Genel Uygarlık Tarihi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

İslâm coğrafyasında hangi sanatlar gelişmiştir?

Farabi, müzik teorisi üzerine araştırmalar yapmış ve birçok besteci de yeni ürünler vermiştir. Müzik dışında Samarra, cam ve seramik sanatları açısından önemli bir şehir olmuştur. Basra ve Kufe’de de bu iki sanat dalına ilave olarak Kufe kitap ciltleme ve süslemeleri yapılmıştır. Bu dönemde hat sanatı önemlidir ve en ünlü hattat İbn Mukla’dır.

Ridde nedir?

Ridde; İslâm dininden dönmeye verilen addır.

İbn Mukla’nın çalışmaları hangi alandadır?

İbn Mukla, İslâm hat sanatının kurucusu olarak kabul görmektedir. Ticaret, idare, kültür, bilim ve özel yazışma alanlarında günlük kullanıma dönük daha yuvarlak bir yazı biçimin baştan beri vardır. İbn Mukla’nın 10. yüzyıl başlarında Bağdat’ta kurallara bağladığı altı stil’in söz konusu yuvarlak yazıdan türetildiği sanılmaktadır.

İbn Mukla’nın 10. yüzyıl başlarında Bağdat’ta kurallara bağladığı, altı yazı stili hangileridir?

Günümüze kadar geliştirilen bu yazı stilleri; Nesih, Muhakkak, Reyhanî, Tevkî, Rikâ ve Sülüs’tür.

İslâm mimarisinin oluşmasında hangi bölgelerin etkisi olmuştur?

Erken dönem İslâm mimarisinde cami ve saraylar önemli yapı türleridir. Özellikle Emevi ve Abbasi döneminde inşa edilen cami ve saraylar, mimari açıdan oldukça önemli eserlerdir. İslâm mimarisinin şekillenmesinde Arap etkisinin dışında Mısır, İran ve fethedilen diğer bölgelerdeki mimarlık mirası İslâm mimarisinin oluşmasında etkili olmuştur.

Biat nedir?

Biat; itaat etmek, kabul etmek, onaylamaktır.

Hâricîler kimdir?

Hâricîler; Hz. Ali taraftarlarından bazılarının onun kuvvetlerinden ayrılıp ona karşı dönmesiyle ortaya çıkan gruptur. Hz. Ali’yi katleden bunlardan biriydi ve bu grup, Emevîler’e de onların haleflerine de muhalefete devam ettiler.

Cizye nedir?

Cizye; İslâm hukukuna göre, zımmî statüsünde kabul edilenlerden himâye ve güvenlikleri için alınan vergidir.

Halifelik ilk defa babadan oğula hangi dönemde geçmiştir?

Emevi halifesi Muaviye döneminde, devlette düzenin sağlanmasına büyük özen gösterilmiş ve Halife ile Şam’daki şuranın aldığı karar doğrultusunda Muaviye’nin oğlu Yezid, İslâm tarihinde ilk defa veliaht tayin edilmiştir. Babasının ölümünden sonra da Yezid (680-683) halife olmuştur.

Kerbela olayı nasıl gelişmiştir?

Yezid’in halife olması ve Emeviler’in siyaseti, Hz. Hüseyin’in etrafında bir hareketin doğmasına sebep olmuştur. 680 yılında Hz. Hüseyin ve taraftarları, Şam yönetimine son vermek istemiş fakat Hz. Hüseyin ve ailesinden birçok kişi Emeviler tarafından Kerbela’da katledilmiştir.

Emeviler’in diğer kolundan halife olan Mervan b. Hakem (684-685) döneminde hangi gelişmeler olmuştur?

Emeviler’in diğer kolundan halife olan Mervan b. Hakem (684-685) döneminde; Suriye ve Filistin’deki karışıklıklara son verilmiş, Mısır ve Kuzey Afrika yeniden Emevi topraklarına katmıştır.

Abdülmelik b. Mervan (685-705) döneminde hangi gelişmeler olmuştur?

Abdülmelik b. Mervan dönemindeki gelişmeler şöyle sıralanabilir: • Suriye ve Mısır’daki sorunları çözmüştür. • Irak’taki muhalefeti ortadan kaldırmıştır. • Mekke’deki direnişi yok etmiştir. • 694 yılında Kabe’yi yeniden inşa ettirmiştir. • Kuzey Afrika’nın İslâm idaresine girmesini sağlamıştır. • İlk İslâmî sikkeyi bastırmıştır.

İlk İslâmî sikke hangi dönemde kim tarafında bastırılmıştır?

İlk İslâmî sikke, Emevi döneminde halife Abdülmelik b. Mervan (685-705) tarafından bastırılmıştır.

Zımmî kelimesi için kullanılmıştır?

Zımmî, fethedilen bölgelerdeki müsamaha edilen dinlerin mensupları anlamına gelmektedir. Ehl-i kitaplar eğer İslâm egemenliğinde yaşıyorsa bunlara Ehl-i Zimmet veya Zımmî denmiştir. İslâm hukukuna göre, Zımmîlerin varlıkları ve güvenlikleri İslâm devletinin sorumluluğu altındadır.

Şam’da yaptırılan Emevi Camii’nin özelliği nedir?

Bugüne kadar çok az değişikliğe uğrayarak günümüze ulaşan ilk cami Şam’da yaptırılan Emevi Camii’dir (706-714). Bu cami, Hz. Peygamber’in Medine’de yaptırdığı ilk caminin planına uygun olarak inşa edilmiş, zengin mozaikleri olan bir yapıdır.

Kudüs’teki Mescidü’l-Aksa kim tarafından yaptırılmıştır?

Emevi halifesi Velid tarafından yaptırıldığı düşünülen Mescidü’l-Aksa, Bir depremde yıkıldıktan sonra Abbasi halifesi Mansur döneminde yeniden yaptırılmıştır

Endülüs Emevi döneminin önemli mimarlık eserleri hangileridir?

Endülüs Emevi döneminin önemli mimarlık eserleri şunlardır: • Kurtuba’daki Büyük Camii (961-966), • Gırnata’daki (Granada) Elhamra Sarayı (1334- 1353) - (1353-1391).

Halife Hz. Ömer döneminde hükümdar olan Yezdicürd’ün öldürülmesiyle hangi olay gerçekleşmiştir?

Halife Hz. Ömer döneminde hükümdar olan Yezdicürd’ün öldürülmesiyle Sasani Devleti sona ermiştir

Bermekîler kısaca nasıl açıklanabilir?

Bermekîler; Belh civarında yaşayan İranlı bir aile olup bazı kaynaklarda ise Belh kenti Budist rahipleri soyundan gelen Orta Asya İranlıları olarak tanımlanmaktadırlar. Mensuplarından Halid b. Bermek, İslâmiyet’i seçerek Emevî sarayında bulunmuştur. Abbasî devletinin ilk halifesi Ebû’l Abbas’ın yakınında yer almış, Mansur döneminde de başvezir olmuştur. Halid’in oğlu Yahya, Harun Reşid döneminde vezir yapılmış, yaşlanınca görevini oğlu Cafer’e bırakmıştır.

Kimlere Mu‘tezile denir?

Kaderi inkar edip, Kul yaptıklarının yaratıcısıdır diyen ve Allah’ın sıfatlarını kadîm saymakta ehl-i sünnetten ayrılan ve Vasıl bin Ata’nın yolunda olan kimselerdir.

Tolunoğulları Devleti kısaca nasıl açıklanabilir?

Abbasîlerin siyasî ve sosyal anlamda çöküş yaşadıkları dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde Mısır’da, Müslüman olan Türkler tarafından kurulan ilk bağımsız devlettir. 868 yılında Mısır valiliğine getirilen Ahmed b. Tolun kısa süre içerisinde orada Tolunoğulları devletini kurmuş ve topraklarına Suriye, Filistin, Tarsus gibi önemli bölgeleri dahil ederek sınırlarını Berka’dan Fırat nehrine kadar genişletmiştir

Tolun kelimesi ne anlama gelir?

Tolun; Türkçe Tolun-ay, tam ay, bütün ay isimlerinde görüldüğü gibi tam ve bütün anlamında bir kelimedir

Hippocrates kimdir?

Hippocrates tıbbın babası olarak kabul edilen Yunan kökenli hekimdir. Zamanının büyücülük ve yanlış inançlara dayanan tıp bilgisine yeni görüşler getirmiştir. Kendi adıyla anılan hekimlik yemini batıdaki tıp fakültelerini bitiren öğrenciler tarafından meslek esası olarak kabul edilmektedir.

Aristo kimdir?

Aristo Antik Yunan filozofudur ve Platon ile birlikte Batı düşüncesinin en önemli iki filozofundan biri kabul edilmektedir. Felsefe, mantık, politika gibi konularda birçok eser vermiştir

Platon kimdir?

Platon antik Yunan filozofudur. Sokrates’in öğrencisi ve Aristo’nun hocası olmuştur. Atina’da Akademi’nin kurucusudur

Ashab kime denir?

Ashab; Hz. Peygamber döneminde yaşamış, onu görmüş ve sohbet etmiş kimselere denir.

Hangi dinler Ehl-i Kitap kabul edilmiştir.

İslâm hukuku dört din mensubunu genellikle Ehli Kitap kabul etmiştir. Bunlar; • Hıristiyanlar, • Musevîler, • Mecusiler ve • Sabiîlerdir.

Mevâlî grubuna dahil olan kişiler hangi haklara sahiptir?

Mevâlî; Arap olmayan Müslümanlara verilen isim olup, teoride mevâlî, Araplar ile eşit haklara sahipti ve bazı vergilerden muaftı, fakat uygulamada, Araplar, onlara karşı üstün ve küçümser bir tavır takınarak, mevâlîyi uzun müddet İslâm’ın sunduğu maddî imkânlardan uzak tutmuşlardır

İslâm hukukuna göre harâc nedir?

Harâc; Müslüman olmayanların ürünleri üzerinden alınan bir tür vergidir

Râfızî Hareketine katılan kişilerin özelliği nedir?

Râfıza fırkasından olan, Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer’in halifeliğini kabul etmeyenlerdir. Râfızî, geniş anlamda sünni mezhebinin din anlayışını ve kurallarını benimsemeyen, Hz. Muhammed’den sonra yerine Hz. Ali’nin geçmesi gerektiğini ileri süren kimsedir.

Kimler Şiî’dir?

Şia mezhebinden olanlar, halifeliğin ilahî hakla Hz. Peygamber ailesinden gelenlere, özellikle Hz. Ali’ye ait olduğuna inananlar Şiî’dir.

İntihal nedir?

İntihal; kendi hakkı olmayan bir şeyde hak iddia etmektir.

Endülüs Emevi Devleti (756-1031) nasıl kurulmuştur?

İspanya’daki Hıristiyan halkı Arap fethinden önceki baskıcı yönetimden bıktıkları için Müslümanlar buraya gelince kısa sürede İslâm dinini kabul etmişlerdir. Fetihten sonra buraya birçok Arap ve Berberi buraya yerleşmiştir. Berberilerin 742’deki ayaklanmasını bastıran Suriyelilere de buraya yerleşme hakkı verilmiştir. İspanya’da, Suriyeliler giderek güçlenmiş ve Emevi hanedanından Abdurrahman b. Muaviye Kurtuba’yı ele geçirerek 756 yılında Endülüs Emevi Devleti’ni kurmuştur.

Slav kelimesi kimler için kullanılmıştır?

Slav kelimesi başlangıçta, sadece Doğu Avrupalı köleler için kullanılmış fakat zaman içerisinde Endülüs Emevî devletinin hizmetinde bulunan Avrupalı bütün köleler için kullanıl an bir kelime olmuştur.

Abbasi Devleti (756-1031) nasıl kurulmuştur?

İranlı bir köle olan Ebu Müslim, 747 yılında İran’ın Horasan eyaletinde bir isyan hareketi başlatmıştır. Abbasiler’in, Hz. Peygamber’in amcası, Hz. Abbas’ın soyundan geldikleri için hak sahibi olduklarını belirterek halkı ayaklanmaya teşvik etmiştir. 748 yılında Ebu Müslim, Horasan’ı istila etmiş, 749 tarihinde Zap Suyu’nu geçerek, Emeviler’i bozguna uğratmış ve hareketin lideri Ebu’l Abbas (749-754) Kufe’de halife ilan edilmiştir

Cahiliye döneminin özelliği nedir?

İslâm’dan önce Arabistan’da 4. ve 6. yüzyıllar arasında putlara tapınılan bir tür karanlık çağdır. Diğer bir ifadeyle İslâm’dan önceki Arap devrinin adı olup, Hz. Muhammed’den önce Arap yarımadasındaki puta tapma devri olarak da değerlendirilmektedir.

Şeyh nasıl açıklanabilir?

Şeyh; kabile mensuplarına yol göstermekten çok, onların genel görüşlerine uygun hareket ederdi. Hiç kimseye görev veremez ve ceza kesemezdi. Bu gibi hak ve görevler, kabile içindeki bazı ailelere ait olup, bu konuda dışarıdan müdahale söz konusu değildi.

Şirk kısaca nasıl açıklanabilir?

Şirk; birini Allah’a şerik, ortak olarak görme, putları, Allah’a tekaddüm etme, yani öncelemedir.

Hanif dinin inanç sistemi nedir?

Arabistan’da Hanîf dini denilen İbrahim milletinin dini de iz bırakmış gibiydi. Bunlar, şirki asla kabul etmeyip, bir Allah’a inanmak ve Allah’ın rızasına uymak, doğruluğa meyletmek, Hacca gitmek, sünnet olmak gibi dinî gelenekleri yerine getirenlerdir. Kur’an’da İslâm, Hz. İbrahim’in dininin yeniden canlandırılması olarak tanımlanmaktadır.

Hz. Muhammed’e Peygamberlik çağrısı nerede gelmiştir?

Hz. Muhammed 40 yaşına doğru Hira Dağı’ndaki bir mağaraya çekilmeye başlamıştır. Peygamberlik çağrısı da Ramazan ayında Cebrail tarafından Hira dağında gelmiştir.

Hz. Muhammed’e Peygamberlik verildikten sonra ilk inananlar kimlerdir?

Hz. Muhammed’e tebliğ görevi verilen ayet indirildikten sonra eşi Hz. Hatice, azad ettiği kölesi Zeyd ve yeğeni Ali ona inanarak Müslüman olmuşlardır. Daha sonra Hz. Muhammed çevresindeki önemli insanlara yeni dinin emirlerini ulaştırmaya başlamıştır

Hz. Muhammed niçin Mekke’den Medine’ye göç etmiştir?

Hz. Muhammed Müslümanları Kureyşlilerin zulmünden kurtarmak ve yeni dini Mekke’de tebliğ edilemeyeceğini gördüğü için Medine halkının şehirlerine yerleşme teklifini kabul etmiş ve Mekke’den Medine’ye göç etmiştir.

Hâşim soyu kısaca nasıl açıklanabilir?

Hâşim soyu; Hz. Peygamber’in dedesinin babası olan Haşim’in neslinden olanlara verilen isim olup, Beni Haşim olarak da isimlendirilmektedir. Haşimoğulları anlamına gelmektedir.

Kureyş nedir?

Kureyş; Hz. Muhammed’in mensup olduğu Arap kabilesinin adı olup, Kâbe’nin korunması bu aileye aitti.

Muhâcirûn kime denir?

Muhâcirûn (göçmenler); Mekke’den göç eden Müslümanlara, göç etmeleri sebebiyle verilen isimdir.

Ensâr kime denir?

Ensâr (yardımcılar); Medineli Müslümanlara Muhacirlere ve Peygambere yardımlarından dolayı verilen isimdir.

Ebu Süfyan kimdir?

Ebu Süfyan; Kureyş’in bir kolu olan Beni Ümeyye’nin reisi, Muaviye’nin babası ve Hz. Muhammed’in karşı safında yer alan bir kişidir.

Hz. Hamza kimdir?

Hz. Hamza; Hz. Peygamber’in amcalarından biridir.

Selman-ı Farisî kimdir?

Selman-ı Farisî; Hz. Peygamber’in en önemli arkadaşlarından biri olup, aslen İranlı’dır. Mabeh b. Buzahşah olan ismini, Hz. Peygamber Selman olarak değiştirdi. Farisî (İranlı) mahlasıyla birlikte Selman-ı Farisî adıyla anıldı.

Hudeybiye Anlaşması (628) ile Müslümanlar hangi hakları kazanmıştır?

Hudeybiye Anlaşması ile Müslümanların kanadığı haklar şunlardır: • Müslümanlar, Mekkelilerle eşit olmuştur. • Müslümanlar, ertesi yıl Mekke’ye, Hac’a gitmek ve orada üç gün kalma hakkını elde etmişlerdir.

Hayber neresidir?

Hayber; Şam ticaret yolu üzerinde, hurma bahçeleri ve verimli toprakları bulunan, büyük ve küçük kalelerden oluşan bir bölgeydi. Medine civarından kaçıp gelen Yahudilerin çoğu burada toplanmışlardı.

Dört Halife Döneminin halifeleri kimlerdir?

Dört Halife Döneminin halifeleri şunlardır: • Hz. Ebubekir (632-634), • Hz. Ömer (634-644), • Hz. Osman (644-656), • Hz. Ali (656-661).

Kur’an hangi halife döneminde kitap (mushaf) haline getirilmiştir?

Kur’an, Hz. Ebubekir döneminde kitap (mushaf) haline getirilmiştir.

Cahiliye nedir?

Cahiliye: İslâm’dan önceki
Arap devrinin adı olup,
Hz. Muhammed’den önce
Arap yarımadasındaki puta
tapma devri olarak da
değerlendirilmektedir

İslamiyetten önce şeyhlerin hak ve görevleri neydi?

Şeyh: Kabile mensuplarına
yol göstermekten çok, onların
genel görüşlerine uygun
hareket ederdi. Hiç kimseye
görev veremez ve ceza
kesemezdi. Bu gibi hak ve
görevler, kabile içindeki bazı
ailelere ait olup, bu konuda
dışarıdan müdahale söz
konusu değildi.

Şirk ne demektir?

Şirk: Birini Allah’a şerik,
ortak olarak görme, putları,
Allah’a tekaddüm etme, yani
önceleme

Haşim soyu nedir, kimleri ifade eder?

Hâşim soyu: Hz.
Peygamber’in dedesinin
babası olan Haşim’in
neslinden olanlara verilen
isim olup, Beni Haşim olarak
da isimlendirilmektedir.
Haşimoğulları anlamına
gelmektedir.

Kureyş kabilesi nedir?

Kureyş: Hz. Muhammed’in
mensup olduğu Arap
kabilesinin adı olup, Kâbe’nin
korunması bu aileye aitti.

Hz. Muhammed ne zaman ve nerede doğmuştur?

Hazreti Muhammed, Rebiü’l-evvel ayının on ikinci pazartesi gecesi Mekke’de
Beni Haşim mahallesinde dünyaya geldi. Mîlâdî takvim, 20 Nisan 571 yılına işaret etmektedir.

Hz. Muhammed'e peygamberlik ne zaman ve nerede gelmiştir?

Hz. Muhammed’e Peygamberlik çağrısı kırkıncı yaşına doğru, Ramazan ayında
bir gece, Hira dağında gelmiştir. Cebrail, tefekkür halinde olan Hz. Muhammed’e
görünmüş ve Oku! demiştir. Bu ilk mesajı, diğer vahiyler izlemiş ve Kur’an’da
yerini bulmuştur.

Hz. Muhammed'e peygamberlik tebliğ edildikten sonra ilk müslüman olanlar kimlerdir?

Hz. Muhammed, peygamberliğinin ilk yıllarında ailesi ve yakın çevresinde taraftar
bulmuştur. Tebliğ görevinin emredildiği ayet indirildikten sonra Hz. Peygamberin
eşi Hz. Hatice, ardından azâd ettiği kölesi Zeyd ve yeğeni Ali de Müslüman
olmuşlardır.

Muhacirun ne demektir?

Muhâcirûn (göçmenler):
Mekke’den göç eden
Müslümanlara, göç etmeleri
sebebiyle verilen isimdir.

Ensar ne demektir?

Ensâr (yardımcılar):
Medineli Müslümanlara
Muhacirlere ve Peygambere
yardımlarından dolayı verilen
isimdir.

Hicret kaç yılında ve nereden nereye gerçekleşmiştir?

Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçü - Hicret- bir dönüm noktasıdır ve haklı olarak Müslüman takvimine başlangıç teşkil etmiştir. Tarihler (MS.
622) Rebiü’l-Evvel ayının 12. gününü işaret ederken Hz. Muhammed, Medine’ye
ulaşmıştır.

Ebu Sufyan kimdir?

Ebu Süfyan: Kureyş’in bir
kolu olan Beni Ümeyye’nin
reisi, Muaviye’nin babası
ve Hz. Muhammed’in karşı
safında yer alan bir kişidir

Hz. Hamza kimdir ve hangi savaşta şehit olmuştur?

Hz. Hamza: Hz. Peygamber’in
amcalarından biridir. Bedir’deki mağlubiyetin ardından Kureyşliler, yaklaşık 3.000 kişilik bir ordu ile
Medine’yi hedef aldılar. Hz. Muhammed’in, şehirde kalarak savunma yapılmasını
önermesine rağmen ortaya çıkan farklı görüşler sonucunda Mekkelilerin şehrin
dışında karşılanmasına karar verildi. Savaş, Medine’ye çok yakın olan Uhud Dağı
eteklerinde yapıldı. Müslümanlar başta başarılar elde etmişlerse de kısa süre içerisinde savaş aleyhlerine dönmüştür. Başta, Hz. Hamza olmak üzere birçok Müslüman savaşta şehit olmuş ve Kureyş, bu savaştan çok az kayıpla, galip ayrılmıştır.

Selman-ı Farisi kimdir?

Selman-ı Farisî: Hz.
Peygamber’in en önemli
arkadaşlarından biri olup,
aslen İranlı’dır. Mabeh b.
Buzahşah olan ismini, Hz.
Peygamber Selman olarak
değiştirdi. Farisî (İranlı)
mahlasıyla birlikte Selman-ı
Farisî adıyla anıldı.

Hayber neresidir?

Hayber: Şam ticaret yolu
üzerinde, hurma bahçeleri ve
verimli toprakları bulunan,
büyük ve küçük kalelerden
oluşan bir bölgeydi. Medine
civarından kaçıp gelen
Yahudilerin çoğu burada
toplanmışlardı.

Hz. Peygamber ne zaman vefat etmiştir?

Hz. Peygamber, 8 Haziran 632 tarihinde kısa bir hastalıktan sonra vefat
etmiştir.

Ridde ne demektir?

Ridde: İslâm dininden
dönmeye verilen addır.

Ashab kime denir?

Ashab: Hz. Peygamber
döneminde yaşamış, onu
görmüş ve sohbet etmiş
kimselere denir.

Biat ne demektir?

Biat: İtaat etmek, kabul
etmek, onaylamak

Hariciler kime denir?

Hâricîler: Hz. Ali
taraftarlarından bazılarının
onun kuvvetlerinden ayrılıp
ona karşı dönmesiyle ortaya
çıkan gruptur. Hz. Ali’yi
katleden bunlardan biriydi ve
bu grup, Emevîler’e de onların
haleflerine de muhalefete
devam ettiler.

Cizye nedir?

Cizye: İslâm hukukuna göre,
zımmî statüsünde kabul
edilenlerden himâye ve
güvenlikleri için alınan vergi.

Slav nedir?

Slav: Başlangıçta, sadece
Doğu Avrupalı köleler için
kullanılsa da Slav tabiri
zaman içerisinde Endülüs
Emevî devletinin hizmetinde
bulunan Avrupalı bütün
köleler için kullanılmıştır

İbn Mukla kimdir?

İbn Mukla: İslâm hat
sanatının kurucusu olarak
kabul görmektedir. Hat
sanatının piri olarak
nitelendirilmiştir. Ticaret ve
idare, kültür ve bilim, özel
yazışma alanlarında günlük
kullanıma dönük daha
yuvarlak bir yazı biçimi baştan
beri vardı. İbn Mukla’nın 10.
yüzyıl başlarında Bağdat’ta
kurallara bağladığı “altı stil”’in
söz konusu yuvarlak yazıdan
türetildiği sanılmaktadır.
Günümüze kadar geliştirilen
bu yazı stilleri Nesih,
Muhakkak, Reyhanî, Tevkî,
Rikâ ve Sülüs’tür.