Aile Sosyolojisi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kişinin çevresiyle ilk teması doğumla katılmış olduğu aile grubu içinde başlar. Çocukla aile üyeleri arasında başlayan bu etkileşim sürecine ne denir?

Kişinin çevresiyle ilk teması doğumla katılmış olduğu aile grubu içinde başlar. Çocukla aile üyeleri arasında başlayan bu etkileşim sürecine "toplumsallaşma" denir.

Toplumsallaşma ile kişinin içgüdüleri toplumdaki hakim değer yargıları ve davranış kalıpları içine yerleştirilir. 

Eşlerin çocuk sahibi olmaları aile kavramı açısından nasıl bir anlam taşımaktadır?

Aile, “Ana baba çocuklar ve tarafların kan akrabalarından oluşan (aile biçiminin gereğine göre) ekonomik ve toplumsal bir birliktir.” Bu birlik, eşlerin açıkça belirttikleri amaçlarını gerçekleştirmek üzere bir araya gelmelerinden oluşmaktadır. Eşlerin çocuk sahibi olmalarıyla daha kapsamlı bir anlam taşıyan aile, aynı zamanda çocukları topluma hazırlayan küçük bir topluluk modelidir.

Toplumsal düzeyde meydana gelen değişmeler aile kurumunu nasıl etkilemiştir?

Toplumsal düzeyde meydana gelen değişmeler aileyi iki ayrı yönde etkilemiştir. Birincisi aile dışında yeni bir takım sosyal kurumların meydana gelmesi ve ailenin görevlerini yüklenmesi nedeniyle görevlerin farklılaşması, ikincisi de toplumsal sorunların ailenin iç dinamiğini etkileyerek aile içi sorunlara yol açmasıdır.

Her aile tipinde görülen yaygın özellikler nelerdir?

Ailenin evrenselliği, devamlılığı ve sosyal yapıda çekirdek özellik taşımasının yanında, aile üyelerinin sorumlulukları, üyeler arası ilişkilerin duygusal bir temele dayanıyor olması, şekillendirme özelliği ve kurallarla çevrili olması gibi hususlar her aile tipinde görülen yaygın özelliklerdir.

Özellikle hangi değişimler aile üzerinde önemli değişimlere sebep olmaktadır?

Özellikle kırsal alandan kentlere göç eden, tarımsal yapıdan kopan kadının iş-güç biçimlerinde ve emeğinin değerlendirilme sürecinde ortaya çıkan değişiklikler aile içi ilişkileri yakından etkilemektedir.

Günümüzde aile kendisini etkileyebilecek hangi iki temel sorun ile karşı karşıyadır?

Bugün aile kendisini etkileyebilecek iki temel sorun ile karşı karşıyadır. Birincisi toplumsal değişmelere paralel olarak çıkan toplumsal dinamizmin aileye olan etkisidir. İkincisi ise doğrudan ailenin iç mekanizmasında ortaya çıkan aksaklıklardır.

Toplumsal dinamizmin etkisi ailede neye yöneliktir?

Toplumsal dinamizmin etkisi ailenin yapısına değil, görevlerine yöneliktir. 

Türkiye’de varolan aile tipleri genel olarak kaç gruba ayrılmaktadır?

Türkiye’de varolan aile tipleri hanehalkı ölçüt olarak ele alınıp incelendiğinde büyük ve küçük olmak üzere iki ana grup ayırt edilebilir.

"Kırsal alanda yaşayan, tarımla geçimini sağlayan, akrabalık bağları kuvvetli, aile adının önem ifade ettiği, erkeklerin karar almada ön planda olduğu, yaşlı erkeğin ya da erkeklerin aile sorumluluğunu üstlendiği, geleneklere bağlı bir aile tipi" hangisidir?

Kırsal alanda yaşayan, tarımla geçimini sağlayan, akrabalık bağları kuvvetli, aile adının önem ifade ettiği, erkeklerin karar almada ön planda olduğu, yaşlı erkeğin ya da erkeklerin aile sorumluluğunu üstlendiği, geleneklere bağlı bir aile tipi, "büyük ailedir". 

(Büyük Aile” için geleneksel aile, geniş aile, eski aile, köy (kır) ailesi ifadeleri de kullanılmaktadır)

Küçük aile nasıl tanımlanmaktadır?

Küçük aile; kentsel alanda yaşayan, hanehalkı sayısı sınırlı sanayi, ticaret ya da hizmet sektöründe çalışan, akrabalık bağlarının görece önemini yitirdiği, karar alma mekanizmasının aile üyeleri arasında paylaşıldığı geleneksel yaşam tarzından uzaklaşılan bir aile tipidir.

(“Küçük Aile” için çekirdek aile, kent ailesi, modern/çağdaş aile, modern demokratik aile, dar aile ifadeleri de kullanılmaktadır).

"Geçiş ailesi" nasıl tanımlanmaktadır?

Türkiye’de aile tipleştirmelerinde gerek kasaba (Kıray,1964) gerekse gecekondu ailesi (Yasa,1966) geçiş ailesi olarak kavramlaştırılmaktadır.

‘Gecekondu ailesi’ nasıl tanımlanmaktadır?

Kırsal-kentsel etkileşim sonucu ortaya çıkan büyük kentlerin fiziksel ve sosyal koşulları yeterli olmayan yerleşim birimlerinde kendine özgü bir yaşam biçimi geliştirmiş aileler ‘gecekondu ailesi’ olarak tanımlanmaktadır.

Ailenin demokratikleşme ile olan ilişkisi nedir?

Aile bir toplumsallaşma aracı olarak demokratikleşmeye katkı yapar. Ailenin demokratikleşmesi toplumun demokratikleşmesi demektir.

Öte yandan eğitim sistemine demokratikleşme yansıtıldığı ölçüde ailenin demokratikleşmesi de kendiliğinden gerçekleşecek ve ‘demokratikleşme bilincinin’ yerleşmesine katkı verecektir.

"Berder ailesi" nedir?

Evlenebilecek yaşlarda hem kız hem de oğlu bulunan iki ailenin karşılıklı olarak kız ve oğullarını evlendirmeleriyle kurulan aile şekline "berder ailesi" denilmektedir.

Hanehalkı sayısı ve ortalama hanehalkı büyüklüğü Türkiye genelindeki dağılımda yıllara göre nasıl bir değişim göstermektedir?

Hanehalkı sayısı ve ortalama hanehalkı büyüklüğü Türkiye genelindeki dağılımda yıllara göre hanehalkı sayısı artmakta ancak hanehalkı büyüklüğü giderek azalmaktadır. Bu da çekirdek ailenin arttığını hanehalkı sayısında da düşüşün olduğunu göstermektedir.

Türkiye genelinde yaşam koşulları bakımında kır/kent farklılığının hala çok yüksek oluşunda önemli bir toplumsal etmen nedir?

Türkiye genelinde yaşam koşulları bakımında kır/kent farklılığının hala çok yüksek oluşunun göçün temel nedenlerinden biri oldu¤unu unutmamak gerekir. Bunun bir göstergesi de hanehalkının sahip oldu¤u tüketim mallarıdır.

Türkiye’de ailelerin medeni durumuna bakıldığında evlenme ve boşanma oranlarında nasıl bir  değişim gözlenmektedir?

Türkiye’de ailelerin medeni durumuna bakıldığında nüfusun % 61’inin evli nüfustan oluştuğu görülmektedir. Giderek azalma eğilimi gösteren evlenme oranına karşılık bekar nüfus oranı ise % 34’tür. Boşanmış nüfus oranı, 2000’de % 1.6’dır ve giderek artmaktadır.

TÜİK’in 2010 verilerine göre Türkiye’de 15 ve üzeri yaş grubunun işsiz oranı nedir?

TÜİK’in 2010 verilerine göre Türkiye’de 15 ve üzeri yaş grubunun işsiz oranı % 11.9'dur.

Türkiye’deki ailelerin eğitim durumuna bakıldığında ise ailelerin 1935’ten bu yana eğitime verdikleri önem nasıl bir seyir göstermektedir?

Türkiye’deki ailelerin eğitim durumuna bakıldığında ise ailelerin 1935’ten bu yana eğitime verdikleri önemin giderek arttığı gözlenmektedir.

Türk kadınının tarihsel açıdan üç önemli dönem geçirdiği gözlenmektedir.

Bu dönemler nelerdir?

Türk kadının tarihsel aç›dan üç önemli dönem geçirdiği gözlenmektedir.

1- İslamiyet’in kabulünden önceki dönem

2- İslamiyet’in kabulünden sonraki dönem

a- Tanzimat’a kadar olan Osmanlı dönemi b- Tanzimat dönemi c- Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet dönemi