Sosyal Davranış ve Protokol Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Trafikte uyulması gereken kurallar nelerdir?

Trafikte uyulması gereken en önemli kurallar; alkollü ve süratli araba kullanmamak; hatalı sollama yapmamak, yolun ortasından gitmemek, sağdan gitmek; şerit değiştirirken sinyal vermek; yayalara yol vermektir.

Trafikte sürücülerin, arabada bulunan kişilerin uymaları gereken saygı ve nezaket kurallar nelerdir?

• Arabada emniyet kemeri mutlaka bağlanmalı; 12 yaşından küçük çocuklar arkaya oturtulmalı ve emniyet kemerleri bağlanmalıdır.
• Bekleme sırasında, motor boş yere çalıştırılmamalı, zararlı egzoz gazı çıkartarak çevre kirletilmemelidir.
• Yağmurlu havalarda şehir içinde dikkatli ve yavaş gidilmeli, kaldırımda yürüyen veya bekleyenlerin üzerine su sıçratılmamalıdır.
• Tehlikeli ve sinyalsiz geçiş yapılmamalı; diğer sürücüler, özellikle hanım sürücüler taciz edilmemelidir. Trafikte geçiş önceliği olan araçlara sağa yanaşarak veya durarak hemen yol verilmelidir.
• Yeşil ışık yanmış olsa bile, karşıya geçen yayalar beklenmelidir.
• Kaza yapmış olan bir taşıt ile karşılaşıldığında hemen durmalı; gerektiğinde ilk yardıma, polis ya da jandarmaya haber verilmeli; yaralanan, zor durumda olan biri varsa kendisine yardım edilmelidir.
• Park etmiş bir arabaya çarpan ve hasar veren bir sürücü, kartını ya da adresini ve telefon numarasını taşıtın sileceğinin altına bırakmalıdır.
• Gereksiz yer ve zamanda (meskûn mahalde ve gece vakti) birini çağırmak veya geldiğini haber vermek veya bir tanıdığı selamlamak için klakson çalınmamalıdır.
• Kaldırımlara, park yasağı bulunan yerlere, kapı önlerine park edilmemeli; ve çevrede gürültü kirliliği yaratılmamalıdır.
• Arabada alkollü içki içilmemeli başka araçların giriş-çıkışına engel olunmamalıdır.
• Arabada radyo veya teybin sesi dışarıdan duyulacak kadar fazla açılmamalı ve alkollü olarak araç kullanılmamalıdır.
• Arabadan dışarıya yiyecek, içecek, kutu, şişe, sigara, izmarit vb. çöp atılmamalı; kül tablası dışarıya boşaltılmamalıdır.

1. Trafikte yayaların uymaları gereken saygı ve nezaket kurallar nelerdir?

• Yaya olarak yol veren bir sürücüye başla veya elle selam vererek tebessümle teşekkür edilmeli; yolcu olarak arabada sürücüye müdahale edilmemelidir.
• Yaya ve sürücü olarak trafik işaret ve işaretçilerine uyulmalıdır.

Takside ve otomobilde uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Ticari taksi şoförü, trafiğin yoğun olduğu yerlerde durmak ve müşteri almak zorunda değildir. Ancak aldığı yolcuyu gideceği yere götürmek zorundadır. Taksi şoförü gerektiğinde gidilecek yerin güzergâhını yolcuya sormalıdır.
• Taksi şoförü temiz, tıraşlı, bakımlı ve yolcuya saygılı olmalıdır. Şoför takside sigara içmemelidir. Taksi şoförü müşterinin eşyasını taşımak, bagaja koymak ve bagajdan almak zorunda değildir. Ancak yolcu yaşlı, engelli (özürlü) veya hanım ise, şoförün yardım etmesi saygı ve nezakettir.
• Taksi şoförü, taşıtta yolcu varken radyo veya teyp/CD’yi açmamalıdır. Uzun yolda yolcunun izniyle açmalı, dinlediği müziğin yolcuyu rahatsız edip etmediğini kendisine sormalıdır.
• Hanım ve erkek yolda birlikte iken taksiye binmek için, erkek arka sağ kapıyı açar, önce kendisi biner ve sola geçer; hanım sonra biner ve arka sağ koltuğa oturur. Park yerinde ise erkek arka sağ kapıyı açar, hanımın binmesine yardım eder; erkek kapıyı hafifçe kapatır, arkadan dolaşır, sol kapıyı açar ve arka sola oturur. Taksiden önce hanım, sonra erkek iner.
• Yolda taksi çevirmenin en uygun yöntemi, el kaldırmaktır. Şöföre bağırmak ve ıslık çalmak uygun bir davranış değildir. İki kişi aynı anda taksiye işaret ettiğinde binme hakkı önce gelene aittir. Trafiğin yoğun olduğu sokakta, caddede taşıta kaldırım tarafından binilir ve inilir.
• Özel bir otomobile binerken erkek, hanıma kapıyı açıp binmesine yardımcı olmalı; kapıyı kapattıktan sonra kendisi binmelidir. Otomobilden inerken otomobili kullanan erkek, önce inmeli ve hanımın inmesine yardımcı olmalıdır.
• Bir erkek taksi ya da kendi otomobili ile bir konuğunu evine kadar götürdüğünde, otomobilden inerek konuğu ile vedalaşmalı; konuk kapıdan içeriye girinceye kadar beklemeli ve gözetlemelidir.
• Bir kişi konuk olarak kendi otomobili ile bir yere gittiğinde ve orada evsahibi ile birlikte başka bir yere gidilmesi gerektiğinde konuk, evsahibinin otomobiline binmelidir. Aksi taktirde arabaya ait tüm masrafları kendisi karşılamalıdır. Konuğun arabaya benzin alması, otoyol ücretini ödemesi uygun değildir.

