Osmanlı Türkçesi Metinleri 2 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Rik?a yazısı 15. yüzyılda kimler tarafından kullanılmaktaydı?

Rik?a yazısı 15. yüzyılda Dulkadiroğulları tarafından kullanılmaktaydı.

Rik?a yazısı Osmanlılarda hangi yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır?

Rik?a yazısı Osmanlılarda 18. yüzyılın ortalarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır.

Rik?a yazısı Osmanlılarda ne zamana kadar kullanılmıştır?

Rik?a yazısı Osmanlılarda Latin alfabesine geçilinceye kadar kullanılmıştır.

Rik?a yazısının yazım özellikleri nelerdir?

Bu yazıda sin, şın harflerinin diş kısımları düz bir çizgi hâlindedir. İki ve üç noktalı harflerde noktalar birleştirilir. Kelime sonuna gelen noktalı harflerin noktaları el kaldırılmadan doğrudan harfin kuyruk kısmına iliştirilir. Kelime sonunda birleşmeyen bazı harfler, el kaldırılmadan yazıldığı için, birleştirilerek yazılır.

Birinci metinde geçen “aceze” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “aceze” sözcüğünün anlamı “âcizler; düşkünler, zayıflar”dır.

Birinci metinde geçen “düyûn” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “düyûn” sözcüğünün anlamı “borçlar”dır.

Birinci metinde geçen “fürûht” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “fürûht” sözcüğünün anlamı “satım, satış”tır.

Birinci metinde geçen “i‘âşe” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “i‘âşe” sözcüğünün anlamı “geçindirmek; beslemek; yaşatmak; diriltmek”tir.

Birinci metinde geçen “ketebe” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “ketebe” sözcüğünün anlamı “kâtipler, yazıcılar”dır.

Birinci metinde geçen “ma‘a” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “ma‘a” sözcüğünün anlamı “birlikte, beraber”dir.

Birinci metinde geçen “nükud” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “nükud” sözcüğünün anlamı “nakidler, paralar, madeni paralar”dır.

 Birinci metinde geçen “ucûrât” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “ucûrât” sözcüğünün anlamı “ücretler”dir.

Birinci metinde geçen “zâbitân” sözcüğünün anlamı nedir?

Birinci metinde geçen “zâbitân” sözcüğünün anlamı “zâbitler, subaylar”dır.

Birinci metinde geçen “Dîvân-ı Harb” nedir?

Dîvân-ı Harb, 1870 tarihli Askeri Ceza Kanunu’yla kurulan mahkemedir. Beş askeri hakimden oluşan bu mahkemede savcı ve savunma avukatı yoktu ve duruşmalar gizli yapılırdı.

Birinci metinde geçen “Düyûn-ı Umûmiye” nedir?

Düyûn-ı Umûmiye, Osmanlı Devleti’nin genel borçları için ayrılmış özel gelirlerin yönetimidir.

Birinci metinde geçen “iâşe encümeni” nedir?

İâşe encümeni, iaşe bedeli tespit kuruludur.

Birinci metinde geçen “Nâfi‘a Nezâreti” nedir?

Nâfi‘a Nezâreti, Osmanlı Devleti’nde Bayındırlık Bakanlığı için kullanılan isimdir.

İkinci metinde geçen “âfâk” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “âfâk” sözcüğünün anlamı “ufuklar; etraf; cihetler”dir.

İkinci metinde geçen “behre” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “behre” sözcüğünün anlamı “nasib, pay, hisse”dir.

İkinci metinde geçen “cihândâr” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “cihândâr” sözcüğünün anlamı “dünyaya hakim olan”dır.

İkinci metinde geçen “gûşiş” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “gûşiş” sözcüğünün anlamı “çabalama, uğraşma, çalışma”dır.

İkinci metinde geçen “ibtidâr” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “ibtidâr” sözcüğünün anlamı “bir işe sür’atle başlama”dır.

İkinci metinde geçen “kankı” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “kankı” sözcüğünün anlamı “hangi”dir.

İkinci metinde geçen “mâhiyye” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “mâhiyye” sözcüğünün anlamı “aylık”tır.

İkinci metinde geçen “salât” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “salât” sözcüğünün anlamı “namaz; tebrik; dua”dır.

İkinci metinde geçen “taht” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “taht” sözcüğünün anlamı “alt, aşağı”dır.

İkinci metinde geçen “ulûm” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “ulûm” sözcüğünün anlamı “ilimler, bilgiler”dir.

İkinci metinde geçen “vehb” sözcüğünün anlamı nedir?

İkinci metinde geçen “vehb” sözcüğünün anlamı “hibe; bağış; vergi”dir

İkinci metinde geçen “Bâbıâlî” nedir?

Bâbıâlî, XVII. yüzyıl ortalarından itibaren sadrıazamlara hükümet yönetiminde kullanmaları amacıyla tahsis edilmiş konağa verilen isimdir.

İkinci metinde geçen “Hâriciyye nâzırı” nedir?

Hâriciyye nâzırı, dışişleri bakanı anlamına gelmektedir.

İkinci metinde geçen “nişân-ı zîşân” nedir?

Nişân-ı zîşân, yaptığı yararlı bir iş nedeniyle bir kimseye devlet tarafından verilen resmi belge ile verilen madalyadır.

İkinci metinde geçen “rü’ûs-ı hümâyûn” nedir?

Rü’ûs-ı hümâyûn, vezir, beylerbeyi, timar ve zeamet sahiplerinin dışındaki bütün devlet hizmetleri ile hazine ve evkaftan maaş alan bütün devlet görevlilerinin tayin belgesidir.

İkinci metinde geçen “siyâkat” nedir?

Siyâkat, Osmanlı bürokrasisinde Maliye, Defterhane ve Vakıf işleri ile ilgili çeşitli dairelerde kullanılmış bir yazı türüdür.

İkinci metinde geçen “umûr-ı dâhiliye” nedir?

Umûr-ı dâhiliye, “iç işleri” anlamına gelmektedir.

 İkinci metinde geçen “umûr-ı hâriciye” nedir?

Umûr-ı hâriciye, “dış işleri” anlamına gelir.

 Üçüncü metinde geçen “âhar” sözcüğünün anlamı nedir? 

Üçüncü metinde geçen “âhar” sözcüğünün anlamı “gayrı, başkası; diğeri”dir.

Üçüncü metinde geçen “bâzârgâh” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “bâzârgâh” sözcüğünün anlamı “pazar yeri”dir.

 Üçüncü metinde geçen “cedîd” sözcüğünün anlamı “yeni, kullanılmamış”tır.

Üçüncü metinde geçen “emti‘a” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “emti‘a” sözcüğünün anlamı “ticaret malları”dır.

Üçüncü metinde geçen “hıtta” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “hıtta” sözcüğünün anlamı “diyar, ülke, memleket”tir.

Üçüncü metinde geçen “îcâbât” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “îcâbât” sözcüğünün anlamı “icablar, gerekenler”dir.

Üçüncü metinde geçen “kuvve-i bahriyye”nin anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “kuvve-i bahriyye”nin anlamı “deniz kuvvetleri”dir.

Üçüncü metinde geçen “magsûb” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “magsûb” sözcüğünün anlamı “zorla ve cebren alınmış, gasbolunmuş”tur.

Üçüncü metinde geçen “mu‘âdil” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “mu‘âdil” sözcüğünün anlamı “müsâvi, eşit, denk”tir.

Üçüncü metinde geçen “nemâdâr” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “nemâdâr” sözcüğünün anlamı “çoğalan, ziyadeleşen; artan, büyüyen”dir.

Üçüncü metinde geçen “sefâyin” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “sefâyin” sözcüğünün anlamı “gemiler”dir.

Üçüncü metinde geçen “sudûr” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “sudûr” sözcüğünün anlamı “olma, meydana gelme”dir.

Üçüncü metinde geçen “şehriyâr” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “şehriyâr” sözcüğünün anlamı “hükümdar, padişah”tır.

Üçüncü metinde geçen “ta‘mîm” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “ta‘mîm” sözcüğünün anlamı “umumileştirme; herkese bildirme”dir.

Üçüncü metinde geçen “vesâ’il” sözcüğünün anlamı nedir?

Üçüncü metinde geçen “vesâ’il” sözcüğünün anlamı “vesileler, sebepler”dir.

ale’l-itlâk ne demektir?

Genellikle. Mutlaka.

ba‘demâ ne demektir?

Ondan sonra. Bundan sonra. Bundan böyle

bende ne demektir?

Bağlanmış olan. Köle. Esir. Hizmetçi. Hizmetkâr. Kul

bey‘ ne demektir?

Satmak.

fürûht ne demektir? Satım. Satış.

Satım. Satış.

havâyic ne demektir?

İhtiyaçlar. Hâcetler. Gerekli ve lüzumlu şeyler.

ihtikâr ne demektir?

Bir şeyi kıymetlensin diye saklamak. Vurgunculuk, bozgunculuk. Karaborsacılık

inde’l-îcâb ne demektir?

İcab ettiği zaman, gerekince, iktiza ettiğinde.

inhâ ne demektir?

Bir hususu resmen bildirme, tebliğ. Bir memurun daha üst makamdaki bir memura bir konuyu içermek üzere yazdığı kağıt. Ulaştırma, yetiştirme.

îrâd ne demektir?

Varid kılmak. Getirmek. Söylemek. Gelir. Kazanç. Bir mal veya mülkün getirdiği kazanç.

ittihâz ne demektir?

Edinmek. Kabullenmek. “Öyle” diye bakmak. Kabul etmek.

kâffe ne demektir?

Hep. Bütün. Cümle.

kemmiyet ne demektir?

Miktar, sayı. Nice oluş, nicelik. Az veya çok oluş.

kuvâ ne demektir?

Güçler. Kuvvetler. Hisler. Takatler

ma‘a ne demektir?

Beraber, birlikte.

matlûbât ne demektir?

İstenilen, talep edilen ve aranılan şeyler. Alacaklar. Ödünç olarak verilmiş olan şeyler.

maznûn ne demektir?

Zannolunmuş. Zan altında bulunan, kendisinden şüphe edilen. Bir suç dolayısı ile sorguya çekilen kimse. Sanık.

mefsûh ne demektir?

Hükümsüz bırakılmış. Yürürlükten kaldırılmış. Battal edilmiş.

melhûz ne demektir?

Mülâhaza ve tefekkür olunmuş olan veya olunabilen. Düşünülebilen. Akla gelebilen. Olabilir.

mevâdd ne demektir?

Fezâda, boşlukta yer kaplayan varlıklar. Maddeler. Cisimler. Kısımlar. Kanunlar. Kurallar. İşler. Hususlar. Her şeyin aslı, mayası.

mukarrerât ne demektir?

Kararlaştırılan şeyler, kararlar.

muktazî ne demektir?

Lüzumlu olduğu taayyün etmiş, anlaşılmış. İktiza eden. Gerekli. Lâzım.

murâkabe ne demektir?

Kontrol etmek. İnceleyip vaziyeti anlamak. Teftiş etmek. Kendini kontrol etmek. Gözetmek. Beklemek. Dalarak kendinden geçmek.

mücâzât ne demektir?

Ceza. Suçlara karşı verilen karşılık. Karşılık.

müşârün-ileyh ne demektir?

Kendine işaret edilen. İsmi evvelce söylenmiş olan

şehr ne demektir?

Ay. 30 günlük zaman. Bir şeyi göstermek. Teşhir etmek.

tebeyyün ne demektir?

Belli olmak. Sabit olmak. Görünüp anlaşılmak.

varaka ne demektir?

Tek yaprak hâlindeki kâğıt. Bitki yaprağı. Maden yaprağı. Kitap yaprağı.

vaz‘ ne demektir?

Koyma, konulma. Bırakmak. Atlamak. Tayin etme, belirtmek. Duruş, hareket, tarz.

zamâ’im ne demektir?

İlâveler, ekler. Artırmalar.

zımn ne demektir?

İç taraf. Maksad, gaye. Açıktan söylenmeyip dolayısıyle anlatılan

zîr ne demektir?

Alt, aşağı.