İletişim Sosyolojisi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Toplumların yaşamında bilgi ve iletişim teknolojileri(BİT) ne zaman vazgeçilmez bir konuma yerleşmiştir?

Toplumsal ve ekonomik kökenleri sanayi devrimine uzanan ve 20. yüzyılın ortalarında mikro-elektronik alanında yaşanan çok önemli buluşlarla ivmelenen bu dönüşümler, toplumların yaşamında bilgi ve iletişim teknolojilerini (BİT) vazgeçilmez bir konuma yerleştirirken, insanın iletişim etkinliği de tartışılmaz biçimde çeşitlendi, karmaşıklaştı.

Dijital uçurum nedir?

Dijital uçurum : Genel olarak, varsıllar ile yoksullar, gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler,
beyazlar ile siyahlar, erkekler ile kadınlar, gençler ile yaşlılar, kentliler ile kırsal kesimde yaşayanlar, fiziksel olarak yeterli olanlar ile engelliler, İngilizce konuşanlar ile diğer dilleri konuşanlar arasında, yeni bilgi ve iletişim teknolojilerine ulaşımda ve bu teknolojilerin etkili kullanımında ortaya çıkan farklılıklar ve uçurumlar, dijital uçurum (ya da dijital bölünme) kavramıyla karşılanmaktadır.

Medya-toplum-kültür ilişkisini açıklayabilmenin yolu, iletişim yöntemlerini değişikliğe uğratan ve yaygın olarak kullanılan araçların işleyiş mekanizmalarının çözümlenmesinden geçtiğine inanan kuramcılar kimlerdir?

Harold Innis, Marshall McLuhan, Walter Ong, Joshua Meyrowitz, Neil Postman ya da Manuel Castells gibi isimlere göre, medya-toplumkültür ilişkisini açıklayabilmenin yolu, iletişim yöntemlerini değişikliğe uğratan ve yaygın olarak kullanılan araçların işleyiş mekanizmalarının çözümlenmesinden geçer.

İnsanın bireysel, toplumsal ve kültürel etkinlik alanlarında teknolojiye belirleyici bir rol atfeden yaklaşımın benimsemiş olduğu perspektif nedir?

İnsanın bireysel, toplumsal ve kültürel etkinlik alanlarında teknolojiye belirleyici bir rol atfeden bu yaklaşımın "teknolojik belirlenimci" bir perspektifi benimser.

Televizyonun gerek bir iletişim ortamı, gerekse işleyiş mekanizması açısından yıkıcı bir öze sahip olduğunu ileri süren eleştirmen yazar kimdir?

Postman (2010), televizyonun gerek bir iletişim ortamı, gerekse işleyiş mekanizması açısından yıkıcı bir öze sahip olduğunu ileri sürüyor.

Çağdaş küreselleşme tartışmalarında sıklıkla göndermede bulunulan “küresel köy” kavramını alanyazına kazandıran iletişim uzmanı kimdir?

Çağdaş küreselleşme tartışmalarında sıklıkla göndermede bulunulan “küresel köy” kavramını alanyazına kazandıran Marshall McLuhan'dır.

"Teknolojinin toplumsal şekillenmesi" olarak adlandırılan yaklaşım neyi savunmaktadır?

Teknolojinin toplumsal şekillenmesi (social shaping of technology) olarak adlandırılan bu yaklaşıma göre, herhangi bir teknoloji, onun üretilmesini ve geliştirilmesini sağlayan bir dizi toplumsal, kurumsal, ekonomik ve kültürel seçimden bağımsız düşünülemez.

İnternet’in toplumsal morfolojiyi yeniden yapılandırma gücü üzerine ampirik ve sosyolojik gözlemlerde bulunan sosyal bilimci kimdir?

İnternet’in toplumsal morfolojiyi yeniden yapılandırma gücü üzerine ampirik ve sosyolojik gözlemlerde bulunan sosyal bilimci Castells'dir.

Sosyal sermaye nedir?

Sosyal sermaye Bourdieu’nün ifadesiyle sosyal sermaye, mevcut ya da potansiyel bir takım kaynakların ve olanakların, karşılıklı olarak birbirlerini tanıyan, yakın ilişki halinde olan kişiler arasındaki kurumsallaşmış, dayanıklı ağlara bağlı olarak kümelenmesidir.

Morozov'un siber-ütopyacı ve sibergerçekçi nitelendirmesi nasıldır? Açıklayınız.

Morozov, Net Yanılsaması kitabı üzerine bir söyleşisinde, “İnternet’in sadece özgürleştiren bir doğası olduğuna naif biçimde inanan ve risklerini görmeye direnenleri” siber-ütopyacı olarak nitelendirirken, “İnternet’in karanlık yönünü kavrayabilen ve Batılı şirketlerin sunduğu siber takip ve taciz teknolojilerinin otoriter rejimlere satılmasını eleştirenleri” ise sibergerçekçi olarak nitelendiriyor.

GSM nedir?

Bugün Global System for Mobile Communication (Mobil İletişim için Küresel Sistem) kavramı yerine kullanılan GSM, Groupe Spécial Mobile’in kısaltmasıdır. GSM, Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (European Telecommunications Standards Institute, ETSI) tarafından, analog telefonlardan dijital telefon teknolojisine geçişte standartlaşmayı sağlamak amacıyla üretilen, ortak ölçütlere dayalı bir sistemdir.

Apparatgeist kuramı nedir? Açıklayınız.

Apparatgeist kuramı: Mobil teknolojiler ve toplumsal etkileri üzerine çalışmalarıyla bilinen Katz ve Aakhus, aracın, yalnızca o teknolojinin tasarımını değil, aynı zamanda bu teknolojiyi kullanan, kullanmayan ve karşı olanları da etkileyen evrensel bir ruhu olduğunu ileri sürer.

Mobil iletişim teknolojilerine erişimde ülkeler ve toplumlar arasında ortaya çıkan önemli farklılıklar nelerdir?

Mobil iletişim teknolojilerine erişimde ülkeler ve toplumlar arasında ortaya çıkan önemli farklılıklar da bulunuyor. Bunların nedenleri:

1. Ekonomik etkenler
2. Ülkelerin coğrafi özellikleri
3. Endüstriyel etkenler
4. Ülkelerin gösterdikleri çaba

Teknolojinin, içinde üretildiği, kullanıldığı ve tüketildiği toplumsal, kültürel ve politik bağlam içerisinde irdelenmesi gerektiğini vurgulayan ve televizyona dair kültürel çözümlemeleriyle tanınan kuramcı kimdir?

Teknolojinin, içinde üretildiği, kullanıldığı ve tüketildiği toplumsal, kültürel ve politik bağlam içerisinde irdelenmesi gerektiğini vurgulayan ve televizyona dair kültürel çözümlemeleriyle tanınan kuramcı  Raymond Williams’dır.

Mobil iletişim araçlarına ulaşımdaki farklılıklar arasında yer alan endüstriyel etkenler nelerdir?

Hizmet ücretlendirmesi, CDMA, TDMA, GSM gibi farklı işletim standarları arasında iletişimi sağlayacak teknik olanakların yetersiz olması endüstriyel etkenleri oluşturur.

"Ağlaşmış bireyselcilik" tanımı kime aittir?

Ağlaimış bireyselcilik Barry Wellman’ın (2001) düşüncesidir?

Geniş bant (broadband) nedir?

Geniş bant (broadband): Diğer telekomünikasyon araçlarına ve sinyal türlerine göre frekansların daha geniş bir bant üzerinden taşındığı, bu nedenle aynı sürede daha fazla bilginin/enformasyonun iletilebilmesine olanak tanıyan sistemlerdir.

Mobil telefonların küresel yayılım sürecinde son yıllarda yaşanan gelişmeler nelerdir?

Mobil telefonların küresel yayılım sürecinde son yıllarda yaşanan gelişmeler: 
* Gelişmekte olan ülkeler, mobil telefon aboneliğinde en büyük pazarı oluşturuyor
* Sabit telefon aboneliği mobil telefon aboneliğinin gerisinde kalıyor
* Asya ülkeleri mobil telefon aboneliğinde lider konumda bulunuyor
* Mobil teknolojiler sayesinde küresel bir gençlik kültürü yükseliyor

Castells’in dördüncü dünyası kimlerden oluşur?

Castells’in dördüncü dünyası, teknolojik gelişmelerin büyük kısmına uzak kalmış, küreselleşme sürecinin bir parçası olan bilgi ve iletişim teknolojilerinden haberdar olmayan, dolayısıyla bu teknolojiler yoluyla sürekli etkileşim halinde bulunan küresel toplumun dışına itilmiş bireylerden, gruplardan, toplumlardan oluşur. 

Yoksul hanelerde yapılan gözlemler,de mobil teknolojilerin ve İnternet’in kullanım gerekçeleri nelerdir?

Yoksul hanelerde yapılan uzun erimli gözlemler, mobil teknolojilerin ve İnternet’in günlük yaşamı organize etmek, esnek iş olanakları hakkında bilgi vermek/almak, kendi sosyal ağlarıyla bağlantı kurmak, iletişim maliyetlerini düşürmek, eğitim, eğlence, haber, bilgiye erişmek, dış dünyayla/kamusal alanla iletişim kurmak gibi çeşitli gerekçelerle kullandıklarını gösteriyor (Cangöz vd. 2011; Ergül vd. 2012).