Toplu taşıma araçlarında uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Tramvay, metro, tren veya otobüs durmadan binmeye çalışılmamalı; taşıtta ki yolcuların tamamen inip ve sırayla girilmelidir. Öndekileri iteklemek ve/veya sıranın önüne geçerek binmek saygısız bir davranıştır. Bindikten sonra, oturulan yerdeki yan koltuğa eşya koyarak, o yeri başkası için rezerve etmek sıradan gelenlere haksızlıktır.
• Hanımlarla arada mesafe tutup rahatsız etmemek gereklidir. Bu yüzden erkek ya da hanım taşıtta elini, kolunu, dizini ve ayağını uygun yere koymalı; kimseyi rahatsız etmemelidir.
• Şehir içi toplu taşıma araçlarında yaşlılar, engelliler, gaziler, hamile ve çocuklu hanımlar için ön tarafta ayrılmış koltuklara oturmak doğru değildir.
• Bu tür kişilere yer vermeleri saygı ve nezaket gereğidir. Yer verenlere kişilere de de saygı ve nezaket gereği kendisine yer veren kişiye teşekkür etmelidir.
• Taşıtlarda yaşlılara, çocuklu ve hamile hanımlara, engellilere ve gazilere yer vermemek için uyuyor gibi yapmak veya dışarıya bakmak saygısızlık ve hatta terbiyesizlik kabul edilip çocuklara toplu taşıma araçlarında büyüklerine yer vermelerini öğretmelidirler. Ancak dolmuşta yer vermek gerekli değildir çünkü dolmuşta koltuk sayısı kadar yolcu almak yasal bir gerekliliktir.
• Yorgun veya rahatsızlığı olanlara hanım ve yaşlı bir erkeğe ya da hanıma yer verebilir. bu iyiliğe karşılık olarak o erkeğe gülümseyerek teşekkür etmelidir.
• Kişilerle kısık sesle konuşulmalı, özel ve gizli konular konuşulmamalı, başkaları hakkında isim vererek konuşmaktan kaçınmalıdır. Kişilerin konuşmalarını dinlemek ve söze karışmak da nezakete aykırıdır.
• Eldeki şemsiye, paket, çanta gibi eşyalar taşıtta dikkatli taşınmalı; başkalarının giysilerine veya kendilerine zarar verilmemelidir.
• Kişi, ineceği durağa gelmeden kapıya yaklaşmalı; son dakikada fırlayıp herkesi rahatsız ederek hızla inmeye çalışmamalıdır.
• Şehir içinde toplu taşıma aracına binen kişi, biletini yolculuk süresince saklamalı; inince çöp kutusuna atmalıdır. Biletsiz olarak binip içerideki yolculardan ücret karşılığında bilet ya da kart istemek normaldir.

Şehirler arası otobüs yolculuklarda ve gezi amacıyla grup­­ hâlinde yapılan yolculuklarda neye dikkat edilmelidir?

• Şehirler arası otobüs yolculuğunda yanda ve arkada oturan kişiler rahatsız edilmemeli; gündüz yolculuğunda koltuk arkaya yatırılmamalıdır. Otobüste cep telefonu ve bilgisayar kullanımı yasak olduğunda bu tür cihazlar kullanılmamalıdır.
• Gezi amacıyla grup­­ hâlinde yapılan yolculuklarda kişiler kendilerini tanıtmalı ve tanışmalı; Otobüs şoförüne de “kaptan” diye hitap edilmelidir. Grup gezilerinde rehbere, kaptana ve yardımcısına bahşiş vermek âdettir.

Gezi ve yolculukta uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Grup olarak tatile çıkan herkes tatil süresince grup içinde uyumlu olmalı; kaprislerini evde bırakmalıdır. Aksi hâlde tatil kendine de gruba da zehir olur.
• Yabancı bir ülkeye gitmeden önce o ülkeyi tanıtıcı bir kitap ya da broşür alınmalı; ülkenin ve toplumun özellikleri, gezilecek ve görülecek önemli yerleri hakkında bilgi edinmeli; ülkenin ve kentin haritası temin edilmeli; tatile ve geziye hazırlıklı ve bilinçli olarak gidilmelidir.
• Uçak, gemi, tren, otobüs, metro ve tramvay gibi toplu taşıma araçlarına hanımlar önce biner; erkekler bu taşıtlardan önce inerler. Erkekler bu taşıtl ara biniş ve inişlerde hanımlara yardımcı olurlar.
• Tüm yolculuklarda, her erkek yakınında bulunan hanımların, engelli ve yaşlıların taşıtlara binmeleri ve inmeleri; çanta, paket vb. eşyalarını bagaja koymaları ve bagajdan almalarına yardımcı olmalıdır. Uçak, gemi, tren ve otobüste hanımlar pencere kenarına ve taşıtın gittiği yöne doğru otururlar.
• Taşıta fazla el bagajı alınmamalı ve bagaj başkalarını rahatsız etmeyecek biçimde yerleştirilmelidir. Büyük paket, valiz, kılışı takım elbise bagaja verilmelidir.
• Yolculukta, yanda oturan kişileri selamlamak ve kendilerine “iyi yolculuklar” dilemek; ölçülü ve saygılı birkaç kelime konuşmak gereklidir. Yolculukta kimse kimseyle sohbet etmek zorunlu olmadığı için dinlenerek, dışarıyı seyrederek, kitap-dergi okuyarak, kulaklıktan müzik dinleyerek, gece ise uyuyarak geçirilir.
• Yanda oturan kişiler sorulara “evet” ya da “hayır” diye cevap verdiğinde konuşmak istemiyor demektir.

Restorana girerken uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Bir hanımla birlikte restorana girerken erkek, kapıyı açar ve tutar; önce hanımı içeriye buyur eder, sonra kendisi girer. Erkek, girişte refakat ettiği hanımın mantosunu ya da pardösüsünü çıkarmasına yardımcı olur ve vestiyere verir. Restoranda erkek önden giderek oturacak uygun yer arar.
• şef garsona tebessüm edilerek, cam kenarında veya iyi bir yerde bir masa istendiği kibar ve nazik biçimde ifade edildiğinde, şef garson iyi bir masa temin edebilir. Bu durumda, şef garsona bahşiş vermek gerekir.
• Önemli bir konuk ya da bir hanım restorana davet edildiğinde, iyi bir restoranda ve iyi bir yerde önceden rezervasyon yaptırılmalıdır.
• Bir çift, restorana geldiğinde masada karşılıklı oturur. İki çift olarak restorana geldiklerinde erkekler, hanımları karşılarına veya yanlarına alırlar. Grup olarak restorana gelindiğinde hanımlar masanın en iyi yerine ya da arzu ettikleri yere otururlar. Hanımlar hiçbir zaman gelip geçilen ayaküstü (tuvalete, kapıya yakın) yere oturtulmazlar. Hanımlar, restoranda oturacakları yeri genellikle kendileri seçerler. Bir hanım restorana yalnız olarak gittiğinde hanımın uygun bir masa isteme ve yer seçme hakkı vardır. Erkek yalnız olarak restorana gittiğinde yer ve masa seçmez, C grubu masalardan birine oturur.

Restoran davetinde uyulması gereken kurallar nelerdir?

İlke olarak hanımı restorana erkek davet eder. Ancak iş ya da dostluk gereği hanım da erkeği restorana davet edebilir. Hanım, davet sahibi olarak restoranda rezervasyonu yaptırır, oturma yerini, mönüyü seçer, sipariş verir ve hesabı öder. Restoranda bir hanım yerine otururken ve yerinden kalkarken kendisine yardımcı olmak, sandalyesini çekmek refakat eden erkeğin görevidir. Bu görevi servis elemanına bırakmak doğru değildir. Restorana girildiğinde, boş bir masa yoksa ve başkasının masasını paylaşmak zorunlu ise oturmadan önce, masada oturan kişilerden izin almak ve kendilerine “afiyet olsun!” demek gereklidir. Restoranda, masaya ilave bir sandalye temin etmek gerektiğinde yan masadan alınmaz, görevlilerden rica edilir.

Restorana girdikten sonra uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Restoranda tanıdık bir kişiye ya da çifte rastlandığında, yanlarına giderek onları selamlamak ve kendilerine “afiyet olsun!” demek gereklidir.
• Restorana elde paket, çanta vb. eşya ile girildiğinde söz konusu eşya, masa üstüne konmamalı. Ayrıca yemek masasına cep telefonu, cüzdan, anahtarlık gibi eşya da konmamalıdır. Şipariş verme, servis elemanını çağırma, bir şey isteme, şarabı tatma, peçeteyi masadan önce alma ve yemek bitiminde peçeteyi masaya koyma ve hesabı ödeme görevleri davet sahibine aittir. Şefgarson ya da servis elemanı sipariş alma, servis ve hesap konusunda daima davet sahibiyle muhatap olur.
• Davetli sayısı altı kişiden fazla olduğunda, mönü önceden davet sahibi tarafından belirlenir.
• Yemekte mönüyü inceleyerek veya bizzat şef garsona danışarak ne yenileceğine ve içileceğine karar vermek, davet sahibine düşen bir görevdir. Nezaketen konuğa da sorarak onun zevkine ve isteğine uymalıdır.
• Restoranda verilen davette şarap ikram edildiğinde şarabı davet sahibi tatmalıdır. Davet sahibi şarabı onayladıktan sonra, o şarap önce konuğa/konuklara, en son kendisine servis edilir. fiarap istemeyen konuğa başka içecek ikram edilir. Davetli kişi alkollü içki içmiyorsa özür dilemez; kişi inancı ya da sağlığı gereği içki içmeyebilir. İçki içmeyene, içmesi için teklif ve ısrar etmek yanlıştır.
• Restoranda yüksek sesle konuşmaktan, kahkaha ile gülmekten, kişilerin adlarını zikretmekten, cep telefonuyla konuşmaktan ve başkalarını rahatsız edici davranışlarda bulunmaktan kaçınılmalıdır. Restoranda yemek sonunda kürdanla diş karıştırmak doğru değildir.

Restoran çalışanlarıyla ilgili uyulması gereken kurallar nelerdir?

Restoranda “şef”, “garson”, “kardeşim”, “bakar mısın?” gibi sözlerle seslenerek ya da çatal veya bıçakla tabağa vurarak servis elemanını çağırmak doğru değildir. Servis elemanı, boş ve uygun durumda iken kendisine bakarak baş veya el işaretiyle çağrılmalıdır. Servis elemanından bir şey isterken yumuşak bir sesle konuşmalı; servis elemanına ve hizmet eden tüm görevlilere, hoşuna gitmeyen bir şey de olsa, daima nazik olunmalıdır.

Masadan ayrılma ile ilgili uyulması gereken kurallar nelerdir?

Bir hanım restoranda makyaj tazelemek ve saçını taramak için yanındaki erkekten özür dileyerek ayrılmalı, bunları lavaboda yapmalıdır. Erkek, ikili bir davette refakat ettiği (kalabalık davetlerde ise sağında oturan) hanımın masadan ayrılışında ve masaya dönüşünde ayağa kalkarak kendisine saygı ve nezaket göstermelidir. Restorandan kalkma zamanını; kalabalık davetlerde onur konuğu ya da en yaşlı konuk; davetli sayısı 6 kişiden az olan davetlerde davet sahibi; ikili davetlerde ise, erkeğe refakat eden hanım belirler.

Restoranda hesap ödemesi ile ilgili uyulması gereken kurallar nelerdir?

Davet sahibi, getirilen faturaya göz atar, gerekli bahşişi de ekleyerek parayı kutuya ya da pusulanın altına veya arasına koyar. Bahşiş miktarı, ortalama olarak hesabın yüzde onudur. Dostluk yemeğinde hesap bölüşülecek ise, eşit olarak paylaştırmak gerekir. Paylaşım esnasında “ben tatlı almadım” veya “ben içki almadım” demek nezaket kurallarına aykırıdır. Hesapta bir yanlışlık varsa bunun masada değil, gidip kasada konuşulması gereken bir durumdur. Davetli olarak hesabı ödemeyi denemek veya paylaşmak istemek doğru değildir. Davet sahibi hesabı ödedikten sonra, davet edilen kişi bu ziyafetten ve sohbetten duyduğu memnuniyeti ifade ederek, davet sahibine teşekkür etmelidir. Davet sahibi bir hanım ise, yemek sonuna doğru erkeğin müsaade isteyerek (biraz kurnazlıkla) kasaya veya servis elemanının yanına giderek hesabı gizlice ödemesi ayıp değil, bilakis inceliktir. Yemek sonunda refakat edilen hanım kalktığında erkek de hemen kalkmalıdır. Restorandan çıkarken erkek önden gider; kapıyı tutarak hanımın geçmesini bekler.

1. Pastane, kafe ve kahvehanede uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Pastane, kafe ve kahvehane gibi sosyal mekânlarda gürültü yapmak, yüksek sesle konuşmak, kahkaha atmak; aşırı el kol hareketleri yapmak, bacakları ikinci bir sandalye üzerine koymak, iki sandalyeyi birden işgal etmek, ayakkabıları çıkarmak, yerlere çöp atmak, çevreyi kirletmek, kız ve erkek arkadaşlara adaba uygun olmayan davranışlarda bulunmak saygı ve nezaket dışı davranışlardır.
• Pastane, kafe ve kahvehanede var olan ve sunulan yiyecek ve içeceklerden seçilir, olmayan bir yiyeceği ve/veya içeceği istemek, bir şey yiyip içmeden oturmak veya bir bardak çay içip saatlerce oturmak ve masayı işgal etmek doğru değildir.
• Pastane, kafe veya kahvehanede başkalarının oturduğu masadan sandalye almak için önce o masada oturanlardan izin istemek veya oturmak için önce orada bulunanlara selam vermek ve onlardan izin istemek terbiye gereğidir.

Genel olarak cadde, sokak ve kaldırımda uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Bu kuralların başında temizlik gelir. Çevre temizliği ve çevre sağlığı açısından cadde, sokak ve kaldırımlara tükürmek, sümkürmek; çöp, izmarit vb. şeyler atarak çevreyi kirletmek uygar bir insana yakışmayan hareketlerdir.
• Sokakta şemsiye ile oynamak tehlikelidir. fiemsiye kapalı iken elde veya kolda baston gibi düz; açıldığında baş üstünde tutulmalıdır. Başka bir şemsiyeli ile karşı karşıya gelindiğinde şemsiye biraz yukarıya kaldırılmalı veya yana eğilmelidir. Şemsiye altında giden çift, şemsiyeyi başkalarına zarar vermeyecek şekilde tutmalıdır. fiemsiyeyi, boyu uzun olanın tutması uygundur. Kapalı bir yere girerken şemsiye kapatılıp silkelenmeli; varsa girişteki şemsiyelik içine bırakılmalıdır.
• Elde valiz, çanta, paket, şemsiye vb. eşya ile yürürken başkalarına çarpmamaya, başkalarının ayaklarına basmamaya dikkat edilmelidir. İstemeden de olsa böyle bir şey olduğunda dönüp özür dilemek veya “affedersiniz” demek nezaket gereğidir.

Yolda karşılaşılan veya eşlik eden kişilerle ilgili uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Yolda rastlanılan yaşlı bir kişinin elindeki paket ağırsa ona yardım etmek insaniyet ve nezaket görevidir. Ancak bir erkek çok ağır olmadıkça yabancı bir hanımın paketini taşımak zorunda değildir; yalnızca eşinin veya refakat ettiği hanımın paketini taşımalıdır. Bir erkeğin eli boş iken yanındaki hanımın paket taşıması hoş olmayan ve ayıplanan bir davranıştır.
• Yolda iki üç kişiyle birlikte yürürken, tanıdığı birine rastlayan kişi, başla selam verip geçmelidir. Kendisiyle durup bir süre konuşmak ve beraberinizde kişiyi bekletmek saygısızlıktır. Böyle bir durumda, selamlaşmanın ardından, konuşmaya başlamadan önce yanınızdaki kişiyle tanıştırmak gereklidir.
• Yolda, caddede, sokakta tanıdık bir kişiye rastlandığında tebessüm edilerek, baş hafif eğilerek, gerektiğinde “merhaba” denilerek selam verilir. Yolda tanıdığını ilk fark eden kişi önce selam verir. Yürüyen kişi duran veya oturan tanıdığına selam verir, geçer. Ancak karşı kaldırımdan veya uzaktan geçen tanıdık el-kol kaldırarak veya bağırarak selamlanmamalıdır. Birlikte yürünen kişinin selamladığı üçüncü kişileri selamlamak nezaket gereğidir. Yolda ve sokakta evli bir çift, tanıdık genç bir hanımla karşılaştığında ilk selamı çift verir. Tanıdık iki kişinin sokakta karşılaşması durumunda, birbirlerini selamlayarak geçmeleri veya yolu kapatmadan bir kenara çekilerek konuşmaları gerekir.
• Gece sokakta yalnız yürüyen bir hanımı rahatsız ve tedirgin edecek şekilde yürümek son derece yanlıştır. Böyle bir durumda ya hızlıca hanımın önüne geçip yürümek ya da karşı kaldırıma geçmek en uygun olanıdır.
• Bir cadde/sokakta karşıdan karşıya geçerken dikkat edilmesi gereken en önemli kurallar; yaya işareti olan veya uygun olan yerden geçmek, yolun serbest olup olmadığını kontrol etmek ve sağdan yürümektir. Caddede/sokakta karşıdan karşıya geçerken yaşlılara, engellilere, çocuklu hanımlara yardım etmek nezakettir. Başkasıyla birlikte yolda yürürken adımlar yandakine uydurulmalı; elde taşınan çanta veya paket yandaki kişiyi rahatsız etmeden dışta tutulmalıdır.
• Sokakta yürürken, evin penceresinden bakan ya da balkonda oturan birine, tanıdık da olsa selam verilmez ve seslenilmez.

Kaldırımda yürürken uyulması gereken kurallar nelerdir?

• Sağdan yürümek; yaşlılara, hanımlara, engellilere, makam ve mevki sahibi üstlere yol vermek genel kuraldır. Şehir dışında ise karşıdan gelen taşıtları görmek için soldan yürünmelidir. Yolda, kaldırımda yürürken el ele tutuşmak genç sevgililere özgü bir davranıştır. Bir hanım ile erkeğin yolda kol kola girmesi normaldir. Ancak kaldırımda yan yana yürüyenler yolu kapatmamalı; geçişe engel olmamalıdır. İki erkeğin el ele ya da kol kola yürümesi, hiç hoş karşılanmayan bir davranıştır.
• Bir hanım ile erkek kaldırımda yürürken, hanım duvar kenarında (iç tarafta); erkek, yol kenarında yürümelidir. Yolda geçiş hakkı daima hanımlara aittir. Ancak yolda kazı, çukur, engel varsa veya dar bir yerden geçiliyor ise erkek önden giderek hanıma yol açar ve ona yardım eder. Bir erkek iki hanıma eşlik ediyorsa kendisi bu hanımların ortasında yürümeli; gerektiğinde her iki hanıma da yardım edebilmelidir. Bunun tersine, iki erkek bir hanımla birlikte yürüyorlarsa hanım ortada yürümeli; iki erkek, hanımı korumalıdır. Bu durumda hanım her iki erkekle kolayca konuşabilir.
• Şehir içinde kaldırımda giderken üç kişiden fazlası yan yana yürümemelidir. Yürürken, aşırı şekilde el kol hareketi yapmak, geçenlere çarpmak son derece yanlıştır.
• Sokakta yürürken ölçülü olmak ve vücudu dik tutmak gerekir. Sallanarak veya tembel, dalgın, uyuşuk biçimde yürümek doğru değildir. sokakta yürürken ıslık çalmak, şarkı söylemek ve kendi kendine konuşmak uygun bir davranış değildir. Sokakta sakız çiğnemek, ağızda sigara ile yürümek; meyve, simit, sandviç, kuruyemiş vb. şeyler yemek de hoş olmayan davranışlardır.

Kapı, asansör ve merdivende uyulması gereken kurallar nelerdir?

Genel kural olarak kapıdan önce geçme hakkı, eşlik edilen veya kapıda karşılaşı lan hanıma, yaşlıya, engelliye ve üst’e aittir. Aynı cinsten olanlar kapıdan geçerlerken yaşça küçük olan büyük olana yol vermelidir. Eşdüzeyde ve aynı yaşta olan iki hanım ya da iki erkek birlikte kapı önüne geldiklerinde birbirlerine “buyurun”; “rica ederim, önce siz buyurun” diyerek nezaket yarışı yapmaları doğru değildir. Kapı önünde kim önce kapıyı açıp diğerine “buyurun” derse; diğeri kendisine “teşekkür ederim” diyerek geçmelidir. Çünkü kapıyı açan, tutan veya önce buyur eden nazik olandır. Buyur edilen ve kendisine yol verilen kişi kapıyı açıp tutana ve buyur edene teşekkür etmelidir. Bir eve, genel bir binaya hanım önce girer. Fakat bilinmeyen, tehlikeli, kapalı, karanlık ve boş bir yere önce erkek girer.

Asansörde uyulması gereken kurallar nelerdir?

Yaşlı, çocuklu ya da engelli bir kişiyle veya bir hanımla birlikte asansöre binerken ve inerken asansörün kapısını tutmak erkek için inceliktir. Dar asansörden önce erkeğin çıkarak asansör kapısını tutması nezakettir. Asansör önünde bir erkek, iki hanım binmek için bekliyorlarsa, asansör küçükse veya asansörde az yer varsa, erkek önce gelmiş olsa bile saygı ve nezaket gereği sırasını hanımlara vermelidir. Asansöre binen şapkasını çıkarmalıdır. Asansöre bindikten sonra, gelen birini görünce hemen düğmeye basıp beklemeye almak; sonra gelene hangi katta ineceğini sorarak düğmeye basmak inceliktir. Oturulan apartmanın, çalışılan iş yerinin, kalınan otelin asansörüne binince içerdekileri selamlamak nazik bir davranıştır. Asansöre binen kişiler, orada yüzleri kapıya dönük olarak durmalı, önlerine bakmalıdırlar. Asansörde başkalarına, özellikle hanımlara dik dik, sürekli ve dikkatli bakmak rahatsızlık verir.

Merdivenlerde uyulması gereken kurallar nelerdir?

Merdivenden inen çıkanlarla çarpışmamak ve yol verme zorunluluğunda kalmamak için daima sağdan çıkılır ve inilir. Merdivende karşılaşmada, geçen hanıma, yaşlıya veya üst’e yol vermek için duvar kenarına çekilerek beklenir, geçiş sağlanır. Bir hanımla birlikte merdivenden çıkarken hanım önde erkek arkada çıkar; erkek önden, hanım arkadan iner. Geniş merdivenlerde hanım duvar kenarında olmak üzere birlikte (yan yana) çıkar ve inerler.

Kültürel mekânlarda (opera, bale, sinema, tiyatro, konser vb. kültürel etkinliklerde) uyulması gereken saygı, görgü ve nezaket kuralları nelerdir?

Müzelerede ve ören yerlerinde uyulması gereken kurallar nelerdir?

Müze ve örenlerde belirlenen yerlerden girilmeli ve geçilmeli; yasak işareti veya yazısı olan yerlere girilmemeli; tarihî objelere dokunulmamalı; film ve fotoğraf çekilmesinin, flaş kullanılmasının yasak olduğu yerlerde bu yasaklara uyulmalıdır. Müzelerde ve ören yerlerinde kesinlikle sigara içilmemeli, gürültü yapılmamalı, yüksek sesle konuşulmamalı, çevre rahatsız edilmemeli ve kirletilmemelidir. Görevlilerin ve rehberlerin uyarılarına mutlaka uyulmalı; bilgi veren görevliler ve rehberler dikkatle ve sükûnetle dinlenmelidir. Bu kurallara uymak tarihsel ve ulusal değerlere saygının bir gereğidir.

Konaklama işletmelerinde (otel, motel, pansiyon, konukevi, kamping vb.) uyulması gereken kurallar nelerdir?

Konaklanan yerlerde bahşiş nasıl verilir?

Otelin önünde karşılayan, kapıyı açan, bavulları alıp otelin antresine veya resepsiyona bırakan görevliye bahşiş verilmez. Ancak görevli bagajları konuğun odasına kadar götürür ve eşyaları yerleştirir ve gereken açıklamaları yaparsa kendisine uygun bir bahşiş vermek gereklidir. Ayrıca otelde hizmet verenlere (oda servisi ve oda temizliği yapanlara) olanaklar içinde uygun bir bahşiş verilmelidir. İlk kez kalınan bir otelde, bahşişi otelden ayrılırken vermek yerine, otele girişte vermek daha uygundur. Tekrar gelinmesi söz konusu olan bir otelden ayrılırken bahşiş bırakmak uygun olur.

Tatil yerlerinde uyulması gereken kurallar nelerdir?

Tatilde iş bölümü yapmak, uyumlu olmak şarttır. Bu nedenle kimse kimseyi rahatsız etmemelidir. Bir dost ya da akrabanın yazlığına tatil için davetsiz gidilmemelidir. Davetli olarak kalınan ev, otel gibi kullanılmamalı; evde üç günden fazla misafir kalınmamalıdır. Kalındığı takdirde ev işleri ve masraflar paylaşılmalıdır. Tatil yerine ya da yazlık eve davet edilen kişi beraberinde arkadaş veya akraba götürmemelidir. Tatil için eşyalı ev kiralandığında ev temiz ve düzenli kullanılmalıdır. Tatil ne tür konaklama işletmesinde veya tesisinde geçirilecek olursa olsun, o tesisin kural ve koşullarına (yemek saatlerine, denize girme, uyuma, dinlenme ve eğlenme saatlerine) uyulmalıdır.

Mabetlerde (ibadet yerlerinde) uyulması gereken saygı, görgü ve nezaket kuralları nelerdir?

Alışveriş mekânlarında uyulması gereken saygı, görgü ve nezaket kuralları nelerdir?

Alışveriş yapmanın birinci koşulu ve kuralı uygun bütçeyle, yeterli parayla ve kredi kartıyla gitmek; bütçeye uygun alışveriş yapmaktır. Alışverişte, satıcı ile müşteri arasındaki konuşma ve davranışlar daima dengeli, ölçülü ve saygılı olmalıdır. Müşteri ve satıcı kesinlikle senli benli konuşmamalıdır. Satış elemanı bütün müşterilere “hoş geldiniz, buyurun” diyerek güler yüzle karşılamalı; kadın müşterilere “hanımefendi”, erkek müşterilere “beyefendi” şeklinde hitap etmelidir.

Bahşiş verme konusunda genel kurallar nelerdir?

Öncelikle bahşiş saygı ve nezaketle iyi bir şekilde yapılan hizmet için verilmelidir. Bir kişiye bahşiş verirken mutlaka yüzüne bakmalı ve kendisine “çok teşekkür ederim” denmelidir. Bahşiş verme ülkeden ülkeye değişen bir davranış biçimidir. Bu yüzden başka ülkeye gidenler o ülkede bahşiş verme konusunu önceden sorup öğrenmelidirler. Bahşiş miktarı konusunda genel bir kural yoktur.Her ülkenin genel anlayışı belirler. Örneğin Türkiye’de hesabın %10’u garsoniye olarak alınırken, Amerika Birleşik Devletlerinde ayrı olarak fatura edilir. Ancak iyi hizmet alan ve memnun olan kişi bahşiş bırakabilir. Ayrıca belli bir hizmeti alan tüketicinin de bahşiş vermesi beklenir.

Türkiye’de bahşiş verilmesi uygun olmayan kişiler kimlerdir?

• Kamu görevlileri.
• Avukatlar, doktorlar, hemşireler, hostesler, postacılar.
• Uçak, gemi ve yat kaptanları.
• Bir yerin sahibi veya yöneticisi olanlar.
• Lokanta, bar ve market işletenler.
• Kapı açıp tutanlar, arabanın kapısını açıp kapatanlar.
• Büyük mağazalarda asansörcüler.
• Opera, bale ve tiyatrolarda yer gösteren teşrifatçılar.

Bahşiş yerine hediye verilmesi uygun olan kişiler, hemşireler ve postacılardır.

Bahşiş verilmesi uygun olan kişiler kimlerdir?

• Lokanta ve restoranlarda servis yapanlar.
• Otellerde valizleri taşıyanlar, odayı hazırlayanlar, oda servisi yapanlar.
• Otel restoranında hizmet veren servis görevlileri.
• Büyük otellerde taksi bulan görevliler.
• Otomobilin park etmesine yardımcı olan görevliler.
• Vestiyer görevlisi.
• Sigara satıcısı, kapıcı ve tuvalet görevlisi.
• Sinema ve konser salonlarında yer gösterenler.
• Kuaför, berber ve güzellik salonlarında hizmet verenler.
• Gemi, yat veya trende hizmet veren personel.
• Gezilerde rehberler, otobüs şoförleri ve yardımcıları.
• Hediye ve çiçek getirenler.
• Apartmanlarda ve müstakil evlerde hizmet veren görevliler.
• Dışarıdan veya uzaktan özel ve önemli bir şey alıp getirenler.

Günlük yaşamda dikkat edilmesi ve uyulması gereken saygı, görgü ve nezaket kuralları nelerdir?

• Günlük sosyal yaşamda ve iş ortamında herkese her yerde, her zaman saygılı, kibar ve nazik olmak temel saygı ve nezaket kuralıdır.
• Üçüncü kişinin yanında yabancı dilde konuşmak; bir şeyler fısıldamak; başkasına kaş göz işaretleri yapmak; kitap, gazete, dergi okuyan kişinin okuduğunu merak ederek bakmak ve okumaya çalışmak doğru olmayan davranışlardır.
• Açık alanda saç taramamalı, makyaj yapmamalı; makyajını lavaboda yapmalıdır. Toplum içinde sakız çiğnenmemeli; soğan, sarımsak yenmiş ise toplum içine girilmemelidir.
• Kapalı mekânlarda güneş gözlüğü takılmamalıdır.
• Bankalarda, mağazalarda, taşıtlarda, bilet gişelerinde bir’den fazla kişi varsa mutlaka sıraya girilmeli; sırada bekleyenlerin önüne geçilmemelidir.
• Uygar, nazik ve kibar bir erkek yanına biri geldiğinde veya yanından biri ayrılırken (odacı, kapıcı, hizmetçi hariç), herkese ayağa kalkmalıdır. Ayağa kalkmak saygı ve nezakettir.
• Başkasının yanında iken tükürmek ve sümkürmek için mendil kullanılmalı ve elden geldiğince belli etmemeye çalışılmalıdır.
• Başkasının yanında hapşırma ihtiyacı hissedildiğinde az ses çıkartılmalı; mendil veya el ile ağız ve burun kapatılmalıdır.
• Öksürme durumunda kişi ağzını eliyle kapatmalı; konuşurken öksürmemeye gayret etmeli; yemekte ise arkasını dönerek sorunu halletmelidir. Toplantı ve konser gibi önemli bir yerde kişi hemen dışarıya çıkmalıdır.
• Esnemek gerektiğinde ağız elle kapatılmalıdır. Kişi kendini tutamayıp elinde olmadan esnediğinde, geğirdiğinde veya hapşırdığında yanında bulunan kişilerden özür dilemelidir.
• Topluluk içinde, özellikle hanımların ve çocukların yanında argo konuşmaktan ve küfretmekten kaçınmalıdır.
• Önceden izin almadan kimsenin fotoğrafı çekilmemelidir. Özellikle bir hanımın fotoğrafını izinsiz olarak çekmek sakıncalıdır.
• Parklarda ve bahçelerde bulunan çiçekler, özellikle dikilmiş çiçekler ile saksıdaki çiçekler koparılmamalı; doğaya zarar verilmemelidir.

Hayvan besleyen kişilerle ilgili uyulması gereken saygı, görgü ve nezaket kuralları nelerdir?

Evinde hayvan besleyen kişiler hayvanlarını disiplinli, temiz ve aşılı tutmalı; hayvanı dışarıda gezdirirken hayvanın tasmalı olmasına, başkalarına zarar vermemesine ve çevreyi kirletmemesine dikkat etmelidirler. Hayvanı olan kişi, hayvan ne kadar temiz, disiplinli ve aşılı olsa da, misafir olarak gittiği eve onu götürmemelidir. Hayvan seven kişi, hayvanı olan eve gittiğinde evin hayvanını kışkırtıcı, disiplinini bozucu aşırı ilgiyle sevmekten kaçınmalı; hayvana herhangi bir yiyecek veya içecek vermemelidir. Hayvana dokunan kişi üstünü temizlemeli ve ellerini yıkamalıdır. Sokakta ve doğada yaşayan hayvanlara zarar verilmemelidir.

Trafikte uyulması gereken en önemli kurallar nelerdir?

Trafikte uyulması gereken en önemli kurallar; alkollü ve süratli araba kullanmamak; hatalı sollama yapmamak, yolun ortasından gitmemek, sağdan gitmek; şerit değiştirirken sinyal vermek; yayalara yol vermektir.

Trafikte düzenin bozulmaması için  ticari taksi şoförü nasıl davranmalıdır?

Ticari taksi şoförü, trafiğin yoğun olduğu yerlerde durmak ve müşteri almak zorunda değildir.

Tramvay, metro, tren veya otobüs gibi toplu taşıma araçlarına binerken uyulması gereken kurallar nelerdir?

Tramvay, metro, tren veya otobüs durmadan binmeye çalışılmamalı; taşıttaki yolcuların tamamen inmesi beklenmelidir. Toplu taşıma araçlarına
binmek ve inmek için sıraya girilmelidir.

Yolculukta, yanda oturan kişiler ile  iletişimimiz nasıl olmalıdır?

Yolculukta, yanda oturan kişileri selamlamak ve kendilerine “iyi yolculuklar”
dilemek; ölçülü ve saygılı birkaç kelime konuşmak gereklidir. Ancak yolculukta yakında oturanlarla çok konuşmak, onları ve diğerlerini rahatsız etmektir.
Yolculukta kimse kimseyle sohbet etmek zorunda değildir. Yolculuk sohbet edilerek değil; dinlenerek, dışarıyı seyrederek, kitap-dergi okuyarak, kulaklıktan müzik dinleyerek, gece ise uyuyarak geçirilir. Yanda oturan kişiler sorulara “evet” ya da “hayır” diye cevap verdiğinde konuşmak istemiyor demektir.

Gezi ve yolculuğun amacı nedir?

Gezi ve yolculuk; bir şehri veya yöreyi ya da yabancı bir ülkeyi görmek veya orada eğitim almak, tedavi, alışveriş, spor, tatil, gezme, eğlenme ya da bir etkinliğe katılma amacıyla yapılır.

Yolcu uğurlayan kişi nasıl hareket etmelidir?

Yolcu uğurlayan kişi; havaalanında uçak, garda tren, limanda gemi, otogarda
ya da terminalde otobüs kalkmadan ve gözden uzaklaşmadan oradan ayrılmamalıdır. Yolculuk herhangi bir nedenden iptal olabilir ve yolcu geri dönmek zorunda kalabilir.

Restoranlarda masada en iyi yerlere kimler oturur?

Masada en iyi yerlere her zaman hanımların veya önemli konukların oturtulması
gerekir.

Restoranlarda C masaları nerede yer alır?

C masaları girişte, geçişlerde, mutfağa veya tuvalete yakın yerlerdedir.

Restoranda sipariş verme, servis elemanını çağırma, bir şey isteme, şarabı
tatma, peçeteyi masadan önce alma ve yemek bitiminde peçeteyi masaya
koyma ve hesabı ödeme görevleri kime aittir?

Restoranda sipariş verme, servis elemanını çağırma, bir şey isteme, şarabı
tatma, peçeteyi masadan önce alma ve yemek bitiminde peçeteyi masaya
koyma ve hesabı ödeme görevleri davet sahibine aittir. Şef garson ya da
servis elemanı sipariş alma, servis ve hesap konusunda daima davet sahibine muhatap olur. Bu yüzden restorana davet edilen kişi servis elemanını
kendisi çağırmamalı, servis elemanından su dışında doğrudan bir şey istememeli, isteğini davet sahibine iletmelidir.

Restoranda verilen davette şarap ikram edildiğinde şarabın tadımını kim yapar?

Restoranda verilen davette şarap ikram edildiğinde şarabı davet sahibi tatmalıdır. Davet sahibi şarabı onayladıktan sonra, o şarap önce konuğa/konuklara, en son kendisine servis edilir

Restorandan kalkma zamanını kim belirler?

Restorandan kalkma zamanını; kalabalık davetlerde onur konuğu ya da
en yaşlı konuk; davetli sayısı 6 kişiden az olan davetlerde davet sahibi; ikili davetlerde ise, erkeğe refakat eden hanım belirler.

Şehir içinde cadde,sokak ve kaldırımda giderken hangi taraftan yürünmelidir?

Şehir içinde giderken sağdan yürümek; yaşlılara, hanımlara, engellilere,
makam ve mevki sahibi üstlere yol vermek genel kuraldır.

Yürürken nelere dikkat etmeliyiz?

Yürürken, aşırışekilde el kol hareketi yapmak, geçenlere çarpmak son derece yanlıştır. Sokakta yürürken ölçülü olmak ve vücudu dik tutmak gerekir.
Sallanarak veya tembel, dalgın, uyuşuk biçimde yürümek doğru değildir.
Yolda, kaldırımda birileriyle sohbet ederek yürürken yüksek sesle konuşmak, kahkaha atmak, el kol hareketleri yapmak doğru değildir. Yürürken
elleri pantolonun cebine sokmak veya arkada bağlamak da hoş değildir.

Kapıdan önce geçme hakkı kimindir?

Genel kural olarak kapıdan önce geçme hakkı, eşlik edilen veya kapıda karşılaşılan hanıma, yaşlıya, engelliye ve üst’e aittir

Merdivenden inip çıkarken neye dikkat ederiz?

Merdivenden inen çıkanlarla çarpışmamak ve yol verme zorunluluğunda kalmamak için daima sağdan çıkılır ve inilir.

Sanatsal bir faaliyet icra edilirken yapılan rahatsız edici davranış nedir?

Sanatsal bir faaliyet icra edilirken yüksek sesle konuşmak, sakız çiğnemek veya
bir şeyler yemek içmek çevredekilere rahatsızlık verir.

Konaklama işletmelerinde kahvaltıya ve akşam yemeğine giderken kendimizle ilgili neye dikkat etmeliyiz?

Kahvaltıya tıraşlı, temiz ve düzgün giyimli olarak gidilmeli; akşam yemeğinde
uygun kıyafet giyilmelidir.

Tatil yerinde kıyafetlerimizle ilgili özen göstermemiz gereken noktalar nelerdir?

Tatil yerinde, plaj ya da havuz kıyafetiyle (şort, mayo/bikini ile) ortak kullanım
alanlarına gidilmemeli; uygun bir elbise giyilmelidir. Tatil de olsa kapalı alanda
ve salonda daima uygun giyinmelidir. Ayrıca dışarıda giyilen şort veya bermuda ile havuza girilmemelidir.

İslam geleneklerine göre camilere nasıl bir kıyafetle gireriz?

İslam geleneklerine göre camilere şortla, askılı açık kıyafetle ve ayakkabı ile girmek doğru değildir. Görmek ve gezmek için dahi olsa hanımların başlarını örterek camiye girmeleri saygı ve nezaket gereğidir.

Alışverişte, satıcı ile müşteri arasındaki konuşma ve davranışlar nasıl olmalıdır?

Alışverişte, satıcı ile müşteri arasındaki konuşma ve davranışlar daima dengeli,
ölçülü ve saygılı olmalıdır. Müşteri ve satıcı kesinlikle senli benli konuşmamalıdır.
Satış elemanı bütün müşterilere “hoş geldiniz, buyurun” diyerek güler yüzle karşılamalı; kadın müşterilere “hanımefendi”, erkek müşterilere “beyefendi” şeklinde hitap etmelidir.

Pazarlık yapılmayan yerler nerelerdir?

Türkiye’de pazarlık yapmak bir gelenektir ama her yerde pazarlık yapılmaz.
Örneğin simit tezgâhlarında, dolmuş ücretinde, restoranlarda veya süpermarketlerde pazarlık yapılmaz.

Bahşiş vermekte amaç nedir?

Bahşiş vermekte amaç, yapılan hizmete teşekkür etmek ya da yapılacak bir hizmetin daha iyi olmasını sağlamaktır.

Kimlere bahşiş verilmez?

Saygılı olmayan, nazik davranmayan ve iyi hizmet yapmayan kişilere bahşiş verilmez.

Türkiye’de bahşiş verilmesi doğru olmayan kişiler kimlerdir?

 
• Kamu görevlileri,Avukatlar, doktorlar, hemşireler, hostesler, postacılar.
• Uçak, gemi ve yat kaptanları.
• Bir yerin sahibi veya yöneticisi olanlar.
• Lokanta, bar ve market işletenler.
• Kapı açıp tutanlar, arabanın kapısını açıp kapatanlar.
• Büyük mağazalarda asansörcüler.
• Opera, bale ve tiyatrolarda yer gösteren teşrifatçılar

Bir hanımın herkesin içinde yapmaması gereken davranışlar nelerdir?

Bir hanım herkesin içinde, açık alanda saç taramamalı, makyaj yapmamalı;
makyajını lavaboda yapmalıdır.