Dış Ticaret İşlemleri Dersi 8. Ünite Özet

Mal İhracı

3065 sayılı kanunun (11/1-a) maddesine göre, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler KDV’den istisnadır. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için iki şartın gerçekleşmesi gerekir:

• Teslim, yurtdışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir.
• Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır.

3065 sayılı Kanunun 12.maddesi uyarınca, bir serbest bölgedeki alıcıya yapılan ve serbest bölgeye vasıl olan teslimler ihracat istisnası kapsamındadır.

İstisnanın Tevsiki (Belirlenmesi): Gümrük beyannameli mal ihracatının beyanında, gümrük beyannamesi ve satış faturaları, bir dilekçe ile ihracat istisnasına ilişkin beyanname ekinde vergi dairesine verilir.

İhracat İstisnasında Özel Durumlar

• Yurt dışına satılmak üzere mal gönderilmesi,
• Yurt dışındaki inşaatlara makine ve ekipman gönderilmesi,
• Yurt dışına mal kiralanması,
• Transit ihracat,
• Millileşmemiş malların satışı,
• Sınır ve kıyı ticareti,
• Serbest bölgelere mal gönderilmesi
• Ayni sermaye ihracı,
• Özel matrah şekline göre vergilenen malların ihracı,
• Deniz ve hava taşıtlarına yapılan teslimler,
• Posta ile yurt dışına mal gönderilmesi,
• İhraç edilen malların geri gelmesi,
• Gümrük hattı dışı eşya satış mağazaları,
• İhracatta uygulanan vade farkları
• Navlun ve sigorta bedelleridir.

Mal İhracında KDV İadesi için Aranan Belgeler

• Gümrük Beyannamesi: Herhangi bir vergileme döneminde mal ihracı istisnası beyan eden mükelleflerin bu döneme ait KDV beyannamesine, ihracatın gerçekleştiğini tevsik etmek üzere gümrük çıkış beyannamesi eklenmesi gerekir.
• İhraç Edilen Malların Satış Faturaları
• İndirilecek KDV Listesi
• İhraç Edilen Malın Bünyesine Giren KDV Hesaplamasıdır.

Hizmet İhracında KDV İstisnası

3065 sayılı KDV kanunu 11/1-a maddesinde, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler ile karşılıklı olmak şartıyla uluslar arası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri, KDV’den müstesna tutulmuştur.

Yurt Dışına Yapılan Hizmetler: KDV Kanunu1.maddesi gereği Türkiye’de yapılmayan hizmetler verginin konusuna girmez. Türkiye’de yapılmakla beraber birlikte yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler ise vergiden istisna edilmiştir.

Yurt Dışında Yapılan Hizmetler: 3065 sayılı KDV Kanununa göre, Türkiye’de yapılmayan hizmetler KDV’nin konusuna girmemektedir. Bu kapsamda;

• Türk firmalarının yurt dışında yaptığı hizmetler, KDV konusuna girmez.
• Yurt içinde yapılmakla birlikte hizmet ihracı istisnası kapsamına giren hizmetler için KDV hesaplanmaz.

Hizmet İhracatı İstisnasının Beyan Edilmesi: Hizmet ihracatı istisnası, yabancı müşteri adına fatura düzenlendiği ve bedelin Türkiye’ye getirildiği vergileme dönemine ait KDV beyannamesiyle beyan edilir.

Hizmet İhracında İade İçin Aranılacak Belgeler:

• İade veya mahsup talep dilekçesi,
• Yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen satış faturalarının aslı ya da fotokopisi veya listesi,
• Döviz alım belgesi,
• İndirilecek KDV listesi,
• İhraç edilen hizmetin bünyesine giren KDV hesaplamasıdır.

