Endüstri Sosyolojisi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Risk Toplumu

1. Soru

Endüstri sonrası toplum kavramı  ilk olarak kim tarafından ileri sürülmüştür?

Cevap

Endüstri sonrası toplum kavramı  ilk olarak sosyolog Daniel Bell tarafından ileri sürülmüştür.


2. Soru

Herbert Spencer toplumu nasıl tanımlamaktadır?

Cevap

Herbert Spencer, toplumu bir organizma hâlinde birbirleriyle ilişkili parçaların oluşturduğu bir sistem olarak kabul etmektedir.


3. Soru

Sosyologlar açısından küreselleşme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Sosyologlar açısından küreselleşme, bireylerin bütün dünyada birbirleriyle kurdukları toplumsal ilişkiler ve birbirlerine bağımlılıklarının artmasına işaret eden süreçler anlamındadır.


4. Soru

Karl Marx toplumu nasıl tanımlamaktadır?

Cevap

Karl Marx, toplumun temelde ekonomik ilişkilerin gelişmesine dayanan belirli yasalarca yönetilen doğaltarihsel bir süreç olduğu
görüşündedir.


5. Soru

Endüstri toplumu nedir?

Cevap

Endüstri toplumu; modernleşme, kentleşme, makineleşme, karmaşık bürokrasi, ikincil toplumsal ilişkiler ve endüstriyel üretim gibi olgularla tanımlanabilmektedir.


6. Soru

Ulrich Beck’e göre  risk toplumunun temel konularını neler oluşturmaktadır?

Cevap

Ulrich Beck’e göre risk toplumunda “ve” felsefesi egemendir. “Ve”nin getirdiği yan yana olma, çokluk, belirsizlik çerçevesinde
dünyanın düzensizliği, kaotik yapılar ve işleyişler, belirsizlik çaresizliği, sınırlar ve sınırsızlık, sınırların ne olduğuna ilişkin yanılsama ve bunun doğurduğu korku; risk toplumunun temel konularını oluşturmaktadır.


7. Soru

Bell, endüstri toplum kavramını kaç boyutta açıklamaktadır?

Cevap

Bell, endüstri toplum kavramını beş boyut açısından açıklamaktadır. Bunlardan ilki, ekonomidir ve mal üretiminden hizmet sektörüne doğru bir değişimin yaşanmasını ifade etmektedir. İkinci boyut, çalışma alanıyla ilgilidir ve Bell; çalışma yaşamında giderek bilim, mühendislik, sağlık ve tıp, eğitim ve benzeri mesleklerde yer alanların yaygınlaşacağına vurgu yapmaktadır. Üçüncü boyut ise toplum için gerekli yeniliklerin sağlanmasında ve politik kararların alınmasında kuramsal bilginin merkezî rol almasıdır. Dördüncü boyut teknolojik gelişmeyi, beşinci ve son boyut da entelektüel teknolojinin yaratılmasını içermektedir.


8. Soru

Risk toplumunu biçimlendiren ve etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap

Risk toplumu üzerinde etkin rol oynayan bazı faktörler söz konusudur. Bu faktörler, bir yandan risk toplumunun biçimlenmesinde rol oynarken öte yandan toplumsal yapıyı etkilemektedir. Bunlardan başlıcaları; küreselleşme, devletin rolündeki değişim, postmodern durum, bilgi teknolojileri ve ekolojik sorunlardır.


9. Soru

Daniel Bell endüstri sonrası toplumu nasıl tanımlamaktadır?

Cevap

Daniel Bell endüstri sonrası toplumu; dinamizmini bilgiden alan, temel sektörün hizmet sektörü olduğu, uzman bireylerden oluşan
bir toplum modeli biçiminde tanımlamaktadır.


10. Soru

Toplum nedir?

Cevap

Toplum; varlığını uzun zaman sürdüren, kendine özgü düzen, değer ve kuralları olan, aralarında etkileşim bulunan ve belli bir yaşam biçimini paylaşan insanlar topluluğudur.


11. Soru

Dünya risk toplumu kavramını ileri süren kişi kimdir?

Cevap

Beck, küreselleşmenin etkisini göz önünde bulundurarak risk toplumu için “dünya risk toplumu” kavramını ileri sürmektedir. Beck’e göre dünya risk toplumunda “yabancı” denen nesne, gelenek dışına atılmakta, kendimiz ile yabancı olan arasındaki sınırlar bulanıklaşmaktadır.


12. Soru

Farklı risk tanımlarının ortak özelliği nedir?

Cevap

Risk tanımlamalarının ortak özelliği, riskin olumsuz sonuçlar doğurmasında kesişmektedir. Hangi yaklaşımı savunduğuna bakılmaksızın pek çok teorisyen, riskli kararların istenmeyen sonuçlar doğurabilecek olasılıklar içerdiğini kabul etmektedir.


13. Soru

Talcott Parsons toplumu nasıl tanımlamaktadır?

Cevap

Talcott Parsons  toplumu, kendisini oluşturan ögeler ile bu ögeler arasındaki ilişkileri içeren bir bütün olarak değerlendirmektedir


14. Soru

Toplumun temel nitelikleri nelerdir?

Cevap

Toplumun temel niteliklerinin başında, göreli de olsa bir sürekliliğe sahip olması gelmektedir.Toplumun bir diğer niteliği de “uyum” dur. Kendi içinde bir denge ve uyum oluşturamayan toplum kalıcı olamamaktadır. Toplum, büyük ölçüde yığınlardan oluşsa da bu yığınları bir arada tutan bağlar (temel çıkarlar, ortak amaçlar, dil, tarih ya da kültür birliği) vardır.


15. Soru

Risk toplumunun yapısal özellikleri nelerdir?

Cevap

Risk toplumunun yapısı ilk olarak “ve” felsefesi bağlamında değerlendirilmektedir. 19. yüzyılda, uzmanlaşma, ayrılma, teklik ve yaşamın hesaplanabilirliği çabalarına dikkat çeken “ya, ya da” felsefesinin yerine 20. yüzyılda yan yana olma, çokluk, belirsizlik, bulanıklık, ilintili yapıların sorgulanması, üçüncü yolu içerme deneyleri, sentez, çift değerlilik gibi özellikleriyle “ve” felsefesi gelmiştir. Risk toplumunun bir başka yapısal özelliği olarak küreselleşme bağlamında riskler, yerelle sınırlandırılmaksızın ulus üstü bir özelliğe bürünmektedir.Üçüncü bir özellik olarak endüstri devrimi ile gerçekleşen modern toplumda, 20. yüzyılda bilim ve teknoloji kurumları ve süreçleri, demokratik denetim dışında kalmıştır. Piyasa eğilimlerine ve güç yapılanmalarına göre yönlenen bilim ve teknoloji, sağladığı kolaylıklar ve ilerlemeler yanında yaşamsal olumsuzluklar ve belirsizlikler taşıyan sonuçlar doğurmuş; böylelikle risk toplumu bilim ve teknolojinin denetlenemezliği ve öngörülemezliği bağlamında belirmiştir.


16. Soru

Steger'e göre küreselleşme nedir?

Cevap

Steger’e göre küreselleşme; dünya ölçeğindeki sosyal nitelikte karşılıklı bağımlılıkları ve mübadeleleri meydana getiren, çoğaltan, yaygınlaştıran ve yoğunlaştıran toplumsal süreçlerin çok boyutlu kümesidir. Steger’in bu tanımı; küreselleşmeye ilişkin ekonomik, politik ve kültürel tüm süreçler açısından katkı verici bir tanımdır.


17. Soru

Zygmunt Bauman'a göre ulus devleti oluşturan 3 temel direk nedir?

Cevap

Zygmunt Bauman ise ulus-devleti üç temel direk üzerinde inşa olmuş, tarihte eşi benzeri olmayan bir kurum olarak görmektedir. Bu temel direkler; ekonomi yönetimi, politik yetke ve kültürel egemenlik biçimindedir.


18. Soru

Endüstri toplumundan farklı özellikler ortaya koyan yeni toplum modelini tanımlamak için hangi kavramlar kullanılmaktadır?

Cevap

Endüstri toplumundan farklı özellikler ortaya koyan yeni toplum modelini tanımlamak için “endüstri sonrası toplum”, “post-endüstriyel toplum”, “enformasyon toplumu”, “bilgi toplumu”, “modernlik sonrası toplum”, “kapitalizm sonrası toplum”, “hizmetler toplumu”, “sanal toplum”, “kişisel hizmet toplumu”, “şebeke toplum” ve “üçüncü dalga toplumu” gibi çok çeşitli kavramlar kullanılmaktadır.


19. Soru

Toplum modellemesine ilişkin sınıflandırmalara örnek olarak neler verilebilir?

Cevap

Toplum modellerine ilişkin çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Tönnies’nin “topluluk” ve “toplum” gruplandırması, Durkheim’ın “mekanik dayanışma” ve “organik dayanışma” ayrımı, Maire’nin “statü” ve “sözleşme”si, Spencer’ın “savaşçı toplum” ve “barışçı toplum” ile Redfield’in “folk toplumu” ve “kent toplumu” ikileştirmesi; toplum yapılarının sınıflandırılmasına örnek oluşturmaktadır.


20. Soru

Risk sözcüğünün kelime anlamı nedir?

Cevap

“Risk” sözcüğünün İngilizceye 17. yüzyılda girdiği düşünülmektedir. Anthony Giddens’a göre, bir olasılıkla, tehlikeye girmek ya da kayalıklara doğru gitmek anlamındaki bir denizcilik teriminden gelmektedir. Aynı zamanda, risk sözcüğünün ilk kez İtalyancada “risco” ya da “risicare” olarak kullanıldığı da ileri sürülmektedir. Eski İtalyancada bu sözcük, “cesaret etmek” anlamında kullanılmıştır. Türkçede ise risk; riziko şeklinde karşılık bulmakta ve riziko, zarara uğrama tehlikesi olarak tanımlanmaktadır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi