Uygarlık Tarihi 2 Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ortaçağ Avrupa Tarihi Ve Uygarlığı (5-15. Yüzyıl)

1. Soru

Ortaçağ dönemi ne kadar sürmüştür?

Cevap

Batı Roma İmparatorluğu’nun İ.S. 476’da çöküşünden Yeniden Doğuş anlamına gelen Renaisance (Rönesans) Dönemi’ne kadar sürdüğü genel olarak kabul edilir. Ancak, Türk tarihçiler tarafından bu dönemin bitişi Bizans Konstantinopolisi’nin (İstanbul) fethedildiği 1453 yılı olarak kabul edilir.


2. Soru

Ortaçağ kaç döneme ayrılabilir?

Cevap

Ortaçağ Dönemi üç döneme ayrılır: • Erken Ortaçağ; 5-11. yüzyıllar, • Asıl Ortaçağ; 11-14. yüzyıllar ve • Geç Ortaçağ; 14-15. yüzyıllar.


3. Soru

İ.S. 4. yüzyıl başlarındaki kavimler göçünün ana nedeni nedir?

Cevap

İskandinavya’da yaşayan Germen kavimlerinin, nüfus artışına bağlı olarak kaynakların yetersiz kalması nedeniyle göçe başlamalarıdır.


4. Soru

Germen kavimlerinin adları nelerdir?

Cevap

Germen kavimlerinin adları şöyle sıralanabilir: • Ostrogotlar (DoğuGotları), • Visigotlar (Batı Gotları), • Vandallar, • Burgundlar, • Sal Frankları, • Ripuart Frankları, • Saxonlar, • Angeller.


5. Soru

Germen Kavimleri’nin yerleştiği yerler nerelerdir?

Cevap

Germen Kavimleri’nin yerleştiği yerler şöyle sıralanabilir: • Ostrogotlar İtalya, • Franklar Kuzey Galya, • Burgundlar Provence, • Visigotlar güney Galya ve İspanya, • Vandallar kuzeybatı Afrika ve batı Akdeniz kıyıları, • Angel ve Saxonlar Britanya’ya yerleşmişlerdir.


6. Soru

Visigotlar, Ostrogotlar ve Vandallar’ın Hristiyanlaşarak benimsedikleri mezhebin adı nedir?

Cevap

Visigotlar, Ostrogotlar ve Vandallar’ın Hristiyanlaşarak benimsedikleri mezhebin adı Ariusçuluk’tur.


7. Soru

Kavimler göçünün sonuçları nelerdir?

Cevap

Kavimler göçünün sonuçları şöyle sıralanabilir: • Feodalizm ve derebeylik ortaya çıktı. • Batı Avrupa dönüşüme uğradı, Romalılar ve Germenler kaynaştı. • Siyasi düzeydeki köklü değişiklik, ekonomik ve sosyal yapıyı değiştirdi. • İdari üstünlük Germenlerde, kültürel üstünlük her zaman Romalılarda kaldı.


8. Soru

Frank kontrolü nasıl kuruldu?

Cevap

Galya’ya hakim olan Frank seferi başındaki Childeric’in İ.S. 470’de Romalı şefleri ortadan kaldırmasıyla kurulmuştur.


9. Soru

Kral Dagobert ölümü ile krallık kaç eyalete ayrılmıştır?

Cevap

Kral Dagobert ölümü ile krallık üç eyalete ayrılmıştır: • Neustria, • Austrasia, • Burgundiya.


10. Soru

Yönetime geçen Frank Hanedanları kimlerdir?

Cevap

Yönetime geçen Frank Hanedanları; • Merovenj Hanedanı ve • Karolenj Hanedanıdır.


11. Soru

Kontluk ve dükalık nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

Karolenj Rönesansı denilen dönemde ülke, idari ve yargı yetkileriyle donatılmış kontların iş başında olduğu kontluklara ve askeriyeden sorumlu dükalıklara bölünmüştür.


12. Soru

Karolenj Döneminin en önemli siyasi olayı nedir?

Cevap

Karolenj Döneminin en önemli siyasi olayı Büyük Karl’ın Papa III. Leo elinden taç giymesidir (800 yılı, Noel günü).


13. Soru

Büyük Karl ölümünden önce krallığını üç oğlu arasında nasıl paylaştırmıştır?

Cevap

Büyük Karl ölümünden önce krallığını üç oğlu arasında şöyle paylaştırmıştır: • Küçük oğlu Şişman Ludwig Doğu Krallığını (bugünkü Almanya), • Kel Charles (Şarl) Batı Krallığını (bugünkü Fransa), • Büyük oğlu Lothar, imparator unvanıyla İtalya ve Alsace-Lorrain’i almıştır.


14. Soru

Kardeşler arasındaki toprak paylaşımını karara bağlayan antlaşmanın adı ve önemi nedir?

Cevap

Kardeşler arasındaki toprak paylaşımını karara bağlayan antlaşma Verdün Antlaşmasıdır. Önemi ise Almanca ve Fransızcanın o dönemin erken formlarında kaleme alınması iki ayrı milliyetin ve dilin o tarihlerdeki oluşumunu belgelemesidir.


