıl ve ne zaman yürürlüğe girmiştir?

Cevap

28 Şubat 2002 tarihinde AB Anayasası taslağını oluşturmak üzere 105 üyeli Avrupanın Geleceği Kurultayı toplanmıştır. Kurultay, 16 aylık bir dönemin sonunda çalışmalarını tamamlamış ve taslak metni Hükümetlerarası Konferansta görüşülmek üzere AB Dönem Başkanlığına sunmuştur. Avrupa için bir Anayasa oluşturan Antlaşma Taslağı, 17 – 18 Haziran 2004 tarihlerinde Brükselde gerçekleştirilen Zirve sonunda kabul edilmiştir. AB Anayasası, üye ve aday ülke liderleri tarafından Romada imzalanmış böylece 29 Ekim 2004 tarihinde son şeklini almıştır. AB Anayasası, AB üyesi ülkelerinin siyasi bir birlik kurma yolunda attıkları en önemli adımı teşkil etmekte ve ABnin temelini oluşturan kurucu antlaşmalar ile bugüne kadar onları değiştiren tüm antlaşmaları tek ve yeni bir metinde bütünleştirmektedir. 12 Ocak 2005 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen Anayasanın yürürlüğe gireceği tarih olarak Anayasal Antlaşmada 1 Kasım 2006 belirtilmiştir. Ancak Anayasanın yürürlüğe girebilmesi için tüm üye ülkeler tarafından onaylanması gerekmektedir. Taslak Anayasanın Fransa ve Hollandada yapılan halk oylamaları sonucunda reddedilmesinin ardından bazı diğer ülkelerin onay süreçlerini ertelemelerine veya durdurmalarına yol açmıştır. Anayasa’nın onaylanması sürecinde yaşanan nedeniyle, 2007 yılı Haziran ayında yapılan Avrupa Konseyi Zirve toplantısında Anayasa yaklaşımının yerini mevcut Antlaşmaların değiştirilmesi düşüncesi almıştır.


29. Soru

Lizbon Anlaşması ne zaman yapılmıştır. Maddeleri nelerdir?

Cevap

AB Devlet ve Hükümet Başkanları, 23 – 24 Mart 2000 tarihlerinde Lizbon’da toplanmışlar ve söz konusu Zirve’de Lizbon Stratejisi (Büyüme ve İstihdam Stratejisi) adıyla bir rapor sunulmuştur. AB ekonomisinin zayıflıklarını vurgulayan bu stratejide AB ekonomisinin temel sorunu olarak Birliğin bilgi temelli ekonomiye dönüşmemiş olması görülmektedir (Karluk, 2011: 206). 2000’de Lizbon’da ortaya çıkan rapor üzerinde 18 – 19 Ekim 2007 tarihli gayri-resmi Avrupa Konseyi Zirvesi’nde uzlaşmaya varılmıştır. Bu nedenle Lizbon Antlaşması olarak da adlandırılan rapor AB ülkeleri tarafından 13 Aralık 2007 tarihli zirve toplantısında imzalanmıştır. Maddeleri aşağıdaki gibidir: ? Avrupa Topluluğunu kuran Antlaşmanın adı Avrupa Birliğinin İşleyişine İlişkin Antlaşma olarak değiştirilmektedir. ? Avrupa Topluluğu ve Topluluk ifadeleri Birlik ile değiştirilerek Avrupa Birliğine tüzel kişilik kazandırılmaktadır. ? Konsey başkanlığı sistemi değişmekte ve iki buçuk yıllığına atanacak bir başkan gelmektedir. Altı aylık dönem başkanlığı sistemi ise, üç ülkenin 18 aylık bir başkanlık takımı oluşturması ile değiştirilmektedir. ? Dış politikada etkililiğin artırılması amacıyla Dışişleri ve Güvenlik Politikası Birlik Yüksek Temsilcisi getirilmektedir. Yüksek Temsilcinin, görevlerini, yine bu Antlaşmada belirtilen Avrupa Dış Faaliyetler Servisi ile işbirliği içinde yürütmesi öngörülmektedir. ? Avrupa Komisyonunun üye sayısının 2009’dan itibaren üye devlet sayısının üçte ikisi olması öngörülmektedir. AB üye devlet sayısının bu işleme uygun olmaması halinde karar Konseye bırakılmaktadır. ? Olağan yasama usulü olarak tanımlanan ortak karar usulünün kapsamının genişletilmesi ile Avrupa Parlamentosunun rolü güçlendirilmektedir. APye aynı zamanda Komisyon Başkanını seçme yetkisi tanınmaktadır. ? Yeniden düzenlenen nitelikli çoğunluğa göre, 2014 yılından itibaren kararlar; AB nüfusunun %65inin ve üye ülkelerin %55inin desteği ile alınabilecektir. Ancak, 2017 yılına kadar üye ülkeler Nice sistemine göre oylama yapılmasını talep edebileceklerdir. Yeni sistem üye ülke nüfuslarının önemini artırmaktadır. ? Antlaşmanın imzalanmasından bir gün önce Strazburgda kabul edilecek Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı, bazı üye devletlerin dışarıda kalmasına rağmen, diğer Üye Devletler için hukuki bağlayıcılık kazanmaktadır. ? Güçlendirilmiş işbirliği, üye devletlerin, AB çerçevesinde, diğer üyeler dahil olmasalar da gruplar halinde hareket edebilmeleri ilkesine dayanmaktadır. Grup üyeleri, diğer AB AB Üye Devletlerini davet etmeden nitelikli çoğunluk ile karar alabilmektedir. Bu model, dış politikaya ilişkin tüm alanlarda uygulanabilecektir.


30. Soru

Avrupa Birliği’nin Temel Kurumları hangileridir?

Cevap

Avrupa Birliği’nin Temel Kurumları şunlardır: Avrupa Zirvesi (Avrupa Konseyi: The European Council), Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği Konseyi (Bakanlar Konseyi), Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği Adalet Divanı ve Avrupa Sayıştayı’dır.


31. Soru

Amsterdan Anlaşması nedir?

Cevap

Maastricht Antlaşması’nın günümüz koşul ve ihtiyaçlarına uyarlanması ve tek para birimine geçiş ve ABnin genişlemesine ilişkin sürecin belirlenebilmesi amacıyla Mart 1996da başlatılan Hükümetlerarası Konferansı 16 – 17 Haziran 1997 tarihlerinde gerçekleştirilen Amsterdam Zirvesi ile tamamlanmıştır. Zirve toplantısında, ABnin 5. genişleme sürecine başlaması ve 1 Ocak 1999’da tek para birimi olan Euroya geçilmesi onaylanmıştır. Ortak Dışişleri ve Savunma Politikası, Adalet ve Güvenlik Politikası ve Maastricht Antlaşması üzerindeki bazı değişiklikleri içeren Amsterdam Antlaşması imzalanmış ve Mayıs 1999da yürürlüğe girmiştir. Antlaşmanın ana hedefi dış sınır denetimleri, göç, sığınma ve suçla mücadele ve önlemeye ilişkin uygun tedbirler aracılığıyla, kişilerin serbest dolaşımının garanti edildiği bir özgürlük ve adalet alanı yaratarak Birliği korumak ve geliştirmek olarak tanımlanmıştır. Antlaşma İstihdamı, sosyal politikaları ve vatandaş haklarını Birliğin merkezine yerleştirerek bütünleşme sürecinin bir parçası haline getirmek hedefine sahiptir.


32. Soru

Türkiye’nin adaylık süreci ne zaman başlamıştır?

Cevap

Türkiye’nin Avrupa bütünleşme süreci içine dâhil oluşu 1964 yılında yürürlüğe giren Ankara Anlaşması’yla başlamıştır. 1970’li yıllarda Türkiye’nin AET’ye yönelik yükümlülüklerini dondurarak ilişkileri askıya aldığı dönemin ardından 1980’li yıllar AET ile ilişkilerin tekrar hızlandırıldığı yıllar olmuştur.


33. Soru

1950’den itibaren Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kalıcı barışı sağlamak amacıyla ne yapmıştır?

Cevap

1950’den itibaren Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kalıcı barışı sağlamak amacıyla Avrupa ülkelerini politik ve ekonomik olarak birleştirmeye başlamıştır


34. Soru

Schuman Planı amacı nedir?

Cevap

9 Mayıs 1950'de Fransız Dışişleri Bakanı Robert Schuman, Eski Milletler Cemiyeti Genel Sekreteri Jean Monnet'in tasarısına dayanan ve birleşik Avrupa'nın temellerini atan Schuman Planı'nı yayımlamıştır. Schuman Planı, Avrupa'da barışın kurulabilmesi için Fransız-Alman dostluğunun önemini vurgulamakta ve bu çekirdek etrafında Avrupa'nın bütünleşmesi gerektiği görüşüne dayanmaktaydı. 9 Mayıs 1950 tarihinde Schuman tarafından açıklanan Schuman Bildirisi’nde yüksek bir otoritenin yönetimi altında, Fransa ve Batı Almanya’nın ortak kömür ve çelik üretimini sağlayacakları ortaya kondu ve söz konusu örgüt bütün Avrupa ülkelerinin katılımına açık tutuldu.


35. Soru

Roma Antlaşması’nın Topluluk kurumlarına verdiği temel görev nedir?

Cevap

Roma Antlaşması’nın Topluluk kurumlarına verdiği temel görev; anlaşmaya taraf devletler arasında ortak pazarın yaratılmasıdır


36. Soru

1 Temmuz 1987’de yürürlüğe giren Avrupa Tek Senedi önemi nedir?

Cevap

1 Temmuz 1987’de yürürlüğe giren Avrupa Tek Senedi ile Avrupa Topluluklarını kuran Paris ve Roma Antlaşmalarında kapsamlı ve önemli değişiklikler yapılmıştır.


37. Soru

Bir taraftan NATO'nun kurulması, diğer taraftan Avrupa bütünleşmesinin öncelikle ekonomik alanda gerçekleşmesinin daha gerçekçi olacağı düşüncesi, çabaları ekonomik alanda yoğunlaştırılınca neyi imzaladılar?

Cevap

Bir taraftan NATO'nun kurulması, diğer taraftan Avrupa bütünleşmesinin öncelikle ekonomik alanda gerçekleşmesinin daha gerçekçi olacağı düşüncesi, çabaları ekonomik alanda yoğunlaştırmış ve 25 Mart 1957'de Roma'da Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu (AET) kuran Antlaşma AKÇT üyesi 6 ülke tarafından imzalanmıştır. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) da 1 Ocak 1958 tarihinde yürürlüğe giren Roma Antlaşması ile kurulmuştur.


38. Soru

Avrupa Tek Senedi ile yeni ortak politikalar saptanmış, mevcut olanlar nasıl değiştirilmiştir?

Cevap

Avrupa Tek Senedi ile yeni ortak politikalar saptanmış, mevcut olanlar geliştirilmiştir. Bu çerçevede Roma Antlaşmasına, Avrupa Para Sisteminin güçlendirilmesi, sosyal politika, ekonomik ve sosyal uyum, teknolojik araştırma ve geliştirme ve çevre koruma konularında yeni maddeler eklenmiştir. Parlamento’ya komisyonca hazırlanan yasa önerilerini iki kez değiştirme yetkisi tanınarak topluluk yasama sürecinde daha güçlü hale getirilmiştir. Genişleme ve ortaklık anlaşmaları ile ilgili Konsey kararından önce Parlamento’nun uygun görüş bildirmesi zorunlu hale getirilmiştir.


39. Soru

Avrupa Topluluğu'nda tek para birimi ve ortak bir merkez bankası sistemine dayalı bir 'ekonomik ve parasal birlik' ile ortak dış politika ve savunma politikası perspektiflerine dayalı 'siyasi birlik' kurulmasını öngören antlaşma hangisidir?

Cevap

Bu çerçevede Avrupa Topluluğu'nda tek para birimi ve ortak bir merkez bankası sistemine dayalı bir 'ekonomik ve parasal birlik' ile ortak dış politika ve savunma politikası perspektiflerine dayalı 'siyasi birlik' kurulmasını öngören Avrupa Birliği Antlaşması (Maastricht Antlaşması) 7 Şubat 1992 tarihinde Hollanda’nın Maastricht kentinde imzalanmış ve 1 Kasım 1993 tarihinde yürürlüğe girmiştir.


40. Soru

Maastricht Antlaşması ile Topluluğun görevleri nasıl belirlenmiştir?

Cevap

Maastricht Antlaşması ile Topluluğun görevleri ortak pazar, ekonomik ve parasal birlik oluşturarak Topluluk genelinde ekonomik faaliyetlerin dengeli ve uyumlu bir şekilde gelişmesini sağlamasının yanısıra, enflasyonist olamayan, çevre ve doğal kaynakları gözeten sürdürülebilir büyüyen yüksek istihdam ve sosyal koruma düzeyini, yüksek yaşam standardını yakalayan ve üye ülkeler arasında ekonomik ve sosyal yakınlaşmayı temin etmiş bir Birlik oluşturmak şeklinde belirlenmiştir


41. Soru

Siyasi ve ekonomik kriterler ile müktesebat uyumu olmak nelerdir?

Cevap

*Siyasi kriterler: Aday ülke, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları, azınlıkların korunması ve kabul görmesinin güvence altına alındığı istikrarlı bir kurumsal yapıya kavuşmuş olmalıdır.

  • Ekonomik kriterler: Aday ülkede iyi işleyen bir pazar ekonomisi ve AB içindeki piyasa güçlerine ve rekabet baskısına karşı koyabilme kapasitesi bulunmalıdır.

  • Topluluk müktesebatının kabulü: Aday ülke; siyasi, iktisadi ve parasal birliklerin amaçlarına uyulması dâhil olmak üzere, Avrupa Birliği mevzuatını üstlenebilme ve uygulayabilme kapasitesine sahip olmalıdır. Bunlar arasında siyasi kriterler; yani demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve azınlıklara saygı AB'ye üyelik görüşmelerinin başlaması için önkoşuldur.


42. Soru

Amsterdam Antlaşması   Mayıs 1999'da yürürlüğe girince neleri içermiştir?

Cevap

Ortak Dışişleri ve Savunma Politikası, Adalet ve Güvenlik Politikası ve Maastricht Antlaşması üzerindeki bazı değişiklikleri içeren Amsterdam Antlaşması imzalanmış ve Mayıs 1999'da yürürlüğe girmiştir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi