Eleştiri Kuramları Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ruhçözümleyici (Psikanalitik) Eleştiri

1. Soru

Ruh çözümleyici eleştiri nedir?

Cevap

Ruhçözümleyimci (Psikanalitik) eleştiri, yirminci yüzyılın ilk yarısında kendini güçlü bir biçimde hissettiren, ruhbilim alanının ünlü ruhbilimci ve hekimlerinin, sırasıyla Sigmund Freud, Carl G. Jung ve daha sonra Jacques Lacan’ın öğretilerinin yazınsal yapıtların çözümlenmesi ve yorumlanmasında yararlanılan gerçek bir yönteme dönüştürülerek ortaya çıkan bir eleştiridir.


2. Soru

Konuşan tedavi nedir?

Cevap

Ruhçözümleyimci (Psikanalitik) eleştiri, yirminci yüzyılın ilk yarısında kendini güçlü bir biçimde hissettiren, ruhbilim alanının ünlü ruhbilimci ve hekimlerinin, sırasıyla Sigmund Freud, Carl G. Jung ve daha sonra Jacques Lacan’ın öğretilerinin yazınsal yapıtların çözümlenmesi ve yorumlanmasında yararlanılan gerçek bir yönteme dönüştürülerek ortaya çıkan bir eleştiridir.


3. Soru

Bilinçdışı nedir?

Cevap

Davranış üzerine etki yapan, ama pek farkına varılamayan süreçlere verilen ad. Eğilimler, otomatik alışkanlıklar gibi bilinci etkileyen ya da doğa ötesi ile ilişkilerin kurulduğu, öznelliğin eksik olduğu alan.


4. Soru

Libido nedir?

Cevap

Yaşam içgüdülerinin tüm psişik enerjisi (Jung). Dar anlamda cinsellikten doğan ve yetişkinlerde üreme amacıyla
birleşen enerji. Geniş anlamda aşk. Freud, yaşam içgüdüsüne ait olmayan içgüdülere, tam karşıtı ölüm içgüdüsü adını vermiş ve insan varlığını bu iki içgüdünün merkezi yapmıştır.


5. Soru

Yansıtma nedir?

Cevap

Yansıtma: Tedavi sürecinde hastanın doktoruna karşı sevgi ve düşmanlık gibi, karşıt duygular geliştirmesi. Hasta anne ve babasına duyduğu duygularını, yeniden bir çocuk olduğu psikanalitik tedavi sırasında doktoruna yansıtarak, onu ebeveynleriyle özdeşleştirir.


6. Soru

Nevroz nedir?

Cevap

Nevroz: Bir çeşit ruh ve sinir hastalığı. Nevroz (bunalım) ile psikoz (saplantı) arasındaki fark, hastanın içinde bulunduğu bilinçlilik düzeyinden kaynaklanır.


7. Soru

Ruhçözümleyici eleştirinin öncüleri kimlerdir?

Cevap

Sigmund Freud, Carl G. Jung ve Jacques Lacan'dır.


8. Soru

Ruhçözümleyimci eleştiri’nin başlangıcı ne zamana dayanır?

Cevap

Avrupa sanatında “Gerçeküstücü” akımın etkisini hissettirdiği döneme (1918-1940) dayanmaktadır.


9. Soru

Charles Mauron kimdir?

Cevap

Ruhçözümsel eleştiri (psikokritik) yöntemini ortaya çıkarmıştır.


10. Soru

Psikanalizin kurucusu kimdir?

Cevap

Avusturyalı hekim Sigmond Freud (1856-1939), psikanalizin kurucusudur.


11. Soru

Histeri Üzerine İncelemeler kimin eseridir?

Cevap

Freud, 1895 yılında Breuer ile ortaklaşa hazırladıkları Histeri Üzerine İncelemeler adlı, tıp çevresinde tepkiyle karşılanan çalışmayı yayınlamıştır.


12. Soru

"Histeri üzerine incelemeler" yapıtında hangi kavramlar ön plana çıkmaktadır?

Cevap

Ruhçözümleyimin temel ilkeleri olan bilinçdışı, değiştirme, dışavurum, bastırma kavramlarına rastlanır.


13. Soru

Freud'un "Rüyalar ve Yorumları" yapıtının içeriği nedir?

Cevap

Bu çalışmayla, rüya, ilk kez, bilimsel incelemenin konusu olur. Serbest çağrışımları yorumlama yöntemiyle, rüyanın görünen (imgeler) içeriğinden yola çıkarak, genel anlamı bir arzunun gerçekleştirilmesi olan örtük içeriğini anlamak mümkün oluyordu.


14. Soru

Freudgil şey nedir?

Cevap

Lacan’ın 1950’lerde “Freudgil şey” adını verdiği “bilinçdışı” (genel olarak bütün ruhsal mekanizma) kavramıyla, hem herkesin bilinçdışını, hem de ruhçözümleyimin kendi bilinçdışını, dolayısıyla ruhçözümleyimci nesne için de geçerli olanı kasteder.


15. Soru

Freud’e göre, bilinçdışı nelerden oluşur?

Cevap

Freud’e göre, bilinçdışı ya da ruhsal mekanizma, es (bu), ego (ben) ve superego
(üstben)’dan oluşur.


16. Soru

Freud'un "Haz İlkesinin Ötesinde" yapıtının konusu nedir?

Cevap

1920 yılında yayınladığı, Haz İlkesinin Ötesinde adlı yapıtında, yaşam dürtüsü (Eros) ile ölüm dürtüsü (Thanatos) kavramlarını, gerçeklik ilkesi ile haz ilkesini ortaya koyarak, ruhsal mekanizmanın işleyişinde bu (altben), ben ve üstben (kültürel) kavramlarını çevirime sokan yeni bir model önererek, kuramını geliştirir.


17. Soru

Refleksif düşünce nedir?

Cevap

Refleksif düşünce, bir şey üzerinde düşünürken aynı zamanda kendi üzerinde de düşünen düşünce demektir.


18. Soru

Libido’nun Değişimleri ve Simgeleri yapıtı kime aittir?

Cevap

İsviçreli ruh hekimi Carl Gustav Jung.


19. Soru

Yaratma nedir?

Cevap

Yaratma, bilinci aşan ve bilmediğimiz içsel bir gücün (dehanın) dışa vurumudur.


20. Soru

Ruhsalyaşamöykü nedir?

Cevap

Fernandez, Ruhçözümleyimin Yansılamaları (Incidences de la psychanalyse, 1970) başlıklı incelemesinde, ruhsalyaşamöyküsü adını verdiği yazınsal bir eleştiri türü karşısında eleştirmenlerin ve yazarların oluşturduğu karşıtlar birliğini aydınlatmaya ve yöntemini savunmaya çalışır.


21. Soru

Göstergeçözümleyim nedir?

Cevap

Göstergeçözümleyim, gösterge sözcüğüne eklenen çözümleyim sözcüğünün de sezdirdiği gibi, bir “dil üretimi olan metin”lere uygulanan, Freud’un “gösteren kuramına” dayandırılarak bir tür ruhçözümleyim olmaya yönelen eleştirinin temelini oluşturur.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v