Bavul Ticaretinde KDV İstisnası

Komşu ülkelerden gelen yolcular beraberlerinde ticaret amaçlı olarak götürdükleri mal miktarı artmaktadır. KDV Kanununun 11/1-b maddesinde Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimler ihracat istisnası kapsamına alınmış ve bu istisnanın uygulanmasına ilişkin esaslar Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde düzenlenmiştir. Buna göre istisna, verginin satışı sırasında tahsil edilip, malın yurt dışına çıkarılışına müteakip alıcıya iade edilmesi şeklinde uygulanacaktır.

Bavul Ticareti Yoluyla İhracat Yapanlara Teslim Edilen Mallar için Tecil-Terkin Uygulaması: Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara döviz karşılığı satılan ve yurt dışına çıkarılması şartıyla ihracat istisnası uygulanan malların imalatçıları tarafından, bu şekilde satış yapanlara tesliminde, KDV Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında tecil- terkin işlemi yapılacaktır.

Bavul Ticaretinde KDV İadesi için Aranılacak Belgeler:

• Onaylı özel fatura
• 61 seri nolu KDV Genel Tebliğ uyarınca özel faturanın alıcıda kalan nüshalarının satışın yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde gümrükte onaylatılması, bu tarihten itibaren de 1 ay içinde satıcıya intikal etmesi gerekmektedir.
• Gümrükçe onaylı özel faturanın veya döviz alım belgesinin satış tarihini takip eden ayın 25. Gününe kadar satıcı tarafından temin edilmesi halinde, özel fatura ile yapılan satışlar bu dönem beyannamesinde matrahtan indirilmeyecektir.
• Döviz alım belgesi
• Hizmet ihracında olduğu gibi, bavul ticaretinde de fatura bedeli ile döviz alım belgesinde gösterilen miktarın tutarlı olması gerekmektedir.
• İndirilecek KDV listesi
• Düzenlenen her sayfanın altına şerh düşülerek işletme yetkilileri tarafından isim ve unvan kaşeleri kullanılmak ve düzenleme tarihi belirtilmek suretiyle imzalanması gerekmektedir.
• İhraç edilen malların bünyesine giren KDV hesaplanmasıdır.

Bavul Ticaretinde Tecil-Terkin Uygulamasına İlişkin Aranılan Belgeler: Bavul ticareti yapanlara bu kapsamda ihraç edilmek üzere mal teslim eden imalatçıların KDV Kanununun 11/1-c maddesi uygulamasında aranılan bütün şartları yerine getirmesi gerekmektedir.

Yolcu Beraberi Eşya İhracında KDV İstisnası

Türkiye’ye geçici olarak gelen kişilerin Türkiye’den satın aldıkları malları yurt dışına çıkarmaları halinde, malların yurt dışında tüketimi söz konusu olduğundan ihracat benzeri bir durum ortaya çıkmaktadır.

Bedeli 100 TL’yi aşan (43 seri nolu KDV genel tebliğiyle belirlenen limit olup, bu limit yıllar itibariyle değişebilmektedir.) aşan her türlü mal tesliminde istisna uygulanabilecektir.

Satıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler: alıcının pasaportunu gören satıcı, 4 nüsha olarak fatura düzenler, faturaya alıcının pasaport numarasını, çeşidini, varsa banka şubesi ve hesap numarasını kaydeder.

Alıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler: alıcıların 3 ay içinde yurt dışına çıkmaları ve çıkış sırasında, satın alınan malları Türk gümrük görevlisine göstererek fatura nüshasını onaylatması gerekmektedir. Onay işlemi yapan gümrük görevlisine faturanın iki nüshası bırakılmalıdır.

Yolcu Beraberi İhracatta KDV İadesi Yapılması:

• İadenin gümrük çıkışında yapılması,
• İadenin gümrük çıkışından sonra yapılması,
• İadenin elden yapılması,
• İadenin avans olarak turiste ödenmesi,
• İadenin yetki belgesine sahip aracı firmalardan alınmasıdır.

İadeden Sonra Yapılacak İşlemler: İzin belgeli satıcılar, Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapacakları satışlarda kullanacakları fatura ve çekleri 4 nüsha olarak düzenleyip aslı ile iki örneğini alıcıya vereceklerdir.

