Spor ve Medya İlişkisi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Spor Gazeteciliği

1. Soru

Objektif habercilik idealinin gerçekleşmesi açısından gerekenler nelerdir?

Cevap

Objektif habercilik idealinin gerçekleşmesi açısından gerekenleri ön yargı grubu, çarpıtma, doğruluk ve olay/yorum farkı başlıklarında sunmak mümkündür.


2. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan elit kişilere gönderme kavramı nedir?

Cevap

Benzer şekilde, elit insanlarla ilgili olaylar daha çok haber olmaktadır. Bunun için iki gerekçe gösterilmektedir: • İlkine göre bu türden insanların eylemleri sıradan insanların eylemlerinden daha sonuç vericidir. • İkincisine göre, elit insanların sosyal etkinlikleri, temsili eylemler olarak hizmet etmektedir.


3. Soru

Etik nedir?

Cevap

Etik sözcüğü, Yunanca’da karakter, töre, görenek ve alışkanlık anlamlarına gelen “ethos” sözcüğünden türetilmiştir. Etik’i, bir ahlak felsefesi veya ahlak bilimi olarak tanımlamak mümkündür. Etik, insanın bütün davranış ve eylemlerini, ahlaki kural ve davranışları felsefi boyutta incelemektedir. Felsefi olarak etik sözcüğünün kapsama alanı, çok genel olarak karar vermede iyi ve kötü fikirler arasında seçim yapabilmektir.


4. Soru

Haberin tanımı nasıl yapılmaktadır?

Cevap

Haber, güncel ve ilginç bir olayın olduğunca nesnel ve gerçeğe uygun bir biçimde sunulmasıdır.


5. Soru

Etik değerler nasıl oluşmaktadır?

Cevap

Etik değerler, insan aklının ve insan deneyimlerinin birbirlerini etkileme becerileri yoluyla keşfedilir, toplumlararası ilişkilerde toplumdan topluma geçer ve içselleştirildikleri oranda geçerlilik kazanır, zamanla toplumun kültürü içinde yer alır.


6. Soru

Etik ile ahlak kavramı arasında nasıl bir fark bulunmaktadır?

Cevap

Etik, ahlaki davranış, eylem ve yargıları ilgilendiren bir konu olarak felsefe ve bilimin önemli bir parçası ve sistematik bir çalışma alanıdır. Ahlak ise yanlış- doğru, iyi-kötü, erdem kusur ile davranışları ve davranışların sonuçlarını değerlendirme ile ilgilidir. Ahlak, nasıl davranılması gerektiğine ilişkin yazılı olmayan standartları içermektedir. Etik ise, daha soyut kavramlara dayanmakta, bu soyut kavramlardan ne anlaşılması gerektiğini tanımlamaya çalışmaktadır.


7. Soru

Gazetecilik meslek etiği nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Gazetecilik meslek etiği, “gazetecilerin ahlaki açıdan kabul edilebilir, bireysel, kurumsal ve toplumsal değerlerinin tanımlanması, bu değerlerin gazetecilerin davranışlarını sorgulamada temel ölçüt olarak kullanılması” şeklinde tanımlanabilmektedir.


8. Soru

Gazetecilik meslek etiğinin temel ilgi alanı nedir?

Cevap

Gazetecilik meslek etiğinin temel ilgi alanı, gazetecilerin mesleklerini icra ederken uymak zorunda oldukları kurallar ve ilkelerdir.


9. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan elit devletlere gönderme kavramı nedir?

Cevap

Olaylar, ne kadar elit uluslarla ilgiliyse o ölçüde haber olma olasılığı artmaktadır. Savaşlar, seçimler ya da doğal afetlerle ilgili haberler bu ölçüt açısından önemli örneklerdir.


10. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan karışım kavramı nedir?

Cevap

Farklı tür olayların birbirine karışmasını ifade etmektedir. Hikâyenin dengeliliğini sağlamaktadır.


11. Soru

İlk yurtdışı spor muhabiri olarak hangi tarihte kim görevlendirilmiştir?

Cevap

Suat Hayri Ürgüplu, 1925 yılında ilk yurtdışı muhabiri göreve başlamıştır. Suat Hayri Ürgüplu bir atlettir ve Paris’te gönderdiği spor haberleriyle Cumhuriyet’in ilk yurtdışı muhabiri olmuştur.


12. Soru

ABD’de Machiavellist gazeteciliğin bazı ortak açıklamaları nelerdir?

Cevap

Machiavellist gazeteciliğin bazı ortak açıklamaları şöyle sıralanabilir: • Muhabir, bir devlet akıl hastanesinin utanç verici durumunu açıklamak için bir akıl hastası gibi rol yapmalıdır. • Yayıncı, seçilmek isteyen siyasi adaya gazetesinde oldukça geniş bir şekilde yer vermelidir. • Muhabir, haber kaynağıyla görüşmesini gizlice kaydetmelidir. • Muhabir, öyküsü için enformasyon uydurmalı ya da var olmayan fakat inanılır bir kaynağa atıf yapmalıdır. • Muhabir, ikinci el kaynak yetersiz görülmediği sürece, kendi bakış açısıyla uyuşmayan kaynaktan ziyade kendi görüşlerini paylaşan kaynaklardan yararlanmaya özen göstermelidir. • Yayıncı, öyküde tecavüz kurbanının adına yer verdiğinden emin olmalı ve bu davranışını “doğruya ve kamunun bilme hakkına” inandığını söyleyerek ussallaştırmalıdır. • Muhabir, haber kaynağının gerçekte öyle olmadığı halde diğer bir kaynaktan aldığı özel bir enformasyona sahip olduğunu söyleyebilir. Ayrıca, ikinci haber kaynağını hiç çekinmeden birinci kaynağın muhabire söyledikleri hakkında karşılık vermeye çağırabilir.


13. Soru

Klasik liberal kuram, basını nasıl görmektedir?

Cevap

Klasik liberal kuram, basını kamu çıkarının savunucusu ve hükümet uygulamalarının gözetimcisi (watchdog) olarak görmektedir.


14. Soru

Editörün görevi nedir?

Cevap

Editör, gazetede yayınlamak üzere gelen malzemeyi seçer, değerlendirir ve yayınlamasına karar verir. Muhabirler ve foto muhabirleri görevlerini editörden alırlar. Makalelerin yazılması için ilgili kişileri görevlendirir. Yazıların gazetenin yayın politikasına uygunluğunu değerlendirir ve gerekirse yeniden kaleme alır. Sayfa sekreteriyle birlikte çalışır ve yayınlanmak üzere seçilen malzemenin sayfalara yerleştirilmesini belirler.


15. Soru

Spor haberleri ne zamandan itibaren yayınlanmaya başlanmıştır?

Cevap

Gazete, 17. yüzyılın başlarında ortaya çıkmıştır. Spor haberleri ise, neredeyse ilk gazeteden buyana yayınlanmaya başlanmıştır


16. Soru

Gazetecilik meslek etiği, genel olarak hangi etik anlayışlar çerçevesinde değerlendirilmektedir?

Cevap

Gazetecilik meslek etiği, genel olarak iki farklı etik anlayış çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bunlar; • Immanuel Kant’a dayandırılan “görevci etik anlayış” ve • John Stuart Mill’e dayandırılan “yararcı etik anlayış”tır.


17. Soru

Gazete, hangi tarihte ortaya çıkmıştır?

Cevap

Gazete, 17. yüzyılın başlarında ortaya çıkmıştır.


18. Soru

Günümüzdeki spor sayfalarının öncüsü kimdir?

Cevap

İzzet Muhittin Apak, akşam gazetesi olarak yayınlanan Haber isimli gazetenin bir sayfasını tümüyle spora ayırmıştır. Bu işlem günümüzdeki spor sayfalarının öncüsü olmuştur.


19. Soru

Türkiye Spor Yazarları Derneği hangi tarihte kurulmuştur?

Cevap

1963 yılında “Türkiye Spor Yazarları Derneği” kurulmuştur.


20. Soru

Haber değerliliği ölçütü kavramı nedir?

Cevap

Haberler, belli ölçütlere dayandırılarak seçilen olayların özetidir. Bunlara haber değerliliği ölçütleri denmektedir.


21. Soru

Haber değerliliği ölçütleri kimler tarafından geliştirilmiştir?

Cevap

Haber değerliliği ölçütleri Johan Galtung ve Mari Ruge tarafından geliştirilmiştir.


22. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan kişiselleştirme kavramı nedir?

Cevap

Belli insanların eylemleriyle ilgili olarak, olaylar ne kadar kişisel anlamda görülebilirse o kadar haber olma olasılığı artmaktadır. Olaylar, insanların bireysel eylemleri olarak görülmektedir.


23. Soru

Gazetenin oluşturulmasında yer alan unsurlar nelerdir?

Cevap

Gazetenin oluşturulmasında yer alan unsurlar şöyle sıralanabilir: • Toplumsal yaşam içerisinde günlük konuşmalar, türküler, dedikodular vs., • Resim yazıtlar, • Kâğıdın bulunması, • Matbaanın bulunması, • Kitap ve haber kâğıt ve mektupları, • Kitap basımı.


24. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan eşik kavramı nedir?

Cevap

Eşik, hikâyenin genişliğini, boyutunu, yoğunluğunu ifade etmektedir. Ayrıca en’ler olarak da açıklanabilmektedir.


25. Soru

İlk gazetede hangi tür haberler yer almıştır?

Cevap

İlk gazetelerde yer alan haberler; • Siyasi haberler, • Ekonomik haberler, • Polis-adliye haberleri, • Magazin haberleri ve • Spor haberleridir.


26. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan anlamlılık kavramı nedir?

Cevap

Bir anlamlı olay, okuyucunun kültürel anlam çerçevesi içerisinde yorumlanmaya hazır hale getirilmelidir. Anlamlılık, iki ülke arasındaki yakınlığa göre düzenlenmektedir. Ancak, bu yakınlık, kimine göre, kültürel yakınlık, kimine göre de fiziksel uzaklıktır.


27. Soru

Türkiyede ilk spor kitabı hangi yılda kim tarafından çıkartılmıştır?

Cevap

İlk spor kitabı da ilk makalenin yayınlandığı yıllara denk gelmiştir. 1891 yılında, Galatasaray Lisesi’nde beden eğitimi öğretmeni olan Faik Üstün İdman, “Jimnastik Veyahut Riyaziyat-ı Bedeniye” isimli kitabını yayınlamıştır.


28. Soru

Spor gazeteciliği nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Konusu spor olan, bu alandaki güncel gelişmeleri gazeteciliğin temel kuralları çerçevesinde izleyen yorum ve fotoğraflara da yer vererek okuyucu, izleyici ve dinleyiciye aktaran gazetecilik dalıdır.


29. Soru

Türkiyede ilk spor yazısı hangi yılda hangi alanda çıkmıştır?

Cevap

Türkiye’de ise, ilk spor yazısının 19. yüzyılın sonlarında eskrim alanında yazıldığı anlaşılmaktadır.


30. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan sıklık kavramı nedir?

Cevap

Sıklık, bir olayın kapladığı zaman aralığını ifade etmektedir. Bazı olayların ne içerdiği ve ne anlama geldiği kısa sürede ortaya çıkmakta ve anlaşılmaktadır. Bu nedenle, günlük gazetelerde ya da programlarda yer bulmaktadır.


31. Soru

Haber değerliliği ölçütleri nelerdir?

Cevap

Haber değerliliği ölçütleri şöyle sıralanabilir: • Sıklık, • Eşik, • Anlaşılırlık, • Anlamlılık, • Uyumluluk, • Beklenilmediklik, • Devamlılık, • Karışım, • Elit devletlere gönderme, • Elit kişilere gönderme, • Kişiselleştirme, • Olumsuzluk, • Yenilik, • İlişkili olma, • Atıf.


32. Soru

Spor gazetelerinin kullandıkları başlık türleri nelerdir?

Cevap

Spor gazetelerinin kullandıkları başlık türleri şöyle sıralanabilir: • Enformatik başlık, • Kışkırtıcı başlık, • Espritüel başlık, • Yorumlu başlık, • Manipülatif başlık .


33. Soru

Spor basını nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Spor basını, “konu ve içerik olarak, tüm tür, boyut ve yönleri ile spor ile ilgili, spor basını çalışanlarınca hazırlanmış olan haber, yorum, araştırma, inceleme gibi yazılı ürünlerin yanı sıra fotoğraf, grafik, info-grafik gibi görsel malzemeleri de bu amaç doğrultusunda kullanarak, hedef kitlesini haberdar ederek bilgilendiren, günlük olarak yayınlanan basın” olarak tanımlanmaktadır.


34. Soru

Fransada ilk spor gazetesi hangi yılda hangi isimle çıkmıştır?

Cevap

Fransa’da ilk spor gazetesi, 1854 yılında Le Sport ismiyle çıkarılmıştır.


35. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan anlaşılırlık kavramı nedir?

Cevap

Buna göre, bir olayın anlamında muğlaklığa yer olmamalıdır. Olay açık bir yorumlamaya sahip olmalıdır. Bir hikâye ne kadar açık hale getirilirse o kadar ilgi görecektir. Gerçekler, şeffaftır. Bu ölçütü, habere konu olan olayın, çoklu değil bir anlama sahip olması gerekir şeklinde değerlendirmek doğru olabilir.


36. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan atıf kavramı nedir?

Cevap

Bu ölçüt elitlikle yakın ilişkilidir. Özellikle sosyal olarak otorite kabul edilen kişiler haberlere konu edilmektedir


37. Soru

Devlet tarafından çıkarılan spor dergisi hangi tarihte kim tarafından çıkartılmıştır?

Cevap

1935 yılında Devlet tarafından çıkarılan spor dergisi dikkat çekmektedir. Bu tarihte Türk Spor Kurumu, bir dergi çıkarmıştır. Ancak bu dergide haber değil, makale yer almıştır.


38. Soru

Spor haberleri nasıl hazırlanmaktadır?

Cevap

Öncelikle sabah toplantısı yapılmaktadır. Yayın müdürünün başkanlık yaptığı toplantıda, muhabirler o günün gündemine ilişkin bilgiler aktarmaktadır. Oynanacak maçlar, basın toplantıları vs. bilgiler bu toplantıda verilir ve muhabirler söz konusu gelişmeleri izlemek için görevlendirilirler. Spor haberlerinde dikkat edilirse, haber metinleri siyasi haberlere oranla daha kısa olur. Bu boşluğu görüntüler giderir. Bu nedenle, spor servislerinde çalışan foto muhabirleri de ilgili haberler için görevlendirilir. O gün bir karşılaşma var ise, maçı izleyecek muhabirler ve foto muhabirleri maç günü yoğun olarak gündemi izlerler. Günün haberleri öğleden sonra toplanır ve sayfalara sayfa sekreterleri tarafından yerleştirilmeye başlanır. Elbette, hangi sayfaya hangi haberin gireceği, akşam toplantısında belirlenir. Maç yazıları zaman zaman maç sürerken tamamlanır. Nitekim, ertesi gün Türkiye’ye dağıtılabilmesi için sayfaların belli saatlerde tamamlanması gerekmektedir. Bu nedenle, maç yazıları ve köşe yazıları toplanır. Sayfaların daha önce belirlenen yerlerine yerleştirilir ve baskıya gönderilir. Gazete haberleri, televizyonda sunulan haberlerden daha farklı yönleri vermek durumundadır. Nitekim, izleyici bir gün önce televizyonda spor haberlerini izlemektedir. Bu anlamda, spor köşe yazıları dikkat çekmektedir.


39. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan ilişkili olma kavramı nedir?

Cevap

İlişkili olma, alıcının kendi yaşamı üzerindeki etkisi ya da onların deneyimleriyle olan yakınlığıdır. Örneğin, ekonomiyle ilgili bir açıklama, politik kararlar ya da bilimsel bir buluş günlük okuyucu açısından bir anlama sahip olabilir. Bu anlamda, okuyucuların, kendi tuttuğu takımların haberleriyle daha çok ilgileneceği önerilebilir.


40. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan devamlılık kavramı nedir?

Cevap

Devamlılık ölçütü ise, süren olayları ifade etmektedir. Bazı olaylar, bir süre sürmektedir ve bu süre içerisinde haberleştirilmektedir. Bu ölçüt, haber üretim sürecinde değerlendirilmektedir. Buna göre haber haberi doğurmaktadır.


41. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan olumsuzluk kavramı nedir?

Cevap

Sonuçları açısından olaylar ne kadar olumsuz ise, o kadar haber unsuru olma olasılığı artmaktadır. Kötü haber iyi haberdir. Genellikle beklenilmediktir, hemen olandır. Kötü haber iyi haberden daha ilginçtir. Spor haberciliği açısından bakıldığında iyi haberin de ilgi gördüğünü belirtmek mümkündür.


42. Soru

İngiltere’de ilk spor gazetesi hangi yılda hangi isimle çıkmıştır?

Cevap

İngiltere’de ilk spor gazetesi, 1838 yılında Sporting Life ismiyle çıkarılmıştır.


43. Soru

Türk spor tarihinin ilk spor yazısı kim tarafından hangi alanda yazılmıştır?

Cevap

Türkiye’de ise, ilk spor yazısının 19. yüzyılın sonlarında eskrim alanında yazıldığı anlaşılmaktadır. Servet-i Fünun dergisini o dönemde Ahmet İhsan Bey çıkarmaktadır. Söz konusu derginin ilk sayısında spora da yer verilmiştir. Ali Fuat Bey, Paris’ten eskrim konusunda bir makale yazmıştır. Bu makale Türk spor tarihinin ilk spor yazısıdır.


44. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan uyumluluk kavramı nedir?

Cevap

Uyumluluk ölçütü, kestirilebilirliği ifade etmektedir. Haber sunumunda okuyucunun beklentileriyle uyumlu olaylara yer verilmektedir. Medya bazı gelişmelerin olmasını ummaktadır ve bu gelişmeler de söz konusu olmakta ve yaşanmaktadır. Dolayısıyla, yaşandığı anda da haber olmaktadır. Anılan gelişmeler, aynı zamanda alıcının da beklentileriyle uyum içerisindedir.


45. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan beklenilmediklik kavramı nedir?

Cevap

Bu ölçüt, kestirilemezliği ve nadiren olanı ifade etmektedir. Bu türden olaylar, rutin gelişmelerden daha fazla haber değerine sahiptir. Beklenilmediklik, uyumlulukla çelişki içerisinde değildir. Anlamlılık ve uyumluluk içerisindeki beklenilmedik olayları ifade etmektedir.


46. Soru

Haber değerliliği ölçütleri arasında yer alan yenilik kavramı nedir?

Cevap

Yenilik ölçütüne göre en iyi haber, hemen olan bir gelişmeyi yansıtan haberdir. Zaman, haber hikâyeleri için en önemli boyuttur. Spor haberlerinde eskiye dönük haberler çok az verilmektedir. Bunlar da, ölüm, rekor vb. gelişmelere bağlı olarak verilmektedir. Ancak yeni gelişmelere ilişkin çok sayıda haber görmek mümkündür. Nitekim haber yeni olandır. Maç sonuçları, hazırlıklar sırasında yaşananlar, yapılacak organizasyonlar vs. hep yeni olana ilişkindir.


47. Soru

Muhabirin görevi nedir?

Cevap

Spor basınında görev alanların tanımlarını yapmak yararlı olacaktır. Bunlardan biri olan muhabir, spor alanıyla ilgili bir olayı araştırır, bunun için görüşmeler yapar, bilgi toplar, gözlemde bulunur, elde ettikleri bilgileri haber formatında yazar ve yazı işlerine yayınlanmak üzere değerlendirilmek üzere teslim eder. Muhabir, çalıştığı kurumun, okuyucu, izleyici ve dinleyicinin istek ve özelliklerini de dikkate alır. Spor muhabiri, alanına giren spor dalına hâkim olmalıdır. Muhabir, bölgesel, yerel, ulusal ve uluslararası gelişmeleri iyi takip etmelidir. Profesyonel amatör ayrımı yapmadan gündemi izlemelidir. Spor muhabiri, rekorlar ve skorları sürekli güncellemelidir.


48. Soru

Objektif habercilik idealinin gerçekleşmesi açısından gereli olan ön yargı grubu nedir?

Cevap

Önyargı (bias) grubu, belli alt başlıklara sahiptir. Bu kavramlar; • Yansızlık (unbias), • Dengelilik (balance), • Nötr (neutrality), • Tarafsızlık (impartiality), • Hakkaniyetlilik (fairness) şeklindedir. Objektifliğin özü, söz konusu kavramların içerikleri ne ifade ediyorsa, objektif habercilik için onlara uyulması gerektiğini sunmaktadır. Böylece, haberin öncelikle yanlı olmaması gerekir. Bunun için, haberde dengesizliğe izin verilmemesi, taraflı olunmaması, nötr bir dil kullanılması gerekmektedir.


49. Soru

Spotun görevi nedir?

Cevap

Spotun görevi, haberin özünü yansıtmak ve en önemli yanını özetlemektir. Böylece okuyucu, spotu okuyarak, haberde ne bulacağını anlayacak ve okumaya karar verebilecektir.


50. Soru

Enformatik başlık türü nedir?

Cevap

Enformatik başlık türü, haberin özünü yansıtır ve özüne yöneliktir. Bunun dışında bir amaç edinmez. Okuyucu adına yorum yapılmaz ve düşünme ve yorum yapma işi okuyucuya bırakılır. Dikkat edileceği üzere, enformatik başlıklarda yorum yapılmamaktadır.


51. Soru

Kışkırtıcı başlık türü nedir?

Cevap

Kışkırtıcı başlık türü, ilginç haberlerde kullanılır. Diğer kullanım alanları, portreler ve söyleşilerdir. Kışkırtıcı başlıkların kullanım amacı bellidir. Okurda uyanacak ilk şaşkınlıktan yararlanıp habere ilgi çekmektir temel amaç. Başka bir deyişle, temel amaç haberi okutmaktır. Genellikle zekâ unsuru ön plana çıkarılır. Aşırıya kaçmamak kaydıyla sözcük oyunu da yapılabilir.


52. Soru

Yorumlu başlık türü nedir?

Cevap

Yorumlu başlık, köşe yazılarında ya da haber analizlerde kullanılması gereken bir başlık türüdür. Ancak, özellikle spor haberlerinde yorumlu başlık yoğun olarak kullanılmaktadır.


53. Soru

Manipülatif başlık türü nedir?

Cevap

Manipülatif başlık türlerinin temel amacı, okuyucuyu belli bir düşünce çizgisine çekmektir ve haberi çarpıtmaktır. Başlık habere değil de haber başlığa uydurulur.


54. Soru

Espritüel başlık türü nedir?

Cevap

Espritüel başlık türlerinin temel amacı okuru eğlendirmektir. Başlığın haber metni ile uyumlu olup olmadığına pek bakılmaz. Ancak, alay, hakaret ve aşağılamayı espriyle karıştırma riski bulunmaktadır.


55. Soru

Haber metni nasıl yazılmalıdır?

Cevap

Haber metninde eksik yön olmamalıdır. Deneyimli ve iyi bir muhabir haberini oluştururken bu yönlerin tamamlanmış olmasına dikkat eder. Eksik bırakılmış bir haber, yayınlandığı zaman dikkat çekmeyebilir ama sonradan bu eksikliğin ortaya çıkmayacağı garanti değildir. Bu nedenle, muhabirin haberini yazarken, 5N 1K kuralına uygun yazması gerekir. Başka bir deyişle haber metninde; • Ne, • Nerede, • Ne zaman, • Nasıl, • Neden ve • Kim sorularının karşılıklarının bulunmasına mutlaka dikkat edilmelidir.


56. Soru

İlk spor gazeteciliği hangi ülkede ve hangi isimle çıkarılmıştır?

Cevap

İngiltere’de ilk spor gazetesi, 1838 yılında Sporting Life ismiyle çıkarılmıştır.


57. Soru

Türkiye’de ilk spor yazısı hangi alanda ve hangi dergide yayınlanmıştır?

Cevap

Türkiye’de , ilk spor yazısının 19. yüzyılın sonlarında eskrim alanında yazıldığı anlaşılmaktadır. Servet-i Fünun dergisini o dönemde Ahmet İhsan Bey çıkarmaktadır. Söz konusu derginin ilk sayısında spora da yer verilmiştir. Ali Fuat Bey, Paris’ten eskrim konusunda bir makale yazmıştır. Bu makale Türk spor tarihinin ilk spor yazısıdır.


58. Soru

İlk kez spor haberlerini birinci sayfadan vererek bir aşamayı gerçekleştiren gazete hangisidir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti döneminde Ali Naci Karacan’ın yayınladığı Akşam gazetesi, ilk kez spor haberlerini birinci sayfadan vererek bir aşamayı gerçekleştirmiştir.


59. Soru

İlk yurt dışı spor muhabiri kimdir?

Cevap

1925 yılı Türk spor tarihi açısından önemlidir. Bu tarihte ilk yurtdışı muhabiri göreve başlamıştır. Suat Hayri Ürgüplü bir atlettir ve Paris’te gönderdiği spor haberleriyle Cumhuriyet’in ilk yurtdışı muhabiri olmuştur.


60. Soru

Türkiye’de çıkartılan  ilk spor gazetesi nedir?

Cevap

Türkiye’nin ilk spor gazetesi, Türkiye Spor Gazetesi ‘dir.


61. Soru

Johan Galtung ve Mari Ruge’a göre haber değerliliği ölçütleri nelerdir?

Cevap

  1. Sıklık
  2. Eşik
  3. Anlaşılırlık / Belirgin Olma: ?
  4. Anlamlılık ?
  5. Uyumluluk: ?
  6. Beklenilmediklik: ?
  7. Devamlılık ?
  8. Karışım: ?
  9. Elit devletlere gönderme: ?
  10. Elit kişilere gönderme: ?
  11. Kişiselleştirme ?
  12. Olumsuzluk ?


62. Soru

Objektif habercilik idealinin gerçekleşmesi açısından gerekenler nelerdir?

Cevap

Objektif habercilik idealinin gerçekleşmesi açısından gerekenler dört başlıkta toplanabilir. Söz konusu unsurları ön yargı grubu, çarpıtma, doğruluk ve olay/yorum farkı başlıklarında sunmak mümkündür.


63. Soru

Haber yayıncılığında denge  unsurunu açıklayınız?

Cevap

Haber yayıncılığında tarafsızlık yasal gerekliliktir. Denge demek, olayları ortaya koyarken, izleyici, dinleyici ve okuyucunun tüm önemli savları takdir edebileceği şekilde tarafsız olarak yansıtması demektir.


64. Soru

Beşiktaş Başkanı’nın Fenerbahçe ile iddialarda bulunması ve haberci kanalın Fenerbahçe Başkanı’na söz vermesi objektif habercilik idealinin hangi ilkesine girmektedir?

Cevap

Beşiktaş Başkanı’nın Fenerbahçe ile iddialarda bulunması ve haberci kanalın Fenerbahçe Başkanı’na söz vermesi objektif habercilik idealinin hangi ilkesine girmektedir?


65. Soru

Haberde çarpıtma yapılmaması için neye dikkat edilmesi gerekmektedir?

Cevap

Çarpıtma kavramı ise, dengelilik ve doğruluk kavramlarıyla ilişkili olarak açıklanmaktadır. Haberde çarpıtma yapılmaması için, her iki tarafa da söz hakkı verilmesi zorunludur.


66. Soru

Ahlak ile etik arasındaki fakı açıklayınız?

Cevap

Ahlak, toplumdan topluma hatta, aynı ülke içerisinde, yöreden yöreye değişebilmekte ve göreceli değerler içermekte; etik ise, bütün toplumlar için geçerli evrensel gerçekleri kapsamaktadır. Etik, doğru ve yanlış davranış kuramıdır, ahlak ise onun uygulamasıdır.


67. Soru

Gazetecilik meslek etiği  nedir?

Cevap

Gazetecilik meslek etiği, “gazetecilerin ahlaki açıdan kabul edilebilir, bireysel, kurumsal ve toplumsal değerlerinin tanımlanması, bu değerlerin gazetecilerin davranışlarını sorgulamada temel ölçüt olarak kullanılması” şeklinde tanımlanabilmektedir.


68. Soru

ABD’de Machiavellist gazeteciliğin etik ile ilgili  ortak açıklamalarını sıralayınız?

Cevap

  1. Muhabir, bir devlet akıl hastanesinin utanç verici durumunu açıklamak için bir akıl hastası gibi rol yapmalıdır.
  2. Yayıncı, seçilmek isteyen siyasi adaya gazetesinde oldukça geniş bir şekilde yer vermelidir.
  3. Muhabir, haber kaynağıyla görüşmesini gizlice kaydetmelidir.
  4. Muhabir, öyküsü için enformasyon uydurmalı ya da var olmayan fakat inanılır bir kaynağa atıf yapmalıdır.
  5. Muhabir, ikinci el kaynak yetersiz görülmediği sürece, kendi bakış açısıyla uyuşmayan kaynaktan ziyade kendi görüşlerini paylaşan kaynaklardan yararlanmaya özen göstermelidir.
  6. Yayıncı, öyküde tecavüz kurbanının adına yer verdiğinden emin olmalı ve bu davranışını “doğruya ve kamunun bilme hakkına” inandığını söyleyerek ussallaştırmalıdır.
  7. Muhabir, haber kaynağının gerçekte öyle olmadığı halde diğer bir kaynaktan aldığı özel bir enformasyona sahip olduğunu söyleyebilir. Ayrıca, ikinci haber kaynağını hiç çekinmeden birinci kaynağın muhabire söyledikleri hakkında karşılık vermeye çağırabilir.


69. Soru

Spor gazetelerinin kullandığı başlıkları açıklayınız?

Cevap

    1. Enformatik başlık

  1. Kışkırtıcı başlık ?
  2. Espritüel başlık ?
  3. Yorumlu başlık
  4. Manipülatif başlık

70. Soru

Enformatik başlık nedir?

Cevap

Enformatik başlık,haberin özünü yansıtır ve özüne yöneliktir. Bunun dışında bir amaç edinmez. Okuyucu adına yorum yapılmaz ve düşünme ve yorum yapma işi okuyucuya bırakılır. ?


71. Soru

Kışkırtıcı başlık nedir ?

Cevap

Kışkırtıcı başlıklar, ilginç haberlerde kullanılır. Diğer kullanım alanları, portreler ve söyleşilerdir. “F.Bahçe Başkanı Aziz Yıldırım idianameyi bombaladı: Gerçekleri görecekler.” “Skandal!” gibi başlıklar kışkırtıcı başlıklara örnektir. Kışkırtıcı başlıkların kullanım amacı bellidir. Okurda uyanacak ilk şaşkınlıktan yararlanıp habere ilgi çekmektir temel amaç. ?


72. Soru

Espritüel başlık nedir?

Cevap

Espritüel başlıkların temel amacı okuru eğlendirmektir. Başlığın haber metni ile uyumlu olup olmadığına pek bakılmaz. Ancak, alay, hakaret ve aşağılamayı espriyle karıştırma riski bulunmaktadır.


73. Soru

Yorumlu başlık nedir?

Cevap

Yorumlu başlık, köşe yazılarında ya da haber analizlerde kullanılması gereken bir başlık türüdür. Ancak, özellikle spor haberlerinde yorumlu başlık yoğun olarak kullanılmaktadır. Efes, AEK’yı ezdi geçti gibi başlık da bu türe örnektir. ?


74. Soru

Manipülatif başlık nedir?

Cevap

Bu tür başlıkların temel amacı, okuyucuyu belli bir düşünce çizgisine çekmektir ve haberi çarpıtmaktır. Başlık habere değil de haber başlığa uydurulur. Makyevellist bir anlayış hâkimdir. Yönlendirme amacıyla herşey meşru olarak kabul edilir. ?


75. Soru

Muhabirin görevleri ve özellikleri nelerdir?

Cevap

Muhabir, spor alanıyla ilgili bir olayı araştırır, bunun için görüşmeler yapar, bilgi toplar, gözlemde bulunur, elde ettikleri bilgileri haber formatında yazar ve yazı işlerine yayınlanmak üzere değerlendirilmek üzere teslim eder. Muhabir, çalıştığı kurumun, okuyucu, izleyici ve dinleyicinin istek ve özelliklerini de dikkate alır. Spor muhabiri, alanına giren spor dalına hâkim olmalıdır. Muhabir, bölgesel, yerel, ulusal ve uluslararası gelişmeleri iyi takip etmeli ve gelişmeler oldukça haber vermelidir. Profesyonel amatör ayrımı yapmadan gündemi izlemelidir. Spor muhabiri, rekorlar ve skorları sürekli güncellemelidir.


76. Soru

Spor sayfalarının özelliklerini belirtiniz?

Cevap

Spor sayfaları, fotoğraf olmadan olmaz. En azından bir büyük fotoğraf konulmalıdır. Spor fotoğrafları hareketli fotoğraflardır. Sporcunun hareketleri ayrıntılandırılmalıdır. Bu özellikler kameramanda da bulunmalıdır. Foto muhabiri ya da kameramanı, muhabir için belirtilen özellikleri taşımaktadır. O da fotoğraf ya da görüntülerini teknik işlemlerden sonra yayınlanmak üzere değerlendirmeye alınması için yazıişlerine teslim eder. Spor sayfaları ya da spor gazeteleri için tüm sayfalar, belli bir hazırlıktan sonra okuyucuya sunulmaktadır. Haberler ve fotoğraflar spor sayfalarına yerleştirilir.


77. Soru

Gazetelerde yayınlanan karikatürlerin özellikleri nasıl olmalıdır?

Cevap

Gazetelerde karikatürler de yayınlanmaktadır. Karikatür zaman zaman fotoğrafın yapamayacağını yerine getirmektedir. Dört tür karikatür kullanılmaktadır. Bunlar, gülmece deseni, karikatür, bant karikatür ve çizgi öyküdür. Bunları karikatüristler hazırlamaktadır.


78. Soru

Okunan haberde nasıl bir dil kullanılmalıdır?

Cevap

Spor haberlerini geniş ve farklı kesimler okuyabilmektedir. Bir profesör de ilkokul mezunu biri de spor haberlerine ilgi gösterebilmektedir. Bu nedenle, spor haberlerinin sıradan okurun ilgisini çekebilecek düzeyde yazılması gerekmektedir.. Bazı deyimler kullanılmaktadır. Spor haberlerinde teknik taraf fazla olabilmektedir. Bu nedenle, okurun sıkılmayacağı bir dil kullanılmalıdır. Tekrardan kaçınılmalıdır. Tahmin içeren ve şans oyunları içerikli haberlere özellikle dikkat edilmelidir.


79. Soru

Spor gazetelerinde yer alan köşe yazarları hakkında bilgi veriniz?

Cevap

Spor gazetelerinde yer alan yorum yazıları da bulunmaktadır. Bunları köşe yazarı olarak tanımlanan kişiler yazmaktadır. Spor yazarları eski sporcu olabildiği gibi, eğitimini spor alanında ya da başka alanlarda tamamlamış kişilerden de oluşabilmektedir. Köşe yazarları, belli bir spor olayı hakkında yazabilirken, daha çok maç yorumları yapmaktadırlar.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi