Osmanlı Türkçesi 2 Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Farsça’Da Fiil, Fiilden Türemiş Kelimeler, Farsça’Da Birleşik Kelimeler

1. Soru

Farsçada fiil kökü nasıl belirlenir?

Cevap

Farsçada fiil kökü, masdar ekleri olan -den ve -ten ekleri kaldırıldıktan sonra geriye kalan kısımdır.


2. Soru

Farsçada fiil kökü aynı zamanda hangi işlevde kullanılır?

Cevap

Farsçada fiil kökü aynı zamanda 2. tekil kişi emir eki olarak kullanılır


3. Soru

Farsçada fiillerin geçmiş zaman gövdesi nasıl elde edilir?

Cevap

Farsçada fiillerin geçmiş zaman gövdesi masdarın sonundan nun harfinin çıkartılmasıyla elde edilir.


4. Soru

Farsçada geçmiş zaman gövdesi çekimli fiil olarak neyi ifade eder?

Cevap

Farsçada geçmiş zaman gövdesi çekimli fiil olarak geçmiş zaman tekil 3. şahsı ifade eder.


5. Soru

Farsça fiillerin geçmiş zaman gövdesi Osmanlıcada hangi amaçla kullanılmıştır?

Cevap

Farsça fiillerin geçmiş zaman gövdesi, Osmanlı Türkçesinde hem birleşik kelimelerde hem de tek başına kullanılmıştır.


6. Soru

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi â ise ne olur?

Cevap

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi â ise bu harf kaldırılır.


7. Soru

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi û ise ne olur?

Cevap

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi û ise û kaldırılır ve bunun yerine â/î veya ây getirilir.


8. Soru

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi re ise ne olur?

Cevap

Kökü re ile bitenlerin bazıları kalır, bazıları âr olur.


9. Soru

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi nun ise ne olur?

Cevap

Kökün son harfi nun ise, nun aynen kalır.


10. Soru

Farsçada -den’li masdarlarda -den kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi ye ise ne olur?

Cevap

Kökün son harfi ye ise, ye düşer.


11. Soru

Farsçada -ten’li masdarlarda -ten kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi hı ise ne olur?

Cevap

Kökün son harfi hı ise hı kalkar ve ze gelir


12. Soru

Farsçada -ten’li masdarlarda -ten kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi sin ise ne olur?

Cevap

Kökün son harfi sin ise sin harfi güzel he, ye, nd veya ûy’a dönüşebilir.


13. Soru

Farsçada -ten’li masdarlarda -ten kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi şın ise ne olur?

Cevap

Kökün son harfi şın ise, bu harf re, îs ya da rd’ye dönüşebilir.


14. Soru

Farsçada -ten’li masdarlarda -ten kaldırıldıktan sonra kalan kökün son harfi fe ise ne olur?

Cevap

Kökün son harfi fe ise, bu harf be’ye dönüşebilir. Bazı masdarlarda fe olduğu gibi kalır, bazen fe harfi vav’a dönüşür.


15. Soru

Farsçada fiilden türemiş isimlere ne gibi adlar verilir?

Cevap

Farsçada fiilden türemiş isimlere, hâsıl-ı masdar, ism-i masdar ve masdar-ı nevi adı verilir.


16. Soru

Farsçada fiilden isim türeten ekler hangileridir?

Cevap

Farsçada fiilden isim türeten ekler -e, -iş, -ar’dır


17. Soru

Farsçada fiilden isim türeten -e ve -iş ekleri hangi gövdenin sonuna getirilir?

Cevap

Farsçada fiilden isim türeten -e ve -iş ekleri emir gövdesinin sonuna getirilir.


18. Soru

Farsçada fiilden isim türeten -âr eki hangi gövdenin sonuna getirilir?

Cevap

Farsçada fiilden isim türeten -âr eki hafifletilmiş masdar da denen geçmiş zaman gövdesinin sonuna getirilir.


19. Soru

Farsçada etken anlamlı sıfat-fiiller yapan ekler hangileridir?

Cevap

Farsçada etken anlamlı sıfat-fiiller yapan ekler - an, -a ve -ende’dir.


20. Soru

Farsçada ism-i mef’ûl anlamlı sıfat-fiil yapan ek nedir?

Cevap

Farsçada ism-i mef’ûl anlamlı sıfat-fiil yapan ek - e ekidir.


21. Soru

Farsçada ism-i mef’ûl anlamlı sıfat-fiil yapan ek hangi gövdeyle kullanılır?

Cevap

Farsçada ism-i mef’ûl anlamlı sıfat-fiil yapan ek geçmiş zaman gövdesiyle kullanılır.


22. Soru

Farsçada birleşik isimler nasıl yapılır?

Cevap

Farsçada birleşik isimler atıf bağlacı (u, ü) ile, isim tamlamasını izafet kesresinin (-ı,-i) kaldırılmasıyla ya da bir kelimenin tekrarı yapılırken baştaki harfin m ünsüzü ile değiştirilmesiyle yapılır.


23. Soru

Farsçada u, ü bağlacıyla yapılan birleşik isimler ne gibi kelimelerin bir araya getirilmesiyle oluşturulur?

Cevap

Farsçada u, ü bağlacıyla yapılan birleşik isimler aynı kökten gelip aynı anlamları taşıyan iki kelimenin ya da anlamca birbirinin zıddı olan iki kelimenin bir araya getirilmesiyle oluşturulur.


24. Soru

Farsçada birleşik sıfatlar hangi sözcük türlerinden oluşur?

Cevap

Farsçada birleşik sıfatlar iki ismin yan yana gelmesiyle yapılabildiği gibi bir sıfat ile ismin bir araya gelmesiyle de yapılabilir.


25. Soru

Farsçada birleşik sıfatlar nasıl yapılır?

Cevap

İki şekilde yapılır: Birincisi isim ve sıfat tamlamalarında yer değiştirmeler ve izâfet kesresinde yapılan değişikliklerle elde edilenlerdir. İkinci grup ise fiil köklerine yapılan ilavelerle elde edilen sıfatları yani sıfatfiilleri kullanarak yapılan birleşik sıfatlardır.


26. Soru

Farsçada sıfat kesresi kaldırılarak yapılan birleşik sıfatlar nasıl elde edilir?

Cevap

Sıfat kesresi kaldırılarak yapılan birleşik sıfatlar, tamlama tersine çevrilmeden isim ve sıfat arasındaki izâfet kaldırılmak suretiyle yapılır.


27. Soru

Farsçada sıfat tamlaması tersine çevrilerek yapılan birleşik sıfatlar nasıl elde edilir?

Cevap

Farsçada sıfat tamlaması tersine çevrilerek yapılan birleşik sıfatlarda, tamlamalardaki izâfet kesresi (-ı, -i) kaldırıldığı gibi tamlayan sıfatı başa alınır.


28. Soru

Farsçada hangi fiil gövdelerinden birleşik sıfatlar elde edilir?

Cevap

Farsçada ism-i fâil, ism-i , mefûl, geçmiş zaman ve emir gövdesinden birleşik zamanlar elde edilir.


29. Soru

Farsçada ism-i fâil kelimelerle yapılan birleşik sıfatların yapısı nasıldır?

Cevap

Farsçada ism-i fâil kelimelerle yapılan birleşik sıfatlar -ân ekli sıfat-fiillerle yapılır. Bu tür birleşik sıfatlarda isim önce sıfat sonra gelir.


30. Soru

Farsçada ism-i mefûl kelimelerle yapılan birleşik sıfatların yapısı nasıldır?

Cevap

Farsçada ism-i mef‘ûl kelimelerle yapılan birleşik sıfatlarda isim sıfattan önce veya sonra gelebilmektedir.


31. Soru

Farsçada geçmiş zaman gövdesiyle yapılan birleşik sıfatların yapısı nasıldır?

Cevap

Farsçada geçmiş zaman gövdesiyle yapılan birleşik sıfatlarda isim önce, sıfat sonra gelir.


32. Soru

Farsçada emir gövdesiyle yapılan birleşik sıfatların yapısı nasıldır?

Cevap

Farsçada emir gövdesiyle yapılan birleşik sıfatlarda isim önce, sıfat-fiil sonra gelir.


33. Soru

Farsçada fiillerin geçmiş zaman gövdesi ne şekilde elde edilir?

Cevap

Farsçada fiillerin geçmiş¸ zaman gövdesi masdarın sonundan nun ? harfinin çıkartılmasıyla elde edilir.


34. Soru

Farsçada asıl fiil kökü hangi ekler kaldırıldıktan sonra elde edilir?

Cevap

Farsçada asıl fiil kökü, masdar ekleri olan –den ?? ve –ten ?? ekleri kaldırıldıktan sonra geriye kalan kısma denir.


35. Soru

Farsçada ism-i fâil (etken) anlamlı sıfat-fiiller yapan eklerden birini yazınız.

Cevap

Farsçada ism-i fâil (etken) anlamlı sıfat-fiiller yapan ekler ende / ???, -ân / ?? ve -â, ?? ekleridir.


36. Soru

Farsçada ism-i mefûl anlamlı sıfat yapan ek hangisidir?

Cevap

Farsçada ism-i mefûl anlamlı sıfat yapan ek -e, ? ekidir. Bu ek, fiilin geçmiş zaman gövdesine getirilmek suretiyle ism-i mef‘ûl (edilgen) anlamlı sıfat-fiiller yapar.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v