1. AÖF Soru
  2. Aöf Dersleri
  3. XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili
  4. Ders Notları ve Özetleri
  5. 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

XIV-XV. Yüzyıllar Türk Dili Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Eski Anadolu Türkçesinin Oluşumu

1. Soru

Eski Anadolu Türkçesi nedir?

Cevap

X. yüzyıldan itibaren Orta Asya’dan batıya göç eden Oğuzların, XIII. yüzyıldan itibaren kendi lehçelerine dayalı olarak Anadolu ve civarında kurup geliştirdikleri edebî yazı diline Eski Anadolu Türkçesi (=EAT) denilmektedir.

2. Soru

Oğuzca'nın kendi özelliklerine dayanarak Anadolu’da yazı dili hâline geliş süreci hangi ana dönemlerden oluşmaktadır?

Cevap

Oğuzca kendi özelliklerine dayanarak Anadolu’da yazı dili hâline gelmiştir. Bu süreç şu ana dönemlerden oluşmaktadır:

1. Eski Anadolu Türkçesi (ve ağızları)
2. Osmanlı Türkçesi (ve ağızları)
3. Türkiye Türkçesi (ve ağızları)

3. Soru

"Olga-bolga sorunu" nedir?

Cevap

Oğuzlar, kendilerine özgü lehçeleri olmasına rağmen, edebî dil olarak yüzlerce yıl Orta Asya’daki ortak edebî yazı dilini kullandılar. Fakat geniş topluluklar halinde batıya göç et- tiklerinde, geride bıraktıkları coğrafyadan hem mesafe hem de siyasi ve kültürel bakım- dan uzaklaştılar. Büyük Selçuklular döneminde resmî ve edebî yazı dilinde Türkçeden başka diller tercih edilmesinin çok değişik sebepleri olabilir. Ancak Oğuzlar Anadolu’ya gelip bu toprakları Türkleştirmeye başladıklarında, Orta Asya’dan çok uzaktaki bu bölge- lerde kendi lehçeleri ile de yazmaya başladılar. Daha sonra Türkolojide “karışık dilli eserler” ya da “olga-bolga sorunu” diye adlandırılan o dönemin eserleri, Oğuzların yeni yurt- larında kendi lehçelerine dayalı bir edebî dil geliştirirken verdiği ilk ürünler olmalıdır

4. Soru

Anadolu beylikleri döneminde oluşturulan eserlerde yaygın olarak görülen ses bilgisi özellikleri nelerdir?

Cevap

Anadolu beylikleri döneminde oluşturulan eserlerde yaygın olarak görülen ses bilgisi özellikleri şunlardır: ünlü yuvarlaklaşması”, “damak ?’si”, “kelime başında t- > d- ötümlüleş- mesi”, “bazı eklerin sadece dar-düz ünlü ile kullanımı”, Eski Türkçedeki gibi patlayıcı ötüm- süz artdamak sesi (k¸) kullanımı, dar-düz ünlülü kelimelerin başında y-’li şekillerin tercihi.

5. Soru

Anadolu beylikleri döneminde oluşturulan eserlerde yaygın olarak görülen şekil bilgisi özellikleri nelerdir?

Cevap

Anadolu beylikleri döneminde oluşturulan eserlerde yaygın olarak görülen şekil bilgisi özellikleri şunlardır: “-(y)Isar gelecek zaman eki”, “-(y)IcAk zarf-fiil-eki”.

6. Soru

Hayati Develi'ye göre metinlerin dil özelliklerine bakarak Eski Anadolu Türkçesi döneminde hangi ağız grubları bulunmalıdır?

Cevap

Hayati Develi'ye metinlerin dil özelliklerine bakarak Eski Anadolu Türkçesi döneminde en az 3 ana ağız grubu bulunması gerekir. Bunlar:

1. Ağız Grubu: Kelime içinde ve sonunda –i´- / -i´; büyük ünlü uyumunun yaygınlığı; birinci kişi zamiri “ben”; benzetme edatı “gibi”;

2. Ağuz Grubu: Kelime içinde ve sonunda h değişmesi; büyük ünlü uyumunda bozulmalar; birinci kişi zamiri “ben”; benzetme edatı “bigi”

3. Ağız Grubu: Kelime başında h değişmesi, büyük ünlü uyumunda bozulmalar; birinci kişi zamiri “men” benzetme edatları olarak “kimi” ve “tek”

7. Soru

Divan-ı Kebir, Fihi Mafih gibi eserleri bulunan Eski Anadolu Türkçesi yazarı kimdir?

Cevap

Divan-ı Kebir, Mesnevi, Fihi Mafih, Mektubat, Mecalis-i Seba ve Türkçe beyit ve ibareleri bulunan yazar Mevalan'dır.

8. Soru

Mevlana'nın yedi vaazını toplayan eser hangisidir?

Cevap

Mevlana'nın yedi vaazını toplayan eser Mecalis-i Seb'a'dır.

9. Soru

Çarh-name adlı eser hakkında bilgi veriniz.

Cevap

Çarh-name, Hoca Ahmed Fakih tarafından yazılmıştır. 100 beyitlik bir manzumedir. Kaside şeklindedir. Din ve tasavvuf konularında yazılmış öğretici mahiyette bir eserdir.

10. Soru

Yunus Emre'ye ait eserler nelerdir?

Cevap

Yunus Emre'ye ait eserler Divan ve Risaletü'n Nushiyye'dir.

11. Soru

Aşık Paşa'ya ait olduğu bilinen 31 beyitlik mesenevi'nin adı nedir?

Cevap

Aşık Paşa'ya ait olduğu bilinen 31 beyitlik küçük mesenevi'nin adı Vasf-ı Hal'dir.

12. Soru

Aşk Paşa tarafından yazılan eserler nelerdir?

Cevap

Aşık Paşa tarafından yazılan eserler şunlardır: Garib-name, Fakr-name, Vasf-ı hal, Hikaye, Kimya Risalesi, Risâle fî Beyâni’s-Semâ ve Şiirler'dir.

13. Soru

Gülşehri tarafından Farsça yazılmış, dini içerikli mesnevi hangisidir?

Cevap

Felek-name, Gülşehri tarafından Farsça yazılmış, dini içerikli mesnevidir.

14. Soru

Hoca Mesud'a ait eserler nelerdir?

Cevap

Hoca Mesud'a ait eserler Süheyl ü Nev-bahâr ve Ferheng-nâme-i Sâ’dî Tercümesi'dir.

15. Soru

Kadı Burhaneddin'in bilinen tek eseri nedir? Açıklayınız.

Cevap

Kadı Burhaneddin'in ilinen tek eseri Divan’ıdır. Eser, 1500 gazel, 119 tuyug ve 20 rubaiden oluşmaktadır. Dili, o dönemdeki diğer eserlere göre biraz daha fazla Anadolu dışı Oğuzcasının özellikleri göstermektedir.

16. Soru

Kenzü'l Kübera nedir?

Cevap

Kenzü’l-Küberâ, 1401’de, Yıldırım Bayezid döneminde Şeyhoğlu tarafından yazmıştır. Mensur ve manzum karışık bir eserdir. Padişah, bey, vezir, âlim ve kadılara dinî öğütler verir.

17. Soru

Dede Korkut'ta toplam kaç hikeye bulunmaktadır ve bunlar nelerdir?

Cevap

Dede Korkut’ta toplam 12 hikâye vardır:

  1. Dirse Han Oğlı Buğaç Han Boyı.
  2. Salur Kazanu? İvi Yağmaladuğı Boy.
  3. Kam Pürenü? Oğlı Bamsı Beyrek Boyı.
  4. Kazan Big Oğlı Uruz Bigü? Tutsak Olduğı Boy.
  5. Duha Koca Oğlı Delü Dumrıl Boyı.
  6. Ka?lı Koca Oğlı Kan Turalı Boyı.
  7. Kazılık Koca Oğlı Yigenek Boyı.
  8. Basat Tepegözi Öldürdügi Boy.
  9. Begil Oğlı Emrenü? Boyı.
  10. Uşun Koca Oğlı Segrek Boyı.
  11. Salur Kazan Tutsak Oğlı Uruz Çıkarduğı Boy.
  12. İç Oğuza Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldürdügi Boy.
18. Soru

Dede Korkut'un bilinin el yazması kopyaları nerededir?

Cevap

Hikâyelerin elde iki yazması mevcuttur. Bunlardan biri Vatikan’da diğer ise Dresden’de bulunmaktadır.

19. Soru

Cemşîd ü Hurşîd ve Tervîhü’l- Ervâh gibi eserleri bulunan XIV. yüzyıl şairi kimdir?

Cevap

Cemşîd ü Hurşîd, Tervîhü’l- Ervâh, Divan, İskender-name, Bedâyi’i’s-Sihr fî San âyi’i’ş- Şi’r, Mirkâtü’l-Edeb ve Mîzânü’l-Edeb, Mi’yârü’l-Edeb gibi eserleri bulunan şair Ahmedi'dir.

20. Soru

Hakiki'ye ait eserler nelerdir?

Cevap

Hakiki'ye ait eserler; Divan, Muhabbet-name, Metâli’u’l-İmân ve Tasavvuf Risalesi'dir.

21. Soru

Eski Anadolu Türkçesi'nde edatlar nasıl kullanılmıştır?

Cevap

Edatlar kelimelerden ayrı yazıldığı hâlde, çok seyrek olarak kelimeye bitişik yazıldıkları da olmuştur (olkadar ????? Mrzb., sendahı ????? MC).

22. Soru

3910 beyitlik mesnevi türünde, Arapça mensur bir Sûre-i Mülk Tesfîri’nin 1414 yılında yapılmış manzum tercümesi olan nedir ve kim tarafından yazılmıştır?

Cevap

Letâyif-nâme, 3910 beyitlik mesnevi türünde bir eserdir. Arapça mensur bir Sûre-i Mülk Tesfîri’nin 1414 yılında yapılmış manzum tercümesidir. Hatiboğlu tarafından yazılmıştır.

cloud_upload    PDF YÜKLE PARA KAZAN
Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
Duyurular

Aöf Duyuru ve Haberleri

Sıkça Sorulan Sorular

Aöf Hakkında Merak Edilenler

© AÖF SORU 2014 - 2024

Anadolu Üniversitesi | Açıköğretim Fakültesi | Aöf Sınav Sonuçları | Aöf Sınav Yerleri | Aöf Sınav Soruları | AÖF Çıkmış Sorular | Aöf İşletme Dersleri | AÖF Bürolar

ATA AÖF Çıkmış Sınav Soruları | Açık Lise Çıkmış Sınav Soruları | Ehliyet Çıkmış Sınav Soruları | Gizlilik Sözleşmesi

v