Osmanlı Türkçesi 2 Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Arapça Sıfatlar Ve İsimler

1. Soru

Osmanlı Türkçesinde en sık kullanılan sıfat-ı müşebbehe vezinleri hangileridir?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde en sık kullanılan sıfat-ı müşebbehe vezinleri ef‘al, fa‘îl, fa‘lân’dır.


2. Soru

İsm-i tafdîlin dişi şekli hangi vezindir?

Cevap

İsm-i tafdîlin dişi şekli fa‘alâ veznidir.


3. Soru

İsm-i mekân nedir?

Cevap

İsm-i mekân, türedikleri fiilin gerçekleştiği yeri bildiren kelimelerdir.


4. Soru

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli ecvefte nasıldır?

Cevap

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli ecvefte müstefâl şeklindedir.


5. Soru

Osmanlı Türkçesinde hangi ism-i zamân vezinleri kullanılır?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde mef‘al ve mef‘il vezinleri kullanılır.


6. Soru

Arapçanın sıfat-ı müşebbehelerine karşılık gelen Türkçe eklere örnekler nelerdir?

Cevap

Bu Türkçe ekler -kan,-ken; -kın, -kin; -lı, -li; -k gibi eklerdir. Mesela: unutkan kelimesi -kan ekiyle elde edilmiş bir sıfat-ı müşebbehedir.


7. Soru

Mif‘âl vezninin i‘lâli misâlde hangi vezinle yapılır?

Cevap

Mif‘âl vezninin i‘lâli misâlde mî‘âl vezniyle yapılır.


8. Soru

İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin i‘lâli ecvefte nasıldır?

Cevap

İstif‘âl bâbının i‘lâli ecvefte müstefîl şeklindedir.


9. Soru

Sonu vav ya da ye ile biten kelimelerin ism-i mekânı nasıl elde edilir?

Cevap

Sonu vav veya ye ile biten kelimelerde bu harfler elif harfine dönüşür ve vezin mef‘â şeklini alır.


10. Soru

Fiilin ifade ettiği niteliğin bir varlıkta, bir nesnede, öteki varlık veya nesnelere göre daha fazla ya da en fazla bulunduğunu ifade eden sıfatlara ne ad verilir?

Cevap

Fiilin ifade ettiği niteliğin bir varlıkta, bir nesnede, öteki varlık veya nesnelere göre daha fazla ya da en fazla bulunduğunu ifade eden sıfatlara ism-i tafdîl adı verilir. 


11. Soru

Sıfat-ı müşebbehe nedir?

Cevap

Fiilin belirttiği mananın kendisinde sabit ve sürekli olarak bulunduğunu gösteren, fiilden türemiş sıfatlara sıfat-ı müşebbehe (benzetilen sıfat) denir.


12. Soru

Sıfat-ı müşebbehe ve ism-i fâ‘iller hangi tip fiillerden türetilir?

Cevap

Sıfat-ı müşebbehe sadece geçişsiz fiillerden elde edilir. İsm-i fâ‘iller hem geçişli hem de geçişsiz fiillerden türetilebilir.


13. Soru

İsm-i tafdîlin i‘lâli nâkıslarda nasıldır?

Cevap

İsm-i tafdîlin i‘lâli nâkıslarda ef‘â şeklindedir.


14. Soru

Arapçanın mübâlağa-i fâ‘il yapısı Türkçede ne ile ifade edilir?

Cevap

Arapçanın mübâlağa-i fâ‘il yapısı Türkçede fa‘ilin başına pek, daha, pek çok gibi zarflar ilave edilerek elde edilir.


15. Soru

İsm-i fâ‘il ile sıfat-ı müşebbehenin farkı nedir?

Cevap

İsm-i fâ‘iller fiilin ifade ettiği işi geçici olarak yaparlar. Sıfat-ı müşebbeheler ise sabit, kalıcı hal ve durumu ifade eden sıfatlardır.


16. Soru

İsm-i tafdîl için hangi vezin kullanılır?

Cevap

İsm-i tafdîl için sadece ef‘al vezni kullanılır.


17. Soru

Osmanlı Türkçesinde hangi ism-i mekân vezinleri kullanılır?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde mef‘al, mef‘il, mef‘ale vezinleri kullanılır.


18. Soru

Sülâsî mücerred halinde vav ile başlayan kelimelerin ism-i mekanı hangi vezinle yapılır?

Cevap

Sülâsî mücerred hâlinde vav ile başlayan kelimelerin ism-i mekânı mef‘il vezninde yapılır.


19. Soru

İsm-i tafdîlin i‘lâli muzâ‘aflarda nasıldır?

Cevap

İsm-i tafdîlin i‘lâli muzâ‘aflarda efell şeklindedir.


20. Soru

İsm-i mensûb nedir?

Cevap

Aitlik, mensupluk anlamı veren sıfatlara ism-i mensûb adı verilir.


21. Soru

İsm-i âlet ne tür masdarlardan türetilir?

Cevap

İsm-i âlet yalnızca geçişli masdarlardan türetilir.


22. Soru

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli nâkısta nasıldır?

Cevap

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli nâkısta müstef‘â şeklindedir.


24. Soru

Sıfat-ı müşebbehenin dişi şekli hangi vezinle yapılır?

Cevap

Sıfat-ı müşebbehenin dişi şekli fa‘alâ vezniyle yapılır.


25. Soru

Ef'al vezni Arapça sıfat türlerinden hangisine dahildir ve temel özelliği nedir?

Cevap

Ef'al vezni Arapça sıfat türlerinden Sıfat-ı Müşebbehe'ye dahildir. Renk ve kusurları bildiren kelimelerden sıfat elde etmek üzere kullanılır olması en temel özelliğidir.


26. Soru

Ef‘âl vezninin işlevi nedir?

Cevap

Ef‘al vezninin işlevi, renk ve kusur bildiren kelimelerden sıfat türetmektir.


27. Soru

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli muzâ‘afta nasıldır?

Cevap

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlünün i‘lâli muzâ‘afta müstefa‘‘ şeklindedir.


28. Soru

Mübâlağa-i fâ‘il ne ifade eder?

Cevap

Mübâlağa-i fâ‘il, fa‘ilin bir işi çokça ve sürekli yaptığını ifade eder.


29. Soru

Arapçanın ism-i tasgîr yapısı Türkçede ne ile ifade edilir?

Cevap

Arapçanın ism-i tasgîr yapısı Türkçede -cık, -cik; -cağız, -ceğiz gibi eklerle ifade edilir.


30. Soru

Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli ecveflerde nasıldır?

Cevap

Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli ecveflerde feyyil şeklindedir.


31. Soru

İsm-i mensûb nasıl elde edilir?

Cevap

İsm-i mensûb, Arapçada isimlere ve masdarların sonuna şeddeli bir ye ve tenvin getirilerek (-iyyun) elde edilir. Ancak Osmanlı Türkçesinde şedde ve tenvin okunmaz; ye harfi uzun i şeklinde okunur.


32. Soru

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü nasıldır?

Cevap

İstif‘âl bâbının ism-i mef‘ûlü müstef‘al şeklindedir.


33. Soru

İsm-i tafdîlin mü’ennes şekli hangi vezinle yazılır?

Cevap

İsm-i tafdîlin mü’ennes şekli fa‘lâ (????) vezni ile yazılır.


34. Soru

Osmanlı Türkçesinde ism-i mensûb nasıl yapılır? Arapçadaki hâlinden farkı nedir?

Cevap

Arapça’da isimlere ve masdarların sonuna şeddeli bir ye ve tenvin getirilerek (-iyyun) elde edilirler. Ancak Osmanlı Türkçesi’nde şedde ve tenvin okunmaz; ye uzun î şeklinde okunur.


35. Soru

İsm-i tafdîl ne demektir?

Cevap

Fiilin ifade ettiği niteliğin bir varlıkta, bir nesnede, öteki varlık veya nesnelere gore daha fazla ya da en fazla bulunduğunu ifade eden sıfatlara ism-i tafdil adı verilir.


36. Soru

Mübâlağa-i fâ‘il nedir? Osmanlı Türkçesinde hangi vezinlerle kullanılır?

Cevap

Fâ‘ilin yaptığı işin çokça ve sürekli yapıldığını ifade eden sıfat türüdür. Osmanlı Türkçesi’nde iki vezni sıklıkla kullanılır. Bunlar Fa'âl(????) ve Fa‘ûl (????) vezinleridir.


37. Soru

Sonu zaid harfler ile biten kelimelerin ism-i mensûbu nasıl yapılır?

Cevap

Sonu güzel he harfi ile biten kelimelerde bu harf vav harfine dönüştürüldükten sonra ye harfi eklenir. Sonu te veya kapalı te ile biten kelimelerde bunlar atılarak ye harfi getirilir.


38. Soru

Arapçanın ism-i tafdîl yapısı Türkçede ne ile ifade edilir?

Cevap

Arapçanın ism-i tafdîl yapısı Türkçede sıfatlardan önce daha, daha çok zarfları; kesin fazlalık ifadesinde ise en gibi zarflar getirilerek elde edilir.


39. Soru

Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli nakıslarda nasıldır?

Cevap

Sıfat-ı müşebbehenin i‘lâli nâkıslarda fa‘î şeklindedir.


40. Soru

İsm-i zamân nedir?

Cevap

Fiilin gercekleştiği zamanı gösteren kelimelerdir.


41. Soru

Arapça'da türedikleri fiilin gerçekleştiği yeri bildiren kelimelere ne ad verilir? Osmanlı Türkçesinde kaç adet vezinle kullanılırlar?

Cevap

İsm-i Mekân adı verilir. Osmanlı Türkçesinde üç vezni kullanılır. Bunlar, Mef‘al, Mef‘il ve Mef‘ale vezinleridir. 


42. Soru

Doğum zamanı anlamındaki kelimenin vezni ve yazılışı nasıldır?

Cevap

"????" doğum zamanı anlamında olup, "???" isminin mef‘il vezniyle dönüşmüş halidir.


43. Soru

İkinci asli harfi vav ya da ye olan kelimelerin ism-i mekânı nasıl elde edilir?

Cevap

İkinci asli harfi vav veya ye olan kelimelerde bunlar elif harfine dönüşür, vezin mefâl veya mefâle şeklini alır.


44. Soru

İsm-i âlet nedir?

Cevap

Fiilin bahsettiği işi yapmaya vasıta olan kelimelere ism-i âlet adı verilir.


45. Soru

Osmanlı Türkçesinde işlek olarak kullanılan ism-i tasgîr vezni hangisidir?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde işlek olarak kullanılan ism-i tasgîr vezni fu‘ayl veznidir.


46. Soru

İsm-i tasgîr nedir?

Cevap

İsmin küçüklük hâlini bildiren küçültme isimlerine ism-i tasgîr adı verilir.


47. Soru

İstif‘âl bâbının ism-i fâ‘ilinin i‘lâli muzâ‘afta nasıldır?

Cevap

İstif‘âl bâbının i‘lâli muzâ‘afta müstefi‘‘ şeklindedir.


48. Soru

Arapça sıfatlar kaç tanedir ve adları nelerdir?

Cevap

Arapça sıfatlar, Sıfat-ı Müşebbehe, İsm-i Tafdîl, Mübâlağa-i Fâ‘il, İsm-i Mensûb, İsm-i Mekân, İsm-i Zamân, İsm-i Âlet, İsm-i Tasgir olmak üzere sekiz adettir. 


49. Soru

Sıfat-ı müşebbehe ve ism-i fâ‘il arasındaki farklar nelerdir?

Cevap

İlk olarak; ism-i fâ‘iller fiilin ifade ettiği işi geçici olarak yaparlar. Sıfat-ı müşebbeheler ise sabit, kalıcı hâl ve durumu ifade eden sıfatlardır. Sıfat-ı müşebbehe ile ism-i fail arasında diğer bir fark ise, sıfat-ı müşebbehelerin sadece geçişsiz fiillerden elde edilmesidir. İsm-i fâiller hem geçişli hem de geçişsiz fiillerden türetilebilirler. 


50. Soru

Osmanlı Türkçesinde en çok kullanılan mübâlağa-i fâ‘il vezinleri hangileridir?

Cevap

Osmanlı Türkçesinde en çok kullanılan mübâlağai fâ‘il vezinleri fa‘‘al ve fa‘ûl’dür.


51. Soru

İkinci asli harfi ötreli olan kelimelerin ism-i mekânı hangi vezinle yapılır?

Cevap

İkinci asli harfi ötreli olan kelimelerin ism-i mekânı mef‘il vezninde yapılır.


52. Soru

Fu‘ayl vezni Arapça isim türlerinden hangisiyle ilişkilidir?

Cevap

Fu‘ayl vezni Arapça isim türlerinden İsm-i Tasgir gurubuna dahildir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi