Eğitim Tarihi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türkiye Cumhuriyeti’Nde Eğitim

1. Soru

Türkiye Cumhuriyeti eğitim sisteminin dayandığı temel esaslar nelerdir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti’nin dayandığı esaslar şu şekilde ifade edilmektedir; • Mustafa Kemal Atatürk’ün görüşleri, • Türk eğitimini yeniden yapılandıran yasal düzenlemeler ve uygulamalar, • Parti ve hükümet programları, • Eğitim şuraları, • AB Müktesebatı


2. Soru

Osmanlı Devleti’nde askeri eksenli modernleşme süreci hangi anlayışın bir sonucudur?

Cevap

Osmanlı Devleti, Batıya karşı var olmak için Batılılaşmak olarak ifade edilen bir anlayışla askeri eğitim eksenli bir modernleşme sürecine girmiştir


3. Soru

Milli Eğitim sisteminin temel ilkeleri nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Milli Eğitim sisteminin temel ilkeleri şu şekilde ifade edilmektedir; • Eğitim hakkı • Genllik ve eşitlik • Atatürk İnkılapları ve Türk Milliyetçiliği • Bilimsellik • Okul ile ailenin iş birliği • Ferdin ve toplumun ihtiyaçları • Fırsat ve imkân eşitliği • Demokrasi eğitimi • Planlılık • Her yerde eğitim • Yöneltme • Süreklilik • Laiklik • Karma eğitim


4. Soru

Mustafa Kemal Atatürk’e göre Batı karşısında yaşanılan gerilemenin temel nedeni nedir?

Cevap

Mustafa Kemal Atatürk’e göre Batı karşısında yaşanılan gerilemenin temel nedeni; bu süreçteki eğitim sistemidir.


5. Soru

kiye Cumhuriyeti’nin eğitim alanında Osmanlı Devleti’nden devraldığı mirasın en olumlu boyutu nedir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim alanında Osmanlı Devleti’nden devraldığı mirasın en olumlu boyutu, temelleri 18. Yüzyıla dayanan modern eğitim kültürü ve kurumlarıdır.


6. Soru

Fransız laik eğitim sistemi modeli temelde hangi anlayışa dayanmaktaydı?

Cevap

Fransız laik eğitim sistemi modelinde devlet kendisi din eğitimi vermiyor, bu işi halkın yürütmesini laikliğin gereği olarak görüyordu.


7. Soru

Yaygın eğitimin özel amacı nedir?

Cevap

Yaygın eğitimin özel amacı, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş ya da herhangi bir kademesinde bulunan veya bu kademeden çıkmış vatandaşlara, örgün eğitimin yanında veya dışında; okuma - yazma öğretmek, eksik eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim imkânları hazırlamak; çağımızın bilimsel, teknolojik, iktisadi, sosyal ve kültürel gelişmelerine uymalarını sağlayıcı eğitim imkânları hazırlamak; millî kültür değerlerimizi koruyucu, geliştirici, tanıtıcı, benimsetici nitelikte eğitim yapmak vs.dir.


8. Soru

Fransa’da reform hareketi sürecinde çıkarılan hangi amaçlara yönelik yasalar, Türk Eğitim Devrimi sırasında Mustafa Kemal ve çalışma arkadaşları için yok gösterici olmuştur?

Cevap

Fransa’da reform hareketi sürecinde • İlköğretimin zorunlu ve parasız olması, • Fransızcanın tek eğitim dili olarak kabul edilmesi, • Kilise vakıflarına bağlı geleneksel okulların kapatılarak tek okul anlayışın hayata geçirilmesi, • Din eğitiminin tamamen kiliselere bırakılması amacıyla birtakım yasalar çıkarılmıştır. Bu yasalar, Türk Eğitim Devrimi sırasında Mustafa Kemal ve çalışma arkadaşları için yol gösterici olmuştur.


9. Soru

Hükümet, yeni Türk alfabesi ile okuma yazma seferberliğini desteklemeye yönelik hangi faaliyetleri gerçekleştirmiştir?

Cevap

Hükümet, yeni Türk alfabesiyle okuma yazma seferberliğini, örgütlü ve disiplinli bir eğitim faaliyetine dönüştürmek için mevcut çalışmaları kurumsallaştırmaya karar vermiştir. Bu karar doğrultusunda, 11 Kasım 1928’de Millet Mektepleri Teşkilatı kurulmuştur.


10. Soru

Modern sivil eğitim sisteminin Türkiye açısından kazanımları nelerdir?

Cevap

Modern sivil eğitim sistemi, 1850’li yıllardan itibaren devletin ideolojik hedeflerine, sosyoekonomik ve kültürel gelişmelere önemli katkılar sağlamıştır. Bu çerçevede modern sivil eğitim • Laiklik, akılcılık, bilimcilik ve demokrasi gibi değerlerin topluma aktarılması, • Zorunlu eğitim, • Parasız eğitim, • Kızların eğitimi, • Öğretim birliği, • Laik eğitim gibi kavramların hayata geçirilmesi sürecinde Türkiye’nin deneyim kazanmasına katkı sağlamıştır


11. Soru

Milli Eğitim Temel Kanunu’nda hangi başlıklara ilişkin maddeler yer almaktadır?

Cevap

1973 yılında yürürlüğe giren, 1989 yılında amaç ve ilkelerinde bazı değişiklikler yapılan Milli Eğitim Temel Kanunu’nda • Türk milli eğitim sisteminin genel ve özel amaçları ile temel ilkeleri • Eğitim sisteminin genel yapısı • Her derece ve türdeki kurum ve kuruluşlar • Öğretmenlik mesleği • Okul bina tesisleri • Eğitim araç ve gereçleri • Öğretim alanındaki görev ve sorumluluklar başlıklarına ilişkin maddeler yer almaktadır.


12. Soru

Osmanlı Devleti için eğitimde modernleşme ne ifade etmektedir?

Cevap

Osmanlı Devleti için eğitimde modernleşme, Batı ülkelerinde olduğu gibi Aydınlanma Çağı ve Sanayi Devrimi gibi tarihi süreçlerin sonucu değil, imparatorluğun gücünü sürdürmeye yardımcı olacak bir araçtır.


13. Soru

Osmanlı Devleti’nde askeri eğitim temelli yenilenme sürecinin ortaya çıkmasında etkili olan temel faktörler nelerdir?

Cevap

Osmanlı Devleti’nde askeri eğitim temelli yenilenme sürecinin ortaya çıkmasında iki temel faktör etkili olmuştur. Bu faktörler şu şekilde ifade edilmektedir; • Gerilemenin temel nedeninin askeri geri kalmışlıktan ibaret sanılması, • İmparatorluktaki tarihi güç unsurlarının (ilmiye ve seyfiye) aktif ve pasif direnişleri


14. Soru

Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine inşa edildiği temel değerler nelerdir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine inşa edildiği temel değerler şu şekilde ifade edilmektedir; • Laiklik, • Akılcılık, • Bilimcilik, • Milli egemenlik


15. Soru

Osmanlı eğitim mirasının zayıf tarafları nelerdir?

Cevap

Osmanlı eğitim mirasının zayıf tarafları şu şekilde ifade edilmektedir; • Okullaşma oranı çok düşüktü. • Medreseler hariç tüm genel okullar Maarif Nezareti’nin çatısı altında toplanmıştır. Ancak devlet, yabancılar ve gayrimüslimler tarafından açılan okulları kontrol altına alamamıştır. • Medreseler 1910’lu yıllara kadar hiçbir yenileştirme programına tabi tutulmamıştır. • Modern eğitim kurumlarının toplam içindeki oranı oldukça düşüktü.


16. Soru

Askeri muhalefetin yok edilmesinden sonra Osmanlı Devleti’nde ordunun subay ve doktor ihtiyacını karşılamaya yönelik hangi okullar açılmıştır?

Cevap

Askeri muhalefetin yok edilmesinden sonra Osmanlı Devleti’nde ordunun subay ve doktor ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak Mekteb-i Tıbbiye (Tıp Okulu) ve Mekteb-i Harbiye (Harp Okulu) açılmıştır.


17. Soru

Türkiye’yi laikleştiren kanunlar olarak adlandırılan 3 Mart 1924 tarihli yasalar nelerdir?

Cevap

3 Mart 1924 tarihli üç yasa Türkiye’yi laikleştiren kanunlar olarak adlandırılmaktadır. Bu kanunlar şu şekildedir; • Tevhid-i Tedrisat Kanunu • Şer’iyye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırılması • Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kurulması


18. Soru

Darülfünun nedir?

Cevap

Darülfünun, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e intikal eden en önemli yükseköğretim kurumuydu.


19. Soru

Yüksek öğretimin amacı nedir?

Cevap

Yükseköğretimin amacı, “ülkenin bilim politikasına, toplumun yüksek düzeyde ve çeşitli kademelerdeki insan gücü gereksinimine göre öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda yetiştirmek, bilimsel alanlarda araştırmalar yapmak”, bunların sonuçlarını toplum ve insanlığın hizmetine sunmaktır.


20. Soru

Yaygın eğitimin kapsamı nedir?

Cevap

Yaygın eğitim, örgün eğitimin yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsamaktadır.


21. Soru

Osmanlı eğitim mirasının güçlü tarafları nelerdir?

Cevap

Osmanlı eğitim mirasının güçlü tarafları şu şekilde ifade edilmektedir; • Batı tipi bir eğitim sistemi kurulmuştur. • Fransız eğitim sisteminden örnek alınan 1869 Nizamnamesi’yle öğretim birliği için hukuki zemin oluşturulmuştur. • Modernitenin temel değerleri eğitim sistemini etkilemeye başlamıştır. • Eğitim alanındaki felsefi ve kuramsal gelişmeler yakından izlenmiştir. Eğitimciler telif ve tercüme eserler vermeye başlanmıştır.


22. Soru

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun önemi nedir?

Cevap

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile birlikte devletin resmi dininin İslam olduğunu belirten ibarenin çıkarılması, Türkiye Cumhuriyeti’nin laik bir devlet haline gelmesini sağlamıştır.


23. Soru

Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Türk Eğitim Devrimi açısından önemi nedir?

Cevap

Tevhid-i Tedrisat, bir milletin irfan ve genel eğitim siyasetinde milletin fikir ve duygu yönünden birliğini temin için en doğru, en ilmi ve asri ve her yerde faydaları ve iyilikleri görülmüş bir ilke olarak açıklanmaktadır. Tevhid-i Tedrisat Kanunu, din eğitimini düzenleyen tek maddeye sahiptir. Bu madde ile din alanında uzmanlar yetiştirmek üzere Darülfünun bünyesinde İlahiyat Fakültesi ile imam ve hatipler yetiştirmek amacıyla imam ve hatip mekteplerinin açılması hükme bağlanmıştır.


24. Soru

Modern eğitimin temelleri nelerdir?

Cevap

Modern eğitim, modernitenin temel değerlerine dayanmaktadır. Bu değerlerin başında ise akılcılık ve bilimcilik gelmektedir


25. Soru

Milli Eğitim Şuralarının temelini ne oluşturmaktadır?

Cevap

Milli Eğitim Şuralarının temelini, ülkenin eğitim sorunlarını görüşmek ve çözüm önerileri geliştirmek üzere 1921’de Ankara’da toplanan Maarif Kongresi oluşturmaktadır.


26. Soru

1990’ların ikinci yarısında, YÖK - Dünya Bankası iş birliği ile gerçekleştirilen Millî Eğitimi Geliştirme Projesi ile eğitim fakültelerinde de köklü bir yeniden yapılanma süreci başlatılmıştır. Bu yapılanmanın beraberinde getirdiği düzenlemeler nelerdir?

Cevap

1990’ların ikinci yarısında, YÖK - Dünya Bankası iş birliği ile gerçekleştirilen Millî Eğitimi Geliştirme Projesi ile eğitim fakültelerinde de köklü bir yeniden yapılanma süreci başlatılmıştır. Bu yapılanmanın beraberinde getirdiği düzenlemeler şunlardır:

1) Eğitim fakültelerindeki öğretmen yetiştiren programlar yeniden düzenlenmiştir. Bu çerçevede ortaöğretim sosyal, fen ve matematik alanlara öğretmen yetiştiren programları, fen - edebiyat fakültelerinin ilgili programları ile birlikte yürütülmeye başlanmıştır. 2) Eğitim fakültelerinde kalan öğretim elemanlarına, yapılanmanın ruhuna uygun olarak, genel ve özel öğretim -veya alan eğitimi üzerine çalışma yükümlülüğü getirilmiştir. 3) 1997’de zorunlu kesintisiz sekiz yıllık temel eğitime geçilmesine paralel olarak ilköğretime öğretmen yetiştiren programlar yeniden düzenlenmiş; karşılığı bulunmayan alanlarda yeni programlar açılmıştır. 4) Bu yıllarda Millî Eğitimi Geliştirme Projesi kapsamında, eğitim fakültelerindeki yeniden yapılanmaya paralel olarak, eğitim fakültelerinde özel öğretim dersleri veren/verecek öğretim elemanlarının eğitilmesi/yetiştirilmesine yönelik önemli bir girişimde bulunulmuştur. 5) Ortaöğretime öğretmen yetiştirenler hariç, eğitim fakülteleri öğretmen yetiştirme programları standart hâle getirilmiştir. 6) Eğitim fakültelerine öğretmen yetiştirmeye dönük yerli ve yabancı yayınlar ile öğretim materyal ve teknolojilerinin sağlanması yolunda gelişmeler kaydedilmiştir. 7) Eğitim fakülteleri ve programlarının akreditasyonu için altyapı oluşturulmuş ve hatta fakültelere pilot ziyaretler yapılmıştır. Fakat projenin sona ermesi nedeniyle bu çalışmalar sahipsiz kalmıştır. Akreditasyon çalışmaları Eğitim Fakülteleri Dekanlar Konseyi [EFDEK] tarafından 2012 yılında tekrar başlatılmıştır.


27. Soru

789 sayılı Maarif Teşkilatına Dair Kanun’da eğitim sisteminin yapısıyla ilgili yenilikler nelerdir?

Cevap

Eğitim sistemini yapısal olarak düzenlemeye yönelik ikinci adım, 1926 yılında 789 sayılı Maarif Teşkilatına Dair Kanun’un yürürlüğe girmesi olmuştur. Bu Kanun, Maarif Vekâleti örgütünün bütünüyle ilgili tanımlamalar yapmak yerine Cumhuriyet’in eğitim misyonu bakımından önemli bazı stratejik yenilikler getirmiştir. Bunlardan sistemin yapısıyla ilgili olanları şunlardır:

  • Maarif Vekâletinin sürekli bilimsel danışma ve karar alma birimi olarak Talim ve Terbiye Dairesi kurulmuştur. Adı birkaç kez değişmiş olan bu daire, 1983 yılında Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı adını almıştır.
  • Millî Eğitim Bakanı’nın daveti üzerine belirlenecek gündemle ilgili konuları müzakere edip tavsiye kararları almak için tüm paydaşların temsilcilerinin katıldığı Maarif Şurası toplanması hükme bağlanmıştır. Şura ilk toplantısını 1939 yılında yapmıştır.
  • Bakanlık bünyesinde dil ile ilgili çalışmalar yürütmek üzere bir Dil Heyeti kurulmuştur.
  • Türk eğitim sistemine Maarif Mıntıkası [Eğitim Bölgesi] adıyla bir yerinden yönetim modeli getirilmiştir. Yasa uyarınca birkaç il gruplandırılarak bir Maarif Mıntıkası oluşturulmuş, başlarına da birer Maarif Emini atanmıştır. 1927 yılında başlayan Maarif Mıntıkası uygulaması 1931 yılında kaldırılmıştır.

28. Soru

Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet’in ilanından sonraki süreçte kurulacak yeni eğitim sistemine ilişkin hangi ilkelere vurgu yapmıştır?

Cevap

Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet’in ilanından sonra kurulacak yeni eğitim sisteminin nasıl olması gerektiğine ilişkin verdiği söylev ve demeçlerde özellikle millilik, laiklik, bilimsellik, ferdin ve toplumun ihtiyacına görelik, eşitlik ve cumhuriyetçilik gibi ilkelere vurgu yapmıştır.


29. Soru

1926’da toplanan Bakü Türkoloji Kongresi’nin önemi nedir?

Cevap

1926’da toplanan Bakü Türkoloji Kongresi’nde tüm Türk topluluklarının Latin esaslı tek bir alfabeyi kabul etmesi kararlaştırılmıştır.


30. Soru

Türkiye’de ilk okulöncesi eğitim kurumu ne zaman kurulmuştur?

Cevap

Türkiye’de ilk okulöncesi eğitim kurumunun açılması II. Meşrutiyet’in ilanını izleyen yıllarda gerçekleşmiştir.


31. Soru

2011/652 KHK ile düzenlenen MEB teşkilatı hangi temel bileşenlerden oluşmaktadır?

Cevap

2011/652 KHK’ya göre MEB teşkilatı; • Merkez • Taşra • Yurt dışı teşkilatlarından oluşmaktadır.


32. Soru

Maarif Teşkilatına Dair Kanun ile getirilen bazı stratejik yenilikler nelerdir?

Cevap

• Maarif Teşkilatına Dair Kanun, Cumhuriyet’in eğitim misyonu bakımından önemli bazı stratejik yenilikler getirmişti. Bunlardan sistemin yapısı ile ilgili olanlardan bazıları şu şekilde ifade edilmektedir; • Maarif Vekâletinin sürekli bilimsel danışma ve karar alma birimi olarak Talim ve Terbiye Dairesi kurulmuştur. Adı birkaç kez değişmiş olan bu daire, 1983 yılında Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı adını almıştır. • Millî Eğitim Bakanı’nın daveti üzerine belirlenecek gündemle ilgili konuları müzakere edip tavsiye kararları almak için tüm paydaşların temsilcilerinin katıldığı Maarif Şurası toplanması hükme bağlanmıştır. Şura ilk toplantısını 1939 yılında yapmıştır. • Bakanlık bünyesinde dil ile ilgili çalışmalar yürütmek üzere bir Dil Heyeti kurulmuştur. • Türk eğitim sistemine Maarif Mıntıkası (Eğitim Bölgesi) adıyla bir yerinden yönetim modeli getirilmiştir. Yasa uyarınca birkaç il gruplandırılarak bir Maarif Mıntıkası oluşturulmuş, başlarına da birer Maarif Emini atanmıştır. 1927 yılında başlayan Maarif Mıntıkası uygulaması 1931 yılında kaldırılmıştır.


33. Soru

Karma eğitim nedir?

Cevap

Karma eğitim, farklı olanların birlikte öğrenim görmeleri anlamına gelmektedir. Tanzimat Devri’nde farklı soy ve inançlara mensup olanların, II. Meşrutiyet’ten itibaren ise kız ve erkek öğrencilerin birlikte öğrenim görmelerini ifade etmek için kullanılmış bir kavramdır.


34. Soru

Örgün eğitim ne demektir?

Cevap

Örgün eğitim; belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla, okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir.


35. Soru

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın temel görevleri nelerdir?

Cevap

2011 tarih 652 sayılı KHK ile Bakanlığın bilimsel danışma ve karar organı olarak tanımlanan Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın temel görevleri şu şekilde ifade edilmektedir; • Eğitim sistemini, eğitim plan ve programlarını, ders kitaplarını hazırlatmak, hazırlananları incelemek veya inceletmek, araştırmak, geliştirmek ve uygulama kararlarını bakan onayına sunmak • Eğitim ve öğretimle ilgili konularda bakanlığın diğer birimleri tarafından oluşturulacak politika ve stratejilerin belirlenmesinde iş birliği yapmak • Milli Eğitim Şurası’nın sekretarya hizmetlerini yürütmek.


36. Soru

MEB merkez örgütü hangi birimlerden oluşmaktadır?

Cevap

MEB merkez örgütü • Bakan • Müsteşar ve yardımcıları • Talim ve Terbiye Kurulu • Ana hizmet birimleri • Danışma ve denetim birimleri ve • Yardımcı birimlerden oluşmaktadır.


37. Soru

Türkiye’de özellikle Tanzimat sonrası ortaya çıkan alfabe tartışması hangi temele dayanmaktadır?

Cevap

Türkiye’de özellikle Tanzimat sonrası alfabe tartışmasını başlatanların çıkış noktası, yüzyıllardan beri kullanılmakta olan Arap alfabesinin Türkçe’nin gramer ve ses yapısına uygun olmadığı tezidir.


38. Soru

MEB merkez örgütüne bağlı bakan'ın görev, yetki ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Bakanlık örgütünün en üst amiri olan bakan, Bakanlığı, anayasaya, kanunlara, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Programına ve Cumhurbaşkanlığınca belirlenen politika ve stratejilere uygun olarak yönetmekle yükümlüdür.


39. Soru

Köy Enstitülerinde verilen eğitimin temel özelliği nedir?

Cevap

Köy Enstitülerinde verilen eğitimin temel özelliği, ilkokullarda verilecek teorik bilgilerin yanı sıra, mezunlarının görev alacağı köylerdeki sosyal, kültürel, iktisadi hayat ve sağlık gibi konuları da kapsamasıdır.


40. Soru

Osmanlı eğitim mirasının güçlü tarafları nelerdir?

Cevap

Osmanlı eğitim mirasının güçlü tarafları:

  • Batı tipi/modern bir eğitim sistemi kuruldu.
  • Fransız eğitim sisteminden örnek alınan 1869 Nizamnamesi’yle öğretim birliği için hukukî zemin oluşturuldu.
  • Modernitenin temel değerleri eğitim sistemini etkilemeye başladı.
  • Eğitim alanındaki felsefi ve kuramsal gelişmeler yakından izlendi. Eğitimciler telif ve tercüme eserler vermeye, süreli yayınlar neşredilmeye başlandı.

41. Soru

Türkiye Cumhuriyeti anayasalarında eğitime ilişkin temel hükümler nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti anayasalarında eğitime ilişkin temel hükümler şu şekilde ifade edilmektedir; • Her türlü eğitim ve öğretim faaliyeti, Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasalarda ifadesini bulan temel niteliklerine uygun olmak zorundadır. • Her türlü eğitim ve öğretim, devletin denetim ve gözetimi altında olmak kaydıyla serbesttir. • İlköğretim, kız ve erkek tüm Türk çocukları için mecburidir. Eğitim ve öğretim, devlet okullarında parasızdır. • Eğitim ve öğretim, çağdaş bilim ve eğitim ilkelerine uygun olmalıdır.


42. Soru

Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütü kimlerden oluşmaktadır?

Cevap

MEB merkez örgütü bakan, Bakan Yardımcıları, Talim ve Terbiye Kurulu, ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı birimlerden oluşmaktadır.


43. Soru

Mesleki ve teknik öğretim okulları hangi okulları kapsamaktadır?

Cevap

Bugün mesleki ve teknik öğretim okulları; erkek teknik öğretim okulları, kız teknik öğretim okulları, ticaret ve turizm öğretimi okulları, din öğretimi okulları, çok programlı liseler ve sağlık eğitimi okullarından oluşmaktadır.


44. Soru

Ortaöğretimin amacı nedir?

Cevap

Ortaöğretimin amacı, öğrencilere asgari ortak bir genel kültür vermek, birey ve toplum sorunlarını tanıtmak ve çözüm yolları aramak, ülkenin sosyo-ekonomik ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunacak bilinci kazandırarak öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda hem yükseköğretime hem mesleğe/iş alanlarına ve geleceğe hazırlamaktır.


45. Soru

Cumhuriyet Dönemi’nde ortaokullara öğretmen yetiştiren temel kurumlar hangileridir?

Cevap

Cumhuriyet Dönemi’nde üç yıllık eğitim enstitüleri ve eğitim fakülteleri ortaokullara öğretmen yetiştiren temel kurumlar olmuştur.


46. Soru

Türkiye Cumhuriyeti anayasalarında eğitime ilişkin -veya eğitimi ilgilendiren hükümler nasıl özetlenebilir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti anayasalarında eğitime ilişkin -veya eğitimi ilgilendiren- hükümler şöyle özetlenebilir: 1) Her türlü eğitim ve öğretim faaliyeti, Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasalarda ifadesini bulan temel niteliklerine uygun olmak zorundadır. 2) Her türlü eğitim ve öğretim, devletin denetim ve gözetimi altında olmak kaydıyla serbesttir. 3) İlköğretim, kız ve erkek tüm Türk çocukları için mecburidir. Eğitim ve öğretim, devlet okullarında parasızdır. 4) Eğitim ve öğretim, çağdaş bilim ve eğitim ilkelerine uygun olmalıdır.


47. Soru

Cumhuriyet Dönemi’nde genel liselere öğretmen yetiştiren başlıca kurumlar hangileridir?

Cevap

Cumhuriyet Dönemi’nde genel liselere öğretmen yetiştiren başlıca kurumlar klasik yüksek öğretmen okulları, ikinci nesil yüksek öğretmen okulları ve eğitim fakülteleridir.


48. Soru

Türk milli eğitim sisteminin temel ilkeleri nelerdir?

Cevap

Türk milli eğitim sisteminin temel ilkeleri:

  • Eğitim hakkı
  • Genlik ve eşitlik
  • Atatürk İnkılapları ve Türk milliyetçiliği
  • Bilimsellik
  • Okul ve ailenin iş birliği
  • Ferdin ve toplumun ihtiyaçları
  • Fırsat ve imkan eşitliği
  • Demokrasi eğitimi
  • Planlılık
  • Her yerde eğitim
  • Yöneltme
  • Süreklilik
  • Laiklik
  • Karma Eğitim

49. Soru

Türkiye Cumhuriyeti - Avrupa Birliği [AB] ilişkilerinin hukuki temeli hangi anlaşmaya dayanmaktadır?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti - Avrupa Birliği [AB] ilişkilerinin hukuki temeli, nihai hedef olarak Türkiye’nin tam üyeliğinin gerçekleşmesini öngören 1963 tarihli Ankara Ortaklık Anlaşması’na dayanmaktadır.


50. Soru

Tek millet-tek eğitim anlayışını hayata geçiren ilk devlet hangisidir?

Cevap

Fransa, 20. Yüzyılın başında laik cumhuriyet için tehdit oluşturduğu gerekçesiyle geleneksel eğitime son vererek tek millet-tek eğitim anlayışını hayata geçiren ilk devlettir.


51. Soru

Maarif Teşkilatına Dair Kanun’un hazırlanmasında etkili olan gelişme nedir?

Cevap

Maarif Teşkilatına Dair Kanun’un hazırlanmasında Amerikalı eğitimci John Dewey’in raporunun etkisi vardır.


52. Soru

Türk eğitim sistemini örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere iki ana bölüme ayıran kanun hangisidir?

Cevap

Türk eğitim sistemini bir bütünlük içinde ele alması bakımından son derece önemli bir konuma sahip olan 1973 yılında çıkarılan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, Türk eğitim sistemini örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere iki ana bölüme ayırmıştır.


53. Soru

Milli Eğitim Bakanlığı kurulduğu günden bu yana hangi isimlerle ifade edilmiştir?

Cevap

Milli Eğitim Bakanlığı kurulduğu günden beri sekiz kez isim değişikliğine uğramıştır. Bu isimler kronolojik olarak şu şekilde ifade edilmektedir; Maarif Vekaleti (1920-1935) • Kültür Bakanlığı (1935-1941) • Maarif Vekilliği (1941-1946) • Milli Eğitim Bakanlığı (1946-1950) • Maarif Vekaleti (1950-1960) • Milli Eğitim Bakanlığı (1960-1983) • Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı (1983- 1989) • Milli Eğitim Bakanlığı (1989- )


54. Soru

Türkiye Cumhuriyeti’nde eğitimin üst sistemleri nelerdir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti’nde eğitimin üst sistemleri • Milli Eğitim Bakanlığı örgütü • Yüksek Öğretim Kurulu • Üniversitelerarası Kurul olarak ifade edilmektedir.


55. Soru

Eğitim Fakültelerindeki yeniden yapılanma sürecinin en önemli katkısı nedir?

Cevap

1990’ların ikinci yarısında, YÖK-Dünya Bankası iş birliği ile gerçekleştirilen Milli Eğitimi Geliştirme Projesi ile eğitim fakültelerinde köklü bir yeniden yapılanma süreci başlatılmıştır. Eğitim fakültelerindeki bu yeniden yapılanma sürecinin en önemli faydası ise 1978 yılından beri ihmal edilen ilköğretimin ikinci kademesine öğretmen yetiştirmenin yeniden başlatılmasıdır.


56. Soru

Türkiye Cumhuriyeti ile hedeflenen devlet modeli nedir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti ile hedeflenen devlet modeli ulus devlet modelidir.


57. Soru

Darülfünun’a ilişkin olumsuz görüşe sahip bilim adamlarının temel dayanakları nelerdir?

Cevap

Reform sürecinde bazı bilim adamları Darülfünun hakkında olumsuz görüşe sahipti. Bu bilim adamlarına göre, Darülfünun, kaliteli eğitim ve öğretim hizmeti sunamamanın yanı sıra yeterli nicelik ve nitelikte bilimsel araştırma olanağı da sağlamıyordu.


58. Soru

Milli Eğitim Temel Kanunu’nun önemi nedir?

Cevap

Milli Eğitim Temel Kanunu, Türk milli eğitiminin temel ilkelerini belirlemiştir. TBMM tarafından çıkarılan tüm eğitim kanunları Anayasa’dan sonra Milli Eğitim Temel Kanunu’na da uygun olmak zorundadır.


59. Soru

Türkiye Cumhuriyeti-Avrupa Birliği ilişkilerinin hukuki temeli hangi anlaşmaya dayanmaktadır?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti-Avrupa Birliği ilişkilerinin temeli, 1963 tarihli Ankara Ortaklık Anlaşması’na dayanmaktadır.


60. Soru

Yaygın eğitim programlarının temel açılış amaçları nelerdir?

Cevap

Yaygın eğitim programları, toplu yaşamaya, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları kazandırmak ve iktisadi gücün arttırılması için gerekli beslenme ve sağlıklı yaşama şekil ve usullerini benimsetmek amacıyla açılmaktadır.


61. Soru

Okulöncesi eğitimde düşük okullaşma oranının en önemli nedeni nedir?

Cevap

Okulöncesi eğitimde okullaşma oranının düşük olma nedenlerinin en önemlisi, ülkede çalışan kadın nüfusun azlığı ve çocukların geniş ailelerde anne ve ona yardımcı olan babaanne, büyükbaba, hala vb. gibi kalabalık aile bireyleri tarafından evde yetiştirilmesi geleneğidir.


62. Soru

Okulöncesi eğitimde özel okulların yeri nedir?

Cevap

Türkiye’ de okulöncesi eğitimin dünü ve bugününde özel okulların önemli bir yeri ve önemi olagelmiştir. İmparatorluk Dönemi’nde ülkenin ilk anaokullarını özel girişimciler açmıştır. Erken Cumhuriyet Dönemi’nde bazı yıllarında hiçbir resmi okulöncesi eğitim kurumu kalmazken az sayıdaki özel okul faaliyetine devam etmiştir. 2009-2010 öğretim yılında Türkiye’deki tüm bağımsız anaokullarının % 42’si özel okuldu ve bu okullara devam eden öğrenciler, bu kategorideki okullarda öğrenim görenlerin % 17’sini oluşturuyordu.


63. Soru

Köy Enstitülerine getirilen başlıca eleştiriler nelerdir?

Cevap

İkinci Dünya Savaşı’nı izleyen yıllarda Köy Enstitüleri şiddetli eleştirilere uğramaya başlamıştır. Eleştirilerin bir bölümü, bu kurumlarda komünistlerin yetiştirildiği yönünde iken bir bölümü ise mezunların genel kültür ve öğretmenlik formasyonu bakımından yetersiz olduğu yönünde olmuştur.


64. Soru

Eğitim Fakültelerinin oluşum sürecindeki en önemli sorun nedir?

Cevap

Eğitim Fakültelerinin oluşum sürecindeki en önemli sorun, artan bir biçimde yüksek öğretmen okullarının teşkilat ve programından uzaklaşılmasıdır. Bu gelişme ile ilişkili olarak eğitim fakültelerinde öğretmen okulu ya da öğretmen yetiştiren kurum havası giderek yok olur hale gelmiştir.


65. Soru

Osmanlı eğitim mirasının zayıf tarafları nelerdir?

Cevap

Osmanlı eğitim mirasının zayıf tarafları:

  • Okullaşma oranı çok düşüktü (ilköğretimde %20’den az, diğer kademelerde daha düşük)
  • Medreseler hariç bütün genel okullar Maarif Nezaretinin çatısı altında toplandı. Fakat devlet yabancılar ve gayrimüslimler tarafından açılan okulları kontrol altına alamadı.
  • Medreseler 1910’lu yıllara kadar hiçbir yenileştirme programına tabi tutulmadı ve âdeta kendi kaderlerine terk edildi.
  • Modern eğitim kurumlarının toplam içindeki oranı oldukça düşüktü.

66. Soru

Türkiye Cumhuriyeti eğitim sisteminin dayandığı esaslar nelerdir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti eğitim sisteminin dayandığı esaslar, Mustafa Kemal Atatürk’ün görüşleri; Türk eğitimini yeniden yapılandıran yasal düzenlemeler ve uygulamalar; parti ve hükûmet programları; eğitim şuraları ve bunlara öncülük eden kongre ve komisyonların kararları; AB Müktesebatı şeklinde sıralanabilir. Ayrıca, birçok yasa ve yönetmelik, sistemin yapısı ve işleyişi üzerinde farklı derecelerde etkili olmuştur.


67. Soru

Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet’in ilanından sonra verdiği söylev ve demeçlerde kurulacak yeni eğitim sistemine ilişkin hangi ilkelere vurgu yapmıştır?

Cevap

Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet’in ilanından sonra verdiği söylev ve demeçlerde kurulacak yeni eğitim sisteminin nasıl olması gerektiğine dair düşüncelerini açıklamış; bilhassa millîlik, laiklik, bilimsellik, ferdin ve toplumun ihtiyacına görelik, eşitlik ve cumhuriyetçilik gibi ilkelere vurgu yapmıştı.


68. Soru

Cumhuriyet Dönemi’nde Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde ilköğretime öğretmen yetiştiren kurumlar hangileridir?

Cevap

İlköğretmen okulları, köy muallim mektepleri, köy eğitmen kursları, köy öğretmen okuları ve köy enstitüleridir.


69. Soru

Yaygın eğitim programları hangi kuruluş tarafından ve illerde ve ilçelerde hangi merkezler aracılığıyla yürütülür?

Cevap

Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından gerekli görülen alanlarda pek çok yaygın eğitim programı yürütülmektedir. Bu programlar, genel ve mesleki teknik eğitime ait olmak üzere iki gruba ayrılır. Geçmişte genelde Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından planlanan bu programlar, Bakanlık merkez örgütün yeniden yapılandırılmasıyla Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından ve illerde halk eğitim başkanlığı aracılığıyla yürütülür.Yaygın eğitim programları ilçe bazında halk eğitim merkezleri aracılığıyla uygulanır. 


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v