Genel Uygarlık Tarihi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Demokrasi Devrimleri Ve Sanayi Devrimi

1. Soru

Konvansiyon (Convantion) meclisinin yaptığı ilk iş nedir?

Cevap

Avrupa halklarına yönelik olarak bir bildiri yayınlamıştır. Bildiride Avrupa’ya Fransız devriminin ilkeleri tanıtılıyor ve Fransız ordusuna bu ilkeleri yayma görevi veriliyordu.


2. Soru

Konvansiyon meclisinin yargısal anlamda yaptığı en önemli iş nedir?

Cevap

Kral XVI. Louis’i yargılayarak ulusuna ve devletine karşı ihanet suçuyla idama mahkum etti. Kral 21 Ocak 1793 ‘te giyotinle idam edildi.


3. Soru

Kral VXI idam edilmesi sonucunda hangi dünya ülkeleri Fransa’ya karşı yürütülen savaşa katıldılar?

Cevap

Fransa’ya karşı yürütülen savaşa katılanlar; İngiltere, İspanya, Hollanda, Toskana, Venedik ve Papalık’tır


4. Soru

I. Koalisyon nedir?

Cevap

Fransa’nın karşısındaki devletlerden oluşan gruba I. Koalisyon denir.


5. Soru

Fransa’nın bütün Avrupa ülkeleri karşısına aldığı konu nedir?

Cevap

Fransa’nın bütün Avrupa ülkeleri karşısına aldığı konu, Konvansiyon meclisidir.


6. Soru

Kutsal İttifakın asıl hedefi nedir?

Cevap

Kutsal İttifakın asıl hedefi; Fransız Devrimi ve onun getirdiği düşüncelere karşı olarak, mutlakiyetçi anlayışı güçlendirmekti.


7. Soru

Dörtlü İttifak ne zaman kim tarafından kurulmuştur?

Cevap

Dörtlü İttifak, 20 Kasım 1815 tarihinde Prens Meternich tarafından kurulmuştur.


8. Soru

Dörtlü İttfak ın diğer adı nedir?

Cevap

Dörtlü İttfak’ın diğer adı, Meternich Sistemi’dir.


9. Soru

Dörtlü İttifak nasıl kurulmuştur?

Cevap

Kutsal İttifak’ın, liberal düşünceleri ve hareketleri önlemekte yetersiz olduğuna inanan Prens Meternich’in girişimiyle İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya’dan oluşan dört devlet, liberal düşüncelerin yayılmasını silah gücüyle durdurmayı kararlaştırmışlardı.


10. Soru

Viyana kongresinin imzacı devletlerinin kendi imzalarını çiğnediği ve ulusçu hareketi desteklediği olay nedir?

Cevap

Viyana kongresinin imzacı devletlerinin kendi imzalarını çiğnediği ve ulusçu hareketi desteklediği olay, Navarin olayıdır.


11. Soru

1793 yılında hazırlanan anayasada Konvansiyon meclisinin görevi nedir?

Cevap

Hükümetin bir üst komisyonu olarak kabul edilmiştir.


12. Soru

Fransız devrimi gelişmeye başlayınca diğer ülkelerin tepkileri nasıldır?

Cevap

Devrim süreci geliştikçe, diğer ülkelerdeki memnuniyet yerini kaygıya bırakmıştır.


13. Soru

Viyana kongresinde alınan kararlarda hangi ülkelerin fikirleri etkili oldu?

Cevap

Viyana kongresinde alınan kararlarda; İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya’nın görüşleri etkili oldu.


14. Soru

Avrupa haritası çizilirken hangi konulara dikkat edilmemiştir?

Cevap

Avrupa haritası çizilirken şu konulara dikkat edilmemiştir: • Millet, • Din, • Dil.


15. Soru

Restorasyon dönemi nedir?

Cevap

Viyana Kongresi kararlarını yürütmek amacıyla, Avrupa devletleri iki ayrı bağlaşma kurmuşlardır. Avrupa tarihinde 1815-1830 yılları arasındaki bu döneme, Restorasyon Dönemi denilmektedir


16. Soru

Kutsal İttifak nedir?

Cevap

Sürgünde bulunan Napolyon’un Fransa’ya tekrar dönmesi üzerine, Viyana Kongresi’nin oluşturduğu düzeni korumak ve nerede bir ayaklanma çıkarsa bastırmak amacıyla, Avrupa’nın üç büyük devleti harekete geçti ve Rusya, Avusturya, Prusya arasında bir anlaşma yapıldı. Bu anlaşmaya Kutsal İttifak adı verilir.


17. Soru

Navarin olayı nedir?

Cevap

Navarin olayı; Yunan isyanın uluslararası bir durum alıp Navarin’de Osmanlı donanmasını yakmasıdır.


18. Soru

Avrupa toplumlarının düşünce yapısının değişmesinin sebebi nedir?

Cevap

Avrupa toplumlarının düşünce yapısının değişmesinin sebebi, ulusçuluk ve özgürlük temelindeki liberal fikirlerin sadece siyasal alanda kalmayıp, dinsel ve ekonomik alanlarda da yayılmasıdır.


19. Soru

Kutsal İttifak ne zaman yapılmıştır?

Cevap

Kutsal İttifak, 26 Eylül 1815 tarihinde yapılmıştır.


20. Soru

Konvansiyon meclisini sonuncunda neler olmuştur?

Cevap

Fransa’da devrim düşmanı olmakla suçlanan 40.000 kişinin ölüm cezasıyla cezalandırıldığı terör rejimi oluşmuştur.


21. Soru

Konvansiyon meclisinin yöneticileri kimlerdir?

Cevap

Konvansiyon meclisinin yöneticileri; Danton ve Robespieere’dir.


22. Soru

Plantasyon nedir

Cevap

Plantasyon; sınai mallarının üretiminde kullanılan tarım ürünlerinin (pamuk, çay, kahve vb.) geniş ölçekli olarak yetiştirildiği işletmelerdir.


23. Soru

Dokuma sanayii bakımından ilk önemli buluş nedir ve hangi tarihte gerçekleştirilmiştir?

Cevap

1730 yılında John Kay isimli bir dokumacı tarafından bulunan uçan mekik denilen yeni bir mekiğin bulunması dokuma sanayii bakımından ilk önemli buluştur.


24. Soru

İngiltere’de ilk dokuma fabrikası kaç yılında kurulmuştur?

Cevap

İngiltere’de ilk dokuma fabrikası 1771 yılında kurulmuştur.


25. Soru

İngiltere’nin Amerika’daki ilk ticari kolonisi nerede ve kaç yılında kurulmuştur?

Cevap

İngiltere’nin Amerika’daki ilk ticari kolonisi 1607 yılında Virginia’da kurulmuştur.


26. Soru

1215 yılında İngiltere’de Kral John ve asiller arasında imzalanan Magna Carta Libertium’un önemi nedir?

Cevap

Bu antlaşma ile Kral’ın mutlak (sınırsız) yetkileri sınırlandırılmış ve kanunun üstünlüğü vurgulanmıştır.


27. Soru

İngiliz Parlamentosu’nun koloniler için 1764’te yayınladığı Şeker Kanunu’nun içeriği nedir?

Cevap

Kanuna göre, İngiliz yönetimi altında olmayan bölgelerden yapılacak rom içkisinin ithali yasaklanmakta ve şeker pekmezi üzerinden küçük bir gümrük vergisi alınmakla beraber şaraplar, ipekliler, kahve gibi lüks mallara gümrük vergisi konmaktaydı.


28. Soru

1765’te İngiliz Parlamentosu tarafından çıkarılan Asker Konaklama Kanunu’nun içeriği nedir?

Cevap

Bu kanuna göre koloniler, kendi bölgelerine yerleşen Britanya askerlerinin yiyecek ve barınmalarını sağlamakla yükümlüydüler.


29. Soru

Amerika Birleşik Devletleri ilk defa hangi tarihte ve nasıl tanınmıştır?

Cevap

Amerika Birleşik Devletleri ilk defa 1783’te Paris’te imzalanan barış antlaşmasıyla tanınmıştır.


30. Soru

Fransız Devrimi nedir ve hangi yılları kapsamaktadır?

Cevap

Burjuvazinin önderliğinde feodal yapılanmaya ve mutlak monarşiye son vererek, ülkenin siyasal ve toplumsal yapısının temellerini değiştiren ve ülkenin birliğini kuran siyasal ve toplumsal değişim sürecidir. 1789-1799 yıllarını kapsamaktadır.


31. Soru

Liberalizm nedir?

Cevap

Temelinde özgürlük kavramının şekillendirdiği, düşünce özgürlüğü çerçevesinde bireylerin ifade özgürlüğünü sınırlamalar olmaksızın özel girişimciliğin ve serbest piyasa koşullarının ekonomik alanda geçerliliğini sağlamayı amaçlayan öğretidir


32. Soru

1689-1755 yıllarında yaşamış olan ünlü düşünür Montesquieu’nun Kanunların Ruhu eserinin Fransız Devrimi’ne katkısı ne olmuştur?

Cevap

Montesquieu bu eserinde Fransa’da dinsel, siyasal ve sosyal kurumları incelerken, mutlak monarşi yerine anayasalı bir monarşiyi savunmuştur. Devlet iktidarını oluşturan yasama, yürütme ve yargı organlarının birbirinden bağımsız olması gerektiğini vurgulamıştır. Böyleye Fransa’daki mutlak monarşiye düşünce olarak ilk darbeyi vurmuştur.


33. Soru

Jean-Jacques Rousseau’nun Kral’ın tanrısal egemenliği yerine halk egemenliği düşüncesini geliştirdiği eseri nedir?

Cevap

Jean-Jacques Rousseau’nun Kral’ın tanrısal egemenliği yerine halk egemenliği düşüncesini geliştirdiği eseri, Toplum Sözleşmesi’dir


34. Soru

Kurucu Meclis’in hazırladığı ilk Fransız Anayasası hangi tarihte onaylanmıştır?

Cevap

Kurucu Meclis’in hazırladığı ilk Fransız Anayasası, 14 Eylül 1791 tarihinde kral tarafından onaylanmıştır.


35. Soru

Konvansiyon (Convantion) Meclisi nedir?

Cevap

Konvansiyon (Convantion) Meclisi; Fransa’daki ilk Cumhuriyet Meclisi’dir. Halk tarafından seçilen 749 üyeden oluşmuştur.


36. Soru

Lonca nedir?

Cevap

Aynı meslek grubuna bağlı zanaatkarların oluşturduğu, rekabeti önleyici şekilde kaynakların, üretimin, fiyatların kendi içlerinde sıkı bir disiplinle kontrol edildiği ve piyasa üzerinde devlet kontrolünü sağlar nitelikteki mesleki birliktir.


37. Soru

Restorasyon dönemi nasıl kapanmıştır?

Cevap

Restorasyon dönemi, 1830 Fransız devrimi etkisiyle kapanmıştır.


38. Soru

Fransız devriminden sonra etkiler ilk nerede olmuştur?

Cevap

Fransız devriminden sonraki ilk etkileri, Belçika’nın Hollanda dan ayrılarak bağımsızlığını kazanmasıyla Hollanda da olmuştur.


39. Soru

1830 Fransız devrimi İngiltere’de nasıl hissedilmiştir?

Cevap

1830 devrimleri İngiltere’de daha iyi bir demokrasi yolunda, bir adım daha atılmasını sağladı


40. Soru

1848 Devrimleri nedir?

Cevap

1848 Devrimleri; Liberalizmin yanında ulusçuluk ve sosyalist akımlarının da doğuşunu sağlamıştır.


41. Soru

1848 Devrimleri nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

Avrupa’da 1815-1830 yılları arasında görülen sosyal, ekonomik, siyasi, düşünsel, sınıfsal değişme ve gelişmeler, 1830 Devrimleri ile yeni bir güç ve ivme kazanırken, bütün Avrupa’yı temelden etkileyecek yeni bir devrim dalgasının da ortaya çıkışını sağladı.


42. Soru

Sanayi devriminde ortaya çıkan sınıf hangisidir?

Cevap

Sanayi devriminde, işçi sınıfı ortaya çıkmıştır


43. Soru

İşçi sınıfının çıkmasının sonucu nedir?

Cevap

Bu sınıfın haklarını savunmak için güçleri oranında yönetimde ve iktisadi hayatta söz sahibi olabilmek adına, Avrupa’da bu sınıfın temsilcisi sosyalist partiler kurulmaya başlandı.


44. Soru

Kanton nedir?

Cevap

Kanton; bir ülkenin, idari ya da sınırsal alt birimlerinden her birine verilen addır.


45. Soru

Kantonların yapıları nasıldır?

Cevap

1830’lardan itibaren mevcut mahalli oligarşilerin yönetiminden kurtulmak, merkezi ve demokratik bir idare kurmak için çaba harcıyordu. Bu kantonların anayasalarında yapılan değişikliklerle haklar konusunda genişleme sağlanmışsa da, kantonlar arasındaki mezhep farklılığı, liberal eğilimlerin daha da gelişmesine izin vermemişti. Liberal kantonlar, karşılarında bulunan Katolik 7 kantondan oluşan birliğe karşı zafer kazandılar.


46. Soru

İsviçre’nin liberal ve özgürlükçü olmasının kaynağı nedir?

Cevap

İsviçre’nin liberal ve özgürlükçü olmasının kaynağı, Fransız ihtilalidir.


47. Soru

İşçi sınıfı temsilcileri, işçi sınıfının hangi konularını gündeme getirmektedirler?

Cevap

İşçi sınıfı temsilcileri; • Az ücret, • Fazla çalışma saatleri, • Sağlıksız ortamlarda çalışma, • Kadın ve çocukların çalıştırılması gibi konuları gündeme getirmişlerdir.


48. Soru

Ölüm cezası kaldırılması ve esir ticaretinin yasak edilmesi hangi olayın sonucudur?

Cevap

21 yaşını dolduran bütün Fransızların oy hakkı kazanmasıyla, Fransa’da 250.000 civarındaki seçmen sayısı, 9 milyonu aşacak şekilde genişledi. Ölüm cezası kaldırıldı, esir ticareti yasak edildi. Bunlar gittikçe kuvvetlenen sosyalistleri tatmin etmedi. Yeniden karışıklıklar çıkmasına neden olduysa da, yeni bir meclis kuruldu. Yeni kurulan meclis, Fransa’da II. Cumhuriyeti ilan etti. Aralık 1848’de, yapılan seçimi kazanan, Louis Napolyon cumhurbaşkanı seçildi.


49. Soru

II Cumhuriyet’in ilk cumhurbaşkanı kim oldu?

Cevap

Yeni kurulan meclis, Fransa’da II. Cumhuriyeti ilan etti. Aralık 1848’de, yapılan seçimi kazanan, Louis Napolyon cumhurbaşkanı seçildi.


50. Soru

Avrupa’ya yayılan 1848 devrim hareketlerinin genel sonuçları nelerdir?

Cevap

1848 devriminin Avrupa’daki genel sonuçları şöyle sıralanabilir: • İlk olarak Fransa’da önce cumhuriyet ve bir süre sonra da bir imparatorluk rejimi kurmuştur. • İtalya, Prusya, Hollanda ve Belçika’da krallar yurttaşlarına bir takım haklar ve imtiyazlar vermek zorunda kalmışlardır. • Almanya ve İtalya siyasal birliklerini oluşturma yolunda önemli kazanımlar elde etmişlerdir. • Liberal yönetim anlayışı yanında, ulusçu ve sosyalist akımlar Avrupa’da ağırlık kazanırken, mutlaki rejimler ya meşruti monarşiye dönüşmek zorunda kalmışlar ya da büyük oranda yıpranmışlardır.


51. Soru

1793 anayasasında hangi konulardan bahsedilmişti?

Cevap

1793 anayasasında bahsedilen başlıca konular şunlardır: • Genel ve eşit seçim hakkı, • Savaş boyunca yürürlüğe sokulmaması.


52. Soru

Terör rejimi nasıl sona ermiştir?

Cevap

Terör rejimi, Robespieere ile önde gelen Jacoben taraftarlarının tutuklanmasıyla 27 Temmuz 1794 tarihinde sona ermiştir.


53. Soru

Konvansiyon meclisi terör rejimi sona erdikten sonra yaptığı iş nedir?

Cevap

Konvansiyon meclisi terör rejimi sona erdikten sonra yaptığı iş, birkaç gün içinde diktatörlük yönetimini kuranları idama göndermek oldur.


54. Soru

Fransa’nın III anayasası hangi yıl, kim tarafından hazırlanmıştır?

Cevap

Fransa’nın III anayasası, Konvansiyon meclisi tarafından 1795 yılında hazırlandı.


55. Soru

Direktuvar dönemi nedir?

Cevap

1795 anayasasıyla başlayan döneme Direktuvar dönemi denir.


56. Soru

1795 anayasasını 1793 anayasasından ayıran özelliği nedir?

Cevap

1795 anayasasını 1793 anayasasından ayıran özelliği, güçler ayrılığı ilkesini benimsenmesidir.


57. Soru

1795 anayasasına göre yasama kimlerden oluşmaktaydı?

Cevap

İhtiyarlar Meclisi denilen 150 kişilik bir kurul ile Beşyüzler Meclisi adı verilen bir başka meclise bırakılmaktaydı.


58. Soru

1795 anayasasına göre yürütme kimlerden oluşmaktaydı?

Cevap

1795 anayasasına göre yürütme, Direktör denilen ve 5 kişiden oluşan bir kurula verilmekteydi.


59. Soru

Direktuvar dönemi nasıl sona ermiştir?

Cevap

Mısır seferinden dönen Napoléon Bonoparte’nin gerçekleştirdiği bir hükümet darbesiyle sona erdi.


60. Soru

Napolyon dönemi hangi yıllar arasındadır?

Cevap

Napolyon dönemi 1799 ile 1815 yılları arasındadır.


61. Soru

Konsüllük dönemi nedir?

Cevap

Üç konsülden oluşan (Sieyés, Ducas, Napolyon), geçici olarak kurulan hükümete konsüllük dönemi denir.


62. Soru

III Fransız anayasa ortadan kaldıran nedir?

Cevap

III Fransız anayasa ortadan kaldıran, Konsüllük dönemidir.


63. Soru

IV anayasaya göre siyasal güç nasıldır?

Cevap

IV. Anayasa’ya göre, bütün siyasal güç üç konsülde (Sieyés, Ducas, Napolyon) toplanmaktaydı. I. Konsül, iktidarın gerçek sahibiydi, diğer iki konsül ise danışman niteliğindeydi.


64. Soru

Yürütme meclisi kimlerden oluşmaktadır?

Cevap

Napolyon, I. Konsül seçilmeyi başardı ve yürütme gücü kendisine aitti.


65. Soru

Yasama meclisi kimlerden oluşmaktadır?

Cevap

Yasama görevi, iki meclis arasında bölüştürülmekle beraber, bu meclislere yasa önerme hakkı verilmemişti. Tribunat Meclisi 100 üyeli ve Yasama Meclisi ise 300 üyeden oluşuyordu. Bunların üzerinde ise, 100 üyeli Senato bulunmaktaydı


66. Soru

Napolyon’un gerçekleştirdiği reformlar nelerdir?

Cevap

Napolyon’un gerçekleştirdiği reformlar şöyle sıralanabilir: • Fransa’nın bugünkü vilayet (départemen) sistemi, • Yargıçların halk tarafından seçilmesi yerine hükümetçe tayin edilmesi, • Fransız Merkez Bankası’nın kurulması, • İlk Fransız Medeni Kanunu’nun yayınlanması, • Din adamlarının hiyerarşini düzenlemek ve onları devletin maaşlı görevlileri haline getirmek.


67. Soru

Konvansiyon meclisinin Fransa’yı terör rejimi ile yönetmesinin sebebi nedir?

Cevap

Konvansiyon meclisinin Fransa’yı terör rejimi ile yönetmesinin sebebi, Jakoben dergi ve taraftarlarının etkisi altında kalmasıdır.


68. Soru

Konvansiyon meclisi hazırlanan yeni yasayı ne zaman kabul etti?

Cevap

Konvansiyon meclisi hazırlanan yeni yasayı 1793 yılında kabul etti.


69. Soru

Yasa hangi esaslara dayanarak hazırlanmıştır?

Cevap

Güçler birliği ilkesine dayanarak hazırlanmıştır ve Yürütme ve yasamam güçleri birleştirildi.


70. Soru

Napolyon kendisini ne zaman imparator ilan etti?

Cevap

Napolyon kendisini 2 Aralık 1804 tarihinde imparator ilan etti.


71. Soru

Napolyon’un imparatorluklardan çekilmesinin sebebi nedir?

Cevap

Fransa’nın Avrupalı devletlerle yürüttüğü savaşlar sonucunda yenilgiye uğraması üzerine imparatorluktan çekildi


72. Soru

Napolyon imparatorluktan çekilmesi üzerine nereye yerleşmiştir?

Cevap

Napolyon imparatorluktan çekilmesi üzerine, Elbe Adası’nda ikameti zorunlu kılındı.


73. Soru

Fransa’nın ilk medeni kanunu nedir?

Cevap

Fransa’nın ilk medeni kanunu, Codé Napoléon’dur.


74. Soru

Fransa’yı birleştirici bütünleştirici yapı olmasının temelinde nedeni nedir?

Cevap

Fransa’yı birleştirici bütünleştirici yapı olmasının temelinde, Napolyon’un yaptığı reformlar vardır.


75. Soru

Napolyon kendisini imparator ilan etmesinin sebebi nedir?

Cevap

Yaptığı reformlarla prestijini büyük oranda artırdı ve buna dayanarak kendisini imparator ilan etti.


76. Soru

Fransız devrimi ortaya çıktığında ilk yansımaları nasıldı?

Cevap

1789 Fransız Devrimi’nin ortaya çıktığı ilk dönemler itibariyle Avrupalı devletler, konuyu Fransa’nın bir iç işi olarak görmüşlerdir.


77. Soru

Viyana kongresinin önemi nedir?

Cevap

Napolyon’un tasfiyesi sonrası bozulan Avrupa haritasını Viyana Kongresi yeniden şekillendirdi.


78. Soru

Sanayi Devrimi İngiltere’de öncelikle hangi sektörlerde görülmüştür?

Cevap

Sanayi Devrimi İngiltere’de öncelikle, demir ve dokuma sektörlerinde görülmüştür


79. Soru

19. yüzyıl başlarına kadar tüm dünyada egemen olan ekonomik hayat nasıldı?

Cevap

19. yüzyıl başlarına kadar temelde tarımı, küçük el sanatlarını ve ticareti esas alan bir ekonomik hayat hâkimdi.


80. Soru

Sanayi Devrimi ekonomik yapıyı nasıl etkilemiştir?

Cevap

Sanayi Devrimi, tarım ekonomisi ve onun üretim ilişkileri yerine, arka planında sermaye ve makinelerin yer aldığı yepyeni bir ekonomik yaşamın oluşumunu sağlamıştır.


81. Soru

Sömürgecilik nedir?

Cevap

Bir ülkenin bir başka devleti veya toplumu siyasal bakımdan egemenliği altına alarak, doğal kaynakları ve pazarları üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda hâkimiyet kurması sömürgeciliktir.


82. Soru

Sömürgecilik nedir?

Cevap

Bir ülkenin, bir başka devleti veya toplumu siyasal bakımdan egemenliği altına alarak, doğal kaynakları ve pazarları üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda hakimiyet kurmasına sömürgecilik denir.


83. Soru

Lonca nedir?

Cevap

Aynı meslek grubuna bağlı zanaatkarların oluşturduğu, rekabeti önleyici şekilde kaynakların, üretimin, fiyatların kendi içlerinde sıkı bir disiplinle kontrol edildiği ve piyasa üzerinde devlet kontrolünü sağlar nitelikteki mesleki birliklere lonca denir.


84. Soru

Plantasyon nedir?

Cevap

Sınai mallarının üretiminde kullanılan tarım ürünlerinin (pamuk, çay, kahve vb.) geniş ölçekli olarak yetiştirildiği işletmelere plantasyon denir.


85. Soru

Magna Carta Libertium nedir?

Cevap

İngiltere’de 1215 yılında Kral John ve asiller arasında imzalanan, Kral’ın mutlak (sınırsız) yetkilerini sınırlandıran ve kanunun üstünlüğünü vurgulayan belgedir.


86. Soru

Liberalizm ne demektir?

Cevap

Temelinde özgürlük kavramının şekillendirdiği, düşünce özgürlüğü çerçevesinde, bireylerin ifade özgürlüğünü, sınırlamalar olmaksızın özel girişimciliğin ve serbest piyasa koşullarının ekonomik alanda geçerliliğini, sağlamayı amaçlar. Bu amaçların
gerçekleşmesine yönelik olarak, toplumsal yaşama devlet vb. kurumların müdahalelerini en asgari seviyede tutmayı ve hukukun
üstünlüğünü esas alan, bir toplum düzenini hede?eyen öğretidir.


87. Soru

Kanton nedir?

Cevap

Bir ülkenin, idari ya da sınırsal alt birimlerinden her birine verilen addır. Örneğin bu bir coğrafi bölge ya da bir eyalet olabilir.


88. Soru

Sanayi devrimi ilk kez nerede ve hangi zamanda görülmüştür?

Cevap

Sanayi Devrimi’nin doğuşu 18. yüzyılın ortalarından itibaren İngiltere’de görülmüştür.


89. Soru

James Watt'ın dokuma sanayisine getirdiği yenilik ve bunun sanayi açısından önemi nedir?

Cevap

1785 gelindiğinde ise, James Watt’ın yaptığı ve buhar gücüyle işleyen motoru, bir fabrikadaki bütün tezgahları çalıştırabilmekteydi. Artık ev içi sanayi ya da sadece ırmak boylarında çalışabilen tezgahlar yerine, kentlerde içinde büyük makinaların çalıştırılabileceği binalar, yani fabrikalar açılabilir ve büyük ölçekli üretim yapılabilirdi.


90. Soru

Sanayi Devrimi ve Dünya Savaşlarıı arasındaki ilişki nedir?

Cevap

19. yüzyıl boyunca sanayileşen Avrupa devletleri arasında, yeni hammadde kaynakları ve pazar arayışı nedeniyle büyük bir rekabet doğdu. Avrupa Devletleri arasında ekonomik yarışın doğurduğu başlangıçta bölgesel nitelikteki rekabetler, sömürgecilik ve pazarları genişletme, var olan pazarını kaptırmama gibi nedenlerle, 19. yüzyılın sonuna doğru küresel düzeye ulaşırken, ortaya çıkan devletlerarası gerginlikler 20. yüzyıl başında I. Dünya Savaşı’nı ve sonrasında da II. Dünya Savaşı’nı doğurdu.


91. Soru

İngiltere ve Koloniler arasındaki gerilimi arttıran kanunlar nelerdir?

Cevap

İngiliz Parlamentosu, koloniler için 1764’de Şeker Kanunu adını taşıyan bir kanun yayınladı. Kanuna göre, İngiliz yönetimi altında olmayan bölgelerden yapılacak, rom içkisinin ithali yasaklanmakta ve şeker pekmezi üzerinden küçük bir gümrük vergisi alındıktan başka, şaraplar, ipekliler, kahve vb. lüks mallara gümrük vergisi konmaktaydı. Samuel Adams gibi koloni avukatları bu durumu temsil edilmeksizin vergilendirme olarak tanımlamaktaydılar.

Aynı yıl çıkarılan Kağıt Para Kanunu ile kolonilerin çıkartacağı kağıt paralar da geçersiz sayıldı. 1765’de çıkarılan Asker Konaklama Kanunu da kolonilerin halkı tarafından yine hoşnutsuzlukla karşılandı. Bu kanuna göre koloniler, kendi bölgelerine yerleşen Britanya askerlerinin yiyecek ve barınmalarını sağlamakla yükümlü kılındılar.

Birbirinin peşi sıra çıkan bu kanunlara karşı, kolonilerde genel hoşnutsuzluk havası doğmakla beraber, asıl muhalefeti doğuran 1765 tarihli Damga Pulu Kanunu oldu. Bu kanunla resmi makamlardan verilecek belgelere, damga pulu yapıştırılması zorunluluğu getiriliyordu.

1773’te Doğu Hindistan Şirketi, İngiliz Hükümeti’ne başvurarak, bütün kolonilere ihraç edilen çayların ihraç tekelini aldı.  Samuel Adams’ın liderliğindeki bir grup Amerikalı 16 Aralık 1773 gecesi Boston Limanı’nda demirlemiş bulunan, çay yüklü üç İngiliz gemisine zorla girerek, çayları denize döktü. İngiltere bu hareketi cezalandırmak amacıyla 1774 Mart’ında Boston Liman Kanunu’nu yayımladı. Boston Limanı her türlü ticarete kapatıldı.

Parlamentonun bu sert kanunlarına karşı, koloniler 5 Eylül 1774’te Philadelphia’da Birinci Continental (kıtasal) Kongre adını taşıyan bir kongre ile karşılık verdi. Bu sürecin sonu kolonileri, Amerika'nın bağımsızlık savaşına yönlendirmiştir.


92. Soru

Bağımsızlık Bildirisi ne zaman yayınlanmıştır? Ana esasları nelerdir?

Cevap

T. Je?erson’un, Avrupalı filozo?arın öğretilerinden büyük oranda esinlenerek kaleme aldığı bildiri, 4 Temmuz 1776’da Kongre tarafından kabul edildi. Bildirinin temel esasları şu şekilde tanımlanabilir:
• Tüm insanlar eşit yaratılmışlardır.
• İnsanların doğuştan sahip oldukları, vazgeçilemez ve devredilemez bazı 
hakları vardır. Bunlar yaşama, özgürlük ve mutluluğa erişme haklarıdır.
• Devletler bu hakları korumak adına insanlarca kurulmuştur. Yöneticiler, yönetme gücünü yönetilenlerin onayından alırlar.
• Eğer herhangi bir hükümet şekli, bu amaçlara aykırı hareket ederse, bu yönetimi düşürmek ya da değiştirmek, yeni bir yönetim kurmak halkın hakkıdır.


93. Soru

Fransız Devrimi nedir?

Cevap

Fransa’da 1789-1799 yıllarını kapsayan, burjuvazinin önderliğinde feodal yapılanmaya ve mutlak monarşiye son vererek, ülkenin siyasal ve toplumsal yapısının temellerini değiştiren ve ülkenin birliğini kuran, siyasal ve toplumsal değişim sürecine Fransız Devrimi denmektedir.


94. Soru

Fransız Devrimi'nin en önemli iki önemli düşünürü olan  Montesquieu ve  Jean-Jacques Rousseau'nun eserleri nelerdir? Devrime giden yolda nasıl katkıları olmuştur?

Cevap

Montesquieu (1689-1755), Kanunların Ruhu isimli eserinde Fransa’da dinsel, siyasal ve sosyal kurumları incelemiş ve mutlak monarşi yerine anayasalı bir monarşiyi savunurken devlet iktidarını oluşturan yasama, yürütme ve yargının (kuvvetler ayrılığı esasını) birbirinden bağımsız olması gerektiğini savunmuştu. Böylece bu kuvvetlerin gerektiğinde birbirini dengelemesi, durdurması gerektiğini savunarak, Fransa’da mutlak monarşi rejimine karşı ilk darbeyi vurmuştu.

Jean-Jacques Rousseau (1712-1778), Toplum Sözleşmesi isimli eserinde, insanların devleti kendi aralarında yaptıkları bir sözleşmeyle oluşturduklarını ve kendi özgür iradeleriyle kurduklarını belirtmekteydi. Böylece egemenliğin kaynağı ilahi olmaktan çıkmaktaydı. Kral’ın tanrısal egemenliği yerine, halk egemenliği düşüncesini getirerek, Fransa’da rejime yönelik ikinci büyük darbe vurulmaktaydı.


95. Soru

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi nedir?

Cevap

Feodal yapının yıkılmasının ardından Kurucu Meclis, anayasa hazırlama çalışmalarına devam etmekteydi. Gelişen olayların etkisiyle, Amerikan Bağımsızlık Bildirisi’nden de esinlenerek, özellikle Lafayette’nin teklifi ve katkılarıyla, yurttaşların temel hak ve özgürlüklerini belirten İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi adını taşıyan bir metnin, hazırlanmakta olan Fransız Anayasa’sının başına konması meclis tarafından 26 Ağustos 1789 tarihinde kabul edildi.


96. Soru

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi'nin temel ilkeleri nelerdir?

Cevap

17 ana maddeye dayanan bildirinin, temel ilkeleri şöyledir;
• İnsanlar özgür ve haklar bakımından birbirine eşit şekilde doğarlar ve öyle kalırlar.
• Bu haklar özgürlük, mülkiyet, güvenlik ve zulme karşı direnme hakkıdır.
• Her türlü egemenlik, esas olarak, ulusundur.
• Özgürlük, başkasına zarar vermeyen her şeyi yapabilme gücüdür.
• Kanun, sadece toplum için zararlı olan hareketleri yasaklayabilir, kanunun 
yasak etmediği hiçbir şeyin yapılması engellenemez ve kanunun emretmediği bir şeyi yapmağa kimse zorlanamaz.
• Kanun genel iradenin açıklanmasıdır. Kanunun yapılmasına her yurttaşın kendisinin veya temsilcilerinin katılması hakkıdır. Kanun önünde her yurttaş eşittir.
• Kanunun gösterdiği durumlar dışında hiç kimse suçlanamaz, tutuklanamaz ve gözaltına alınamaz.
• Kanunsuz suç olamaz.
• Kamu düzenini zedelemedikçe, hiç kimse siyasi ve dini inançlarından dola
yı kınanamaz.
• Her yurttaş serbestçe düşünebilir, konuşabilir, yayın yapabilir.


97. Soru

İlk Fransız anayasası ne zaman yürürlüğe girmiştir?

Cevap

Kurucu Meclis’in hazırladığı Anayasa, 14 Eylül 1791’de kral tarafından onaylandı.


98. Soru

Napolyon ne zaman imparator olmuştur?

Cevap

Napolyon giriştiği reformlarla ülkesinde prestijini büyük oranda artırdı ve buna dayanarak, 2 Aralık 1804’te kendisini imparator ilan etti. Fransa’nın Avrupalı devletlerle yürüttüğü savaşlar sonucunda yenilgiye uğraması üzerine, Napolyon 11 Nisan 1814’de imparatorluktan feragat ederken, Elbe Adası’nda ikameti zorunlu kılındı. Napolyon’un tasfiyesi sonrası bozulan Avrupa haritasını Viyana Kongresi yeniden şekillendirdi.


99. Soru

Fransız Devrimi, Avrupa'daki güç sahipleri tarafından nasıl karşılanmıştır?

Cevap

1789 Fransız Devrimi’nin ortaya çıktığı ilk dönemler itibariyle Avrupalı devletler, konuyu Fransa’nın bir iç işi olarak görmüşler, öyle ki Fransa’nın yıpranmakta olduğunu düşünerek memnuniyet duymuşlardı. Ancak devrim süreci geliştikçe, bu memnuniyet yerini kaygıya bırakmıştır. Avrupalı hükümdarları kaygılandıran en önemli noktalar, egemenliğin kaynağının ilahi olmaktan çıkartılarak ulus egemenliği anlayışının geçerli hale gelişi; laik bir düzen anlayışının benimsenmesi; çok uluslu devletlerin çıkarlarına aykırı
olarak ulusçuluk (milliyetçilik) akımının, çok uluslu imparatorlukların tebaaları arasında yayılma eğilimi; geniş kitlelere yayılacak şekilde, insanların temel hakları olduğu anlayışı ve bu haklarını alma yolunda, insanların zulme direnme hakkı gibi düşüncelerdi.


100. Soru

Kutsal İttifak nedir?

Cevap

Sürgünde bulunan Napolyon’un Fransa’ya tekrar dönmesi üzerine, Viyana Kongresi’nin oluşturduğu düzeni korumak ve nerede bir ayaklanma çıkarsa bastırmak amacıyla, Avrupa’nın üç büyük devleti harekete geçti ve Rusya, Avusturya, Prusya arasında bir bağlaşma ortaya çıktı. Kutsal İttifak adı verilen bu antlaşmanın asıl hedefi, Fransız Devrimi ve onun getirdiği düşüncelere karşı olarak, mutlakiyetçi anlayışı güçlendirmekti.


101. Soru

Dörtlü İttifak nedir?

Cevap

Bu ittifakın kurucusu Prens Meternich’tir. Bu yüzden Meternich Sistemi de denmektedir. Kutsal İttifak’ın, liberal düşünceleri ve hareketleri önlemekte yetersiz olduğuna inanan Prens Meternich’in girişimiyle İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya’dan oluşan dört devlet, liberal düşüncelerin yayılmasını silah gücüyle durdurmayı kararlaştırmışlardı. Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan Yunan isyanı nedeniyle Meternich, bu isyanın bastırılmasını ilgili devletlere teklif etmesine rağmen, Rusya ve Fransa aksine bir tutumla isyana yardım ettiler. Bir süre sonra İngiltere de isyana yardımcı ülkeler safına katıldı. Yunan isyanının uluslararası bir durum alıp (20 Ekim 1827) Navarin’de Osmanlı donanmasının bu devletlerce yakılmasıyla beraber, Viyana Kogresi’nin imzacı devletleri, kendi imzalarını çiğnemiş ve ulusçu bir hareketi desteklemişlerdi. Kutsal İttifak’ta büyük bir çatlak oluşmuştu. 1830 Fransız Devrimi ise son darbeyi vuracaktır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v