Aile Sosyolojisi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yaşlanma ile ilgili yapısal işlevci teoriden türetilmiş teoriler nelerdir?

Yaşlanmayla ilgili çözülme ve aktivite teorisi, devamlılık teorisi, rol teorisi ve modernleşme teorisi gibi teoriler yapısal işlevselci öncüllerinden türetilmişlerdir.

Sosyolojik yaşlanma ne demektir?

Sosyolojik yaşlanma, bireyin statü ve rol kayıpları çerçevesinde, içinde bulunduğu toplumun yaşa ilişkin olarak geliştirdiği normlar ve değerler bağlamındaki yargılarıdır, değerlendirmeleridir.

Fizyolojik bir değişmenin yaşlanma olarak adlandırılması için hangi özelliklerin oluşması gereklidir?

Fizyolojik bir değişme yaşlanma olması için şu özelliklere sahip olmalıdır; (i) evrensellik (bir evrenin tamamının başına gelmelidir); (ii) içsellik (içsel süreçlerin sonucu olmalı, yaşam tarzı ve çevresel faktörleri yansıtmamalıdır); (iii) ilerleyicilik (kümülatif etkili ve akut değil ilerleyicidir); (iv) zararlılık (zararlıdır, organizmanın içinde değil üzerinde, çevresine uyum sağlama yeteneği bakımından etkilidir) (Victor, 2005: 2-3).

Yaşlanma teorilerinden işlevselciliğe getirilen eleştirel nelerdir?

İşlevselciliğe getirilen eleştiriler, denge ve statükonun korunması noktalarında yoğunlaşır. Eleştirilere rağmen bu yaklaşım Yaşlanma Sosyolojisi ve Sosyal Gerontoloji için önemlidir, çünkü yaşlılığa kişisel ve toplumsal uyumu, toplumsal rollerdeki değişikliği açıklamada faydalıdır. Gerontolojiyi etkilemiş başlıca işlevselci teoriler aşağıdadır (Victor, 2005: 17).

Yaşlanmayla başa çıkmada en etkili teori hangisidir?

Devamlılık/süreklilik teorisi, yaşlanmayla başa çıkmada diğer teorilere oranla daha elverişlidir.

Toplumsal rol teorisinin ana hareket noktası nedir?

Toplumsal rol teorisi belirli kural, düzenleme ve rollerin var olduğu ön kabulünden hareket eder ve yaşlandıkça bireylerin rollerinin sayısında bir değişme yaşanır.

Yaş tabakalaşması teorisinin ana odağı nedir?

Yaş tabakalaşması teorisi de yaşlı bireyin değil, grupların adaptasyonunu ele alır. Toplumsal uyuma odaklanır fakat yaş bazlı gruplardan hareket eder.

Makro ölçekli teoriler ile mikro ölçekli teorilerin temel farkı nedir?

Makro ölçekli teorilerin aksine, mikro ölçekli teoriler bireyi merkeze alır.

Yaşam döngüsü perpektifine göre yaşlılık nasıl açıklanır?

Yaşam döngüsü perspektifinden birini yaşlı (ya da genç) olarak tanımlamak onları belirli rolleri bekleyen fırsatlar veren ve kısıtlamalar getiren bir toplumsal atmosfere konumlandırmak anlamına gelir.

Ekonomik yaklaşım yaşlanmayı nasıl açıklanmaktadır?

Ekonomik yaklaşım bireyin yaşlanması ile birlikte meydan gelen ekonomik gelir düzeyindeki kayıplardır. Özellikle emeklilik döneminin başlaması ile birlikte bireyin maaşı/aylığı azalmakta bu bağlamda toplumsal statüsü düşmektedir. Dolayısıyla gelirin azalması yoksulluğu tetiklemekte hem sosyal hem de ekonomik olarak kayıpları beraberinde getirmektedir.

Politik ekonomik yaklaşım yaşlılığı nasıl tanımlar?

Politik ekonomik yaklaşım yaşlılığı kronoloji ya da biyoloji ile değil yaşlı insanlar arasındaki ilişkilerle ve genelde üretim araçları ve özelde de sosyal siyasa/politika ile tanımlar (Victor, 2005: 27).

Yaş ayrımcılığı ne demektir?

Yaş ayrımcılığı kavramı kez ABD’de Ulusal Yaşlılık Enstitüsü Başkanı Robert Butler yaşlı bireylere karşı önyargıları ifade etmek için kullanmıştır. Yaşlının hasta, cinsiyetsiz, çirkin, güçsüz, depresif olduğu yönündeki önyargıları oluşturmaktadır. Bu önyargı yaşlı bireyin kimlik bakımından ötekileştirilmesine de yol açmaktadır. Önyargılar, sosyal pratikler aracılığı ile bireyler tarafından hem öğrenilmekte hem de yeniden üretilmektedir.

Çözülme teorisi ne demektir?

Çözülme teorisi yaşamdan geri çekilme anlamına da gelmektedir (Görgün-Baran, 2004: 48).Yaşlanma çalışmalarında makro ve mikro teorileri birleştirir. Yaşlanmayı net bir şekilde ilk kez ele alan sosyal teoridir.

Yaşlılık ne demektir?

Akademik ve popüler kullanımda, hayatın ileriki safhalarını yaşayan insanlar ‘yaşlı insan’, ‘ihtiyar’ olarak tanımlanır. Ancak, yaşlılığın ne olduğu ve ne zaman başladığı problematiktir. Söz konusu grup homojen olmadığından 65 ila 105 arası ortalama 40 yıllık bir süreci kapsadığı ileri sürülmektedir (Victor, 2005: 5).

Yaşlanmayan benlik ne demektir?

Bazen bireylerin yaşlılığı kabullenmeme durumu ile karşılaşılmaktadır. Bu duruma yaşlanmayan benlik (the ageless self) adı verilmektedir.

Aktivite teorisinin temel varsayımları nelerdir?

Aktivite teorisinin temel iki varsayımı söz konusudur. Birincisi, manevi tatmin ve
yaşamdan elde edilen tatminle toplumsal uyum ve toplumsal ağlara dâhil olmak arasında olumlu bir ilişki vardır; daha çok faaliyette bulunanlar ve uyum sağlayanlar daha çok tatmin olur. İkincisi, rol kaybı tatminle ilgilidir ve yerlerine yenileri konmalıdır. Bu varsayımların ampirik kanıtları muğlaktır (Victor, 2005: 21).

Modernleşme teorinin ana tezi nedir?

Modernleşme teorisinin başlıca tezi, toplumlar kırsaldan kentsele dönüştükçe yaşlı insanların konumu gerilemekte ve kötüleşmektedir.

Çatışma teorisinin ana vurgusu nedir?

Neo-Marksist ve neo-Weberyen sosyolojik bakış açılarından yaşlanma için türetilen çatışma teorisi, uyumsuzluk ve çatışmaya vurgu yapar.

Biyolojik açıdan yaşlanma ne demektir?

Yaşlanma, biyolojik açıdan organizmanın gelişiminde, uyum sağlama
kapasitesinde azalmaya ve sonunda ölüme neden olan istem dışı bir safha olarak kabul edilir (Victor, 2005:2).

Sembolik etkileşimci yaklaşım yaşlanmayı nasıl görür?

Sembolik etkileşimci yaklaşım, yaşlanmayı yapısal ve normatif bağlama ve bireysel kapasite ve kabullere duyarlı dinamik bir süreç olarak görür.