Türkiye Selçuklu Tarihi Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Karakoyunlular

1. Soru

II. Kılıç Arslan neden I. Gıyaseddin Keyhüsrev’i veliaht ilan etmiştir?

Cevap

II. Kılıç Arslan’ın hükümdarlığının son dönemlerinde oğulları arasında taht kavgaları başlamıştı. Bu süreçte Keyhüsrev babasına hürmet göstererek Melikşah’la mücadele edip tahta babasını tekrar geçirmişti. Kılıç Arslan bu hizmetlerinin karşılığında küçük oğlu Keyhüsrev’i veliaht tayin edip, devlet erkânından da ona biat edeceklerine dair söz aldı.


2. Soru

Kılıç Arslan kaç yılında vefat etti?

Cevap

1192


3. Soru

II. Kılıç Arslan nerede vefat etti?

Cevap

II. Kılıç Arslan Melikşah’ı cezalandırmak amacıyla, Aksaray’ı kuşattı. Ancak kısa bir süre sonra hastalandı. Keyhüsrev babasını Konya’ya götürmek üzere harekete geçti ama durumu giderek ağırlaşan sultan yolda vefat etti.


4. Soru

Keyhüsrev babasının cesedini neden tahnit ettirdi?

Cevap

Keyhüsrev, babasının    ölümünü     kendisiyle mücadeleye girecek olan kardeşlerine fırsat vermemek için, bir süre sakladı. Yaz sıcağı olduğu için de cesedi gizlice tahnit ettirdi.


5. Soru

I. Gıyaseddin Keyhüsrev kaç yılında tahta geçti?

Cevap

1192


6. Soru

Bizans ile Selçukluları savaşın eşiğine getiren olaylar nelerdir?

Cevap

Görünürde Selçuklu sultanı, Mısır Eyyûbî hükümdarı Melik Adil’in Bizans imparatoruna hediye olarak gönderdiği iki atı, uzun yolculuk sırasında çok hırpalandıkları için alıkoymuştu. Atların telef olmaması için iyi niyetle yapılmış olması mümkün ve özürle birlikte imparatora bildirilmiş olan konu, iki devlet arasında kriz yarattı. III. Aleksios Angelos’un da, buna karşılık Konya’dan İstanbul’a gitmekte olan bir tüccar kafilesini yakalayıp mallarına el koyması, Keyhüsrev’in  kendi tebaası olan tüccarların serbest bırakılması yolundaki teklifinin reddedilmesi savaşa sebebiyet verdi.


7. Soru

Keyhüsrev’in esir olarak ele geçirdiği Bizans halkına iyi davranması ne gibi sonuçlar doğurdu?

Cevap

Bizans imparatoruyla barış sağlanınca ülkelerine dönüş serbestisi tanınan Bizanslı ahali Selçuklu topraklarını terke yanaşmadı. Hatta bir Bizans kaynağının veciz ifadesiyle esirlere karşı gösterilen bu insani tutum onlara vatanlarını unuttururken; onların rahatına özenen başkalarının da gönüllü bir şekilde yurtlarını terk edip Selçuklu ülkesine göç etmesine, Bizans şehirlerinin boşalmasına yol açtı.


8. Soru

Süleymanşah neden babası vefat eder etmez tahtı ele geçirmek için girişimde bulunmadı?

Cevap

Tokat meliki Süleymanşah, Kılıç Arslan’ın sağlığında Keyhüsrev’in velahtlığıyla ilgili  olarak kendisini  mücadeleye   sevk  etmek  isteyenleri, babasının iradesine saygı göstermek gerektiği, ayrıca kardeşinin saltanat için gerekli evsafı haiz olduğunu söyleyerek geri çevirmişti.


9. Soru

Keyhüsrev tahtı kime, ne zaman bıraktı?

Cevap

Süleymanşah’a Ekim 1196’da bıraktı.


10. Soru

Süleymanşah tahta nasıl oturdu?

Cevap

Süleymanşah, ağabeyi Melikşah öldükten sonra, hiç vakit kaybetmeden harekete geçerek, Sivas, Kayseri ve Aksaray’› aldı. Bu yüzden adı geçen şehirleri kendi topraklarına katmak isteyen Ankara meliki Mesud ile karşı karşıya geldi. Fakat müstahkem Ankara kalesini ele geçirmenin çok zaman alacağını görerek, Ankara’yla birlikte bazı yerleri ona bırakarak anlaşmaya vardı. Süleymanşah bundan sonra ordusuyla Konya önlerine  gelip şehri kuşattı. Selçuklu başkentinin sağlam bir savunması vardı; nitekim kuşatma dört ay kadar sürdü. Belki bir müddet daha dayanması mümkündü; fakat Keyhüsrev Konya halkının gittikçe daha fazla sıkıntıya katlanmak zorunda kaldığını, durumun giderek ağırlaşmakta olduğunu görerek ağabeyine bir teklif iletti. Buna göre Süleymanşah çekilmeyi kabul ederse kendisine çok miktarda para ve değerli hediyeler vererek sefer masraflarını karşılamayı önerdi. Tek hedefi saltanat olan Süleymanşah’ın bu teklifi reddetmesi üzerine de kendisinin, ailesinin ve maiyetinin canına dokunulmaması, istediği yere gitmesine izin verilmesi kaydıyla tahtı terk edeceğini bildirdi. Konya halkı ve emirler Keyhüsrev’e Kılıç Arslan’a verdikleri söz gereğince, sonuna kadar mücadele edebileceklerini söylediler. Fakat o, ahalinin daha fazla sıkıntı çekmesini istemediği için Konya’yı terk etmeye karar verdi (Ekim 1196). Böylelikle tahta Süleymanşah oturdu.


11. Soru

Süleymanşah Keyhüsrev’e kendisinin ve ailesinin canına dokunulmayacağına dair vermiş olduğu sözü tutmuş mudur?

Cevap

Keyhüsrev’in niyeti Akşehir yoluyla İstanbul’a iltica etmekti. Fakat Konya’nın Lâdik köyüne geldiğinde bura halkının saldırı ve hakaretlerine maruz kaldı, maiyyetinin eşyaları yağmalandı. Bunun üzerine daha güvenli olacağını düşünerek Larende (Karaman) istikametine döndü. Keyhüsrev Larende’ye giderken Konya yakınlarında Süleymanşah’a bir mektup yazarak, tahtı zorla elinden alınmış, sâbık bir sultan da olsa, maruz kaldığı bu muameleye, ülkenin sahibi sıfatıyla rıza göstermemesi gerektiğini bildirdi. Süleymanşah da bu cüretkârlığı hoş görmeyip; derhal gereğini yapıp sorumluları idam ettirdi. Öyle ki, Lâdik köyünü de yaktırdı. Ayrıca Keyhüsrev’in güzergâh› üzerinde bulunan yerlerin yöneticilerine haber göndererek kardeşine gereken saygının gösterilmesini bildirdi. Keyhüsrev’in oğulları da, kendi istekleri üzerine, Süleymanşah tarafından yanlarına adamlar verilerek, Kilikya sınırında beklemekte olan babalarının yanına gönderildiler.


12. Soru

Süleymanşah nerenin meliki idi?

Cevap

Tokat


13. Soru

Keyhüsrev ziyaret ettiği yerlerde uzun süre kalmak istememesinin sebebi nedir?

Cevap

Her gittiği yerde  hürmetle karşılanıp ağırlanmasına, kendisine değerli hediyeler verilmesine rağmen, ev sahiplerinin II. Süleymanşah’ın düşmanlığını çekebilecekleri endişesiyle buralarda fazla kalamadı.


14. Soru

Keyhüsrev son olarak nereye sığındı?

Cevap

İstanbul


15. Soru

Süleymanşah tahta geçtikten sonra ilk icraatı ne oldu?

Cevap

Süleymanşah’ın tahta geçtikten sonra ilk icraatı, kardeşleri Berkyarukşah ve Argunşah’dan Niksar ve Amasya’yı almak oldu.


16. Soru

Bizans imparatoru Samsun’a donanma göndermesinin asıl sebebi ne idi?

Cevap

Konstantin Frankopulos adlı bir komutanın kumanda ettiği bu küçük deniz kuvveti, güya Giresun limanında batan bir gemiyle ilgili araştırma yapmakla görevlendirilmişti. Fakat esas görevi Samsun limanını geri almaktı.


17. Soru

Süleymanşah Kilikya seferine ne zaman çıktı?

Cevap

1199


18. Soru

Kilikya seferi nasıl sonuçlandı?

Cevap

Selçuklu ordusu Oşin adlı bir Ermeni reisinin kuvvetleriyle birlikte, Ermeniler’i işgâl ettikleri yerlerden Toroslar’ın ötesine sürüp attı. Kilikya bölgesi Adana’ya kadar istilâ edildi; pek çok ganimet ve esir ele geçirildi. Süleymanşah’a karşı bir müttefik de bulamayan Leon, bu durumda çaresiz barış istedi. Yıllık vergi vermek ve bir görüşe nazaran, Selçuklu sultanı adına para kestirmek şartıyla Selçuklu Devleti’ne tâbi olmayı kabul etti.


19. Soru

Saltukoğulları hangi bölgede hüküm sürmüştür?

Cevap

Saltukoğulları, Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu’da kurulan ilk Türkmen beyliklerinden birisiydi. Sınırları zaman içerisinde Ağrı’dan Kars’a kadar değişmekle birlikte merkezi Erzurum ve çevresiydi.


20. Soru

Süleymanşah Saltuklu Beyliği’ne neden ve ne zaman son vermiştir?

Cevap

1202 yılında son vermiştir. Süleymanşah Gürcistan’a yapacağı sefer için başta Erzincan Mengücek beyi Behramşah, Saltuklu beyi Melikşah ve kardeşleri olmak üzere bölgedeki emirleri yardıma çağırdı. Elbistan meliki Tuğrulşah ve sultanın eniştesi de olan Behramşah derhâl Süleymanşah’a katıldılar. Ancak bazı kaynakların ifadesine göre, Selçuklu sultanına güvenmeyen Saltuklu beyi huzura gelmekte ayak sürüdü. Süleymanşah bunun üzerine Erzincan’dan Erzurum’a doğru harekete geçti. Haziran 1202’de Erzurum’u alıp Saltuklu hanedanına son verdi.


21. Soru

Gürcü kraliçesi Thamara hükümdarlığı zamanında nereleri ele geçirmişti?

Cevap

Thamara (1184-1211) hükümdarlığı zamanında Kars düşmü, Erzurum tahrip edilmiş Gürcü saldırıları Malazgirt, Ahlat ve Erciş’e kadar uzanmıştı.


22. Soru

Süleymanşah Gürcistan seferinden önce neden Malatya’yı fethetti?

Cevap

Arkasında saltanatı için tehdit oluşturabilecek kimseleri bırakmak istemiyordu. Bu yüzden önce Eyyûbîler’e dayanarak kendisine itaati reddeden kardeşi Malatya hâkimi Kayserşah üzerine yürüyüp Malatya’yı zabt etti (23 Haziran 1201).


23. Soru

Selçuklu ve Gürcistan orduları nerede karşılaştılar?

Cevap

Pasinler-Sarıkamış arasında, Sarıkamış’a daha yakın bir mesafede bulunan Micingerd kalesi önünde karşılaştılar.


24. Soru

Selçuklu ordusunun Gürcistan savaşında bir anda dağılmasına sebep olan olay neydi?

Cevap

Karşılıklı savaşın vukû bulduğu,  Gürcü ordusunun neredeyse yenilmek üzereyken Süleymanşah’ın çetrdârının düşmesinin bir anda kargaşaya sebep olduğu anlaşılmaktadır. Atının ayağı tökezlediği için çetrdârının düşmesi sultanın bir felakete uğradığı şeklinde anlaşıldı.


25. Soru

II. Süleymanşah Ankara’yı ne zaman ele geçirdi?

Cevap

Temmuz 1204


26. Soru

Haçlılar neden deniz yolunu tercih etmeye başlamışlardı?

Cevap

Anadolu’da uğradıkları büyük kayıplar ve Bizans’ın onlar için güvenilir bir müttefik olmaması, haçlı ordularının artık daha ziyade deniz yolunu tercih etmelerine sebep oluyordu.


27. Soru

Haçlılar neden Mısır’a sefer düzenleme kararı aldılar?

Cevap

Mısır’ın Nureddin Mahmud tarafından fethinden beri (1169) haçlılar, Mısır’dan Suriye ve el-Cezire’ye uzanan bir hilalin kıskacında bulunuyorlardı. Bu Müslümanların haçlıları Yakındoğu’dan silmek için uyguladıkları bir stratejiydi ve sonuçları da alınmaya başlamıştı. Bu durum haçlıları Mısır üzerine sefer  yapmaya


28. Soru

Venedikliler Mısır seferine karşı neden gönülsüzdü?

Cevap

Seferin Mısır’a yapılacak olması, bu ülkeyle yoğun ticaret ilişkileri olduğu için çıkarları zedelenecek olan Venediklileri rahatsız etmişti.


29. Soru

Haçlılar seferin yönünü neden İstanbul’a çevirdiler?

Cevap

Haçlılardan, Bizans’ta yaşanmakta olan taht kavgasına yardım etmelerinin istenmesi, seferin yönünü İstanbul’a çevirdi. Aleksios adlı Bizanslı bir taht müddeisi, babası Isaakios’la birlikte tahta geçmesi durumunda kiliselerin birleştirilmesi, haçlı seferine para ve askeri yardım yapma vaadinde


30. Soru

Haçlıların İstanbul’u istilası ne gibi sonuçlar doğurdu?

Cevap

Önce III. Aleksios (Temmuz 1203); sonra tahta geçirildiği halde taahhütlerini yerine getirmeyen IV. Aleksios imparatorluğu bırakıp kaçtılar. 13 Nisan 1204’de de İstanbul düştü. Latinler (Haçlılar) şehri emsali görülmemiş bir şekilde yağmalayıp tahrip ettikten sonra burada bir Latin Krallığı kurdular. İstanbul’dan kaçan hanedan mensupları muhtelif bölgelerde tutunarak imparatorluğu yaşatmaya çalıştılar. Bunlardan III. Aleksios’un damadı olan Teodoros Laskaris, İznik merkez olmak üzere Batı Anadolu’daki Bizans topraklarında hükümdarlığını ilân etti. Komnenoslardan Aleksios ve David kardeşler ise Trabzon’dan Sinop’a kadar Karadeniz kıyısını ele geçirdiler.


31. Soru

II. Süleymanşah ne zaman ve nasıl vefat etti?

Cevap

Süleymanşah, Ankara’yı alıp Melik Mesud’u bertaraf ettikten birkaç gün sonra, 6 Temmuz 1204 tarihinde kulunç hastalığından vefat etti.


32. Soru

Süleymanşah’ın naaşı nereye defnedildi?

Cevap

Konya’da diğer sultanların gömüldüğü kümbedhânede defnedildiği bilinmektedir.


33. Soru

Süleymanşah’ın hükümdarlığı kaç yıl sürdü?

Cevap

8 yıl.


34. Soru

Süleymanşah’ın kişisel özellikleri ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?

Cevap

Kaynakların güzel ahlâkı, adaleti, cömertliği, zekâsı dolayısıyla methettiği Süleymanşah, kardeşleri gibi şehzâdeliği zamanında çok iyi bir eğitim almıştı; meliklik bölgesinde ilim ve kültürün gelişmesine de imkân sağlamıştı. Süleymanşah haftada iki gün, Ramazan ve üç aylarda oruç tutar ve namaz kılardı. Bunun yanında kaynaklarda felsefeye, filozofların sohbetlerine meraklı olduğu kaydedilmiştir.


35. Soru

Süleymanşah’ın yaptırdığı eserleri açıklayınız.

Cevap

Süleymanşah hükümdarlığı sırasında Konya, Niğde ve Niksar’ın surlarını tamir ettirmiş, Kayseri- Kırşehir arasında Kızılırmak üzerinde Tek-göz köprüyü yaptırmış; Kılıç Arslan zamanında Konya’da yapımına başlanan İplikçi Medresesi de onun tarafından tamamlanmıştır.


36. Soru

Süleymanşah’ın yerine tahta kim geçmiştir?

Cevap

III. Kılıç Arslan


37. Soru

III. Kılıç Arslan tahtta ne kadar kalmıştır?

Cevap

Bir yıldan daha az bir süre


38. Soru

III. Kılıç Arslan’dan sonra tahta kim geçmiştir?

Cevap

I. Gıyaseddin Keyhüsrev


39. Soru

I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in tahta tekrar geçişi nasıl olmuştur?

Cevap

Malatya meliki olup Eyyûbi kayınpederine sığınmış olan Kayserşah ve Erzurum meliki Tuğrulşah hayatta idi. Ancak ümeranın bir kısmı, özellikle Danişmendli uç beyleri, İstanbul’da bulunan sâbık sultan Keyhüsrev’i çağırmaya karar verdiler. Taht değişikliklerinde her hükümdarın kendi yakın adamlarını önemli mevkilere ataması söz konusu olacağından diğerlerinin yerlerinden olmak endişesi taşımaları doğaldı. Fakat henüz devletin önceliklerini kendilerininkinden üstün tutan ümera, Keyhüsrev’in eski adamlarından Hâcib Zekeriya’yı onu çağırmak üzere yola çıkardılar.


40. Soru

I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ikinci saltanatı kaç yıl sürmüştür?

Cevap

6 yıl


41. Soru

I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in Bizans’lılarla olan akrabalık bağı nedir?

Cevap

Bir rivayete göre annesi Bizanslı bir prenses,  başka bir rivayete göre de yalnızca  Hıristiyan  bir hanımdır. Ayrıca karısı tarafından imparatorluk ailesiyle akrabalık bulunan ve bir Rum ileri geleni olan Mavrozomes’in kızıyla evlendi. Üçüncü oğlu Celâleddin Keyferidun bu hanımdan doğmuştur.


42. Soru

Anadolu’ya geçişi sırasında İznik’te imparator Laskaris engeli ile karşılan Keyhüsrev bu sorunu nasıl çözdü?

Cevap

Görüşmeler neticesinde Keyhüsrev’in geçmesine izin verilmesi karşılığında, onun birinci saltanatı sırasında Selçuklu topraklarına katılan Ladik ve Honaz çevresinin Laskaris’e iade edilmesi kararlaştırıldı. Ayrıca bu yerlerin teslimi sağlanana kadar sultanın oğulları ve hâcib Zekeriya da İznik’te rehin kalacaklardı.


43. Soru

I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in meliklik merkezi  neresi idi?

Cevap

Uluborlu ve civarı


44. Soru

Konya’yı kuşatan Keyhüsrev şehri ne zaman teslim aldı?

Cevap

Mart 1205


45. Soru

Keyhüsrev kaç yıl aradan sonra tekrar tahta oturdu?

Cevap

8


46. Soru

Kadı Tirmizi’nin Keyhüsrev aleyhinde verdiği fetvanın içeriği nedir?

Cevap

Kadı Tirmizi Keyhüsrev’in İstanbul’da iken islâma aykırı bir hayat sürdürdüğü için, hükümdarlığının caiz olmadığı yönünde bir fetva vermiştir.


47. Soru

Keyhüsrev’in Şam’dan çağırdığı meliklik döneminde hocası olan şahıs kimdir?

Cevap

Mecdeddin İshak


48. Soru

Keyhüsrev oğullarını melik olarak hangi illere gönderdi?

Cevap

Keykavus’u Malatya, Keykubâd’ı Tokat’a, diğer oğlu Keyferidun’u ise Koylu-Hisara melik olarak  tayin etti.


49. Soru

Melik unvanı kimlere verilir?

Cevap

Selçuklu hanedanına mensup  şehzâdeler,  eyalet ve vilayetlere vali olarak tayin edildiklerinde melik unvanı alırlardı.


50. Soru

Kimlere atabey denilir?

Cevap

Melikleri eğiten kimselere atabey denilir.


51. Soru

Keyhüsrev İznik sorunu nasıl çözdü?

Cevap

Bir Bizanslı olduğu için Laskaris’ten tepki görmeyeceğini ve bu vesileyle sözünü de yerine getirmiş olacağını düşünerek bu yerleri, melik unvanıyla kayınpederinin idaresine verdi. Mavrozomes Selçuklu sultanına bağlı olması hasebiyle, emrine verilen Türkmen kuvvetleriyle birlikte bölgeyi idaresi altına alırken Laskaris’le çatışması kaçınılmazdı. Laskaris buna rağmen rekabet hâlinde olduğu Trabzon’daki Komnenoslar ve Latinler karşısında zor durumda kalmamak için Keyhüsrev’le anlaşmak zorunda kaldı.


52. Soru

Sultan I. Keyhüsrev’i Aleksios’la savaşmaya iten durum nedir?

Cevap

Komnenosların  Karadeniz  limanlarındaki gemileri yağmalamaları, Karadeniz’in kuzeyinden gelip Anadolu’ya geçen doğu- batı ve bununla Sivas’ta birleşen kuzey güney ticaret yollarını tamamen tıkamıştı. Tüccarlardan sermayesini kurtaranlar kendisini kârlı addediyor; Selçuklu Devleti de büyük ekonomik kayıplara uğruyordu. Bu duruma son vermek Keyhüsrev için savaşı kaçınılmaz kılmıştı.


53. Soru

Antalya ne zaman fethedilmiştir?

Cevap

1207


54. Soru

Antalya Selçuklu için neden önemlidir?

Cevap

Antalya Anadolu ticaret trafiğinin güneydeki en mühim giriş-çıkış kapılarından biri olan Antalya, Türkiye Selçukluları’nın Mısır’la ticaret ilişkileri açısından vazgeçilmesi mümkün olmayan bir limandır.


55. Soru

Anadolu’yu ticaretin merkezi yapmayı amaç edinen Selçuklu hükümdarı nasıl bir politika izlemiştir?

Cevap

Selçuklu sultanı ticaret hayatını geliştirmeye yönelik tedbirler aldı. Keyhüsrev bu amaçla son olaylar yüzünden zarara uğrayan tüccarların mallarının ve kayıplarının tespit edilmesini ve zararlarının devlet hazinesinden ödenmesi emretti. Tüccarlar hangi ülkeden gelirse gelsin, ticaretten alınan vergileri kaldırdı. Bu husus bir yandan kervansaray ağlarıyla donatılmakta olan Anadolu’yu, yeniden ticaretin cazibe merkezlerinden biri hâline getirmek için takip edilen iktisadî politikalarla ilgiliydi.


56. Soru

Bizans’ın Latin istilasından sonra Antalya’yı kim ele geçirmişti?

Cevap

Antalya’nın idaresini, Aldobrandini adlı  bir İtalyan ele geçirmişti.


57. Soru

Isparta hangi hükümdar zamanında fethedilmişti?

Cevap

III. Kılıç Arslan


58. Soru

Fethedilen Antalya’nın valiliğine kim atandı?

Cevap

Sultanın mutemed adamlarından Mübarizeddin Ertokuş atandı.


59. Soru

Haçlılar Kıbrıs’ı nasıl ele geçirdiler?

Cevap

Üçüncü Haçlı Seferi sırasında deniz yolunu tercih eden İngiltere kralı Richard’ın donanması büyük kayıplara uğradığı bir fırtına neticesinde, Kıbrıs’ta Limasol limanına sığınmak zorunda kalmıştı. İngiltere kralı, Bizanslı bir valinin elinde bulunan adayı zapt edip ahalisini katliama uğrattı. Adayı yağmaladıktan sonra haçlı şövalyelere sattı. Ertesi yıl Akkâ’daki krallık yarışını kaybeden eski Kudüs kralı Guy de Lusignan buraya sahip oldu. Böylece Kıbrıs’ta, Venedik işgaline kadar sürecek olan Lusignan Haçlı Krallığı kurulmuş oldu (1192).


60. Soru

Kıbrıs Haçlı krallığıyla anlaşan ilk hükümdar kimdir?

Cevap

 I. Keyhüsrev


61. Soru

Keyhüsrev’in Kilikya seferi nasıl sonuçlandı?

Cevap

Torosların ötesine geçilerek birçok yer fethedildi, Leon’un barış istemesi ve kışın da bastırması üzerine sefer tamamlandı.


62. Soru

Leon ile yapılan anlaşmanın şartları nelerdi?

Cevap

Ermeni kralı Leon ele geçirdiği  esir  ve ganimetleri iade etmek, tazminat ödemek, bir daha Selçuklu sınırlarını ihlâl etmemek ve tabiiyetini devam ettirmek şartıyla anlaşma yapmaya mecbur kaldı.


63. Soru

Keyhüsrev hangi savaşta şehit düşmüştür?

Cevap

Laskaris’e karşı Alaşehir Savaşı’nda şehit düşmüştür.


64. Soru

Keyhüsrev’in şehit düşmesine neden olan olay nedir?

Cevap

Bizans ordusu savaş meydanını terk  edip kaçmaya başladığında, bir an önce sonuca ulaşmak isteyen Selçuklu sultanı ağır gelen zırhını çıkarıp tedbirsiz bir şekilde, bizzât harbe girdi. Harp esnasında Laskaris tarafından şehit edildi.


65. Soru

Keyhüsrev şehit olunca yerine kim geçmiştir?

Cevap

İzzeddin Keykavus


66. Soru

Keyhüsrev’in naaşı Konya’da nereye defnedildi?

Cevap

Künbedhâne adı verilen ve Selçuklu sultanlarının medfun bulunduğu türbede gömüldü.


67. Soru

Tahnit nedir?

Cevap

Tahnit, cesedin bozulmaması için iç organları çıkarıldıktan sonra ilaçlanarak muhafaza edilmesi, yani mumyalama demektir.


68. Soru

Keyhüsrev’e kendi bölgesinde bağımsız hareket etme imkânı veren olay nedir?

Cevap

Melikşah'ın dikkatini Elbistan meliki Tuğrulşah ve Sultanşah üzerinde teksif etmesi; hatta Sultanşah'ı bir hileyle yakalayıp öldürmesi ve topraklarını ele geçirmesi, Keyhüsrev’e kendi bölgesinde bağımsız hareket etme imkanı vermiştir. Kısa bir süre sonra Melikşah'ın hastalanıp ölmesi, onu görünürdeki en büyük tehlikeden de kurtarmış oldu.


69. Soru

1196 yılında Keyhüsrev tarafından Menderes havzasında esir alınan ahalinin daha sonra İmparatorla barış sağlanmasına rağmen geri dönmek istememesinin nedeni nedir? 

Cevap

Kendilerini köylere yerleştirerek bedava çift, tohumluk ve hayvan verdiği gibi, beş yıl boyunca da vergiden muaf tuttu. Bir süre sonra imparatorla barış sağlandı. Bundan sonra ülkelerine dönüş serbestisi tanınan Bizanslı ahali Selçuklu topraklarını terke yanaşmadı. Hatta bir Bizans kaynağının veciz ifadesiyle esirlere karşı gösterilen bu insani tutum onlara vatanlarını unuttururken; onların rahatına özenen başkalarının da gönüllü bir şekilde yurtlarını terk edip Selçuklu ülkesine göç etmesine, Bizans şehirlerinin boşalmasına yol açtı.


70. Soru

I. Keyhüsrev’in Konya’yı terk etmesi üzerine devlet ileri gelenleri, kimi şehre davet etmişlerdir?

Cevap

Süleymanşah’ı şehre davet etmişlerdir. 


71. Soru

Süleymanşah Türkiye Selçuklu Devleti tahtına ne zaman oturdu?

Cevap

3 Ekim 1196 günü Konya’ya giren Süleymanşah Türkiye Selçuklu Devleti tahtına oturdu.


72. Soru

Süleymanşah’ın tahta geçtikten sonraki ilk icraatı ne olmuştur?

Cevap

Süleymanşah’ın tahta geçtikten sonraki ilk icraatı kardeşleri Berkyarukşah ve Argunşah’dan Niksar ve Amasya’yı almak oldu.


73. Soru

Süleymanşah’ın saltanat mücadelesi ve sonra da kardeşleriyle meşgul olmasından yararlanmak isteyen Bizans İmparatoru kimdir?

Cevap

Bizans imparatoru III. Aleksios Angelos'tur.


74. Soru

Süleymanşah’ın saltanat mücadelesi sırasında Bizans imparatoru III. Aleksios Angelos tarafından Giresun limanında batan bir gemiyle ilgili araştırmakla görevlendirilen küçük deniz kuvvetinin esas görevi neydi?

Cevap

Konstantin Frankopulos adlı bir komutanın kumanda ettiği bu küçük deniz kuvveti, güya Giresun limanında batan bir gemiyle ilgili araştırma yapmakla görevlendirilmişti. Fakat esas görevi Samsun limanını geri almaktı.


75. Soru

Konstantin Frankopulos adlı bir komutanın kumanda ettiği ve esas görevi Samsun limanını geri almak olan küçük deniz kuvveti sonuç olarak ne yapmıştır?

Cevap

Esas görevi Samsun limanını geri almak olan Frankopulos, Karadeniz limanlarına gelen tüm gemileri vurup yağmalayarak, bölgenin ticaret trafiğini felç etti. 


76. Soru

Bizans kaynağının söylediğine göre Frankopulos'un Karadeniz limanlarına gelen tüm gemileri yağmalamasının sonucunda II. Süleymanşah ve Bizans İmparatoru Aleksios arasında nasıl bir anlaşma yapılmıştır?

Cevap

İmparator, Karadeniz sahillerinde meydana gelen bu olaylarla ilgisi bulunmadığını, sorumluluğun Frankopulos’a ait olduğunu söylemekle birlikte, Selçuklu sultanıyla savaşacak güçten yoksun olduğu için anlaşmayı kabul etmek zorunda kaldı. Buna göre Aleksios malları yağmalanan tüccarların zararlarını tazmin etmeyi ve Selçuklu Devleti’ne yıllık vergi ödemeyi kabul ediyordu.


77. Soru

1198 yılında papaya müracaatı neticesinde muhteşem kral unvanıyla birlikte onun gönderdiği krallık tacını giymiş hükümdar kimdir?

Cevap

II. Leon'dur. Muhteşem kral olarak da Süleymanşah'a bağlanmıştır.


78. Soru

Gürcülerin Selçuklu egemenliğinden tamamen kurtulmasına fırsat veren olay nedir?

Cevap

Büyük Selçuklu Devleti’nin gücünü kaybetmesi ve Sancar’ın ölümüyle hanedanın sona ermesidir.


79. Soru

Süleymanşah Gürcistan’a yapacağı sefer için kimleri yardıma çağırmıştır?

Cevap

Başta Erzincan Mengücek beyi Behramşah, Saltuklu beyi Melikşah ve kardeşleri olmak üzere bölgedeki emirleri yardıma çağırdı.


80. Soru

Gürcistan'a karşı savaş öncesi Süleymanşah nasıl bir politika izlemiştir?

Cevap

Süleymanşah, Gürcistan’a karşı savaş hazırlığı içerisinde olmasına rağmen, kraliçeye elçiler göndererek şimdilik bu niyetini saklıyor ve bir yandan da düşmana dair bilgi topluyordu.


81. Soru

Çetrdâr kime denir?

Cevap

Çetrdâr, Büyük Selçuklu Tarihi dersinde görüldüğü gibi, saltanat alameti olan ve çetr adı verilen şemsiyeyi yürüyüş sırasında hükümdarın başının üzerinde tutan görevliye denir.


82. Soru

6 Temmuz 1204 tarihinde ölen Süleymanşah'ın ölüm sebebi nedir?

Cevap

Çok sancılı ve ölümcül bir hastalık olan kulunç hastalığıdır.


83. Soru

Süleymanşah'ın yerine tahta kim geçirilmiştir?

Cevap

Çocuk yaştaki oğlu Kılıç Arslan geçirilmiştir.


84. Soru

İznik'te rehin olan Keyhüsrev'in oğulları ve Hâcib Zekeriya Türk topraklarına nasıl geçmiştir?

Cevap

Rumca’yı çok iyi bilen Hâcib Zekeriya, Laskaris’ten Keyhüsrev’in oğulları için gezi ve avlanma izni aldıktan sonra, kendilerini takiple görevlendirilen muhafızları çeşitli vaadlerle ikna ederek; bir av sırasında şehzâdelerle birlikte kaçarak Türk topraklarına geçti.


85. Soru

Sultan I. Keyhüsrev kadı Tirmizî’yi neden idam ettirmiştir?

Cevap

Keyhüsrev Konya önlerine geldiğinde Konya halkının kendisine karşı ciddi bir hazırlık ve mukavemetiyle karşılaştı. Bu direnişte, devrin büyük alimlerinden Kadı Tirmizî tarafından verildiği rivayet edilen ve Keyhüsrev’in İstanbul’da iken İslâma aykırı bir hayat sürdürdüğü için, hükümdarlığının caiz olmadığı yolundaki fetvanın rolü olduğu anlaşılıyor.


86. Soru

Selçuklu hanedanında melik unvanı kime verilirdi?

Cevap

Selçuklu hanedanına mensup şehzâdeler, eyalet ve vilayetlere vali olarak tayin edildiklerinde melik unvanı alırlardı.


87. Soru

I. Keyhüsrev Kıbrıs Haçlı Krallığıyla ilk anlaşmayı ne zaman yapmıştır?

Cevap

Antalya'nın fethinden hemen sonra yapmıştır.


88. Soru

Candâr kime denir?

Cevap

Farsça silah tutan anlamında; saray teşkilatına mensup, hükümdarın ve sarayın güvenliğinden sorumlu hâssa askerlerine, muhafızlara verilen addır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v