15. Soru

Feodal toplum nedir?

Cevap

Zayıfın daha güçlü kişilerden koruma talep ettiği ve bunun için onun himayesine girdiği bir düzeni betimleyen terimdir. Kısaca, güçlü savaş lordlarının daha güçsüz kişilerce egemen güç olarak kabul edildiği zayıfların kendilerini bu efendilere emanet ederek karşılığında sadakatle hizmet sözü verdikleri bir toplum yapısıdır.


16. Soru

Beneficium nedir?

Cevap

Beneficium, lord tarafından vassala verilen toprağın adıdır.


17. Soru

Malikanelerin içinde neler bulunurdu?

Cevap

Malikaneler, lordun ve ailesinin yaşadığı binalardan, köylülerin yaşadığı kulübelerden, tarımsal ürünlerin saklandığı depolardan, tarla ve meralardan oluşurdu.


18. Soru

Kaç tür malikane vardı?

Cevap

İki tür malikane vardır. Bunlar; • Özgür köylülerin yaşadığı malikaneler ve • Serflerin yaşadığı malikanelerdi.


19. Soru

Batı Roma İmparatorluğu’nun ve papalığın kaderini değiştiren olay nedir?

Cevap

918’de Alman düklerinin en güçlüsü olan Saksonya dükü kökenli I. Heinrich Almanya’nın Frank kökenli olmayan ilk kralı oldu ve değişimlerin başlangıcı oldu.


20. Soru

Heinrich’in birleştirerek büyük krallık kurduğu dükalıklar hangileridir?

Cevap

Heinrich’in birleştirerek büyük krallık kurduğu dükalıklar; • Swabia (Süebia), • Bavaria (Bavyera), • Saxonia, • Gaskonia ve • Lotharingia dükalıklarıdır.


21. Soru

Otto, Roma İmparatorluğu’nu yeniden kurarken neden kilisenin desteğini aldı?

Cevap

Bunun nedeni piskopos ve başkeşişlerin hem eski Roma‘nın evrensel imparatorluk duygusuna sahip olmaları, hem de bağlı oldukları kurallar ya da kilise Kanonu gereği evlenmeyerek dünyevi iktidara rakip hanedanlar kurmamalarıydı ve ayrıca, toplumun en eğitimli sınıfı oldukları için kraliyete sadık memur da yapılabilirlerdi.


22. Soru

Kilise Kanonu nedir?

Cevap

Kilise Kanonu, Roma kilisesinin kendi içindeki düzenlemeleri yürütmek üzere oluşturduğu kanunları anlatmak için kullanılan bir terimdir.


23. Soru

Ruhban sınıfı nedir?

Cevap

Ruhban sınıfı, Hristiyanlıkta Tanrı ile kul arasında kendilerine yine Tanrı tarafından yetki verildiğine inanılan, bu yetkilere dayanarak standartlar koyan, bu standartlara uyulmasının Tanrı’ya ulaştığını öne süren sınıftır.


24. Soru

Cluny Reformunun nedenleri?

Cevap

Clunyli reformcu keşişlere göre, ruhban sınıfının kraliyet otoritesine itaat etmesi yanlıştı. Çünkü papa tüm ruhban sınıf üzerinde tek egemen güç idi. Bu keşişlere göre hiçbir dünyevi iktidar Clunyi kontrol edemezdi. Kilisenin ruhban sınıfının tek efendisi ve hayat arkadaşı olduğunu savunan Cluny reformcuları, ruhban sınıfını hem krallardan hem de onların eşlerinden özgürleştirmeye karar verdiler.


25. Soru

Tanrı Barışı ve Tanrı Mütarekesi nedir?

Cevap

Cluny reform hareketinin etkisi 10 ve 11. yüzyıl sonunda Tanrı Barışının ilanıyla görülür. Ruhban ve aristokratların girişimi olan bu hareket kilisenin bir dizi bildiri yayınlamasıyla başlar. Ortaçağ toplumundaki kadın, köylü, tüccar ve ruhban gibi saldırıya açık gruplara zarar veren herkes aforozla tehdit edilerek kötülüklerle mücadele edilmeye çalışılıyordu. Tanrı Barışından sonra Tanrı Mütarekesi imzalandı. Bu kilise kuralları, tüm Hristiyan erkeklerin haftanın belli günlerinde ve kutsal dönemlerde şiddetten ve savaştan sakınmaya çağırıyordu.


26. Soru

Kardinaller Kurulunun işlevi nelerdir?

Cevap

Bu kurulun oluşmasıyla papalık İtalya’daki yerel güçlerin ve imparatorluk gücünün müdahalelerinden bağımsız hale geldi. Bugün bile papa kardinaller kurulu ile seçilmektedir.


27. Soru

Simoni nedir?

Cevap

Simoni, kilise makamlarının para ile satın alınmasıdır.


28. Soru

Cluny taraftarları simoniye neden karşı çıkmış ve sonuç ne olmuştur?

Cevap

İmparatorların ruhban olmayan ve tercihen uygun gördükleri kişileri dini makamlara atamaları yüzünden simoniye karşı çıkmışlardır. 1075’te Papa Gregorius bu tartışmaları kabul etmiş ve ruhban sınıfından olmayan kişilerin kilise hiyerarşisinde herhangi bir düzeyde dinsel göreve atanması durumunda aforoz edilme cezasına çarptırılma kararını hayata geçirdi.


29. Soru

Cluny reformu, ruhban sınıfı ve ruhban olmayanları nereye yönlendirdi?

Cevap

Ruhban sınıfını Haçlı Seferlerine manevi destek vermeye, ruhban olmayanları da Müslümanların elinden kurtarılmak istenen Kutsal Topraklar’a yönlendirmiştir.


30. Soru

Papa II. Urbanus Hristiyanları nasıl sefere davet etti?

Cevap

Bizans İmparatoru’nun Müslüman Türklere karşı Batılılara yardım çağrısını fırsat bilerek 1095’te Clermont Konsili’nde Hristiyanları davet etti.


31. Soru

Papa II. Urbanus barış ve düzeni sağlamak için nasıl bir yol izledi?

Cevap

Batı Avrupa’da yeni nüfus artışının sonucu olarak aylak ve huzursuz bir genç nüfus bulunmaktaydı. Bu gruplar yüzünden her tarafta şiddet vardı. Papa Hristiyan ülkelerde barış ve düzeni sağlamak için sürekli huzursuzluk yaratan aristokrat sınıfı savaş donanımı ile dışarıya gönderme yolunu seçti.


32. Soru

Aristokratların düşüncesi neydi?

Cevap

Başka ülkelerde yöneteceği savaşlarda kazanç elde etmeyi umuyordu.


33. Soru

Papanın umduğu neydi?

Cevap

Doğu Kilisesi ile uzlaşarak Ortodoks ve Katolik kiliselerini yeniden birleştirmeyi umuyordu.


34. Soru

Endüljans nedir?

Cevap

Endüljans, tam kurtuluş için affedilmeyen günahların cezasının bağışlanmasıdır.


35. Soru

Haçlıları harekete geçiren unsurlar nelerdi?

Cevap

İlk Haçlı Seferi, kazanç ve çıkar peşinde koşan insanlarca üstlenilmişti. Ayrıca papalar, ilk Haçlı Seferine katılanlara savaş meydanında ölürlerse endüljans sözü verdi. Hristiyanların gözüyle imansızlara karşı yapılacak Kutsal Savaş’a katılma düşüncesi ve Kutsal Topraklar’a giderek hacı olma isteği Haçlıları harekete geçirmişti.


36. Soru

Dördüncü Haçlı Seferi ne zaman ve kim zamanında yola çıkmıştır?

Cevap

Dördüncü Haçlı Seferi 1202’de ve İnnocentius zamanında yola çıkmıştır.


37. Soru

Latin Dönemi nasıl başlamıştır?

Cevap

Dördüncü Haçlı seferi için yola çıkılmıştı. Ancak rotasını değiştirerek Konstantinopolis’i ele geçirmesi Doğu Roma İmparatorluğu’nda Latin Dönemini başlattı.


38. Soru

Konstantinopolis nasıl geri alındı?

Cevap

İmparator VIII. Michael Palaiologos, Doğu’daki Venedik mülklerini kıskanan Cenevizlilerin yardımı ile yeniden ele geçirmiştir.


39. Soru

Doğu ve Batı Hristiyanlar arasındaki düşmanlık niye arttı?

Cevap

Papanın Ortodoks Grekleri ve Slavları kazanmak için bir elçilik heyeti göndermesi, Konstantinopolis’in işgalinin derinleştirdiği Doğu ve Batı arasındaki politik ve dini ayrılığı yok edemedi, aksine düşmanlık daha da arttı.


40. Soru

Normandiya düküne İngiliz tahtı üzerinde hak iddia ettiren olay neydi?

Cevap

Anglosakson kral İtirafçı Edward’ın çocuksuz ölümü, İngiliz politik yaşamında önemli değişikliklere yol açtı. Annesinin Norman olması Fransa kuzeyinde hakim olan Normandiya düküne İngiliz tahtı üzerinde ırsi hak iddia etme fırsatını verdi.


41. Soru

Guillaume nasıl taç giydi?

Cevap

Edward ölmeden önce Normandiyalı Guillaume’ye tahtın verilmesini emretti. Kraliyet gücünün kaynağı olan Anglosakson aristokrasisi buna karşı çıktı ve kendi kralını seçti. Bu meydan okuyuş, İngiltere’nin Normanlarca fethine neden oldu. Guillaume’ın güçleri Hastings savaşında Anglosaksonları yendi ve Guillaume 1066’da İngiliz kralı olarak taç giydi.


42. Soru

Orta İngilizce nedir?

Cevap

Orta İngilizce, Anglosakson ve Norman kökenli demografik unsurların kaynaşması sonucu olarak ortaya çıkan dildir.


43. Soru

Guillaume’ın en göze çarpan reformu nedir?

Cevap

Anglosakson kral Büyük Alfred’in geliştirdiği ve daha demokratik bir idari uygulama olan kralın aristokratları sıkça bir kurultayda toplayarak onlara danışması geleneğini yıkması.


44. Soru

Domesday Book nedir?

Cevap

Domesday Book (Kıyamet Kitapçığı), 1080-1086 yıllarında Guillaume’ın yaptırdığı mal ve nüfus sayımı sonuçlarının kaydına verilen addır.


45. Soru

Guillaume’den sonra tahta kim geçti?

Cevap

Guillaume’den sonra Fransız Anjou dükü Henry, II. Henry olarak tahta geçti.


46. Soru

Clarendon Nizamnamesinin konusu nedir?

Cevap

Clarendon Nizamnamesinin konusu, ruhban sınıfın sivil mahkemelere taabi kılınmasıdır.


47. Soru

Magna Carta’nın sonuçları nelerdir?

Cevap

Magna Carta’nın sonuçları şöyle sıralanabilir: • Kralı ve haleflerini sonsuza dek bağlayarak belgede sözü edilen hak ve özgürlükleri bağışladığını ilan etti. • Kral John, bu belge ile kraliyeti kanunlara dayalı bir idari sistemin içine çekti. • Norman otokrasisini ve onların halefleri Angevin otokrasisini kanunen yeniden sınırladı. • Aristokrat, ruhban ve kentlilerden oluşan ayrıcalıklı çoğunluğun haklarını monarşiye karşı korudu. • Bu çoğunluğun vergi gibi önemli konularda yönetimin yüksek düzeylerinde temsil edilebilmelerini sağladı. • Monarşi eski gücünü kaybetti. • Bu belge modern İngiliz hukukunun temeli oldu. • Bu belge, kanunların kralın üzerinde olduğunu ve kralın gerektiği zamanlarda bunlara uymaya zorlanabileceğini kabul ettirdi.


48. Soru

Kral IX. Luis dönemindeki komisyonların görevi neydi?

Cevap

Kral IX. Luis dönemindeki komisyonların görevi, yerel idarecileri denetlemek ve adaleti sağlamaktı.


49. Soru

Kral IX. Luis’in icraatları nelerdir?

Cevap

Kral IX. Luis’in icraatları şöyle sıralanabilir: • Hanedana ait topraklarda serfliği lağvetti. • Uyruklarına üst mahkemelere adli başvuru hakkını verdi. • Ortaçağ ölçülerine göre eşitlikçi bir vergi sistemi oluşturdu.


50. Soru

Bu reformlar hangi konuda etkili olmuştur?

Cevap

Fransızların krallarını adalet kavramıyla özdeşleştirmeye başlamalarında ve ulusal duygunun oluşmasında etkili olmuştur.


51. Soru

Hobenstaufen ailesinin dönemi ne zaman başlamıştır?

Cevap

Hobenstaufen ailesinin dönemi, I. Fredrich Barbarossa’nın (1152-1190) tahta çıkışı ile başlamıştır.


52. Soru

Almanya’yı altı yüzyıl yıl boyunca bölünmüş halde bırakan olay nedir?

Cevap

Kral II. Fredrich’in Alman prenslerinden halefleri için imparatorluk ünvanı istemesi ve karşılığında prensleri imparatorluk otoritesine vassallıktan azad etmesi.


53. Soru

Erken Ortaçağ’dan Geç Ortaçağ’a kadarki dönemde malikanenin evrimindeki iki temel nedir?

Cevap

İlgili iki temel kısaca şöyle açıklanabilir: • İlki malikanenin parçalanması ve tek-aile mülkünün yükselişiydi. Bu gelişme, tasma şeklinde koşum takımı, at nalı ve ürün dönüşümlü üç tarla sistemi gibi teknolojik ilerlemelerle oldu. Lordların topraklarını bölüştürmesi, kendi arazi parçalarını küçülttü. Kiracıların artışı ve lordun arazisindeki düşüş, kiracılardan sağlanan emeği azalttı. • İkinci değişiklik, serfin yükümlü olduğu hizmetleri para karşılığı cinsinden ödeyebilmesiydi. Bu dönüşüm, Haçlı Seferleri sonrası ticaretin canlanması ve şehirlerin yükselmesiyle oldu. Bu gelişme serflerin topraklarını kira ödeyen kiracılar gibi ellerinde tutmalarını ve statülerini değiştirmelerini sağladı.


54. Soru

Asıl Ortaçağ Döneminde kentlerin durumu neydi?

Cevap

Kentlere feodal lordlar hükmediyordu. Lordlar, kentleri bizzat kendileri yaratıyorlardı. Bunu da kentlerde yaşamayı ve çalışmayı kabul edenlere ayrıcalıklar bağışlayarak yapıyorlardı. Asıl amaç, lordlar ve piskoposların istedikleri maddeleri üretecek emekçileri bir araya toplamaktı. Soyluların tüketim maddelerine ve uzak ülkelerden getirilen lüks malları talepleri arttığından serfleri bu işlerle meşgul olmaya yönlendirdiler. Kentler gelişirken pek çok kalifiye serf, kaçarak ya da lordlarının özendirmesiyle yeni kent merkezlerine göç ettiler. Bu şekilde kentlerin gelişimi pek çok serfin durumunu iyileştirdi.


55. Soru

Etat Generaux (Etajenero) meclisi neden oluşturulmuştur?

Cevap

Fransa kralları İngiltere’deki uygulamaya benzer şekilde vergi koymadan önce aristokratlardan oluşan bir kraliyet konseyine danışıyordu. Ancak bu konseyden çıkan kararlar vergi toplanmasında yetersiz kalınca kral Güzel Philip, yüzyıl Savaşlarının finansmanında kendisine destek olan bir araç olarak, ruhban, aristokrasi ve kent soylularından oluşan bu meclisi oluşturdu.


56. Soru

Bu dönemde kırsalda ne gibi gelişmeler yaşanıyordu?

Cevap

Sosyoekonomik yapıyı etkileyen en önemli olaylardan bir vebanın Avrupa’da yayılmasıdır. Veba emek gücünü azalttı ve soylu sınıfın mülklerinin değerini düşürdü. Çiftlik çalışanlarının sayısı düşerken, emek değer kazandığından köylü ve kalifiye zaatkarların ücretleri arttı. Çiftlikleri terkederek kentlerde daha ilginç ve kazançlı iş olanakları arıyorlardı. Tarımsal ürünlere talebi azalması bunların fiyatlarını düşürdü. Lüks tüketim mallarının ve mamullerinin fiyatları arttı. Soylu toprak sahipleri, bu yeni iş ortamında en çok kan kaybeden sınıf oldu.


57. Soru

Kentlerdeki gelişmelerde durum nasıldı?

Cevap

Kent endüstrileri vebanın ağır etkilerine rağmen karlı çıktı. Kent meclisleri, kırsaldan gelen göçmenlerle rekabeti düzenlemek ve göçü kontrol altına almak için yasalar koydular. Kanunlar giderek feodal lordların kırsaldaki topraklarına kadar yayıldı. Lüks tüketime artan düşkünlük zanaatkarların önemini arttırdı. Tüccar sınıfı, zenginlik ve sayı bakımından tırmanışa geçti. Kentler, soylu sınıfa karşı kralla ittifak yaptı. Bu gelişme Ortaçağ Avrupa’sındaki feodal yönetimleri ortadan kaldırdı. Aristokrasi, geleneksel üstünlüğünü korumada zorlandı. İstemeden zanaatkar lonca liderlerine kent yönetiminde temsil hakkı verdiler. Loncalar politik güç kazanınca yerel endüstrileri koruyan yasalar koydular. Kentler, krallara destek vererek feodal toplumlardan ulusal monarşik yönetimlere geçişte önemli rol oynadılar.


58. Soru

Dinsel gelişmeler nelerdi?

Cevap

Ruhban sınıfı da veba salgınından etkilendi. Hastalıkla savaşan üyelerinden pek çoğunu bu hastalığa kurban veren ruhban sınıfı azaldı. Kardinaller kurulu, 1409’da üç farklı papayı seçtiği için otuz altı yıllık kriz yaşadı. Vebanın neden olduğu büyük boyutlardaki nüfus kaybı Avrupalıları kaderci yaptı.


59. Soru

Ortaçağ Avrupa’sında bilim ve felsefenin gelişmesindeki nedeni nedir?

Cevap

Konstantinopolis’in Osmanlı Türkleri tarafından kuşatıldığı yıllarda Batı’ya göç eden Bizanslı alimlerin üniversitelerde ders vermeleri.


60. Soru

Batı Avrupa’nın ilk yükseköğrenim kurumunun adı nedir?

Cevap

Batı Avrupa’nın ilk yükseköğrenim kurumu, Bologna Üniversitesidir (kuruluş1088).


61. Soru

Corpus Iuris (Juris) nedir?

Cevap

Corpus Iuris, 529-534 yılları arasında Doğu Roma İmparatoru I. Justianuos tarafından hazırlatılan, Roma Hukuku konusunda en geniş ve derinlemesine bilgi veren, sonradan bu isimle anılan hukuk külliyatıdır.


62. Soru

Liberal sanat programı içerikleri nelerdir?

Cevap

Liberal sanat programı içerikleri; • Tirivium (gramer, retorik ve mantık) ve • Quadrivium (aritmetik, geometri, astronomi ve müzik) yani sözel ve sayısal dallardır.


63. Soru

Skolastik nedir?

Cevap

Skolastik, inanç ve bilgiyi kiliseyle, özellikle Aristo düşüncesiyle birleştirmeye çalışan Ortaçağ Avrupa’sının felsefe anlayışıdır.


64. Soru

Avrupalı skolastikler ne üzerinde tartışıyorlardı?

Cevap

Avrupalı skolastiklerin üzerinde tartıştıkları iki ana problem; • Felsefe ve • Teoloji arasındaki ilişkidir.


65. Soru

Felsefe ve Teoloji arasındaki ilişki probleminin ortaya çıkış nedeni neydi?

Cevap

Hristiyanların gözünde Aristotoles’in öğretilerini içeren el yazmalarının bazı İslami yorumlarla Arapça’ya yapılan tercümelerinde pek çok sapkınlık olduğu düşüncesinden ortaya çıktı. Avrupalı skolastiklerin gözünde Araplar’ın Aristotoles’in çalışması üzerindeki yorumları Hristiyanlığa hizmet etmiyordu. Aristotoles, dünyanın ezeli ve ebedi olduğuna inanıyordu. Bu görüş, İncil’in Genesis (Dünyanın Yaratılışı) bölümünde vurgulandığı üzere, Dünya’nın zaman içinde yaratıldığı yönündeki Yahudi-Hristiyan öğretisiyle çelişiyordu. Avrupalı teologlar Aristotoles’in mantık ve matematiğini kendi teolojileri içine aldılar, bazıları bunun İncil öğretisi ve geleneksel kilise otoritesi için bir tehdit olduğuna inanıyordu. Felsefeye kilisenin gerçek kabul ettiği Hristiyan dogmasından daha fazla ilgi gösterenler mahkum edildi. Bu durum felsefe ile teoloji arasındaki ilişkiyi soğuttu.


66. Soru

Ortaçağ döneminin ünlü yazarlarının adı ve eserleri nelerdir?

Cevap

Ortaçağ döneminin ünlü yazarları ve eserleri şöyle sıralanabilir: • Petrarca; Romalı Ölüye Mektuplar, Afrika Yaşamları, Aşk soneleri. • Dante; Vita Nouva (Yeni Hayat), Divina Komedia (İlahi Komedya). • Boccaccio; Dekameron Hikayeleri.


67. Soru

Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması Ortaçağ sanatını nasıl etkilemiştir?

Cevap

Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrıldığında Ortaçağ sanatı da; • Doğulu ve • Batılı Hristiyan sanatı olarak ikiye ayrılmıştır.


68. Soru

Ortaçağ sanat ve mimarisinin özellikleri nelerdir?

Cevap

Ortaçağ sanatı, Hristiyanlığın etkisi altında kalmış dini nitelikli bir sanattır. Batı Roma İmparatorluğu’ndaki Hristiyan cemaatin kaderi 4. yüzyıldaki İmparator Konstantinos’un tahta çıkışıyla değişti. O zaman kadar ölülerini gömerken gösterişli ayinler yaptıkları için tutuklanan Hristiyanlar mezarlıklarını yer altında yapmak zorunda kalıyordu. Uzun ve uçsuz bucaksız dehlizlerden oluşan Katakomblarda ölülerini duvarlara oydukları mezarlara gömüyorlar ve giriş kısmına inşa ettikleri salonda ibadet ediyorlardı. Yahudiliğin etkisi altındaki erken Hristiyanlık, başlarda tasviri yasakladığı için ilk resim örnekleri ancak İ.S. 3. yüzyıldaki katakomb duvarlarında görülebilir. Genellikle çok basit ve şematik olan bu resimler okuma yazma bilmeyen Hristiyanların vaazlarda anlatılan dinsel olayları gözlerinde canlandırabilmeleri için yapılmış işlevsel örneklerdir. Bu resimlerdeki semboller, o dönemde inançlı kişilerin zihinlerinde bir takım dinsel imgeler uyandırmayı amaçlıyordu. Örneğin. Roma’daki Pricilla katakombundaki resimle İncil’deki İsa’nın on iki havarisiyle birlikte yediği Son Akşam Yemeğini betimlemektedir. Bu dönemde dinsel olmayan tek sanat eseri Normanların İngiltere’yi istilasını anlatan 70 metre boyundaki Bayeux Halısı’dır.


69. Soru

6, 7, 8. yüzyıl mimari yapıları nelerdir?

Cevap

6. yüzyılda İtalya’nın Ravenna kentinde yapılan Ostrogot Kralı Büyük Thedoric’in anıtsal mezarı Avrupa mimarisinin erken örneklerindendir. Merkezi planlı, dış cephesi mermer kaplamalı Roma yapılarının etkileri görülür. 7. yüzyılda Lombardların Perugia kentinde inşa ettikleri kilise de eski Yunan ve Roma tapınaklarını çağrıştırır. Özellikle dışa açık sütunlu cephe ve üçgen alınlıklı çatı örtüsündeki benzerlik dikkat çeker. 8. yüzyılda Batı kültürünün temellerinin atılmasında önemli rol oynadığı için bu dönem Karolenj Rönesansı olarak adlandırılır. Bu dönemin tipik mimari eseri başkent Aachen’daki İmparatorluk kilisesidir.


70. Soru

Romanesk üslubu örnekleri ve tarzı nelerdir?

Cevap

En önemli örnekleri Ortaçağ’ın büyük manastırlarıdır. Bunlar yalnız dinsel değil, sosyal ve kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapan yapılar topluluğudur. Romanesk kiliseler ise kalın taş duvarları, masif kuleleri ve heybetli görünümleriyle Ortaçağ şatolarına benzerler. En tipik anıtsal örnekler Almanya, Fransa ve İngiltere de görülür.


71. Soru

Gotik mimari özellikleri nelerdir?

Cevap

Sivri çatı ve kuleleriyle göğe (Tanrı’ya) doğru yükselen, dev boyutlu katedral yapılarıdır. Başlangıcı Paris yakınlarındaki St. Denis Manastır Kilisesi’nin inşa edildiği 1122 yılıdır. Başkeşiş Suger’in tasarladığı bu yapının temsil ettiği Gotik sanatın en başarılı ve artık klasik örnekleri Fransa’nın Ile de France (Paris ve çevresi) bölgesindedir. Yapımlarına 13. yüzyılda başlanan bu yapılar Lyon, Chartres, Rheims, Amiens ile Paris NotreDame Katedralleridir.


72. Soru

Bin yıllık bir dönemi kapsayan Ortaçağ kaç döneme ayrılır?

Cevap

Bin yıllık bir dönemi kapsayan Ortaçağ’ın üç ara döneminin siyasi ve ekonomik kurumlar bağlamında birbirinden farklı özellikler taşıdığı gerçeği göz önünde tutularak Erken Ortaçağ (5-11. yüzyıllar), Asıl Ortaçağ (11-14. yüzyıllar) ve Geç Ortaçağ (14-15. yüzyıllar)olarak üçe ayrılması mümkündür.


73. Soru

Feodalizmin ortaya çıkışı nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

Kavimler göçü ile siyasi dengelerin değiştiği Ortaçağın erken döneminde, Avrupa, devlet otoritesinden yoksun kaldı ve büyük bir karmaşaya sürüklendi. Batı’nın o zamana kadar bildiği devlet anlayışıyla ilgili olmayan birçok Barbar krallık kuruldu. Siyasi düzeydeki bu köklü değişiklik, ekonomik ve sosyal yapıyı da değiştirdi: Ortaçağ Avrupası’na damgasını vuran ve Geç Ortaçağ Dönemi’ne kadar kıtanın siyasi yapısını şekillendiren feodalizm ortaya çıktı.


74. Soru

Erken Ortaçağ’da Avrupa ana karasında en uzun ömürlü devlet hangisidir?

Cevap

Erken Ortaçağ’da Avrupa ana karasında oynadığı siyasi rolle Frank Devleti öne çıkar. Barbar devletleri arasında en uzun ömürlü olanı budur.


75. Soru

Ortaçağları betimleyen en önemli özellikler hangileridir?

Cevap

Ortaçağları betimleyen en önemli özellikler etkili bir merkezî idarenin olmayışı, her an patlak verebilecek bir savaş durumu ve kıtlıktır.


76. Soru

Ortaçağ toplumundaki en geniş ve en düşük sosyal grubu kimler oluşturur?

Cevap

Ortaçağ toplumundaki en geniş ve en düşük sosyal grubu çiftçi köylüler oluşturuyordu. Üst sınıfların refahı onun emeğine bağlıydı. Pek çok köylü, soylu sınıfın kır-saldaki malikânelerinde (manor), ilkel kulübelerde yaşıyor ve çalışıyordu.


77. Soru

Almanya’nın Frank kökenden olmayan ilk kralı kimdir?

Cevap

Roma imparatorluğu fikri Almanya’da yeniden canlandırıldı. 918’de Alman düklerinin en güçlüsü olan Saksonya dükü kökenli I. Heinrich (öl. 936) Almanya’nın Frank kökenden olmayan ilk kralı oldu.


78. Soru

Kilise ve Devlet ayrımı ve Katolik ruhbanın evlenmemesi ilkesinin mutlak kökeni hangi harekettir?

Cevap

Kilise ve Devlet ayrımı ve Katolik ruhbanın evlenmemesi ilkesinin mutlak kökleri Cluny reform hareketindedir.


79. Soru

Asıl Ortaçağ’da halk dindarlığının, papalığa verdiği desteğin ve krallar ile papaların çıkarları gerektirdiği zaman iyi birer dost olabildiklerinin en önemli göstergesi nedir?

Cevap

Asıl Ortaçağ’da halk dindarlığının, papalığa verdiği desteğin ve krallar ile papaların çıkarları gerektirdiği zaman iyi birer dost olabildiklerinin en önemli göstergesi Haçlı seferleri'dir.


80. Soru

Endüljans nedir?

Cevap

Tam kurtuluş için affedilmeyen günahların cezasının bağışlanmasıdır.


81. Soru

Normandiya düküne İngiliz tahtı üzerinde irsî hak iddia etme fırsatını hangi olayla kazanmıştır?

Cevap

1066 yılında Anglosakson kral İtirafçı Edward’ın da çocuksuz ölümü, İngiliz politik yaşamında önemli değişikliklere yol açtı. Edward’ın annesinin Norman olması Fransa’nın kuzeyinde hâkim olan Normandiya düküne İngiliz tahtı üzerinde irsî hak iddia etme fırsatını verdi


82. Soru

Clarendon Nizamnamesi ile ayaklanan halk hangi sözleşmeyle durulmuştur?

Cevap

Henry, dışarıda yeni topraklar elde ederken ülke içinde daha otokratik bir hükümdar oldu. Clarendon Nizamnamesi ile ruhban sınıfını sivil mahkemelere tabi kıldı (1164). Piskoposların seçiminde kontrolü ele geçirdi. Aristokrasi ve ruhban sınıfı buna şiddetle direndi. İngilizlerin krala karşı tutumu Henry’nin halefleri Arslan Yürekli Richard (1118-1199) ve John (1199-1216)’un döneminde isyana dönüştü. İngiliz halkı aristokrasinin, ruhbanın ve şehirli adamların tam desteğiyle kral John’a karşı ayaklandı. Öfkeli halkın isyanı, 1215’te kralın Magna Carta (Büyük Sözleşme)’yı onayıyla sona erdi.


83. Soru

Geç Ortaçağ'da Avrupa'nın genel durumu nasıldı?

Cevap

Geç Ortaçağlarda siyasi, sosyal ve dinsel alanda yaşanan gelişmeler Avrupa’yı bir kez daha sarstı. İngiltere ve Fransa arasında yüz yıllık bir döneme yayılan Yüzyıl Savaşları(1337-1453) iki ulus için de bir intihar denemesinden farksızdı. Bu savaşlar barut ve ağır topun icadı yüzünden ağır kayıplara neden oldu. Çağdaşlarının Kara Ölüm dedikleri, gelen ticari yolları izleyerek Doğu’dan Avrupa ana karasına giren veba, 1348-1350 arasında Avrupa’nın birçok bölgesini etkisi altına aldı ve nüfusun beşte ikisini yok etti. İtalya’daki kalabalık liman kentlerinden girerek kuzeye doğru yayılan bu hastalık kentlerde daha çok kayıplara neden oldu.


84. Soru

Geç Ortaçağ’da sosyoekonomik yapıyı etkileyen en önemli hastalık hangisidir?

Cevap

Bu dönemde sosyoekonomik yapıyı etkileyen en önemli olaylardan biri vebanın Avrupa’da yayılmasıdır.


85. Soru

Veba hstalığına halk arasında "Kara Ölüm" denmesinin sebebi nedir?

Cevap

Veba salgını Avrupa nüfusunun 2/5’ini yok ettiğinden bu hastalığa halk arasında Kara Ölüm adı verilmiştir.


86. Soru

Ortaçağ Avrupa dünyasındaki bilim ve felsefenin gelişmesinde büyük katkısı olan grup hangisidir?

Cevap

Ortaçağ Avrupa dünyasındaki bilim ve felsefenin gelişmesinde, Bizans İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis’in Osmanlı Türkleri tarafından kuşatıldığı yıllarda Batı’ya göç eden Bizanslı âlimlerin büyük katkısı vardır. Bizans hanedan üyelerinin özel hocalığını ya da elçiliğini yapan bu kişilerin arasında Demetrios Cydones, Demetrios Chrysoloras ve Demetrios Chalcocondyles gibi âlimler sayılabilir. Bu aydınlar, Avrupa’da 11. yüzyıldan itibaren kurulan üniversitelerde Eski Yunanca gramer, retorik, cebir, astronomi, coğrafya, fizik, kimya, tıp ve matematik dersleri verdiler.


87. Soru

Bologna Üniversitesi'nin önemi nedir?

Cevap

Batı Avrupa’nın ilk yükseköğrenim kurumu olan Bologna Üniversitesi (kuruluş 1088) 1158’de Alman imparatoru Friedrich Barbarossa’dan ayrıcalıklar kazandı. Modern üniversitenin temel taşları olan öğrenci ve hocaların ilk resmi organizasyonları ve ilk lisans programları bu üniversitede oluşturuldu.


88. Soru

Katakomb nedir?

Cevap

İlk Hristiyanların ölülerini gömmek amacıyla yeraltına oydukları mezarlara verilen addır. Gömme işlemi genellikle dinsel törenler eşliğinde yapıldığından, katakomplara kutsal yer gözüyle bakılırdı.


89. Soru

Erken Hristiyanlık sanatında ilk resim örnekleri nerelerde ve hangi tarihte görülür?

Cevap

Yahudiliğin etkisi altındaki erken Hristiyanlık, başlarda tasviri yasakladığı için ilk resim örnekleri ancak İ.S. 3. yüzyıldaki katakomp duvarlarında görülebilir.


90. Soru

6. yüzyılda İtalya’nın Ravenna kentinde yapılan ve Avrupa mimarîsinin erken örneklerinden biri olan yapı hangisidir?

Cevap

6. yüzyılda İtalya’nın Ravenna kentinde yapılan Ostrogot kralı Büyük Thedoric’in anıtsal mezarı Avrupa mimarîsinin erken örneklerindendir.


91. Soru

Sivri çatı ve kuleleriyle göğe (Tanrı’ya) doğru yükselen, dev boyutlu katedral yapıları hangi dönemde inşa edilmiştir?

Cevap

Başlangıcı 12. yüzyıl ortalarına tarihlenen Gotik sanat, Rönesans dönemine kadar sürmüştür. Gotik sanat denildiğinde akla gelen sivri çatı ve kuleleriyle göğe (Tanrı’ya) doğru yükselen, dev boyutlu katedral yapılarıdır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v