Osmanlı Türkçesine Giriş 2 Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kelime Sınıfları Iv: Fiiller/1. Çekimsiz Fiiller

1. Soru

Türkçede fiiller nasıl tanımlanır?

Cevap

Fiiller kılış, oluş ve durum bildiren kelimelerdir.


2. Soru

Türkçede fiillerin yalın hâlinin özellikleri nelerdir?

Cevap

Türkçe’de bir fiil tabanı yalın hâliyle ancak emir kipinin 2. kişisinde görülür: al, gir, tut, sa?la gibi.


3. Soru

Gerçekleşmesi süre isteyen bir eylemin bitiş aşamasını anlatan fiillere örnek veriniz.

Cevap

????? (bitmek), ????? (durmak), ????? (bırakmak) fiilleri örnek olarak verilebilir.


4. Soru

Geçişli fiiller nedir?

Cevap

Geçişli fiillerde eylem dışa dönüktür; eyleyen (özne), eylemini bir nesne üzerinde gerçekleştirmekte, böylece bir nesne etkilenmektedir.


5. Soru

Geçişsiz fiiller nasıl tanımlanır?

Cevap

Geçişsiz fiiller, gerçekleşen eylem, yalnızca eyleyenle ilgilidir. Başka bir deyişle, eyleyenin, gerçekleştirdiği eylemle bir kişi/nesne üzerinde herhangi bir etkide bulunması söz konusu değildir.


6. Soru

Ortada fiiller nasıl tanımlanır?

Cevap

Kimi fiiller, çeşitlenmiş sözlük anlamlarına göre, hem geçişli, hem geçişsiz özellik gösterirler. Bunlara ortada fiiller denir.


7. Soru

Türkçede kullanımlarına göre filler kaça ayrılır?

Cevap

Türkçe’de kullanışlarına göre iki türlü fiil şekli vardır: çekimli fiil, çekimsiz fiil.


8. Soru

Türkçede fiil çatısının kaç görünüşü vardır?

Cevap

Türkçe’de fiil çatısının 6 görünüşü vardır. Bunlar eksiz ve -l-, -n-, -ş-, -dır-/-dur-/-dir-/-dür-, -t-, -r-, -ma/-me- ekleriyle kurulur.


9. Soru

Görmek fiilinin 6 görünüşü nasıl örneklendirilir?

Cevap

1. Yalın görünüş: ????? görmek
2. Edilen görünüşü: ?????? gör- (ü)l mek
3. Dönüşlü görünüş: ?????? gör -(ü)n mek
4. Karşılıklı görünüş: ?????? gör- (ü)ş mek
5. Ettiren görünüşü: ??????? gör-dür- mek, ?????? o?u -t- ma?, ??????? iç -(i)r- mek
6. Olumsuz görünüş: ?????? gör-me -mek


10. Soru

XVI. ve XVII. yüz yıllarda tasvir fiillerinde zarffiil eki olarak ı, i ve u, ü de kullanılımına örnek veriniz.

Cevap

?????? (sev-ime-mek), ???????? (ol-ıma-ma?) şeklinde örnekler verilebilir.


11. Soru

Tamamlanmış bir yargı cümlesinde ad olarak kullanılan çekimsiz bir fiile örnek veriniz.

Cevap

????? ????? ?????? Düşenin dostu olmaz. 


12. Soru

Osmanlı Türkçesi’nde kullanılan adfiil türleri nelerdir?

Cevap

Osmanlı Türkçesi’nde Türkçe bütün fiil tabanlarına -ma?lı?/- meklik, -ma/-me, ve -ış/-iş ekleri eklenerek yapılmış dört türlü adfiil vardır.


13. Soru

Sıfatfiiller nasıl tanımlanır?

Cevap

Fiilin sıfatlaşmış, kavramı sıfata dönüşmüş biçimidir. Söz içinde işleyiş bakımından diğer sıfatlar gibi adları niteleyen kelimelerdir


14. Soru

Türkçe'de zarffiiller nasıl tanımlanır?

Cevap

Fiilin belli eklerle yapılmış özel şekilleridir. Türkçe’de fiilden eklerle türetilmiş zarflar daha çok zarffiil niteliği taşırlar. Fiilin kavramını çok çeşitli yönlerden açıklayıp sınırlarlar, böylece eylemleri (kılış ve oluşları) daha yakından belirtip tanıtırlar. Zamana bağlı olmamaları yönünden adfiillere benzerler. 


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v