Yolcu Beraberindeki Eşya İhracında İade İçin Aranılacak Belgeler:

• Onaylı fatura veya fatura/çekler,
• İndirilecek KDV listesi,
• İhraç edilen malların bünyesine giren KDV hesaplaması,
• Aracı firmaların düzenlediği icmallerdir.

İhraç Kaydıyla Yapılan Teslimler (Tecil Terkin Sistemi)

KDV uygulamasında, belirli koşullar altında ihraç edilmek üzere teslim edilen mallar için hesaplanan KDV’nin ihracatçı tarafından ödenmemesi şeklinde bir uygulama mevcuttur. Halen yürürlükte olan mevzuata göre;

• Sanayi Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre “imalatçı” niteliğine haiz olanların ihracatçılara yaptıkları teslimler, - Özel finans Kurumlarınca ihracatçılara yapılan teslimler,
• İmalatçı niteliğini taşımayan satıcıların Dış Ticaret Sermaye Şirketlerine veya Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç edilmek üzere yapılan teslimler,
• Dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesi kapsamında ithal edilen girdiler kullanılarak üretilen malların ihracatçılara ihraç kaydıyla yapılan teslimler, - Üreticileri veya satıcıları tarafından ihracatçılara yapılan süs bitkisi teslimleri,
• Tecil-Terkin sistemine dahil olup, bu uygulamadan yararlanabilmektedirler.

İmalatçı Olmanın Şartları:

• Sanayi siciline kayıtlı olup, sanayi sicil belgesi almış olmak,
• Sanayi odaları, ticaret odaları veya esnaf ve sanatkar derneklerine kayıtlı olmak,
• İmalat işinde en az 5 işçi çalıştırmak,
• Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olmak,
• Fason imalat yaptırmaları halinde ayrıca koşullar mevcuttur.

Tecil Terkin Sisteminin Uygulanacağı Malların Niteliği: imalatçı tarafından ihraç edilmesi şartıyla teslim edilen malın aynen ihraç edilmesi şarttır.

Tecil Terkin Uygulaması: “İhraç Kaydıyla Teslimler” bölümü doldurulmak zorundadır.

Tecil Terkin İşlemlerine İlişkin Bazı Hususlar:

• Geçici ithal, geçici muaflık ve dahilde işleme rejimleri kapsamında ithal edilen mallar,
• Kendi üretiminin yanı sıra fason imalat da yaptıranlar
• Fason iş yapanlar,
• Sanayi sicil belgesi almamış olanlar,
• Gümrük beyannamesinin teyidi,
• Gümrük beyannamesinin imalatçının adının olmaması,
• İmalatçı faturasının ihracat faturasından sonra düzenlenmesi,
• Gümrük beyannamesinde birden fazla imalatçı olması,
• İhracattan sonra ortaya çıkan ödemeler,
• Aleyhte oluşan kur farkları,
• Başkasının kotası üzerinden ihracat,
• İmalatçının pişmanlıkla beyanname vermesi
• Tecil-terkin uygulamasının ihtiyariliğidir.

İhraç Kaydıyla Yapılan Teslimlerde Tecil Terkin ve İade Edilecek KDV’nin Hesaplanması: İhraç kaydı ile yapılan teslimler, KDV beyannamesinin 6. Ve 8. Satırlarında, üzerinden vergi hesaplanacak bedele dahil edilecektir. İhraç kaydı ile teslim bedelinin, ihracat istisnasına ait satıra yazılarak KDV matrahından indirilmesi mümkün değildir.

İhracat Kayıtlı Teslimlerde KDV İstisnasından Faydalanmak İçin Gerekli Belgeler: KDV istisnasından doğan iadelerin alınması için aranan belgeler şunlardır:

• Gümrük beyannamesi,
• Satış faturaları,
• 84 seri nolu KDV Genel Tebliğinin ihraç kaydıyla teslimlerden doğan KDV iadelerinin yapılmasında, bu kapsamda teslim edilen malların ihracının gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV listesinin vergi dairesine ibrazı şarttır.