Eleştiri Tarihi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Tanzimat Döneminde Eleştiri-I (I. Nesil)

1. Soru

Ziya Paşa, Halk Edebiyatını Reddedip Divan şiirini yücelttiği Harabât Mukaddimesinde hangi şairleri ön plana çıkarmıştır?

Cevap

Vehbi ve Vasıf


2. Soru

Namık Kemal, İrfan Paşa Mektubu adlı yazısının hangi yılda yayınlamıştır?

Cevap

1874


3. Soru

Namık Kemal’in divan edebiyatı için görüşü nedir?

Cevap

Namık Kemal, Divan edebiyatını doğallığa ters olarak olarak nitelendirmiştir.


4. Soru

İlk büyük dil tartışmasına ne ad verilmiştir?

Cevap

“Mesele-i mebhûsetün anha”


5. Soru

Şinasi hangi eleştirel bakış açılarına taraftar olmuştur?

Cevap

Filolojik eleştiri ve nesnel eleştiri bakış açılarına taraftar olmuştur


6. Soru

Namik Kemal’i Türk edebiyatının ilk eleştirmeni olarak Kabul eden yazar kimdir?

Cevap

Mehmet Akif Ersoy


7. Soru

Bu tartışmalarda Şinasi’nin savunduğu düşünce nedir?

Cevap

Şinasi’ye göre Türkçe bağımsız bir dildir ve kenine özgü kuralları olan bir dildir. Yabancı dilden gelen ögelerin Türkçe kullanımına uyması gerektiğini savunmaktaydı.


8. Soru

Namık Kemal’in Gazete ve gazeticilik faaliyetlerine yönelik değerlendirmeler yaptığı gazetelerin isimleri nelerdir?

Cevap

Tercüman-ı Ahvâl ve Tasvir-i Efkâr gazeteleri için değerlendirmeler yapmıştır.


9. Soru

Ziya Paşa’nın görüşleri nasıl gruplandırılır?

Cevap

a) Türk Halk şiirini yüceltip Divan şiiirini yermesi: Şiir ve İnşa b) Halk Edebiyatını Reddedip Divan şiirini Yüceltmesi: Harabat Mukaddimesi. c) Batı Dilleri ve Edebiyatları Karşısındaki Tutumu: Harabat Mukaddimesi.


10. Soru

Modern anlamda ilk Türk edebiyat tarihi olarak Babul edilen önsözün adı nedir?

Cevap

Harabât Mukaddimesi


11. Soru

Şiir ve İnşa adlı eseri hangi tarihte yayınlanmıştır?

Cevap

Şiir ve İnşa adlı eseri 1868 yılında yayınlanmıştır.


12. Soru

Şinasi; Fatih Tezkirenin yeniden yayınlanma sürecinde kitabın yazarına hangi konular ile ilgili görüşlerini bildirmiştir?

Cevap

• Tezkireye çeşitli edebî konularla ilgili bazı açıklamalar konulmalı, • Yüksek rütbeli şahısların biyografilerine yer verilirken abartılı hüküm ve ifadelerden kaçınılmalı, • Her şairin ün kazandığı alandaki nitelikleri ile topluma yapmış olduğu hizmetlere de yer verilmeli, • Eğer intihal olduğu belirlenmiş ise hangi şair olursa olsun bu durum açıklanmalı, • Tezkire ifade ve anlam yanlışlıkları yönünden de düzeltilmeli.


13. Soru

Namık Kemal’in Doğu edebiyatında değerlemeler yaptığı yazısının adı nedir?

Cevap

Doğu edebiyatında değerlemeler yaptığı yazısının adı Bahâr-ı Dânış Mukaddimesi’dir.


14. Soru

Şiir ve İnşa adlı eseri nasıl özetlenebilir?

Cevap

a) Gerçek/asıl Türk şiiri divan şiiri değil, Halk şiirimizdir. b) Necati ve Bâkî’nin gazelleri, Nedim ve Vâsıf’ın şarkıları İran şiirini taklit ederek yazıldığı için Osmanlı şiirine dahil olmaz , “melez şiir” kategorisine girer c) Gerçek/asıl şiirimiz taşra halkı ile İstanbul ahalisi arasInda bulunan Şairlerin “nâ-mevzûn” diye beğenmedikleri “avâm” şarkları, yine taşralarda ve çöğür şairleri arasında deyiş, üçleme ve kayabaş denilen nazımlardır. Gerçek inşâmız ise Kamus mütercimi ve Muhbir Gazetesi tarafından kullanılan “şive-i kitabet”tir.


15. Soru

Ziya Paşa’nın divan edebiyatı ile ilgili görüşleri hangi dönemden sonra değişir?

Cevap

Ziya Paşa Avrupa’da yaşarken Halk şiiri lehine çalışmalar yapmış olup Avrupa’dan döndükten sonar fikirleri tamamen değişmiş ve Divan edebiyatı lehine savunduğu eleştirler yazmaya başlamıştır.


16. Soru

Şinasi’nin Türk edebiyatına getirdiği en büyük değişiklik nedir?

Cevap

Şinasi’nin Türk edebiyatına getirdiği en büyük değişiklik dil anlayışıdır.


17. Soru

Şinasi’nin çıkardığı gazetelerin isimleri nelerdir?

Cevap

Tercümân-ı Ahvâl ve Tasvir-i Efkâr


18. Soru

Namık Kemal’in Ziya Paşa’ya ait Harâbât adıyla yayınladığı üç ciltlik antolojisinin birinci cildini eleştirmek için yayınladığı eleştiri yazısının adı nedir?

Cevap

Tahrib-i Harâbât


19. Soru

Ziya Paşa’nın batı dilleri ve edebiyatları karşısındaki tutumu nasıldır?

Cevap

Yazar dünyadaki gelişmeleri ve dünyayı anlamak için Batı dillerinin öğrenilmesi gerektiğini düşünmekte olup aksi şekilde düşünenleri tutuculukla suçlamaktadır.


20. Soru

Türkiye’de de sosyal güvenliğin temelini oluşturan kurum nedir?

Cevap

Sosyal sigortalar Türkiye’de de sosyal güvenliğin temelini oluşturmaktadır.


21. Soru

İlk büyük dil tartışması hangi gazeteler arasında başlamıştır?

Cevap

Rûznâme-i Cerîde-i Havâdis ile Tasvîr-i Efkâr arasında başlamıştır.


22. Soru

Namık Kemal yazdığı hangi eserde L’Islamisme et la Science adlı eserin hangi iddalarını çürütmeye çalışmıştır?

Cevap

İslâm dininin ilerleme, gelişme ve medeniyete engel olduğu iddiasını çürütmeye çalışmış olduğu eserin adı Renan Müdâfaanâmesi’dir.


23. Soru

Namık Kemal Mukaddime-i Celâl adlı eleştirisiinin içeriği ana başlıkları nelerdir?

Cevap

a) Eski edebiyatın hayal dünyasına yöneltilen eleştiriler b) Gazete ve gazeticilik faaliyetlerine yönelik değerlendirmelerc) Eğitim d) İmlâ e) Siyasi Makale, Roman ve Tiyatro


24. Soru

Uçman ve Tanpınar’a ait Namık Kemal’in eleştirilerini hangi başlıklar altında ayırmışlardır?

Cevap

• Divan edebiyatına yaptığı eleştiriler • Eskiden tamamen farklı yeni bir edebiyat krma arzusu • Yeni edebi türlerin müdafaası


25. Soru

Namik Kemal’in kendi hayatı ile benzerlikler bularak eleştirdiği eser nedir?

Cevap

Mes-Prison’ı kendi hayatı ile benzerlikler bularak eleştirmiştir


26. Soru

Ziya Paşa Terkib-i Bend’inde hangi düşünceyi vurgulamaktadır?

Cevap

Batıyı takip ederken ve Batı dillerini öğrenirken kendi özümüzden kopmamamız gerektiğini vurgulamaktadır.


27. Soru

Harabât Mukaddimesi kaç yılında yayınlanmıştır?

Cevap

Harabât Mukaddimesi 1874 yılında yayınlanmıştır.


28. Soru

Sende var ise eğer hammiyet Tahsiline eyle sarf-ı himmet dizeleri kime aittir?

Cevap

Dizeler Ziya Paşa’ya aittir.


29. Soru

Tanzimat döneminde sorulan sorulan soruların çıkardığı gerçek nedir?

Cevap

Tanzimat döneminde sorulan sorulan soruların çıkardığı gerçek; edebiyatı o güne kadarki yaklaşımlarla sürdürmek, açıklamak veya sınırlarını belirlemek imkansızdır.


30. Soru

İlk büyük dil tartışması hangi konuda yapılmıştır?

Cevap

‘‘Şinasi’nin dili” konusunda tartışma yapılmıştır.


31. Soru

Namık Kemal hangi yazısında ‘‘romantik’’ kelimesi üzerinde durmuştur?

Cevap

İntibah Mukaddimesi yazısında ‘‘romantik’’ kelimesi üzerinde durmuştur.


32. Soru

Harabât Mukaddimesi içeriği hangi başlıklar altında toplanabilir?

Cevap

a) Halk Edebiyatını Reddedip Divan şiirini Yüceltmesi b) Batı Dilleri ve Edebiyatları Karşısındaki Tutumu


33. Soru

Tercümân-ı Ahvâl ve Tasvir-i Efkâr gazeteleri kim tarafından çıkarılmıştır?

Cevap

Şinasi


34. Soru

Şinasi tarafından çıkarılan Tercümân-ı Ahvâl ve Tasvir-i Efkâr gazetelerinde nasıl bir dil kullanılmıştır?

Cevap

Sade ve sanatsız bir dil kullanılmıştır.


35. Soru

Tanzimat sonrası Türk edebiyatında edebiyat kavramını, yeni bir yaklaşımla ilk defa ele alıp tanımlayan kişi kimdir?

Cevap

Şinasi


36. Soru

"Mesele-i mebhûsetün anha” nedir?

Cevap

1864 yılında Rûznâme-i Cerîde-i Havâdis ile Tasvîr-i Efkâr gazeteleri arasında geçen ilk büyük dil tartışmasına verilen isim.


37. Soru

Şinasi'nin Fatih Tezkiresi hakkında eleştirel yaklaşımı nedir?

Cevap

• Tezkireye çeşitli edebî konularla ilgili bazı açıklamalar konulmalı,
• Yüksek rütbeli kimselerin biyografilerine yer verilirken abartılı hüküm ve ifadelerden kaçınılmalı,
• Her şairin şöhret kazandığı alandaki nitelikleri ile topluma yapmış olduğu hizmetlere de yer verilmeli,
• Eğer intihal (aşırma) tespit edilmişse hangi şair olursa olsun bu durum açıklanmalı,
• Tezkire ifade ve anlam yanlışlıkları yönünden de düzeltilmeli.


38. Soru

Mehmet Akif Ersoy'a göre edebiyat tarihimizin ilk eleştirmeni kimdir?

Cevap

Namık Kemal


39. Soru

Abdullah Uçman, Namık Kemal'in eleştirilerini hangi maddeler altında toplamıştır?

Cevap

  • Divan edebiyatının eleştirisi,
  • Eskiden tamamen farklı yeni bir edebiyat kurma arzusu,
  • Yeni edebî türlerin müdafaası.


40. Soru

Namık Kemal hangi nedenle Eski Türk Edebiyatını reddetmektedir?

Cevap

Eski Türk edebiyatının bütünüyle İran edebiyatı etkisi altında kaldığını iddia eden Namık Kemal, “edebiyat-ı sahîha”(gerçeğe uygun edebiyat) adına bu edebiyatı tamamen reddeder.


41. Soru

Namık Kemal hangi eleştiri yazısını Ziya Paşa’nın Harâbât adıyla yayınladığı üç ciltlik antolojisinin birinci cildini ve bilhassa mukaddime bölümünü eleştirmek için yazmıştır?

Cevap

Tahrib-i Harâbât


42. Soru

Hindli Şeyh İnâyetullah Kanbu’nun Urdu dilinde kaleme aldığı Bahar-ı Dâniş adlı eserin Namık Kemal tarafından yapılan Türkçe çevirisinin “önsöz”ünün adı nedir?

Cevap

Bahâr-ı Dâniş Mukaddimesi


43. Soru

Namık Kemal hangi önsözde Shakespeare, Walter Scott, Schiller, Lord Bayron, Victor Hugo ve Alfred de Musset gibi Batı’nın önde gelen yazarları hakkında kısa bilgiler vermiştir?

Cevap

İntibah Mukaddimesi


44. Soru

Namık Kemal hangi yazısı İslâm dininin ilerleme, gelişme ve medeniyete engel olduğu iddiasına cevap niteliği taşımaktadır?

Cevap

Renan Müdâfaanâmesi


45. Soru

“Tarz-ı cedîd” nedir?

Cevap

Namık Kemal’in bütün bu görüşlerini özetleyen anahtar ifade “tarz-ı cedîd” (yeni tarz) kavramıdır. “Tarz-ı cedîd” kavramını, yeni bir zihniyet algısı olarak okumak yanlış olmaz. Namık Kemal’e göre bütün yeniliklerin ve değişimlerin zemininde bu algı vardır.


46. Soru

Namık Kemal'in Yeni Edebiyatın imlasına hakkındaki eleştirisi nedir?

Cevap

Yeni edebiyatın ya da daha doğrusu yeni ediplerin “edip” ünvanına erişmekle birlikte hâlâ imlâ bilmemektir.


47. Soru

Türk edebiyatına roman nereden geçmiştir?

Cevap

Roman, Türk edebiyatına Batı’dan geçmiştir.


48. Soru

Namık Kemal'in, Mukaddime-i Celâl’de bahsettiği Türk Edebiyatına yeni giren üç yenilik nedir?

Cevap

Siyasi makaleler, roman ve tiyatro.


49. Soru

Tanzimat sonrası Türk yazarlardan hangisi eski ve yeni değerler arasında bocalayan fikir ve edebiyatçıların tipik örneğidir?

Cevap

Ziya Paşa


50. Soru

Hangi yazar "Şiir ve İnşa" makalesinde divan edebiyatını reddederek halk edebiyatının gerçek Türk edebiyatı olduğunu savunmuştur?

Cevap

Ziya Paşa


51. Soru

Ziya Paşa’nın sanat görüşleri ve eleştirileri genel anlamda hangi üç ana kategoride ele alabilir?

Cevap

  • Türk Halk Şiirini Yüceltip Divan Şiirini Yermesi
  • Halk Edebiyatını Reddedip Divan Şiirini Yüceltmesi
  • Batı Dilleri ve Edebiyatları Karşısındaki Tutumu


52. Soru

Ziya Paşa hangi yazısında halk edebiyatını reddederek divan şiirini yüceltmiştir?

Cevap

Harâbat Mukaddimesi


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi