Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi 1 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Osmanlı’Dan Cumhuriyet’E Ekonomik Gelişmeler

1. Soru

1879 yılında Ahmet Mithat Efendi’nin, yazdığı
“Ekonomi Politik” adlı kitabında Osmanlı ile ilgili yaptığı
önemli tesbit neydi?

Cevap

Kitabında azınlıkların denetiminde Osmanlı
ekonomisinin nasıl yağma edildiğini, Müslümanların nasıl
ekonomi yönetimi dışına itildiğini anlatmaya çalışmıştır.


2. Soru

Osmanlı Devleti’nde ilk iktisat kitabının yazılması ve
basılması ne zaman ve kim tarafından gerçekleştirilmiştir?

Cevap

1881’de Ohannes Efendi tarafından
gerçekleştirildi.


3. Soru

19.yüzyılda Osmanlı Devletinin “Sanayileşmesi”
konusunda savunulan ve etkin olan görüşler nelerdi?

Cevap

Sakızlı Ohannes Efendi ve Portakal Mikail Paşa,
Mekteb-i Mülkiyede verdikleri derslerde Osmanlı Devleti
için sanayileşmeyi kaynak israfı sayıyorlardı. Yüzyılın
sonuna gelindiğinde ise M. Cavit Bey “iktisat ilkelerine
ters düşen bir sanayileşme ülkeyi yoksullaştıracaktır”
diyordu.


4. Soru

Gayrimüslimlerin Osmanlı Devleti için sanayileşmeyi
elverişsiz bularak kaynak israfı saymaları ile örtüşen
ikinci Dünya Savaşı sonrası Batılıların Türkiye için ön
gördükleri ekonomik anlayış neydi?

Cevap

Batılılar Türkiye için tarım toplumu olarak
kalmayı tavsiye ediyorlardı.


5. Soru

Neden Cumhuriyet öncesi Osmanlı İmparatorluğu’nun
sosyoekonomik yapısı hakkında elimizde tutarlı ve yeterli
bilgiler yoktur?

Cevap

Bunun nedeni bu döneme ait devlet arşivlerinin
tasnifinin bitmemiş olmasıdır. Bu yüzden elimizde ki
bilgiler dağınık ve sınırlıdır.


6. Soru

Osmanlı Devleti’nin nüfusu ile ilgili elimizde var olan
en güvenilir ve en eski kaynak hangisidir?

Cevap

Bu kaynak 14 Nisan 1919 yılında yayımlanmış bir
belgedir. Bu kaynak tan elde edilen bilgilerle çeşitli
düzeltmeler yapıldıktan sonra imparatorluğun büyük
kentlerinin nüfuslarını hesaplamak mümkün olmuştur


7. Soru

Osmanlının nüfus yapısı ile ilgili 14 Nisan 1919 tarihli
belgeye göre Osmanlı şehirlerinin nüfus durumu nedir?

Cevap

1914 yılı sonuna göre başlıca büyük kentlerin
nüfusları şöyledir: İstanbul 1.122.000, İzmir 198.000,
Bursa 76.000, Adana 64.000, Konya 49.000 ve Ankara
27.000


8. Soru

Bu dönemde Osmanlı’nın İstanbul ve İzmir gibi büyük
liman kent özelliğini taşıyan yani diğer bir deyişle ülkenin
Avrupa’ya açılan kıyıları kentleşmiş ve gelişmiş iken iç
Anadolu ve Doğu Anadolu gelişmenin dışında kalmıştı.
Neden?

Cevap

Avrupa’da kentleşmeyi belirleyen sanayi
yatırımlarının başlaması ile ortaya çıkan iş gücü talebidir.
Oysa Osmanlı Devleti çağdaş sanayi süreci dışında
kaldığından İstanbul ve İzmir’de görülen kentleşme iç ve
dış ticaret yanında kamu hizmetlerinin yoğunlaşması ile
oluşmuştur. İç ve Doğu Anadolu, coğrafi konumları ve
sanayinin olmaması nedeniyle gelişememiştir.


9. Soru

Kurtuluş savaşı öncesin de Osmanlı Devleti’nde
özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da tarımda
“Moderinleşmeyi” engelleyen en önemli faktör neydi?

Cevap

Aşar Vergisi ve bu uygulamanın ortaya çıkardığı
mültezimlik sistemi tarımda modernleşmeyi engellemiştir.
Ayrıca ulaşım ve haberleşme yetersizliği çiftçinin içe
dönük üretimle yetinmesine yol açmış, miras yoluyla
toprağın paylaşılması da ekilebilir toprakların küçülmesine
yol açmıştır.


10. Soru

Osmanlı ekonomisinde hayvancılık önemli yer
tutmaktaydı. Bu durumun nedeni olarak ne söyleyebiliriz?

Cevap

Osmanlı da ekilebilir alanların bir kısmı mera, bir
kısmı da bakımsızlıktan bataklık hâldeydi. Mera alanının
geniş olması hayvancılığı kolay ve yaygın hâle getirmişti.


11. Soru

Geleneksel Osmanlı toprak düzeni Devlet’in
çökmesiyle işlemez hâle gelmişti. Bu durum nasıl bir
gelişmenin ortaya çıkmasına yol açmıştır?

Cevap

Bu boşluktan yararlanan derebeyleri, ağalar,
tefeciler bulundukları yörelerde ki topraklara el koydular.
Ayrıca merkezî idare aciz kalınca kendini güçlü
hissedenler, valiler, mutasaruflar, kaymakamlar, jandarma
gibi devlet memurları da toprağa el koyarak toprak ağası
hâline gelmişlerdi.


12. Soru

20. yüzyılın başında Osmanlı imparatorluğu içinde
yaşayan insanların çoğunluğu kırsal alanlarda tarımla
uğraşıyor ancak elde ettikleri ürünleri kentlere getirip
satamıyorlardı. Kentlerin tarım ürünleri genellikle
dışarıdan ithal ediliyordu neden?

Cevap

Ticaret ile çoğunlukla azınlıkların uğraşması,
Hükûmetin tarım kesimini veya çiftçiyi koruyacak
önlemler alamıyor olmasıydı. Çünkü hükümetin 1838
Ticaret Anlaşması ve Kapitülasyonlar nedeniyle eli kolu
bağlıydı.


13. Soru

Kurtuluş Savaşı öncesine kadar Türk köylüsünün
devletin sadece “vergi ver asker ver” yönündeki
isteklerine muhatap olması, köylünün elinden tutulmaması
,tarımın ve tarım araçlarının modernize olamaması Türk
köylüsü açısından nasıl bir sonuç doğurmuştur?

Cevap

Köylünün yoksullaşmasından yararlanan Rum ve
Ermeni cemaati geniş topraklar satın almışlardır. Böylece
Müslüman Osmanlı, azınlıkların işçisi durumuna
gelmiştir. Ayrıca köylü, devlet yerine, “ayan” veya
“ağa”nın himayesine sığınmıştır.


14. Soru

Osmanlı İmparatorluğu’nun 20. yüzyılın başında
sanayileşme durumu neydi?

Cevap

Devletin özellikle Saray’ın ve Ordu’nun
ihtiyaçlarını karşılamak için kurduğu birkaç fabrikadan ve
ülkede yabancı sermayenin kurduğu küçük ölçekli ve az
sayıda sanayi tesislerden başka sınai faaliyeti yoktu.


15. Soru

Osmanlı Devletinin kurduğu ilk sanayi tesisleri
hangileridir ve ne zaman kurulmuştur?

Cevap

Devlet sermayesiyle 1810 yılında kurulan ve
askerî kundura, çizme, palaska, fişeklik gibi malları imal
eden Beykoz tesislerinden sonra, 1835 de çuha, fes,
battaniye imal etmek üzere İstanbul’da Feshane Tesisleri
kuruldu. Kadife, ipekli kumaş, saten ve tafta üretmek için
1845’te Hereke Fabrikası tesis edildi. Yine devlet eliyle
1850’de pamuklu dokuma ürünleri imal etmek üzere
İstanbul Bakırköy Bez Fabrikası faaliyete geçti. Son
olarak 1892’de Yıldız Çini Fabrikası kuruldu.


16. Soru

Ülke içinde gümrük birliği oluşması ve ulusal düzeyde
pazar oluşturulması ne zaman mümkün olmuştur?

Cevap

Ancak 1873 yılında mümkün olabilmiştir.


17. Soru

Günümüze dek gelen ve hepimizin güzelliğini kabul
ettiğimiz İstanbul yalılarının zamanın büyük asker-sivil
bürokratları tarafından yaptırılmış olmasının nedeni nasıl
açıklanabilir?

Cevap

Parasal olanakları elverişli ve tasarruf edebilen
kesim genellikle asker ve sivil bürokratlardı. Bu yüksek
memurları, o zamanki ülke koşullarına göre aldıkları
ücretler nedeniyle bugünün büyük zenginleri gibi görmek
mümkündür.


18. Soru

Büyük kentlerdeki az sayıda sınai faaliyetler ve
Anadolu da ki ticari işler yabancıların ya da ülkede
yaşayan azınlıkların elindeydi. Müslüman Türkler, gerçek
anlamda bu tür ekonomik faaliyetlerde bulunmamışlardır.
Bu durumu nasıl açıklayabiliriz?

Cevap

Hristiyanlar askere alınmazlar bedel öderlerdi.
Böylece yerleşme, iş kurma veya meslek sahibi olma
zamanı bulurlardı. Oysa Müslümanlar seneler süren
askerlik hizmeti veya savaşlar nedeniyle sürekli ve düzenli
iş güç sahibi olma şansına sahip değillerdi. Ayrıca Bu tür
işleri kendilerine yakıştırmazlardı.


19. Soru

Osmanlı da tüm sınai faaliyetlerin İstanbul’da
toplanmasının nedeni ne olabilirdi?

Cevap

Büyük ölçüde Saray’ın ve yüksek memurların
İstanbul’da uygun bir piyasa yaratması, ayrıca kamunun
ihtiyaçlarının karşılanmasının temel hedef alınması
dolayısıyla da İstanbul un o günün en büyük ve kalabalık
kenti oluşu neden olarak gösterile bilir.


20. Soru

Osmanlı imparatorluğunun Batı Avrupa ülkelerinin
tarımsal ve sınai ürünlerinin tam bir açık pazarı hâline
dönüşmesinin nedeni neydi?

Cevap

imzaladığı uluslararası antlaşmalar ve
kapitülasyonlar nedeniyle.


21. Soru

Eskiden Osmanlı ülkesinin ihtiyaçlarının
karşılanmasında büyük pay sahibi olan küçük aile
işletmelerinin ,hatta orta ölçekli işletmelerin ortadan
kalkmasının nedeni neydi?

Cevap

Osmanlı ülkesin de sanayinin kurulamaması,
kapitülasyonlar nedeniyle batıdan gelen mallarla rekabet
edememesi.


22. Soru

1913’de “Geçici Sanayi Kanunu” çıkarılmasının
nedeni neydi?

Cevap

Küçük sanayi teşvik ve yerli malını koruma.


23. Soru

1913’de çıkarılan “Geçici Sanayi Kanunu” ile ne tür
kolaylıklar sağlanmıştır?

Cevap

Kanun vergi muafiyeti, bedava arazi, geçici
gümrük muafiyeti, kamunun öncelikle bu tesislerin
ürünlerini satın alma zorunluluğu gibi hükümler
getirmiştir.


24. Soru

1913 yılına göre yabancı sermayenin toplam
yatırımlarının dağılımları hangi alanları kapsamaktaydı?

Cevap

Madencilik ,Elektrik, havagazı, su , Tütün, tekel
ve imalat Sanayi alanlarını kapsamaktaydı.


25. Soru

Yabancı sermayenin ağır sanayi yerine kolay ve kısa
vadede gelir getiren alanlara girmesinin nedeni neydi?

Cevap

Amaçları, Ağır sanayi kurarak Osmanlı ülkesin
de isdihdam yaratmak, Osmanlının sanayileşmesini
sağlamak ve ülkeyi kalkındırmak değildi. Amaç ülkeyi
biran önce sömürmek ve zenginliklerini batıya aktarmaktı.


26. Soru

İlk elektrik enerjisi istasyonları nerelerde
kurulmuştur?

Cevap

1902’de Adana’da kuruldu. 1913 yılında benzer
bir istasyon İstanbul’da faaliyete geçti. Cumhuriyet
Dönemi’nde ilk elektrik santrali 1948’de Etibank
tarafından kuruldu.


27. Soru

Avrupa’da Sanayi Devrimi büyük yenilikler
getirmiştir. 19. yüzyılın birinci yarısında buharlı gemiler
ve lokomotişerle insan ve yük taşıyan ve ülkeleri
yakınlaştıran yeni bir ulaşım sistemi egemen olmuştu.
Ama Osmanlı bu yeniliklerin hiçbirini takip edememişti.
Neden?

Cevap

Osmanlı Devleti’nin çağı izleyen bir sanayileşme
politikası olmadığı için ulaştırma sektörünü yenileme
ihtiyacı öne çıkmamıştı.


28. Soru

Millî Mücadele’nin başladığı günlerde Anadolu’da
ulaşım durumu nasıldı?

Cevap

Anadolu’da üç ulaşım yolu vardı: Demir yolu,
kara yolu, deniz yolu. Her üçü de çok ilkel ve ihtiyacı
karşılamaz durumdaydı. Ülke özellikle çağdaş anlamda
kara yolu ve deniz yolu taşıtlarına sahip değildi.
Bağımsızlık Savaşı sırasında kullanılabilir tek ulaşım aracı
demir yoluydu. Bunların yapımı ise yabancı sermayenin
denetimindeydi.


29. Soru

Yabancı sermayenin denetiminde kurulan demir yolu
hatları neden hep kıyılar yani Akdeniz ve Ege tercih
edilmiş ve buradaki hatlar da başkent İstanbul’a
bağlanmamıştır?

Cevap

Nedeni merkezî yönetimin ülkenin tümüne
ulaşmasını ve güçlenmesini önlemekti.


30. Soru

Osmanlı Dönemi’nin son zamanların da zaten
yabancıların denetiminde olan ve yabancılar tarafından
işletilen mevcut demir yolu hatları Anadolu da nasıl bir
dağılım gösteriyordu?

Cevap

1. Anadolu demir yolu (İstanbul, İzmit, Eskişehir,
Ankara),
2. Bağdat hattı (Eskişehir, Afyon, Konya, Adana,
Halep),
3. Mersin, Tarsus, Adana,
4. İzmir, Bandırma,
5. Bandırma, Bursa,
6. İzmir, Aydın, Afyon.


31. Soru

Yabancıların denetim ve işletilmesinde olan Anadolu
demir yolu hatları ne zaman Türklerin denetim ve
işletimine geçmiştir?

Cevap

Demir yolu ağlarının denetimi ancak Millî
Mücadele Dönemi’nde Ankara Hükûmeti’nce
sağlanmıştır. Bu kapsamda 19.7.1920 tarihinde Ankara
Hükûmeti’nce bir işletme Umum Müdürlüğü kurulmuştur.
Daha sonra cumhuriyet idaresi bir yasayla demir yolu
işletmelerini devlet tekeline almıştır.


32. Soru

İlk demir yolu imtiyazı ne zaman, hangi ülkeye ve
hangi hatlar da tanınmıştır?

Cevap

ilk demir yolu imtiyazı1856’da İngiltere’ye
İzmir-Aydın hattı için verildi.


33. Soru

İstanbul içinde ulaşımı sağlayan temel tesislerden biri
olan Galata Köprüsü ne zaman yapılmış ve bugünkü
haline nasıl ulaşmıştır?

Cevap

Galata Köprüsü demir köprü olarak 1878 yılında
II. Abdülhamid zamanında yaptırılmıştı. Bugünkü Galata
Köprüsü hâline gelmesi 1912 yılında bir Alman şirketi
tarafından gerçekleştirilmiştir.


34. Soru

Türkiye’de ilk düzenli posta teşkilatı, telgraf ve telefon
hizmetleri ne zaman devletçe yürütülmeye başlandı?

Cevap

1840’da posta, 1855’te telgraf ve 1908’de de
telefon hizmetleri devletçe yürütülmeye başlandı

 


35. Soru

Osmanlı imparatorluğu yönetimi kapitülasyonlar
nedeniyle zorunlu olarak serbest dış ticaret rejimini
benimsemek durumun da kalmıştır. Bu durum Osmanlı
ekonomisini ve siyasi yaşamını nasıl etkilemiştir?

Cevap

Bu durum dış ekonomik ilişkilerde olduğu kadar
siyasette de ülkenin güçlü devletlerin denetimine
girmesine yol açmıştır. 19.yüzyılda imzalanan ticaret
anlaşmalarıyla durum daha da kötüleşmiştir.


36. Soru

1900-1913 yılları arasında Osmanlı dış ticareti içinde
İngiltere ve Fransa’nın payları düşerken; neden
Avusturya-Macaristan, Almanya ve İtalya’nın payları
yükselmiştir?

Cevap

Çünkü İngiltere ve Fransa 1900-1913 dönemin de
Rusya’yı da itilaşarına dahil ederek Osmanlı Devleti
üzerindeki bir paylaşım anlaşmaları şekillendirirken, bu
gelişmeye karşın II. Abdülhamid de millî birliğini yeni
sağlamış olan Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya
ile denge unsuru olarak dış ilişkilerinde önemli ittifaklar
geliştirmişti.


37. Soru

Osmanlı Devletin de ithalat ve ihracat büyük çapta
deniz taşımacılığı ile gerçekleştiriliyordu. Deniz ticareti
ise İngiliz ve Fransızların elindeydi. Bu durumdan
rahatsız olan II. Abdülhamit bir denge politikası olarak
nasıl bir yol takip etmiştir?

Cevap

1898 sonbaharında II. Wilhelm’in II.
Abdülhamid’i İstanbul’da ziyaretinden sonra Alman
girişimcilerine birçok yatırım ve işletme imtiyazları
tanımıştır, özellikle Anadolu da önemli ölçü de demir
yollarının yapımı ve işletilmesi hakları, dış alımlarda
Alman mallarının tercih edilmesi gibi imtiyazlar
sağlanmıştır


38. Soru

İlk Osmanlı altın lirası olan “Sultani’ler ne zaman ve
kim tarafından bastırtmıştır?

Cevap

1479 yılında Fatih Sultan Mehmet, döneminde
bastırılmıştır.


39. Soru

Osmanlı da 17. yüzyıldan itibaren paranın ayarının
düşürülmesi uygulamasına gidilmesinin nedeni neydi ?

Cevap

Avrupa’da devlet desteğiyle üretilmiş malların,
Osmanlı piyasalarını işgal etmesiyle dış ticaret açığının
hızla büyümesi.


40. Soru

Osmanlının ilk kağıt parası neydi ve ne zaman
uygulanmaya başlandı?

Cevap

Osmanlı Devleti’nin ilk kâğıt parası “Kaime”
olup,1840 yılında uygulamaya sokulmuştur.


41. Soru

Osmanlı da kullanılan ve ilk kağıt para olan “Kaime”
nin özelliği neydi?

Cevap

Bu Kaime ler geri ödemeli ve %8 faizliydi. Bir
çeşit borçlanma aracı durumundaydı. Kaimeler altın veya
gümüş paralara irtibatlı değildi.


42. Soru

Osmanlı Devletin de 19. Yüzyılın sonlarına kadar bir
“Banka” kurulmamasının nedeni neydi?

Cevap

Osmanlı Devleti, Batı Avrupa’da yaşanan
gelişme, sanayileşme ve dışa açılma sürecini yaşamadığı
için, benzer bir bankacılık sistemine ihtiyaç duymamış ve
teşvik de etmemiştir.


43. Soru

Osmanlı devletin de kurulan ilk banka hangisidir, ne
zaman ve kimler tarafından kurulmuştur?

Cevap

Bank-ı Osmanî (Ottoman Bank) adıyla, 18 şubat
1856 tarihli “Hattı Hümayun”da alınan kararlara göre , bir
İngiliz sermaye grubuna kurdurulmuştur.


44. Soru

Osmanlıların ilk ulusal bankacılık girişimi kim
tarafından, ne zaman başlatılmıştır. Bunlar hangi
bankalardır?

Cevap

Mithat Paşa önderliğinde 1863’de Ziraat Bankası
ve 1868’de İstanbul Emniyet Sandığı ile başlamıştır.


45. Soru

Ağustos 1888 tarihli bir Nizamname ile sermayesi 10
Milyon Osmanlı lirası olan ve merkezi İstanbul’ olarak
belirlenen Ziraat Bankası’nın temel görevi ne olarak
kararlaştırılmıştı?

Cevap

Banka’nın sadece tarım sektörüne kredi vermesi
kararlaştırılmıştı


46. Soru

1917’de kurulmuş olan “ İtibar-ı Millî Bankası”nın
özelliği neydi?

Cevap

Yerli sermaye ile kurulan ilk bankaydı, ilk yılda
personelin %90’nı Türkler dışındaki kişilerden
oluşuyordu. Banka kayıtları Fransızca tutuluyordu ve ilk
genel müdürü Avusturyalı idi. Bu banka 1924 yılında
Türkiye iş Bankası ile birleşti.


47. Soru

Osmanlı da 1876 yılında yürürlüğe konan
Meşrutiyet Anayasası (1.Kanun-i Esasi) ile Kamu Maliyesi
konusunda getirilen en önemli ilke neydi?

Cevap

Bundan böyle Osmanlı ülkesinde vergilemenin
kanuna dayalı olması ilkesi getirildi.


48. Soru

Osmanlı maliyesi ne zaman, hangi yasa ile ve kimin
döneminde Düyun-u Umumiye idaresinin denetimine
girmiştir?

Cevap

1881 yılında yürürlüğe giren “Muharrem
Kararnamesi’ ile, II. Abdülhamid döneminde .


49. Soru

Düyun-u Umumiye idaresi kimlerden oluşuyordu?

Cevap

Yabancı alacaklıları temsil eden beş ülke
temsilcisi ile yerli alacaklıları ve Galata bankerlerini
temsil eden 2 temsilcinin katılmasıyla 7 üyeden meydana
geliyordu.


50. Soru

Düyun-u Umumiye idaresinin görevi neydi?

Cevap

Osmanlı’nın ödeyemediği borçlarını tahsil
etmekti. Bu nedenle Osmanlı Devleti’nin ekonomik ve
mali kaynaklarını denetim altına alan idare, gerek
gördüğünde haciz yoluyla tahsilat yapabiliyordu. Böylece
bağımsız devlet olmanın belki de en önemli unsuru olan
vergileme hakkı devletin elinden alınmıştı. On civarında
vergi çeşidinin gelirlerini doğrudan Düyun-u Umumiye
idaresi topluyordu.


51. Soru

Lozan Antlaşması ile Osmanlı’nın toplam dış borç
miktarı 161,3 milyon lira olarak belirlenmişti. Bu borcun
ödenmesi konusunda nasıl bir formül üzerinde anlaşıldı?

Cevap

Borcun Osmanlı imparatorluğu sınırları içinde
olup da Lozan Antlaşması ile ayrılan ve bağımsız hâle
gelen ülkelerce de ödenmesi kararlaştırıldı.


52. Soru

istiklal Savaşı başlangıçta Müdafaa-i Hukuk
Cemiyetinin halktan topladığı yardımlarla finanse
edilmiştir. Zaman içinde hızla büyüyen “gönüllü milis
teşkilatının giderlerinin karşılanması için Erzurum ve
Sivas Kongrelerinde konuya ilişkin alınan kararlar
nelerdi?

Cevap

• Kazalarda maliye teşkilatı ve levazım kurulacak
• Şahıs ve ailelerden alınacak yardım miktarları
muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından mali belgelere
dayandırılacak,
• Yardım yapmaktan kaçınacaklar cezalandırılacak
• Yüz lira nakdi bedel ödeyenler 3 ay askerlikten
muaf tutulacaktı.


53. Soru

Ankara’da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti kurulduktan
sonra, Mali konular ile ilgili alınan ilk kararlar neler
olmuştur?

Cevap

Anadolu halkının Osmanlı Hükûmeti’ne ödediği
vergilere el konulmuştur. Özellikle “Düyun-u Umumiye”
ve Tütün Rejisi idaresi gibi örgütlerin topladığı devlet
gelirlerinin Ankara Hükûmeti Hazinesine nakli
sağlanmıştır.


54. Soru

5 Ağustos 1921’de başkomutanlık görevine getirilen
Mustafa Kemal Paşa, 7-8 Ağustos 1921 tarihinde savaşın
gerektirdiği mal ve hizmetlerin temini için hangi emirleri
yayınlamıştır?

Cevap

Tekâlif-i Milliye Emirlerini yayınlamıştır


55. Soru

Kurtuluş Savaşı’nın finansmanı hangi kaynaklardan
sağlanmıştır?

Cevap

Vergileme, el koyma, borçlanma ve dış kredi gibi
başlıca kaynaklarla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Anadolu
insanının gönüllü katkılarından ve yardımlarından da
yararlanılmıştır.


56. Soru

17 şubat - 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir’de toplanan
Türkiye iktisat Kongresi’nde alınan kararlara uygun
olarak, hükûmetin kurduğu ilk ulusal ticaret bankamız
hangisidir?

Cevap

İlk ulusal ticaret bankamız olan Türkiye iş
Bankası 1924’te faaliyete geçirilmiştir.


57. Soru

Türkiye’nin ‘ulusal ekonomiye geçiş dönemi’ diye
nitelediğimiz (1923-1930) dönemde atılım yapmasını
engelleyen en önemli zorlukları nelerdi?

Cevap

Birinci nedeni ülkenin bir ‘merkez bankası’ yoktu.
işleri yabancı bir banka olan Osmanlı Bankası
yürütüyordu. İkinci olarak da, Lozan Antlaşması’na bağlı
“Ticaret Sözleşmesi”ne göre 1929 yılına dek Türkiye
gümrük tarifelerini değiştirme hakkından yoksundu.


58. Soru

“1929 Büyük Buhranı” ı olarak adlandırılan ve bütün
dünyayı sarsan bu ekonomik kriz, ülke içinde siyasal,
sosyal, kültürel ve ekonomik sorunları aşılmaya çalışan
Türkiye Devletini nasıl etkiledi ?

Cevap

Kriz özellikle tarım ürünleri piyasalarında
fiyatların hızla düşmesine neden oldu. Geleneksel tarım
ürünleri ihracatçısı olan Türkiye’nin döviz gelirleri hızla
düştü. Dolayısıyla tarımsal ürünlerin üreticileri büyük bir
yoksullaşma süreciyle karşı karşıya kaldılar.


59. Soru

Türkiye . “1929 Büyük Buhranı” ı olarak adlandırılan
ve bütün dünyayı sarsan bu ekonomik kriz karşısında ne
yaptı?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti ‘ekonomik seferberlik’ ilan
etmek zorunda kaldı. Atatürk’ün önderliğinde başarıyla
yürütülen bir dizi reformlar yanında, bu kez hızlı ve köklü
iktisadi reformlar başlatıldı.


60. Soru

Gazi Mustafa Kemal ve arkadaşlarının ‘Modern Türk
Devleti Projesi’ne uygun olarak laik Türkiye
Cumhuriyeti’ni kurmaya çalışırken temel hedefi neydi?

Cevap

Temel hedef halk egemenliğine dayanan, çağdaş
ve bilimi rehber alan yeni bir devlet düzeni kurmaktı.


61. Soru

Azınlıklardan Sehak Efendi'nin hediye olarak litografya ile basılmış kitabı İlm-i Tedbir-i Menzil'i hangi padişaha vermiştir ?

Cevap

Abdülmecid


62. Soru

1914 yılı sonuna göre 198.000 nüfusa sahip olup, aynı zamanda ithalat ve ihracatın yapıldığı 2. büyük liman kenti özelliği taşıyan ilimiz hangisidir ?

Cevap

İzmir


63. Soru

Müslüman Türkler gerçek anlamda ekonomik faaliyetlerle ne zaman ilgilenmeye başlamışlardır ?

Cevap

II. Meşrutiyet'ten sonra


64. Soru

Küçük sanayi teşvik ve yerli malını oruma amacıyla 1913'te çıkarılan kanun nedir ?

Cevap

Geçici Sanayi Kanunu


65. Soru

İlk elektrik enerjisi istasyonu nerede kurulmuştur ?

Cevap

Adana


66. Soru

Cumhuriyet Dönemi'nde ilk elektrik santrali hangi kurum tarafından kurulmuştur ?

Cevap

Etibank


67. Soru

İlk demiryolu imtiyazı  hangi ülkeye verilmiştir ?

Cevap

İngiltere


68. Soru

İlk demiryolu imtiyazı İngiltere'ye hangi hat için verilmiştir ?

Cevap

İzmir-Aydın


69. Soru

Konya, Bağdat ve Basra körfezi arasında demiryolu yapılmasına ilişkin imtiyazı Deutsche Bank'a veren padişah kimdir ?

Cevap

II. Abdülhamid


70. Soru

Osmanlı'da deniz ticaret filosunun gelişmemesinin sebebi nedir ?

Cevap

Kabotaj hakkına sahip olamaması


71. Soru

Osmanlı'da sahip olunan mevcut cılız filosunu hangi olay olumsuz etkilemiştir ?

Cevap

I. Dünya Savaşı


72. Soru

İstanbul içinde ulaşımı sağlayan temel tesislerden biri olan Galata Köprüsü kimin zamanında yaptırılmıştır ?

Cevap

II. Abdülhamid


73. Soru

Osmanlı'da ilk para hangi padişah zamanında bastırılmıştır ?

Cevap

Orhan Bey


74. Soru

Hangi savaşın finansmanında kullanılmak üzere "Beşlik ve Altılık" diye adlandırılan yeni para çeşitleri piyasaya sürülmüştür ?

Cevap

Osmanlı- Rus Savaşı


75. Soru

Osmanlı maliyesi Muharrem kararnamesi ile "Duyun-u Umumiye" idarsinin denetimine girmiştir. Muharrem kararnamesini hangi padişah imzalamıştır ?

Cevap

II. Abdülhamid


76. Soru

Türkiye’de ilk düzenli posta teşkilatı ne zaman kuruldu ?

Cevap

Ekim 1840


77. Soru

Osmanlı Devleti’nde ilk iktisat kitabının yazılması ve basılması ne zaman kim tarafından gerçekleştirildi ?

Cevap

1881’de Ohannes Efendi tarafından


78. Soru

Osmanlı'da ilk kağıt para hangi tarihte basılmıştır ?

Cevap

1915


79. Soru

Osmanlıların ilk ulusal bankacılık girişimi kimin önderliğinde başlamıştır ?

Cevap

Mithat Paşa


80. Soru

Yerli sermayeyle ilk banka hangi isimle ne zaman kurulmuştur ?

Cevap

İtibar-ı Millî Bankası adıyla 1917’de


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v