Türkiye´de Demokrasi Ve Parlemento Tarihi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hangi yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti ıslahat
yapılmasını zorunlu gördü?

XVIII. Yüzyıldan itibaren Batı’nın üstünlüğünü
kabul eden Osmanlı Devleti, arada- ki farkı kapatmak
içinıslahatlar yapılmasını zorunlu gördü.

XVIII. Yüzyıldan itibaren neden Osmanlı devleti
ıslahat yapılmasının zorunlu gördü?

Batının üstünlüğünü kabul ettiği için ıslahat
yapılmasını zorunlu gördü.

Osmanlı Devleti hangi yüzyıldan itibaren batılı
eserlerin Türkçeye çevirterek Avrupa düşüncesinin ülkeye
girmesinin önünü açtı?

XVIII. Yüzyıldan itibaren.

Osmanlı Devletinin XVIII. Yüzyıldan itibaren Avrupa
başkentlerinde daimi elçilikler açmasının nedenleri
nelerdir?

gelişmeleri izlemek ve daha gerçekçi bir dış
politika yürütmek amacıyla Avrupa başkentlerinde daimi
elçilikleraçtı.

XVIII. Yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti birtakım
yenileşme hareketlerinin içine girdi, ancak bu yenileşme
hareketleri hangi padişahın padişah olmasına kadar
programlı hale gelemedi?

III. Selim.

III. Selim zamanında yapılan yeniliklere ne ad verildi?

Nizam-ı Cedid.

III. Selim zamanında en fazla yenilik yapılması
gereken konu neydi?

Askeri alan.

III. Selim zamanında Yeniçeri ordusu yanında eğitimli
ve donanımlı yeni bir ordu kurulmuştur, bu ordunun adı
nedir?

Nizam-ı Cedid.

Nizam-ı Cedid ordusunun asker ihtiyacını karşılamak
için açılan okulun adı nedir?

Mühendishane-i Berr-i Hümayun.

III. Selim döneminde Kurumsallaşan ve Türk
demokrasi tarihine önemli bir katkısı olan kurumun adı
nedir?

Meşveret usulünün kurumsallaşması.

III. Selim döneminde padişah kendi başkanlığı altında
ülkenin ileri gelen devlet adamlarının katıldığı bir
meşveret (danışma meclisi) topladı. Bu mecliste
katılımcılar düşüncelerini özgürce dile getirebiliyor,
sorunlar tüm açıklığıyla tartışılıyordu. Meşveret meclisi
karar almayı kişisellikten çıkaran önemli bir adımdır. u
özelliği nedeniyle kimi yazarlarca padişahın mutlak
egemenliğini kendi eliyle ve fiilen sınırlayan hangi
rejiminin kurulmasına zemin hazırlayan bir hareket”
olarak değerlendirilmiştir?

Meşrutiyet.

III. Selim döneminin gelişmelerden kimler hoşnut
kalmadı?

III. Selim döneminin gelişmelerinden Yeniçeri ve
ulema gibi yeniliklere karşı olan güçler hoşnut kalmadı.

Nizam-ı Cedid’e karşı kimin liderliğinde bir isyan
başladı?

Kabakçı Mustafa.

Nizam-ı Cedid’e karşı Kabakçı Mustafa liderliğinde
başlayan isyanda kimi padişah yaptılar?

IV. Mustafa.

Kabakçı Mustafa Paşa isyanını kim bastırmıştır?

Ruscuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa.

IV. Mustafa Nizam-ı Cedid’e karşı Kabakçı Mustafa
liderliğinde başlayan isyanda hangi padişahı öldürttü?

III. Selim’i.

IV. Mustafa tahttan inince kim padişah oldu?

II. Mahmut.

II. Mahmut’un sadrazamı kim oldu?

Alemdar Mustafa Paşa

Sadrazam Alemdar Paşa ile padişah arasında
imzalanan belgenin adı nedir?

Sened-i İttifak.

Sened-i İttifak’ın önemi neydi?

Osmanlı tarihinde kuvvetler ayrılığı ilkesinin ilk
örneğiydi.

Sened-i İttifak neleri kapsamaktaydı?

Sened-i İttifak Osmanlı tarihinde kuvvetler
ayrılığı ilkesinin ilk örneklerinden biri oldu. Çünkü
merkezi otorite konumunda olan Padişah ile yerel otorite
konumundaki âyanlar arasında yetki
paylaşımınıöngörüyordu. Padişah ve âyanlar birbirlerini
kontrol etmeleri ve güvenliğin sağlanması konularında
karşılıklıyükümlülük altına giriyorlardı. Bu belgeye
göreâyanlar padişaha bağlı kalacaklar, vergi ve asker
toplanmasına yardımcı olacaklar, halktan ağır vergiler
alınmasına ve zulüm yapılmasına engel olacaklardı.
İstanbul’da bir isyan durumunda hareketin bastırılmasına
yardımcı olacaklardı. Bu özelliği ile Sened-i İttifak kimi
hukukçularca hukuk devletine doğru gidişin bir be- lirtisi,
monarşinin meşrutiyete doğru gelişmesi, biçimsel anlamda
da olsa kişisel yönetime karşı halk egemenliğine doğru
gelişmenin kapısını aralayan belge olarak tanımlandı.
Fakat Sened-i İttifakülkedeböylesineönemli bir dönüşümü
gerçekleş- tirebilecek kadar uzun ömürlü olamadı.
İmzalanması ile Alemdar Mustafa Paşa’nın ölümü
arasında yalnızca beş hafta vardı (7 Ekim-15 Kasım 1808).
Merkezi gücü ortadan kaldırıp, devletin parçalanmasına
yol açacağınıdüşünen II. Mahmut, isteme- yerek
imzaladığı bu belgeyi dikkate almadı. Sened-i İttifak,
Alemdar Mustafa Pa- şa’nınöldürülmesi ile tamamen
unutuldu.

Sened-i İttifak önemli bir dönüşüm amacına hizmet edebilmiş midir?

Edememiştir. Çünkü çok kısa sürmüştür.

Sened-i İttifak ne kadar sürmüştür.

İmzalanmasından sonra 5 hafta sürmüştür.

Sened-i İttifak’ın 5 hafta gibi kısa bir sürede ortadan
kaldırılmasının nedeni nedir?

Sadrazam Alemdar Paşa’nın öldürülmesi

I. Mahmut zamanında imzalanan Sadrazam Alemdar
Paşa ile Sened-i İttifak belgesi Sadrazamın ölümünden
sonra niçin dikkate alınmamıştır?

Çünkü II. Mahmut merkezi gücü kaldırıp
devletin parçalanmasına neden olacağını düşünüyordu.

II. Mahmut kimin reformlarını sürdürmüştür?

III. Selim ile başlayan reformları sürdürmüştür.

II. Mahmut Yeniçeri ocağını kaldırarak hangi orduyu
kurmuştur?

Asakir-i Mansure-i Muhammediye.

II. Mahmut döneminde hangi isimli ilk gazete yayın
hayatına girmiştir?

Takvim-i Vekayi adıyla ilk resmi nitelikli gazete
yayın hayatına girdi.

İlk muhtarlık teşkilatını hangi padişah kurmuştur?

II. Mahmut.

II. Mahmut zamanında Avrupa kabine sistemine uygun
bir bakanlar kurulu oluşturuldu ve merkezi otorite
güçlendirildi. Bu kurulun adı nedir?

Meclis-i Vükela.

Türklerde devlet işlerinin görüşüldüğü meclise ne ad
verilirdi?

Toy veya Kurultay adı verilmiştir.

Meclis-i Vükela yılda kaç defa toplanırdı?

Meclis-i Vükela yılda 3 defa toplanırdı.

Çok hareketli suçlara neler örnek verilebilir?

Yağmasuçu, cebir veya tehditle bir malın
alınmasıyla oluşan bir suçtur. Keza dolandırıcılık suçu da
hileli hareketlerin yanı sıra yarar sağlanmasını
gerektirmektedir. Aynı şekildeözel belgede sahtecilik
suçununoluşabilmesiiçin failin hem sahte bir özel belge
düzenlemesi, hem de bu belgeyi kullanması gerekir.

Meclis-i Vükela hangi işlevi görürdü?

Danışma meclisi işlevini görürdü.

Selçuklularda devlet işleri hangi divanda
görüşülürdü?

Divan-ı Saltanat.

Osmanlılarda devlet işlerinin görüşüldüğü divanın adı
nedir?

Divan-ı Hümayun.

II. Mahmut döneminde kurulan Meclis-i Vala-yı,
Ahkam-ı Adliye gibi kurumlar hangi dönemin altyapısını
hazırladı?

Tanzimat Dönemi.

II. Mahmut’un ölümüyle kim tahta geçmiştir?

Abdülmecit.

Abdülmecit, Mustafa Reşit Paşa’nın hazırlamış
olduğu hangi fermanı ilan etmiştir?

Gülhane Hatt-ı Hümayunu’nu yani Tanzimat
Fermanı’nı ilan etmiştir.

Osmanlı’da Tanzimat Dönemi Süreci ne zaman
başlamıştır?

Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra, yani 3
Kasım 1839’da.

Tanzimat Fermanı devletin eski gücü ve kudretini
kaybetmesini neye bağlıyordu?

Tanzimat Fermanı devletin eski gücü ve kudretini
kaybetmesini Şer-i Şerife ve kanunlara uyulmamasına
bağlıyordu ve bu şekilde yönetilmeyen devletlerin
yaşayamadığını vurguluyordu. Devletin iyi idare edilmesi
için yeni kanunların yapılmasını gerekli görüyordu.

18 Şubat 1856’da ilan edilen Islahat Fermanı, neyi
sağlamıştır?

Tanzimat Fermanında öngörülen kimlerin her
konuda gayrimüslümlerin her konuda Müslümanlarla
eşitliğini sağladı.

1840 yılından itibaren Sancak merkezlerinde hangi
isimde meclisler kuruldu?

Muhassılık Meclisi.

Muhassılık Meclislerinin görevi neydi?

Bu meclislerin görevi; sancaktan alınacak
vergilerin miktarını belirlemek ve düzenli toplanmasını
sağlamaktı. Muhassıllık Meclisleri büyük merkezlerde on
üç üyeden oluşacaktı. Bunlardan altısıhükümet tarafından
görevlendirilecek, diğerleri yerel halkın temsilcilerinden
oluşacaktı. Küçük yerlerde Muhassıllık Meclisi beşüye ile
oluşturulabiliyordu. Meclislerde gayrimüslimlerin de
temsilcileri vardı. Aday olmak içinyöre halkından olmak,
reşit olmak, devlet ve ülke işlerinden anlamak gibi şartlar
aranıyordu. Bu şartları taşıyan herkes mahkemeye
başvurarak adaylığını koyabiliyordu. Seçmenler kazaya
bağlıköylerden kura ile tespit edilen beşer kişi ve kaza
merkezlerinde yerleşme yerinin büyüklüğünegöre, akıllı,
söz anlar, emlak sahiplerinden 20-50 kişiden
oluşmaktaydı. Görüldüğü üzere bu seçim sistemi tüm
halkın katılımından ziyade ülkeninnüfuzlu kimselerinin
meclise girmesine imkan veriyordu. Bu seçkinci
yaklaşıma rağmen Osmanlı Devleti tarihinde halkın bir
kısım temsilcilerini seçimle belirlemiş olması meşrutiyet
yolunda atılmış bir adımdı. Bu uygulama ile seçim ve
temsil ilkesi devlet mekanizmasına resmen yerleşiyordu.

Tanzimat Döneminde yasama ve yargı işleri
birbirinden ayrıldı ve yargı işlerine bakmak üzere bir
meclis kuruldu. Bu meclisin adı nedir?

Meclis-i Ahkam-Adliye.

Tanzimat Döneminde yargı işlerine bakmak üzere bir meclis kuruldu. Bu meclisin adı nedir?

Meclis-i Tanzimat.

Genel seçim yolunda atılımla çıkarılan nizamnamenin
adı nedir?

Vilayet Nizamnamesi.

Genel seçim yolunda atılan adımla, uygulamalarla
mutlakıyetle yönetilen bir ülkede hangi yönetime geçişi
kolaylaştıran etkin adımlar oldu?

Meşruti yönetime.

Osmanlı Devletinde ilk ve etkin muhalefet örgütünün
adı nedir?

Yeni Osmanlı Cemiyeti.

O zamanki aydınlar hangi rejimle ülkenin
kalkınabileceğini düşünüyordu?

Meşrutiyet.

Osmanlı Devleti zamanında yurtdışına kaçan Yeni
Osmanlı Cemiyeti üyeleri daha sonra yurda geri
dönmüşlerdir? Bunlar arasında hangi yazarın kaleminden
çıkan yazılar aydınlar üzerinde büyük bir etki yaratmıştır?

Namık Kemal.

Osmanlı Devleti zamanında yurtdışına kaçan Yeni
Osmanlı Cemiyeti üyeleri daha sonra yurda geri
dönmüşlerdir Osmanlı döneminde geri dönen yazarlar
hangi gazeteleri çıkarmıştır?

Muhbir, Tasvir-i Efkar, Tercaman-ı Ahval

Yeni Osmanlılar’ın kurduğu gizli cemiyetten hangi
sadrazam haberdar olup Yeni Osmanlılar’ı tutukladı?

Sadrazam Ali Paşa.

Tutuklanmaktan kurtulup yurtdışına kaçan Yeni
Osmanlılar kim tarafıından davet alıp ülkelerine
döndüler?

Sultan Abdülaziz.

Sultan Abdülaziz kimler tarafından tahttan
indirilmiştir?

Sadrazam Mütercim Rüştü Paşa, Serasker
Hüseyin Avni Paşa ve askeri okullar nazırı Süleyman
Paşa.

Tattan indirilen Sultan Abdülaziz yerine kim tahta
çıkarılmıştır?

V. Murat.

Türk-İslam Anayasası 23 Aralık 1876’da hangi isimle
ilan edildi?

Kanun-i Esasi.

Kanun-i Esasi ile yönetimle ilgili ne gibi değişiklikler
yaşandı?

Mutlakiyet yönetiminden meşrutiyet yönetimine
geçildi.

Kanun-i Esasi’ye göre saltanat kime aitti?

Osmanlı ailesinin en büyük erkek evladına.

Kanun-i Esasi’nin ilanı ile birlikte padişahın
sorumlulukları ne şekilde değişti?

Padişah İslam’ın koruyucusu ve Osmanlı halkının
hükümdarıydı. Yürütme kuvvetinin başıydı. Ama yaptığı
işlerden sorumlu değildi. Sadrazamın, şeyhülislamın ve
Heyet-i Vükelanın tayin ve azil yetkisi de padişaha aitti.
Hükümet meclise karşı değil padişaha karşı sorumluydu.
Kanun teklif etme hakkı hükümete tanınmıştı. Ancak
teklifin kanunlaşması Padişahın onayına bağlıydı. Padişah
meclisi açıp kapatabilir, 6 ay içinde yeniden seçimler
yapılması şartıyla meclisi feshedebilirdi. Kanun-ı
Esasi’nin 113. Maddesine göre padişah güvenlik
kuvvetleri tarafından yapılan araştırma neticesinde;
güvenliği bozdukları tespit edilenleri sür- gün etme
hakkına da sahipti.

İlk Osmanlı Parlementosu ne zaman ve nerede
toplandı?

19 Mart 1877’de Dolmabahçe Sarayı’nda
toplandı.

Meclis-i Ayan’a kim seçilmiştir?

Server Paşa.

Meclis-i Mebusan Başkanlığına kim seçildi?

Ahmet Vefik Paşa.

Osmanlı Devleti istipdat sayılacak mutlakiyetçi bir
döneme ne zaman döndü?

13 Şubat 1878.

1889 yılında tıbbiyeli öğrencilerin anayasayı tekrar
yürürlüğe koymak ve mutlak yönetime son vermek
amacıyla hangi gizli cemiyeti kurmuşlardır?

İttihat-ı Osmanlı.

İttihat-ı Osmanlı Cemiyetinin ne olarak
değiştirilmiştir?

Bu cemiyetin adı Osmanlı Terakki ve İttihat
Cemiyeti olarak değiştirilmiştir.

Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti niçin ikiye
bölünmüştür?

Bu cemiyetin adı Osmanlı Terakki ve İttihat
Cemiyeti olarak değiştirilmiştir.

Hangi tarihte Rusya’nın Reval Limanı’nda VII.
Edward ile Rus Çarı Nikola arasında bir görüşme yapıldı
ve bu görüşmenin amacı neydi?

10 Haziran 1908. Osmanlı Devleti’nin
paylaşılması için yapılmıştır.

Hangi tarihte Sultan II. Abdülhamit Meşrutiyet’i
yeniden ilan etmek zorunda kaldı?

23 Temmuz 1908.

31 Mart Olayı ne zaman ve niçin cereyan etti?

Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki Cemiyeti daha
ilk günlerden tepki çekmeye başladı. Eski rejimin yüksek
memurları, mektepliler karşısında silineceklerini anlayan
alaylı subaylar, askere gitmeme ayrıcalıkları kaldırılan
medrese öğrencileri meşrutiyet hareketinden ürkmüşlerdi.
Girit, Bosna-Hersek gibi toprak kayıpları da buna
eklenince huzursuzluklar arttı. Meşrutiyet’e muhalefeti ile
tanınan gazeteci Hasan Fehmi’nin öldürülmesi ise bardağı
taşıran son damla oldu. Bu suikasttan ittihatçılar sorumlu
tutulurken, suikast, muhalif grupların ittihat ve Terakki’ye
karşı birleşmelerine neden oldu. Derviş Vahdeti’nin
yayınladığı Volkan gazetesi muhalefetin sesi haline geldi.
Suikasttan yedi gün sonra da 31 Mart Olay› cereyan etti
(13 Nisan 1909).

II. Meşrutiyet Meclisi 21 Ağustos 1909’da anayasa
değişiklerini kabul etti. 1876 Kanun-i Esasisinin yirmiden
fazla maddesi değiştirildi. Yasama, yürütme ve yargı
organlarının görev ve yetkilerinde önemli değişiklikler
yapıldı. Padişah ve meclis yetkileri bakımından ne gibi
önemli değişiklikler yapılmıştır?

Padişah tahta çıkarken anayasaya uyacağına,
vatan ve milletin haklarını koruyacağına yemin edecekti.
Kanun çıkarma yetkisi Meclis’e ait olacaktı. Böylece
parlamento, devletin en güçlü organı haline getiriliyordu.
Padişah, meclisin çıkardığı yasaları veto etme yetkisine
sahip değildi. Parlamentoya ise hükümeti denetleme ve
gerekli görürsehükümetidüşürme yetkisi veriliyor, böylece
parlamentolu sistemden parlamenter sisteme geçiş
sağlanıyordu. Yürütme yetkilerinin kullanılmasında
Heyet-i Vükelagüçlendirilmişti. Hak ve özgürlüklerin
alanı da genişletildi. 1909 Kanun-i Esasi değişikliğinde
hak ve özgürlüklerin korunmasına yönelik en temel
yenilik Padişah’a vatandaşları sürgünegönderme hakkı
veren 113. maddenin ikinci fıkrasının kaldırılması oldu.
Kişi dokunulmazlığı, ticaret, çalışma ve sanat özgürlüğü,
haberleşmenin gizliliği ilkeleri kabul edildi. Vatandaşlar
din ve mezhep ayırmaksızın kanun önünde eşit sayıldı.
Sansür kaldırıldı, basın ve yayın özgürlüğü güvence altına
alındı, yurttaşlara örgütlenme hakkı verildi.

Teşkilat-ı Esasiye Kanununun ortaya koyduğu
kurallar nelerdir?

Yönetimin adı, bayrağı, sınırları, resmi dili,
yasama organı ve seçimi, askeri ve mülki teşkilat,
bölgenin ve halkın kendi kaderini tayin hakkı, dini
güvenceler, asker ve sivil yüksekgörevlilerinseçim ve
azilleri, yasama yetkisi belirlenmişti. Bu düzenlemelerde
millilik ve demokratiklik gözeçarpan iki özellikti. Seçme
yaşının 18 ve seçilme yaşının 25 olarak belirlenmesi
gençlere geniş katılım olanağı sağlamıştı. Tebaa yerine
vatandaş tanımlamasının kullanılması, tamamen çağdaş ve
demokratik bir terminolojinin seçilmesi, seçimlerin
demokratik yapılması dikkat çekiyordu. Kars’ta kurulan
bu hükümetin Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda Türkiye
veya Türkiye Devleti ibaresinin kullanılması, TBMM
tarafından yeni devletin adlandırılmasında da etkili
olacaktı.

İtilaf devletlerinin Mondros Mütarekesi’ni tam bir
teslimiyet antlaşması olarak gördüğünü kanıtlayan
uygulamaları karşısında Padişahın ve Osmanlı
hükümetinin pasif kalması, üstelik halkı da pasif kalmaya
çağırması Türk milleti açısından nasıl karşılanmıştır?

Türk milletini kendi geleceğini belirleme
konusunda harekete geçirdi. Böyleceülkenindört bir
tarafın- da Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri kurulmaya
başlandı. Yürürlükteki cemiyetler kanununa uygun olarak
kurulan Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri, özellikle
emperyalist saldırı ve tehdit karşısında vatanın
bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını amaçladılar.
işgallere karşı başlangıçta; miting, protesto, nüfus
istatistikleri, propaganda ve yayın yoluyla haklarını
dünyaya duyurmayı ve savunmayı amaçlayan bu
cemiyetlerin tepkileri kısa sürede silahlı direnişe dönüştü.
Ortak gayeleri bölgelerini işgalden kurtarmak olan bu
cemiyetler halkın örgütlenmesinde ve direniş azminin
güçlenmesindebüyük bir rol oynarken, halkın kendi
egemenliğine sahip çıkmasıyönünde bir harekete dönüştü.

Erzurum ve Sivas Kongreleri kararlarına dayanan ve
Meclis-i Mebusan’ın 17 Şubat 1920 Salıgünü yaptığı açık
birleşimde oy birliğiyle ilan edilen Misak-ı Milli
beyannamesinin içeriği nedir?

Misak-ı Milli, Osmanlı Devleti’nin sınırlarını
belirlemekle kalmamış; siyasal, ekonomik, askeri
bağımsızlığa uygun olmayan bir barışın kabul
edilmeyeceğine dikkati çekerek amacın tam bağımsızlık
olduğunu milletin ağzından iç ve dış kamuoyuna
duyurmuştur. Bu kararlar Mustafa Kemal Paşa’ya büyük
bir hareket serbestliği kazandırarak Milli Mücadele’nin
haklılığını bir kez daha ortaya koymuştur.

Tanzimat Dönemi’nin demokratik gelişme
açısındanönemli katkılarından biri ne olmuştur?

Tanzimat Dönemi’nin demokratik gelişme
açısından önemli katkılarından biri halkın seçimle
tanışması oldu. Böylece Mahalli düzeyde de olsa ülke
yönetimine katılma başladı.

23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi adlı anayasa ile ne
gibi gelişmeler yaşanmıştır?

23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi adlı anayasa ile
parlamenter rejimin önü açıldı. Böylece mutlakıyet yerine
kısa bir sürede olsa meşrutiyet yönetimine geçildi. II.
Meşrutiyetin ilanı sonrası anayasa da yapılan değişiklerle
vatandaşlar din ve mezhep ayırmaksızın kanun önünde eşit
sayıldı. Sansür kaldırıldı, basın ve yayın özgürlüğü
güvence altına alındı, örgütlenme hakkı verildi. Meclis
devletin güçlü bir organı haline geldi.

Osmanlı İmparatorluğunda III.Selim ve Dönemi hakkında bilgi veriniz?

XVIII. Yüzyıldan itibaren Batı’nın üstünlüğünü kabul eden Osmanlı Devleti, aradaki farkı kapatmak için ıslahatlar yapılmasını zorunlu gördü. Bu bağlamda Osmanlı idaresi bir yandan Avrupa’dan gelen uzmanlardan yararlanırken, diğer taraftan da batılı eserleri Türkçeye çevirterek Avrupa düşüncesinin ülkeye girmesinin önünü açtı. Ayrıca gelişmeleri izlemek ve daha gerçekçi bir dış politika yürütmek amacıyla Avrupa başkentlerinde daimi elçilikler açtı. Yurtdışından gelen uzmanlar ve açılan okullardan yetişen aydınların da çabalarıyla Osmanlı Devleti’nde çağdaşlaşma hareketi hızlandı. Ancak bu yenileşme hareketleri III. Selim’in padişah olmasına kadar programlı bir hale gelemedi. III. Selim (1789-1807) iyi yetişmiş ve ileri görüşlü bir padişahtı. Devletin kötü gidişini durdurmak için devrinin ileri gelen âlimlerine ve yabancı uzmanlara raporlar (layihalar) hazırlattı. Yenilikleri de bu raporlar ışığında uygulamaya koydu. Böylece III. Selim ıslahat hareketini bir tek kişiye değil, devlete mal etmeye çalıştı

III.Selim Döneminde yapılan Islahat çalışmalarına ne ad verilmiştir?

Nizam-ı Cedid.

III. Selim döneminin Türk demokrasi tarihine en önemli katkısı olan Meşveret Usulünü kısaca tanımlayınız?

Padişah kendi başkanlığı altında ülkenin ileri gelen devlet adamlarının katıldığı bir Meşveret (danışma) Meclisi topladı. Bu mecliste katılımcılar düşüncelerini özgürce dile getirebiliyor, sorunlar tüm açıklığı ile tartışılabiliyordu. Hatta padişah, yayınladığı Hatt-ı Hümayunlar ile düşüncelerin özgürce ifade edilmesini isteyerek, bu konuda güvenceler de verdi. Meşveret Meclisi karar almayı kişisellikten çıkaran, danışma işini sürekli kılan önemli ve ileri bir adım oldu. Bu özelliği nedeniyle kimi yazarlarca padişahın mutlak egemenliğini kendi eliyle ve fiilen sınırlayan “meşrutiyet rejiminin kurulmasına zemin hazırlayan bir hareket” olarak değerlendirildi.

Osmanlı tarihinde kuvvetler ayrılığı ilkesinin ilk örneklerinden olan belgenin adı nedir,kısaca açıklayınız?

Sened-i İttifak;Padişah ve âyanlar birbirlerini kontrol etmeleri ve güvenliğin sağlanması konularında karşılıklı yükümlülük altına giriyorlardı. Bu belgeye göre âyanlar padişaha bağlı kalacaklar, vergi ve asker toplanmasına yardımcı olacaklar, halktan ağır vergiler alınmasına ve zulüm yapılmasına engel olacaklardı. İstanbul’da bir isyan durumunda hareketin bastırılmasına yardımcı olacaklardı. Bu özelliği ile Sened-i İttifak kimi hukukçularca hukuk devletine doğru gidişin bir belirtisi, monarşinin meşrutiyete doğru gelişmesi, biçimsel anlamda da olsa kişisel yönetime karşı halk egemenliğine doğru gelişmenin kapısını aralayan belge olarak tanımlandı. 

Tanzimat Dönemi’nin demokratik gelişme açısından en önemli katkılarından biri hangisidir?

Halkın seçimle tanışmasıdır.

Sürekli danışma ve karar alma organlarının yani meclisin kurulması kim tarafından yapılmıştır?

II.Mahmut

Osmanlı Devleti’nde ilk ve etkin muhalefet örgütü hangisidir ve bu örgütün önde gelen isimleri kimlerdir?

Yeni Osmanlılar Cemiyeti’dir. Yeni Osmanlıların önde gelen fikir adamları Ali Suavi, İbrahim Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa idi.

23 Aralık 1876 da ilan edilen Türk İslam Anayasasının adı nedir,kısaca açıklayınız?

Türk-İslam Anayasası 23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi adı ile ilan edildi.Osmanlı Devleti ayrılmaz bir bütündü. Devletin başkenti İstanbul, resmi dili Türkçeydi. Saltanat, Osmanlı ailesinin en büyük erkek evladına aitti. Padişah İslam’ın koruyucusu ve Osmanlı halkının hükümdarıydı. Yürütme kuvvetinin başıydı. Ama yaptığı işlerden sorumlu değildi. Sadrazamın, şeyhülislamın ve Heyet-i Vükelanın tayin ve azil yetkisi de padişaha aitti. Hükümet meclise karşı değil padişaha karşı sorumluydu. Kanun teklif etme hakkı hükümete tanınmıştı. Ancak teklifin kanunlaşması Padişahın onayına bağlıydı. Padişah meclisi açıp kapatabilir, 6 ay içinde yeniden seçimler yapılması şartıyla meclisi feshedebilirdi. Kanun-ı Esasi’nin 113. Maddesine göre padişah güvenlik kuvvetleri tarafından yapılan araştırma neticesinde; güvenliği bozdukları tespit edilenleri sürgün etme hakkına da sahipti.

II.Meşrutiyet Döneminin Türk Demokrasi tarihine ne gibi önemli katkılar yapmıştır?

Osmanlı toplumu gerçek anlamda ilk defa millet egemenliği ile tanıştı. Özgürlüğün, örgütlenmenin, milli egemenliğin, bireysel hak ve hukuk kavramlarının uygulama alanı bulduğu, parlamenter rejime geçişin yaşandığı bu dönem Türk demokrasi tarihine önemli katkılar yaptı.

I. Dünya Savaşına gidilen süreçte etkili olan iki gelişme hangileridir?

I. Dünya Savaşı’na giden süreçte etkili olan iki önemli gelişme Fransız İhtilâli ile Sanayi İnkılâbı idi.

İtilaf Devletlerinin Çanakkale Cephesini açmalarındaki sebep nedir?

İtilaf Devletleri Boğazları ele geçirerek hem Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak hem de Rusya’ya gerekli olan yardımı yapmak üzere Çanakkale Cephesi’ni açtı.

Suriyede İngilizlerin elinde bulunan Suveyş Kanalını ele geçirmek için Kanal Harekatı başlatan

Komutan kimdir?

IV. Ordu Komutanı Cemal Paşa

Hangi Devletin geri çekilmesi ile Almanya ve Osmanlı Devletinin karadan bağlantısı kesilmiş oldu?

Bulgaristan

30 Ekim 1918 tarihinde imzalanmış olan hangi antlaşma İtilaf Devletlerine istediği Osmanlı topraklarının işgalini sağlamıştır?

Mondros Mütarekesi

Osmanlı Devletinde yurdun  dört bir tarafında kurulmasına neden olan Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetinin en önemli sebepleri nelerdir?

İtilaf devletlerinin Mondros Mütarekesi’ni tam bir teslimiyet antlaşması olarak gördüğünü kanıtlayan uygulamaları karşısında Padişahın ve Osmanlı hükümetinin pasif kalması, üstelik halkı da pasif kalmaya çağırması Türk milletini kendi geleceğini belirleme konusunda harekete geçirdi. Böylece ülkenin dört bir tarafında Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri kurulmaya başlandı. Yürürlükteki cemiyetler kanununa uygun olarak kurulan Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri, özellikle emperyalist saldırı ve tehdit karşısında vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını amaçladılar. İşgallere karşı başlangıçta; miting, protesto, nüfus istatistikleri, propaganda ve yayın yoluyla haklarını dünyaya duyurmayı ve savunmayı amaçlayan bu cemiyetlerin tepkileri kısa sürede silahlı direnişe dönüştü.

Osmanlı -Rus savaşından sonra imzalanan hangi antlaşmayla Kars,Ardahan ve Batum Rusların eline geçmiştir?

Berlin Antlaşması

3 Mart 1918 Osmanlı Devleti, Almanya ve Rusya arasında yapılan hangi antlaşmayla Kars,Ardahan ve Batumu geri almıştır?

Brest-Litowsk Antlaşması

İstanbuldaki bazı Aydınların Millî Talim ve Terbiye Cemiyeti öncülüğünde Türk Ocağı, Kızılay, Çocuk Esirgeme Kurumu, Donanma Cemiyeti, Muallimler Cemiyeti gibi yetmiş civarında cemiyetin bir araya gelmesi ile Millî Kongre Cemiyeti’ni oluşturulmasındaki amaçları nelerdir?

Bunların gayesi Rumların İstanbul’u ele geçirmek konusundaki faaliyetlerine mani olmak ve Türklere yapılan haksızlıklarla mücadele etmekti. Bu amaçla Türkler hakkında yapılan olumsuz propagandaların önüne geçmek için Fransızca ve İngilizce olarak bazı kitaplar yayınladılar. 

Mustafa Kemal Paşanın Milli Mücadele tarihinin önemli belgelerinden biri olan Amasya Tamimi hakkında kısaca bilgi veriniz?

Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu, İstanbul hükümetinin İtilaf devletlerinin tesir ve denetimi altında üzerine aldığı sorumluluğu gereği gibi yerine getiremediğini, milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararının kurtaracağını, milleti içinde bulunduğu durumdan kurtarmak ve haklı sesini dünyaya duyurmak için milli bir heyetin varlığının gerektiğini, Anadolu’nun güvenli bir bölgesi olan Sivas’ta milli bir kongrenin toplanmasının kararlaştırıldığını; bunun için bütün vilâyet ve sancaklardan üç temsilcinin gönderilmesi gerektiğini belirtiyor ve gizlice seçilecek üç temsilcinin hemen yola çıkarılmasını istiyordu.

23 Temmuz 1919 yılında yapılan ve Mustafa Kemal paşanın Başkanlığını yaptığı Kongre hangisidir?

Erzurum Kongresi