Tarihi Coğrafya Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Tarihi kaynaklara dayalı yeniden inşa avantajları nedir?

1. Erişebilir veriler 2. Büyük miktarda veri 3. Sayısal yeniden yapılandırmada yaygın olarak kullanım

Tabi arşive dayalı yeniden inşa avantajları nelerdir?

1. Doğru mekansal ayrıntıların sağlanması 2. Uzun süreli olması

Çok kaynaklı verilere dayalı yeniden inşa ve multidisipliner analiz avantajları nelerdir?

1. Çoklu bakış açıları 2. Eksik verilerin tamamlanması ve yeniden inşa sonuçlarının doğrulanması

Peyzaj nedir?

Peyzaj, fiziki ve beşeri faktörlerin beraber şekillendirdiği bir alandır. Kısaca “coğrafi görünüm” olarak da ifade edilen peyzaj kavramı, esasen mekan ile yakından ilgilidir.

Tabi arşive dayalı yeniden inşa dezavantajları nelerdir?

1. Kolay erişilemeyen 2. Belirli veri tiplerinde büyük sınırlar

LİDAR hakkında bilgi veriniz. 

Uzaktan algılamada son dönemlerde ortaya çıkan yeni yöntemlerden birisi LİDAR (Light Detection and Ranging)’dır. LİDAR vasıtasıyla elde edilen Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) yer şekillerine ilişkin oldukça yüksek bir doğrulukta araştırma ve değerlendirme imkanı sağlamaktadır.

Mevcut veri kaynakları retrospektif bir araştırma temelinde sayısal yeniden inşa yaklaşımının avantajları nelerdir?

a) Tarihi belgeler, geçmiş arazi kullanımı ile ilgili nitel ya da yarı nicel/sayısal veriler içermektedir. Tarihi kaynaklar genellikle arazi örtüsüne ilişkin veriler içermekle birlikte, bunların arşiv vesikalarından hazırlanması oldukça zaman alıcıdır. b) Tarihi haritalarla resimler, arazi örtüsü hakkında görsel ve mekansal sayısal bilgiler sunar. c) Doğadan elde edilen bilgiler diğer bir ifadeyle tabii arşiv, geçmiş bitki örtüsünün yeniden inşası için bir yöntem olarak önemli avantajlara sahiptir. Özellikle tarihi kaynakların bulunmadığı ya da yetersiz olduğu durumlarda eşsiz fırsatlar sunmakla birlikte; belirli arazi örtülerinin yeniden inşasında büyük sınırlılıklara sahiptir. d) Tarihi yeniden inşa modelleri, ampirik modellerden mekanik modellere doğru aşamalı olarak geliştirilmektedir. Bu metot tarihi dönemlerdeki arazi kullanımı ve arazi örtüsünün sayısal yeniden inşasıyla kalmaz, aynı zamanda mekansal dağılışı da yeniden ortaya koyar. e) Çok kaynaklı verilere dayanan yeniden inşa metodu ve multidisipliner araştırma farklı bakış açılarıyla, tarihi arazi kullanımı ve tarihi arazi örtüsü oluşturulabilir. Bu girişimle eksik veriler tamamlanabilir, yeniden inşa sonuçları doğrulanabilir ve sonuçta yeniden inşanın doğruluğu artırılabilir.

Mekan bilimi nedir?

Mekan kavramı coğrafya disiplininde o denli önemlidir ki, bazı araştırmacılar tarafından coğrafya, “mekan bilimi” olarak tanımlanmaktadır.

Model temelli yeniden inşa dezavantajları nelerdir?

1. Yüksek kaliteli veri edinme ve girdi değişkenleri 2. Eksik yeniden inşa sistemi 3. Yüksek mekansal doğrulukla çok az tarihi veri seti

Geçmiş mekanı yeniden inşa etmek amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar değişimin mutlak kronolojisini ortaya koymak için de yapılan tarihlendirme teknikleri nelerdir?

karbon-14, potasyum-argon ve uranyum serileri, paleomanyetizma, termolüminesans, amino asit rasemizasyonu, likenometri ve dendrokronoloji

Yeniden inşa sürecindeki temel görüşler nelerdir?

a) tarih öncesi ilkel bölgelerin yeniden inşası, b) insan aktiviteleri ile değişikliğe uğratılmış doğal çevredeki çeşitli unsurlar, c) insan faaliyetlerini forma sokan algı yöntemidir.

Tarihi kaynaklara dayalı yeniden inşa dezavantajları nedir?

1. Veri toplama çok zaman alır 2. Parça halinde bilgi 3. Yanlış ve eksik bilgi 4. Nitel veya yarı niceliksel bilgi 5. Bugünkü ile farklı anlamlar 6. Bulanık mekansal bilgiler içeren idari birimlerde kaydedilme

Model temelli yeniden inşa avantajları nedir?

1. İtici güçler ve arazi kullanımının işletme mekanizması 2. Sayısal mekansal arazi örtüsü

Yeniden inşa işlemi hangi disiplinler ile ilişkilidir?

Yeniden inşa işlemi, arkeoloji, antropoloji, fiziki coğrafya ve çevre bilimi gibi çeşitli disiplinlerle ilişkilendirilmiştir.

ArcGIS kullanımına örnek veriniz.

ArcGIS kullanılarak geçmiş bir medeniyete ait şehrin korunma düzenini yeniden inşa etmek mümkündür. Örneğin Hititlerin başkenti olan Hattuşa şehrinin surları, şehir içerisindeki temel kullanım mekanları, şehre giriş kapıları, tapınak yeri, kaleler birlikte gösterilmiştir. Söz konusu çizimde sayısal yükseklik modeli (dem) ve izohipsler kullanılarak Hattuşa’nın jeomorfolojik, hidrografik ve bitki örtüsü özelliklerine de yer verilerek fiziki özellikler de ortaya konulmaya çalışılmıştır. Böylece Hattuşa şehrinin hem fiziki temeli hem de üzerindeki şehir yapısı gözler önüne serilerek bir yeniden inşa girişimi gerçekleştirilmiştir.

Tarihi Coğrafi Bilgi Sistemleri (Tarihi CBS=Historical GIS) nedir?

Tarihi CBS, geçmişe ait verileri depolayan, görüntüleyen, analiz edebilen ve zaman içerisindeki değişiklikleri ortaya koyabilen bilgi sisteminin adıdır

Tarihi haritalara ve resimlere dayalı yeniden inşa dezavantajları nelerdir?

1. Hatalar, tutarsızlıklar ve yanlışlıklar 2. Geometrik düzensizlikler 3. Birleşik-birleşik olmayan arazi örtüsü sınıflandırması 4. Bazı arazi örtüsü sınıflandırmasında eksik bazı sınırlar

Çok kaynaklı verilere dayalı yeniden inşa ve multidisipliner analiz deavantajları nelerdir?

1. Farklı türdeki veri türlerini birleştirmenin zorluğu 2. Multidisipliner geçmişleri olan çok az sayıda araştırmacının varlığı

CBS kullanımının faydaları nelerdir?

a) Mekansal verinin nerede konumlandırıldığını gösterir, bu ise bir veri tabanı yapılandırmak için kullanılabilir ve dünya üzerinde birbirine uyumsuz görünen verilerin kolayca birleştirilmesini mümkün kılar. b) Verinin haritalar aracılığıyla görselleştirilmesine ve animasyon, sanal görünümler gibi çok ileri teknikler kullanılmasına izin verir. c) Mekansal analiz türlerine olanak sağlar.

Tarihi haritalara ve resimlere dayalı yeniden inşa avantajları nelerdir?

1. Görsel bilgi 2. Bol mekansal niceliksel bilgi