Uygarlık Tarihi 2 Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Doğu Roma (Bizans) Tarihi Ve Uygarlığı (4-15. Yüzyıl)

1. Soru

Bizans terimi ilk olarak kimler tarafından kullanılmıştır?

Cevap

Bizans terimi ilk olarak Rönesans döneminde Batı Avrupalı tarihçilerce kullanılmıştır.


2. Soru

Bizans terimi Bizans Dönemi’nde kimler için kullanılırdı?

Cevap

Bu terim, Bizans Dönemi’nde yalnızca başkent Constantinopolis’de (İstanbul) doğup büyümüş kişiler için kullanılırdı.


3. Soru

Bizanslılar kendilerini nereli olarak saymışlardır?

Cevap

Bizanslılar kendilerini daima Romalı olarak saymış ve devletlerini de Roma İmparatorluğu olarak tanımlayarak Roma geleneğini takip etmişlerdir.


4. Soru

Byzantion nasıl bir kent idi?

Cevap

Byzantion, İ.Ö. 7. yüzyılın ilk yarısında Yunanistan’ın Megara kentinden gelenlerce kurulmuş olan bir koloni kenti idi.


5. Soru

Byzantion kentine neden bu ad verilmiştir?

Cevap

Megaralılarca, kralları Byzas’a ithafen buraya Byzantion (Byzas’ın) adı verilmiştir.


6. Soru

Doğu Roma Uygarlığı siyasi ve kültürel olarak hangi coğrafyalara etki etmiştir?

Cevap

Siyasi ve kültürel olarak Anadolu, Balkanlar, Mısır, Suriye, Filistin, Kuzey-Afrika coğrafyasına etki etmiştir.


7. Soru

Bizans İmparatoru nasıl bir siyası anlayışa sahiptir?

Cevap

Bizans imparatoru sadece tanrısal desteğe bağımlı olan ama kimseye bağımlı olmayan bir otokrattı. Bu siyasi anlayış Yakın Doğu, özellikle Sasani ve Hellenistik dönem monarşilerinden etkilenmişti.


8. Soru

Constantinus kimin oğludur?

Cevap

Constantinus, Caesar Constantinus Chlorus’un oğludur.


9. Soru

Constantinus, taht mücadelesine girdiğinde Roma İmparatorluğu’nda hangi idari sistemi yürürlükteydi?

Cevap

Constantinus, taht mücadelesine girdiğinde Roma İmparatorluğu’nda tetrarşi idari sistemi yürürlükteydi.


10. Soru

Constantinus, Galya’dan İtalya’ya yürüyüşü sırasında nasıl bir dinsel deneyim yaşamıştır?

Cevap

Tarihi kaynaklar gökyüzünde aniden bir haç görüntüsünün belirdiğini yazarlar.


11. Soru

Constantinus kaç yılında Roma İmparatorluğu’nun tek imparatoru olur?

Cevap

Constantinus İ.S. 324’de Roma İmparatorluğu’nun tek imparatoru olur.


12. Soru

Milano Fermanı nedir?

Cevap

Din özgürlüğü tanıyan fermandır. Özellikle Hristiyanlar için yayımlanan bu ferman, Hristiyanlara ve diğer din mensuplarına, seçtikleri bir dine ve mezhebe girme özgürlüğü veriyor, daha önce bu gibi kimseler hakkında alınmış olan bütün zorlayıcı ve önleyici önlemleri kaldırıyordu.


13. Soru

Milano Fermanı kaç yılında yayınlanmıştır?

Cevap

Milano Fermanı İ.S. 313 yılında yayınlanmıştır.


14. Soru

Milano Fermanı ile hangi duruma son verilmiştir?

Cevap

Milano Fermanı ile Hristiyanlara yönelik nicedir süren adli kovuşturmaya son verilmiştir.


15. Soru

Constantinus ‘un Hristiyanlığa geçişiyle Roma İmparatorluğu nasıl bir politik anlayışla şekillenmiştir?

Cevap

Constantinus’un Hristiyanlığa geçişi Roma İmparatorluğu’nun politik anlayışına kesin şeklini vermiştir. Bu anlayış, Roma İmparatorluğu ve Tanrı Krallığına paralel ve bu ikisi üzerine temellenmiş bir oluşumdu.


16. Soru

Hristiyanlıkta ‘heretik’ (sapkın) olarak kimler nitelendirilmiştir?

Cevap

Hristiyanlık, öğretilerinin mutlak doğruluğuna inanılan bir din olarak düşünce farklılıklarını sapkın (heretik) olarak gördü.


17. Soru

Donatus kimdir?

Cevap

Donatus, İ.S. 4.yy başlarında yaşayan ve çile çekerken dini inancından vazgeçenleri Hristiyan saymayan Kuzey Afrikalı (Casae/Numidia) bir keşişti.


18. Soru

Donatizm olarak tanımlanan öğretiye göre işkence altında dini reddedenlerin yeniden dine dönmeleri için ne yapmaları gerekiyordu?

Cevap

Donatizm olarak tanımlanan öğretiye göre işkence altında dini reddedenlerin yeniden dine dönmeleri için tekrar vaftiz olmaları gerekiyordu.


19. Soru

Roma Devleti’ni kilisenin işlerine karıştırarak bir ilke imza atmış hükümdar kimdir?

Cevap

Roma Devleti’ni kilisenin işlerine karıştırarak bir ilke imza atmış olan hükümdar Constantinus’dur.


20. Soru

Constantinus Roma Devleti’ni kilisenin işlerine nasıl karıştırmıştır?

Cevap

Constantinus, çok açık bir şekilde dini konulardaki anlaşmazlıklara karışmak istemiyordu. Bununla birlikte, piskoposlar, ona doğru inancı korumasının Tanrıya karşı yerine getirmek zorunda olduğu bir görev olduğunu söylediklerinde Constantinus bunu ciddiye almak zorunda kaldı. İmparator, anlaşmanın kendi payına düşen kısmını yerine getiremezse Tanrı’nın (gerçekte Hristiyanların) onu terk etmesinden korkuyordu. Böylece, Roma Devleti’ni kilisenin işlerine karıştırarak bir ilke imza atmış oldu.


21. Soru

Teslis nedir?

Cevap

Teslis, kutsal üçlemedir: Baba, Oğul ve Kutsal Ruh.


22. Soru

Ortodoks ve Katolik arasındaki fark nedir?

Cevap

Hristiyanlığın erken zamanlarında Ortodoks ve Katolik kelimeleri aynı anlama gelir ve doğru inancı temsil ederdi. Bizim bugün anladığımı Doğu-Batı kiliseleri arasındaki ayrılık çok sonraları yani 1054’de gerçekleşecek ve anlaşmazlık içindeki her iki taraf da doğru inancı temsil ettiğini savunacaktır.


23. Soru

Konsil nedir?

Cevap

Kilisenin Hristiyan inanç esaslarını tespit ve tahkim etmek, ayinlerin icrası konusunda kararlar almak, Hristiyanlık ahlaki ve disiplininin esaslarını belirlemek ve onaylamak üzere kiliseye bağlı bütün piskoposların katılımıyla yaptığı toplantıdır.


24. Soru

Arius kimdir?

Cevap

Arius, İsa’nın Tanrıyla eşit kabul edilemeyeceğini düşünen İskenderiye’li (Alexandria) bir keşişti.


25. Soru

Hristiyanlık tarihinin ilk konsili kaç yılında ve nerede toplanmıştır?

Cevap

Hristiyanlık tarihinin ilk konsili İ.S. 325’de Nikaia’da (İznik) toplandı.


26. Soru

Hristiyanlık tarihinin ilk konsilinden sonra Arius’a ne olmuştur?

Cevap

Konsilin sonunda İsa’nın Baba ile aynı özden olduğuna karar verildi. Arius, bu öğretiyi reddetti. O ve taraftarları devlet ve kilise tarafından mahkûm edildi.


27. Soru

Constantinus kaç yılında ölmüştür?

Cevap

Constantinus, 337’de ölmüştür.


28. Soru

Constantinus’un ölümünden sonra tahta kim geçmiştir?

Cevap

Üç oğlu onun yerine tahta geçmiştir.


29. Soru

Constantinus’un oğullarından hangisi en güçlüydü?

Cevap

II. Constantius, Constantinus’un oğullarının en güçlüsüydü.


30. Soru

II. Constantius nereye hükmetmiştir?

Cevap

II. Constantius önceleri Doğu’ya hükmetmiştir. Constans’ın İ.S. 350’de ölümünden sonra II. Constantius ölünceye kadar (İ.S.361) tek başına Doğu’nun ve Batı’nın imparatoru oldu.


31. Soru

II. Constantius’un ölümünden sonra yerine kim geçmiştir?

Cevap

İran’a yaptığı bir sefer sırasında ölümü üzerine yerine yeğeni Julianus geçti (361-363).


32. Soru

Julianus hükümdarlığı döneminde neler yapmıştır?

Cevap

Eski dine dönerek paganismi canlandırmaya çalıştı. Hristiyanlara birçok sınırlamalar getirdi. Pagan dinini iyi örgütlenmiş Hristiyan kilisesiyle rekabet edebilmesi için organize etti. İmparatorluk şehirlerini diriltmeye ve eskisi gibi Roma’nın sosyoekonomik merkezleri yapmaya çalıştı.


33. Soru

Julianus’un ölümünden sonra tahta kim geçmiştir?

Cevap

İran’a karşı çıktığı seferde ölümünden sonra Hristiyan Jovianus (İ.S. 363-64) başa geçti.


34. Soru

Hristiyan Jovianus’un ölümünden sonra imparatorluğu kimler idare etmiştir?

Cevap

Onun ölümünden sonra, imparatorluğun idaresi iki kardeşi Valens ve I. Valentinianus arasında bölündü.


35. Soru

Ariusçu Valens nereye egemen olmuştur?

Cevap

Ariusçu Valens (İ.S.364-378), Doğu’ya egemen olmuştur.


36. Soru

Ortodoks Valentinianus nereye egemen olmuştur?

Cevap

Ortodoks Valentinianus (İ.S. 364-375), Batı’ya egemen olmuştur.


37. Soru

I. Valentinianus ölünce yerine kim geçmiştir?

Cevap

I. Valentinianus ölünce, yerine oğlu Gratianus (İ.S. 375-383) geçti.


38. Soru

Antik roma İmparatorluğu’nun son temsilcisi kimdir?

Cevap

Theodosius, antik Roma imparatorlarının son temsilcisidir.


39. Soru

Theodosius vasiyetine göre imparatorluğu kimlere bırakmıştır?

Cevap

Vasiyeti gereği imparatorluğun Doğu yarısının idaresini büyük oğlu Arcadius’a, Batı yarısını (Roma kenti merkez olmak üzere) küçük oğlu Honorius’a bıraktı.


40. Soru

Quasi Partitito nedir?

Cevap

Quasi Partitito, Roma İmparatorluğu’nun sözde ikiye bölünmesidir.


41. Soru

Quasi Partitito nasıl bir sonuç doğurmuştur?

Cevap

Bununla birlikte imparatorluk bir daha fiilen hiçbir zaman birleşmeyecektir. Böylece Doğu Roma yani Bizans İmparatorluğu ortaya çıkmış oluyordu.


42. Soru

Monofizitlik nedir?

Cevap

Monofizitlik, İsa’da var olduğuna inanılan insani ve tanrısal özelliklerin katışma ve değişme olmaksızın tek bir tabiatta birleşmesi, tek tabiata dönüşmesi görüşüdür. Buna göre Kelam İsa ile birleşmeden önce de İsa Tanrı idi ve Meryem’den doğan çocuk (İsa) tam bir insan ve tam bir tanrıdır. Dolayısıyla da Meryem Tanrı’nın annesidir. İsa’da bulunan tanrılık ve insanlık özellikleri değişmeksizin birleşmişlerdir ve birbirinden ayrılamazlar.


43. Soru

Duofizit nedir?

Cevap

Monofizit kavramının zıttır. Bu görüşe göre İsa’ya 30 yaşındayken Kelam’ın indiği, o zamana kadar Meryem’den doğan İsa’nın saf ve günahsız bir insan olduğu, tanrılık vasfının ancak Kelam geldikten sonra meydana geldiği ve ancak o zamandan sonra hem insan hem de tanrı karakterlerinin her ikisini de taşıdığı, Meryem’in, Tanrı olan İsa’nın değil, insan olan İsa’nın annesi olduğu kabul edilir. İsa Kelam’ın gelmesinden sonra bu iki tabiatı da taşır.


44. Soru

İmparator Theodosius, hangi doktrine inanıyordu?

Cevap

İmparator Theodosius, Ortodoks doktrine inanıyordu.


45. Soru

II. Theodosius 450 yılında çocuk bırakmadan ölünce imparatorluğun yönetimini kim devralmıştır?

Cevap

IIU. Theodosius 450 yılında çocuk bırakmadan ölünce imparatorluğun yönetimini kız kardeşi Pulcheria’nın kocası, ordu komutanı Marcianus (450-457) devralmıştır.


46. Soru

I. Leon’un yerine geçen torunu II. Leon aynı yıl içinde ölünce yerine tahta kim geçmiştir?

Cevap

II. Leon’un babası Zenon Bizans tahtına geçmiştir (474-491).


47. Soru

Justinianus Dönemi hangi yıllar arasındadır?

Cevap

Justinianus’un dönemi 527 ve 565 yılları arasındadır.


48. Soru

Justinianus kimdir?

Cevap

Justinianus, imparator I. Justinus’un yeğeniydi.


49. Soru

Nika isyanı kaç yılında gerçekleşmiştir?

Cevap

Nika İsyanı 532 yılında gerçekleşmiştir.


50. Soru

Eksarhlık nedir?

Cevap

Eksarhlık, askeri ve sivil yetkileri olan valilerin görev yaptığı Bizans eyalet idari birimleridir.


51. Soru

Justinianus’un ardılları kimlerdir?

Cevap

Justinianus’un ardılları II. Justinus (565-578), Tiberius Constantinus (578-582), Maurikios (582-602) ve Phokas’dır (602-610).


52. Soru

Foederati nedir?

Cevap

Roma ordusunda askeri hizmet etme taahhüdü karşılığında imparatorluk topraklarına yerleştirilen yabancı bağlaşık güçlerdir.


53. Soru

Thema ne demektir?

Cevap

Thema sözcüğü aslında ordu demektir. Anadolu themaları da eksarhlıklar gibi askeri nitelikte idari birliklerdi.


54. Soru

Heracleius dönemi nasıl bir dönemdi?

Cevap

Heracleius dönemi, siyasal ve kültürel bakımdan Bizans tarihinin bir dönüm noktasıdır. Heracleius ile Geç Roma Dönemi sona ermiş ve asıl Bizans Devleti başlamıştır. Heracleius dönemine kadar devlet dini olarak kabul edilen Latince yerini Grekçe’ye (Eski Yunanca) bırakmış, böylece devlet batıdan koparak doğulaşmıştır. Kilisenin kullandığı dil, resmi devlet dili olmuştur Ayrıca Roma imparatorlarına verilen imparator, caesar, augustus ünvanları yerini Grekçe basileos ünvanına bırakmıştır.


55. Soru

Heracleius 641’de ölünce yerine kim geçmiştir?

Cevap

Heracleius 641’de ölünce, yerine oğlu III. Constantinus geçmiştir.


56. Soru

Grek ateşi nedir?

Cevap

Grek Ateşi, Bizans gemilerinde düşman donanmasına saldırı için ve mancınıklar vasıtasıyla düşman üzerine atılarak kullanılmış, Bizans savunma sisteminin yüzyıllar boyu gurur duyduğu gizli silahıdır.


57. Soru

Ecloga nedir?

Cevap

Hakim ve dindar imparatorlar Leon ve Contantinus’un emriyle, Büyük Justinianus’un İnstitute, Digeste ve Nuvelle’lerine göre yapılmış ve daha geniş insancıl amaçlara göre düzeltilmiş, kısaltılmış kanunlar seçmesidir.


58. Soru

Ecloga kaç yılında yürürlüğe girmiştir?

Cevap

Ecloga 726 yılında yürürlüğe girmiştir.


59. Soru

Sinod nedir?

Cevap

Konsil gibi tüm Hristiyan cemaati bağlamayıp yerel düzeydeki dini konuların tartışıldığı meclistir.


60. Soru

III. Leon kaç yılında ölmüştür?

Cevap

III. Leon 741 yılında ölmüştür


61. Soru

III. Leon döneminde ne gibi önemli gelişmeler meydana gelmiştir?

Cevap

III. Leon iç karışıklıklara son vererek devleti güçlü bir askeri ve siyasi temele oturttu. Leon’un imparator olmasından çok kısa bir süre sonra başkent Constantinopolis İslam ordusu tarafından hem karadan hem denizden kuşatıldı. İlk kez Haliç’in ağzına gemilerin girmemesi için zincir gerildi ve Leon Müslümanlara karşı başkenti başarılı bir şekilde savundu.


62. Soru

I. Nikephoros döneminde maliye ile ilgili nasıl gelişmeler meydana gelmiştir?

Cevap

İrene zamanının vergi indirimlerini kaldırdı. Vergileri yükseltti ve tebaayı yeniden vergilendirdi. Irene’nin Abbasi halifesine ödemekte olduğu yıllık vergiyi kesti.


63. Soru

I. Nikephoros nasıl ve ne zaman ölmüştür?

Cevap

İmparator, Bulgarlarla savaşırken 811 yılında ölmüştür. I. Nikephoros, Valens’ten sonra savaş meydanında öldürülen ikinci imparatordur.


64. Soru

Basilos’un ölümüyle kim imparator olmuştur?

Cevap

Basilios, bir av kazasında ölünce oğlu VI. Leon 29 Ağustos 886’da imparator olmuştur.


65. Soru

VI. Leon dönemindeki önemli gelişmeler nelerdir

Cevap

İç yönetimde babasının hukuk eserini tamamladı. Justinianus’un hukuki içtihatlarının Grekçe özetlerini yaptırdı. Bundan Basiliki (İmparatorluk Kanunları) adı verilen yeni bir kanun külliyatı doğdu. Bu eser, çağdışı uygulamalara son verdi. Birçok yeni emirnameler yayınlandı. İmparatorluk otoritesinin bir danışma kurulu olan senato ve hükümdara boyun eğmek zorunda kalan patriklik makamına üstünlük sağlanmaya çalışıldı. Themalar yeni bir düzene konuldu. Araplar, Girit’ten kovuldu. Bulgar Çarı Simeon Trakya’yı istila etti. Barış güney Makedonya’nın teslimiyle sağlanabildi (897).


66. Soru

VI.Leon’dan sonra taht kimlerin eline geçmiştir?

Cevap

Leon’dan sonra taht önce kardeşi ortak imparator Alexandros’un eline geçti (912-913). Onun ölümünden sonra VI. Leon’un çocuk yaştaki oğlu VII. Constantinus Porfirogennitos (911-959) imparator oldu. Annesi Zoe (913-919) ve amiral Romanos Lekapinos (919-944) idareyi ele aldı. Kızını Constantinus ile evlendiren Lekapinos, ortak imparator oldu.


67. Soru

Aleksios Komnenos’un hükümdarlığında BizansSelçuklu sınırı neresi olmuştur?

Cevap

Bithynia’daki Drakon (Yalakdere) Aleksios Komnenos’un hükümdarlığında Bizans-Selçuklu sınırı olmuştur.


68. Soru

Pronoia nedir?

Cevap

1108’den sonra vergiden muaf toprakların devlete askeri yükümlülük karşılığında özel şahıslara bağışlanmasıdır.


69. Soru

I.Haçlı seferi Aleksio Komnennoss’un umutlarını neden boşa çıkarmıştır?

Cevap

Onun tek hatası 1082’de Venedik ile 1111’de Pisa ile kapitülasyon antlaşmaları yapmasıydı. Bizans’ı köleleştiren ve İtalyan devletlerine Bizans sularında ticaret serbestîsi sağlayan bu antlaşmalar devlet ekonomisinin kontrolünü yabancı ellere geçirdi. İçeride yönetim iyice merkezîleşti. Thema sistemi işlemez hale geldi. Bizans ordusu yabancı paralı askerlerin eline düştü. Yanlış harcama ve sürekli savaşlar Bizans altın parasının devalüasyonunu ve halka ağır vergiler yüklenmesini getirdi. Pronoia kurumu ve bağışlar güçlü sınıfları daha zenginleştirdi.


70. Soru

Andronikos Komnenos iki yıllık idaresinde ne gibi gelişmeler meydana gelmiştir?

Cevap

Andronikos, iki yıllık idaresinde iç teşkilatı büyük bir ustalık ve hızla düzene doktu. Merkezin aleyhindeki ve halkı ezen aristokrasiyi ezdi. Üretici sınıfı ezen vergileri hafifletti. Görevini suiistimal eden memurları ölüm cezalarına çarptırdı. Maliye ve ticaret düzeldi. Tam bir refah devri yaşandı.


71. Soru

Komnenos hanedanı ne zaman sona ermiştir?

Cevap

Andronikos’un ölümüyle Komnenos hanedanı sona ermiştir.


72. Soru

VIII. Mihail Palaiologos tarafından kurulan iyice ufalmış bu yeni devletin sınırları nerelerden oluşmaktaydı?

Cevap

Devlet arazisi, Anadolu’nun kuzeybatısı, Trakya, Makedonya’nın bir bölümü, Thessaloniki ve kuzey Ege adalarıyla Çanakkale ve Karadeniz Boğazları ile sınırlanmıştır.


73. Soru

V. Ioannis kaç yılında ölmüştür?

Cevap

V. Ioannis, 1391 yılında ölmüştür.


74. Soru

V. Ioannis’in öldüğü yıl kim taç giymiştir?

Cevap

V. Ioannis’in öldüğü yıl Manuel taç giymiştir.


75. Soru

Filozof imparator olarak tanınan II. Manuel kaç yılında ölmüştür?

Cevap

Filozof imparator olarak tanınan II. Manuel, 1425’de ölmüştür.


76. Soru

II. Manuel’in ölümüyle tahta kim geçmiştir?

Cevap

II. Manuel’in yerine oğlu VIII. Ioannis geçmiştir ve 1448’e kadar tahtta kalmıştır.


77. Soru

Bizans İmparatorluğu’nun son imparatoru kimdir?

Cevap

XI. Konstantinos Bizans İmparatorluğu’nun son imparatorudur.


78. Soru

Yunanlılar ve Rumlar son imparator Konstantinos’u nasıl anmaktadırlar?

Cevap

Yunanlılar ve Rumlar onu mermerleşmiş imparator olarak anmaktadırlar. Bir gün canlanarak imparatorluğu yeniden kurup Türkleri İstanbul’dan atacağına inanırlar.


79. Soru

Bizans Kültürü ve Uygarlığı hangi yüzyıllar arasında Doğu Hristiyanlığının kutbu olmuştur?

Cevap

Bizans Kültürü ve Uygarlığı 4. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar Doğu Hristiyanlığının kutbu olmuştur.


80. Soru

Bizans Sanatı büyük ölçüde hangi sanatlarla ilişkili bir sanattır?

Cevap

Bizans Sanatı büyük ölçüde Roma ve Yunan Sanatı ile ilişkili bir sanattır.


81. Soru

Bizans İmparatorluğu nasıl bir idari yapıya sahipti?

Cevap

Bizans İmparatorluğu fiilen ve hukuken bütün iktidarın kaynağı ve odağı imparator olan monarşik bir idari yapıya sahipti.


82. Soru

İmparatorlukta merkez örgüt nasıl bir idari örgüttü?

Cevap

Merkez örgütü, saray memurları ile sivil ve askeri memurlardan meydana gelen bir memurlar aristokrasisinin elinde bulunuyordu Merkez örgütünde en önemli kurluşu, Roma senatosu örnek alarak kurulmuş olan senato oluşturmaktaydı. Ayrıca, imparatora daha yakın olan Hagion Konsistorion (Kutsal fiura) bir çeşit saray şurası görevini yürütüyordu.


83. Soru

Bizans İmparatorluğu’nda adalet örgütünün başında kim yer almaktaydı?

Cevap

Adalet örgütünün başı imparatordu ve yalnız onun adına adalet dağıtılabilirdi. 14. yüzyılın başlarına kadar en yüksek mahkeme imparatorun başkanlık ettiği mahkemeydi. Üyeleri yüksek memurlardan seçilirdi. Bunun dışında yüksek daire başkanlarının yönettikleri mahkemeler ve kentlerde ilk mahkemeler bulunuyordu.


84. Soru

Önemli Bizans şairleri kimlerdir?

Cevap

Önemli Bizans şairleri arasında Nannos, Romanos, Musaios, Patrik Sergios sayılabilir.


85. Soru

Bizans’ın ilk kadın şairi kimdir?

Cevap

Bizans’ın ilk kadın şairi Kasia’dır.


86. Soru

863’te Constantinapolis Üniversitesi kimler tarafından yeniden açılmıştır?

Cevap

III. Mihail ve dayısı Bardas, Constantinopolis Üniversitesi’ni yeniden açmıştır.


87. Soru

Bizans Sanatı nasıl bir sanattır?

Cevap

Bizans sanatı, Doğu Akdeniz çevresinde yer alan toplulukların, Hristiyan inancı içinde meydana getirdikleri bir sanattır ve ana kaynağı Anadolu topraklarıdır. Bu sanatın özü Anadolu sanatıdır. Makedonya, Yunanistan, Suriye Mısır ve Kuzey Afrika’daki Bizans eserleri, eyalet sanatı örnekleridir.


88. Soru

Bizans Sanatı kaç döneme ayrılmaktadır?

Cevap

Bizans Sanatı dört döneme ayrılmaktadır.


89. Soru

Bizans sanatının incelendiği dönemler nelerdir?

Cevap

Erken Bizans Dönemi Sanatı, İkonoklasm Dönemi Sanatı, Orta Bizans Dönemi Sanatı ve Son Dönem Bizans Sanatı olarak ayrılmaktadır.


90. Soru

Rölik nedir?

Cevap

Hazreti İsa ve azizlerle ilişkili ya da onlardan artakalan kutsal eşya veya parçalardır.


91. Soru

Bizans Mimarisi dönemi nasıl bir dönemdir?

Cevap

Bizans mimarisi, 4. ve 5. yüzyıllarda Hellen ve Roma kültürünün yeni bir yorumu olarak Anadolu’da doğmuş ve Constantinopolis’te gelişmiştir. Bizans mimarisi, ilk olarak Arap mimarisinden faydalanmış ve bu bilgiyi yorumlayarak kendi amaçlarına uydurmuştur. Doğu mimarlığının etkisi altında gelişen Bizans mimarisi, bir tuğla mimarisidir. Ayrıca malzeme olarak taş, bazen taş ve tuğla birlikte (almaşık) kullanılmıştır.


92. Soru

Bizans kavramının kökeni nedir?

Cevap

Bizans terimi ilk olarak Rönesans döneminde Batı Avrupalı tarihçilerce kullanıldı. Bu terim, Bizans Dönemi’nde yalnızca başkent Constantinopolis (İstanbul)’de doğup büyümüş kişiler için kullanılırdı. Büyük Constantinus’un başkenti doğu sınırındaki İran tehlikesine karşı idarî-askerî bir tedbir olarak uzaktaki Roma kentinden doğu sınırına yakın Byzantion’a taşımasıyla yeni başkent kuruldu (İ.S. 324-330). Byzantion, İ.Ö. 7. yüzyılın ilk yarısında Yunanistan’ın Megara kentinden gelenlerce kurulmuş olan bir koloni kenti idi. Megaralılarca, kralları Byzas’a ithafen buraya Byzantion (Byzas’ın) adı verilmişti.


93. Soru

Bizan tarihi ve uygarlığı zamansal olarak kaç döneme ayrılır?

Cevap

Bizans tarihi ve uygarlığı Erken Bizans Dönemi (5- 6. yüzyıllar), Orta Bizans Dönemi (7- 9. yüzyıl) , Geç Bizans Dönemi (11-15. yüzyıllar) olmak üzere zamansal olarak üç evreye ayrılır.


94. Soru

Constantinus, taht mücadelesine girdiğinde Roma İmparatorluğu’nda hangi idari sistem yürürlükteydi?

Cevap

Constantinus, taht mücadelesine girdiğinde Roma İmparatorluğu’nda tetrarşi idarî sistemi yürürlükteydi.


95. Soru

Milano Fermanı'nın önemi nedir?

Cevap

Din özgürlüğü tanıyan ferman. Özellikle Hristiyanlar için yayımlanan bu ferman, Hristiyanlara ve diğer din mensuplarına, seçtikleri bir dine ve mezhebe girme özgürlüğü veriyor, daha önce bu gibi kimseler hakkında alınmış olan bütün zorlayıcı ve önleyici önlemleri kaldırıyordu.


96. Soru

Erken Bizans Dönemi’nin altın çağı olarak tanımlanan dönemde Bizans hükümdarı kimdir?

Cevap

Justinianus’un dönemi (527-565), Erken Bizans Dönemi’nin altın çağı olarak tanımlanmaktadır. İlk yıllardaki belirsizliklerin yerini antik ve Hristiyan toplumun yeni bir sentezinin beraberinde getirdiği istikrar aldı.


97. Soru

Batı Avrupa’nın medeni hukukunun temelini oluşturan eserin adı nedir ve kime aittir?

Cevap

Justinianus’un en uzun soluklu eserlerinden biri olan Corpus Juris Civilis Roma hukukunun en yüksek düzeydeki terkibidir ve Batı Avrupa’nın medeni hukukunun temelini oluşturmuştur.


98. Soru

Justinianus’un baskıcı idaresine bir başkaldırı niteliği olan isyan hangisidir?

Cevap

Nika isyanı Justinianus’un baskıcı idaresine bir başkaldırıdır.


99. Soru

Thema nedir?

Cevap

Bizans’ın hâkimiyetindeki Anadolu toprakları askeri bölgelere (themalara) ayrıldı. Thema sözcüğü aslında ordu demektir. Anadolu themaları askerî nitelikte idari birliklerdi.


100. Soru

Ecloga nedir?

Cevap

Hakim ve dindar imparatorlar Leon ve Contantinus’un emriyle, Büyük Justinianus’un İnstitute, Digeste ve Nuvelle’lerine göre yapılmış ve daha geniş insancıl amaçlara göre düzeltilmiş, kısaltılmış kanunlar seçmesi reformudur.


101. Soru

Basiliki nedir?

Cevap

Leon (886-912), babası gibi tahtın babadan oğula geçmesine inanıyordu. İç yönetimde babasının hukuk eserini tamamladı. Justinianus’un hukukî içtihatlarının Grekçe özetlerini yaptırdı. Bundan Basiliki (İmparatorluk Kanunları)adı verilen yeni bir kanun külliyatı doğdu. Bu eser, çağdışı uygulamalara son verdi. Birçok yeni emirnameler yayınlandı.


102. Soru

Palaiologos Hanedanı Dönemi kısaca nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Palaiologos Hanedanı Dönemi, edebiyat ve sanatın yükselişi yanında içerde ve dışarda savaşlarla dolu son bir çırpınışın hikâyesi olarak tanımlanabilir.


103. Soru

Önemli Bizans şairleri arasında kimler sayılabilir?

Cevap

Önemli Bizans şairleri arasında Nannos, Romanos, Musaios, Patrik Sergios sayılabilir.


104. Soru

Bizans'ın ilk kadın şairi kimdir?

Cevap

Bizans'ın ilk kadın şairi Kasia'dır.


105. Soru

Erken Bizans Sanatı hangi yılları kapsar ve özellikleri nelerdir?

Cevap

5. yüzyılın sonlarından ikonoklasm hareketinin başladığı 726 yılına kadar devam eder. Bu dönemde Helenistik ve Roma sanatı özellikleri Bizans sanatı üzerinde etkili olmuştur. Ayrıca Yakındoğu’nun sanat ve estetik zevkleri de sanata sızmıştır.


106. Soru

Orta Bizans Sanatı hangi yılları kapsar ve özellikleri nelerdir?

Cevap

Bizans sanatının kendine özgü karakterini bulduğu dönemdir (842-1204). İslam uygarlığı ile beraber, İlk Çağ’ın bilgi ve Doğu’nun sanat zevkini egemen kıldıkları bir dönemdir.


107. Soru

Son Dönem Bizans Sanatı hangi yılları kapsar?

Cevap

1261’den 1453’e kadarki son eserlerin verildiği dönemdir.


108. Soru

İkonoklasm Dönemi Sanatı'nın özellikleri nelerdir?

Cevap

Bu dönemde (726-842) tasvir yasağı vardır. Dini resimler yasaklanmış ve tahrip edilmiştir. Tamamen bezemeye dayanan ve dini olmayan sanat anlayışı hâkimdir.


109. Soru

Bizans Mimarisinin genel özellikleri nelerdir?

Cevap

Bizans mimarisi, 4. ve 5. yüzyıllarda Helen ve Roma kültürünün yeni bir yorumu olarak Anadolu’da doğmuş ve Constantinopolis’te gelişmiştir. Bizans mimarisi, ilk olarak Arap mimarîsinden faydalanmış ve bu bilgiyi yorumlayarak kendi amaçlarına uydurmuştur. Doğu mimarlığının etkisi altında gelişen Bizans mimarisi, bir tuğ-la mimarisidir. Ayrıca malzeme olarak taş, bazen taş ve tuğla birlikte (almaşık) kullanılmıştır.


110. Soru

Haç planlı kilise tipi nedir?

Cevap

8. yüzyıldan sonra bu kiliseler kare plânlıdır. Karenin ortasında dört fil ayağı üzerinde bir kubbe oturtulmaktadır. Kubbenin ağırlığı da dört taraftan, eksenleri birbirine dikey olan beşik kemerle karşılanmaktadır. Bu kubbe ve kemer sistemi zemine yansıtıldığından, dört kolu birbirine eşit bir haç(Yunan haçı) oluşmaktadır. Ortada yer alan ana kubbe dışında, dört kol üzerine de kubbeler konarak sayı beşe çıkarılmıştır. Doğuda bir apsis, batıda ise narteks bulunur. Haç plânlı kiliseler, başta başkent olmak üzere Anadolu’nun birçok yerinde yapılmıştır.


111. Soru

Bizans İmparatorluğu'nun İstanbul'daki anıtsal nitelikteki yapıları hangileridir?

Cevap

İstanbul’daki surlar, Tekfur Sarayı, Chora Manastırı (Kariye Camii), Pantakrator Manastırı (Zeyrek Camii), Yerebatan ve Binbirdirek sarnıçları, Valens Su Kemeri (Bozdoğan Kemeri), Çukurbostan Açık Sarnıcı, Dikilitaş, Çemberlitaş Bizans mimarîsinin dev boyutlu yapılarındandır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi