Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Pratik, Kültür, Sermaye, Habitus Ve Alan Teorileriyle Pierre Bourdieu Sosyolojisi

1. Soru

Bourdieu sosyolojisi hangi kavramları inceler?

Cevap

Bourdieu sosyolojisi;
• Birbirine zıt görünen birçok kavram ve kuramı
bir araya getirme çabasını içerir.
• Var olan tüm ikiliklere eleştiri getiren Bourdieu,
her kavram ve kuramın, incelenen olgu ve olaya
göre açıklayıcılığının değişebileceğini,
• Hiçbir kavram ve kuramın dışlanamayacağını,
• Hiçbirinin de genel geçer kabul edilemeyeceğini
ısrarla vurgular.


2. Soru

Bourdieu hangi yaklaşımları eleştirir?

Cevap

Salt yapıya veya salt bireye vurgu yapan
yaklaşımları eleştiren Bourdieu epistemolojik konumunu
yapısalcı inşacılık ya da inşacı yapısalcılık olarak belirler.


3. Soru

Bourdieu sosyolojisi nasıl açıklanır?

Cevap

Bourdieu sosyolojisi:
• Toplumsal aktörlerin sürekli olarak rasyonel ve
ekonomik çıkarlara göre hareket ettiklerini
savunan,
• Rasyonel eylem kuramına karşı aktörlerin içkin
bir pratik mantığa, sezgiye ve de bedensel
yatkınlığa göre hareket ettiklerini savunan,
• Toplumsal dünyada beden ile pratiklerin
mantığına önem veren bir sosyoloji olarak
bilinmektedir.


4. Soru

Bourdieu’ya göre düşünüşsellik nedir?

Cevap

Kendilerini daima her türlü toplumsal
belirlenimden muaf sayan entelektüellerin kendileri
hakkındaki “karizmatik temsillerini sorgular.
5. Bourdieu’nun düşünümsel sosyolojisinin en önemli
özelliği nedir?
Bourdieu’nun düşünümsel sosyolojisinin en önemli
özellikleri:
• Yapı ve birey arasındaki diyalektik sürece
odaklanması
• Bu odaklanma sürecinde araştırmacının kendisine
de incelenen olayın/olgunun bir parçasıymış gibi
bakmasını öğütlemesidir.


5. Soru

Bourdieu sosyolojisinin düşünümsel temelini
araştırmacı nasıl uygulamalıdır?

Cevap

Araştırmacı:
• Kendisine incelenen olayın/olgunun bir
parçasıymış gibi bakmalı
• Düşünümsel yöntem aracılığıyla araştırmacı
kendisinin de hangi noktadan olaya yaklaştığını
kendi tarihsel, kültürel ve toplumsal arka planını
hesaba katarak rahatlıkla görebilecek
• Bu geri dönüşlü süreçte araştırmacı nesnelliğini
bozabilecek
• Kendi konumundan ve nesnelliğini bozabilecek
• Kendi konumundan ve yargılarından
kaynaklanabilecek etkilerin bilincinde olacaktır.


6. Soru

Bourdieu’nün oyun örneği nasıl açıklanır?

Cevap

Buna göre:
• Oyunun oynandığı yer alandır
• Oyuncular oyuna dahil olmak için o oyundan
elde edilebilecek bazı çıkarlara sahip
olmalıdırlar.
• Bu çıkarları illusio kavramı karşılar.
• Oyunun oynanmaya değer bulunması ve
kuralların sorgulanmaması şeklinde karşımıza
çıkar.


7. Soru

Bourdieu’ya göre Oyuna dâhil olmak nasıl sağlanır?

Cevap

Oynanmaya değer bulmak demektir. Oyuna dâhil
olarak bu değer sorgulanmadan alanın yerleşik düzeni
tanınmış ve benimsenmiş olur.


8. Soru

Bourdieu’ya göre kaç sermaye tipi vardır?

Cevap

Bourdieu’ya göre üç sermaye tipi vardır:
• Ekonomik,
• Kültürel,
• Toplumsal


9. Soru

Bourdieu‘ya göre alan nedir?

Cevap

Alan, kendi belirlenimlerini içine girenlere
dayatan bir güç alanıdır. Örneğin bilim insanı olmak
isteyen birisi o alandaki bilimsel sermayeyi edinmek ve o
bilimsel çevrenin habitusunu kendisi için çıkış noktası
kabul etmek zorundadır, yani bu alanın kurallarına bağlı
kalmak zorundadır.


10. Soru

Bourdieu‘ya göre alanın sınırları nasıl çizilir?

Cevap

Bourdieu bu soruya net bir cevap veremeyeceğini belirtir. Çünkü ona göre her alanda sınır, o alanın kendi
mantığına göre belirlenir. Bu sınırlar genelde başkalarını
dışlama üzerine kurulur ve yazılı belgeler ya da yasalarla
belirlenmemiş soyut bir aidiyet tanımı dayatırlar.


11. Soru

Numerus Clausus nedir?

Cevap

Bir grup insanın bir görevde ya da bir meslekte
yer almalarının belli bir sayıyla sınırlanmasıdır.


12. Soru

Bourdieu’ya göre alanın oluşum evreleri nelerdir?

Cevap

Bourdieu’ya göre alanın oluşum evreleri:
• Özerkliğin kazanılması
• İkici yapının ortaya çıkması
• Simgesel sermayenin oluşması


13. Soru

Bourdieu‘ya göre alanı incelerken nelere dikkat
edilmelidir?

Cevap

Bourdieu’ya göre alanı incelerken:
• Alanın konumunun iktidar alanına göre
çözümlenmesi
• İlgili alanın iktidar alanıyla olan ilişkisi ve onun
karşısındaki konumu mutlaka hesaba katılmalıdır.
• Eyleyicilerin habituslarının çözümlenmesi
gerekliliğidir.


14. Soru

Bourdieu’ya göre bireyin konumu nasıl tanımlanır?

Cevap

Birey başlı başına sosyal bilimin nesnesi değildir.
Kuşkusuz birey edilgen ve var olmayan bir yanılsama da
değildir, çünkü alanda eyleyici konumundadır.


15. Soru

Weber’e göre meşru iktidar uygulama nasıldır?

Cevap

Weber’e göre hukuk kurallarına uygun bir “meşru
iktidar uygulama” pratiği modern devletin temel
özelliklerinden birisidir.


16. Soru

Bourdieu’ya göre şiddet nasıl tanımlanır?

Cevap

Simgesel şiddet kısaca “insanların silah gücünden
değil, aksine (yanlış)-anlamanın gücünden zarar görmeleri
veya engellenmeleri” yani “şiddetin görünmez ve kibar bir
formu” olarak tanımlanabilir


17. Soru

Habitus nedir?

Cevap

Habitus ise hem bireyi şekillendiren hem de
bireyin eylemleri (pratikleri) tarafından şekillendirilen
karşılıklılık durumudur.


18. Soru

Kişi habitus’u nasıl yeniden

Cevap

Kişi daha önce herkesin yaptığı birçok şeyi
yeniden yaparak habitusu da yeniden üretmiş olur. Başka
bir deyişle habitus; eylemi yapan kişinin çok da
hesaplamadan yaptığı ve özünde toplum tarafından kabul
görmek için pratiğe döktüğü bir gerçekliktir.


19. Soru

Pierre Bourdieu’nun çalışmalarında habitus nasıl
tanımlanır

Cevap

Habitus:
• “Toplumsal yapılar ile toplumsal pratik
arasındaki bağı oluşturduğunu düşündüğü,
• Bir dizi edinilmiş düşünce, davranış ve beğeni
kalıpları için kullanılan bir kavramdır.
• Habitus kavramı, yapısal eşitsizliğe kültürel
açıdan yaklaşmayı sağlayabilecek bir temel
sunmakta
• Eylemlilik üzerine odaklanmaya olanak
tanımaktadır.


20. Soru

Habitus çözümleri nasıl sunar?

Cevap

Habitus;
• Bireyin zorunluluklar sonucu vardığı
çıkmazlardan kurtulmasına,
• Bireyin sosyal yapıdaki yerini-hiyerarşideki
yerleri,
• Cinsiyetleri, yaş sıralaması açısından
• Ailedeki konumları göz önünde bulundurarak
çözümler sunan bir ilkedir.


21. Soru

Alan ve habitus arasındaki bağıntıyı açıklayınız

Cevap

• Alan, varlığını sürdürmek için habitusu
şekillendirir.
• Çünkü bir alan, yeniden üretimini sağlayacak
eyleyicilere ihtiyaç duyar
• Eyleyiciler habitusun varlığı sayesinde etkin
olurlar.
• Habitus yeniden üretimi sağlayarak alanın var
olmasında etken rol oynar.


22. Soru

Habitus ve alan arasındaki iki yönlü ilişki nasıl analiz
edilebilir?

Cevap

Yapılaşmış bir uzay olarak “alan” habitusu
yapılandırma eğilimindeyken, habitus da alana ilişkin
algıyı yapılandırma eğilimindedir.


23. Soru

Bourdieu, çalışmalarında neye odaklanır?

Cevap

Bourdieu, çalışmalarında toplumsal hiyerarşileri
ve egemen yapıları yeniden üreten mekanizmaları ve
bununla ilişkili toplumsal mücadeleleri analiz etmeye
çalışır ve bu noktada ekonomik faktörlere öncelik veren
Marksist analizi eleştirir.


24. Soru

Bourdieu sermaye tiplerini nasıl tanımlar?

Cevap

Bourdieu sermaye tiplerini:
• Ekonomik,
• Toplumsal (ya da sosyal),
• Kültürel ve
• Simgesel sermaye olarak tanımlar.


25. Soru

Ekonomik sermaye nedir?

Cevap

Ekonomik sermaye, salt ekonomik kaynakların
elde bulundurulması anlamına gelir. Marx’tan alıntıladığı
bu sermaye türü gelir ve mülkiyet sahipliğini ifade
etmekle birlikte aynı zamanda ekonomik olanın diğer
pratiklerle ilişkisi bağlamında anlaşılması üzerine
kuruludur.


26. Soru

Bourdieu’ye göre Ekonomik sermaye nedir?

Cevap

Bourdieu’de ekonomik olan, ekonomik
olmayandan bağımsız ve kopuk bir sermaye türü değildir.


27. Soru

Bourdieu’nün ekonomik sermaye kavramı ile Marks’ın
sermaye sınıfı arasındaki fark nedir?

Cevap


• Bourdieu’nun ekonomik sermaye kavramı,
bireyin sahip olduğu gelir-mal-mülk ilişkisini
tanımlarken
• Marks’ın sermaye sınıfı ekonomik açıdan üretim
araçlarını elinde bulunduranları ifade etmektedir.
• Marx’taki sermaye sınıfının sınırları ve ölçütü
kesindir.
• Üst sınıfa tekabül eden bir burjuva sınıfı
betimlemesidir.
• Bourdieu’da ise sınıfı açıklamak için ekonomik
sermaye yalnız başına yeterli değildir.


28. Soru

Toplumsal ya da sosyal sermaye nedir?

Cevap

Toplumsal ya da sosyal sermaye ise bir
eyleyicinin içinde bulunduğu alanda sahip olduğu ilişkiler
ağına gönderme yapar.


29. Soru

Toplumsal ya da sosyal sermayenin içeriğini neler
oluşturur?

Cevap

Eyleyicinin diğerleriyle olan bağlantıları,
• Grup üyelikleri,
• Bu ilişkilerin getirdiği eyleyicinin üstündeki veya
ona yönelik yükümlülükler,
• Ayrıcalıklar ve itimat gibi olgular bu sermayenin
içeriğini oluşturur.


30. Soru

Kültürel sermaye nedir?

Cevap

Kültürel sermaye bir alanda gücü elinde
bulunduranların eğitim yoluyla ailelere ve dolayısıyla
bireylere aşıladığı yapıdır.


31. Soru

Kültürel sermaye nasıl nesilden nesile aktarılır?

Cevap

İlerleyen süreçte aileler kendi büyüklerinden
öğrendiklerini çocuklarına aktarıp, kendi geçtikleri eğitim
sürecine çocuklarını da dahil ederek bu sistemin yeniden
üretilmesini ve kültürel sermayenin (ya da başka bir
deyişle kültürün) nesilden nesile aktarılmasını sağlarlar.


32. Soru

Crossley’e göre Kültürel sermaye nedir?

Cevap

Kültürel sermaye, eğitimsel nitelikten, uyumlu
tavır ve tarzlardan veya ilgi çeken ürün ve varlıklara
hükmedilmesinden anlaşılabilen bir formdur


33. Soru

Simgesel sermaye nedir?

Cevap

Simgesel sermaye kısaca tüm sermaye türlerini
çeşitli oranlarda içinde barındıran ve bu şekilde belli bir
alanda söz sahibi olabilmek için geçerli hale gelen
sermaye türüdür. Gösterge değeri olan soyut bir durumdu


34. Soru

Simgesel sermayenin örnekleri nelerdir?

Cevap

Eğitimin sonucunda alınan diplomalar simgesel
sermaye özelliği taşır. Antika eserlere sahiplik,
koleksiyonculuk vs. gibi durumlar simgesel sermayeye
ilişkin örneklerdir.


35. Soru

Sermaye türleri arasındaki farklılıklar nelerdir?

Cevap

• Ekonomik sermaye (mal ve hizmet ürünlerini
kullanabilen araçsal nesneler ve para) gibi değerli
mal ve mülkiyeti;
• Toplumsal sermaye grup ilişkilerini,
• Sosyal ilişki ağları ve pozisyonlarını,
• Kültürel sermaye kişiler arası informal becerileri,
• Alışkanlıkları,
• Tarzları,
• Dili kullanma biçimini,
• Eğitimsel başarıları,
• Zevk ve beğenileri,
• Yaşam tarzını
• Simgesel sermaye ise diğer üç sermaye türünün
düzenlemelerini ve değişken seviyedeki yasalmeşru
durumlarının kullanımlarını içerir.


36. Soru

Sermaye türlerinin dağılımı neyi belirler?

Cevap

Bu dört sermaye türünün dağılımı, sosyal sistemin
objektif sınıf yapısını belirler


37. Soru

Ekonomik kazanımlar ile kültürel sermayenin ilişkisi
nasıldır?

Cevap

Ekonomik kazanımlar kimliği oluşturan unsurları
güçlenecek ve kültürel sermayenin sürekliliğini
sağlayacaktır.


38. Soru

Bourdieu’ye göre eğitim nedir?

Cevap

Bourdieu’ye göre eğitim, sistemin egemen sınıf
lehine devamının sağlanması yolunda önemli bir etkendir.


39. Soru

Kültürel sermaye hangi hallerde var olur?

Cevap

• Bedenselleşmiş (örneğin çocukluktan bu yana
öğrenilmiş dil ve yazma alışkanlıkları ile bedenin
kullanım tarzı) olarak,
• Nesneleşmiş (örneğin kitap, resim, sanat ve bilim
eseri gibi özel kültürel hüner gerektiren nesneler)
olarak
• Kurumsallaşmış (örneğin eğitim kurumu
aracılığıyla yaratılan eşitsizlik ve hiyerarşi)
olarak.


40. Soru

Bourdieu çalışmalarında farklı sınıflardaki çocukların
eğitim eşitliklerini nasıl değerlendirir?

Cevap

Orta sınıf ailelerin çocuklarını okulda başarılı
olmak için gerekli olan dilsel ve kültürel becerilerden
oluşan kültürel bir sermaye ile donattıklarını belirtir.


41. Soru

Bourdieu çalışmalarında işçi sınıfındaki çocukların
eğitim eşitliklerini nasıl değerlendirir?

Cevap

İşçi sınıfı kökenli çocukların ise bu becerileri
okulda öğrenemediklerini, bu nedenle de “tarafsız gibi
görünen okullardakideğerlendirmelerin, sosyo-kültürel
becerileri, doğal yeteneğe bağlı eşitsizliklerin sonucuymuş
gibi gösteren statü kazanma hiyerarşilerine dönüştürerek
aslında ekonomik eşitsizliği meşrulaştırdığını savunur.


42. Soru

Bourdieu’ya göre, orta sınıf mensupları çocuklarına
kültürel sermayeyi nasıl aktarırlar?

Cevap

Bourdieu’ya göre, orta sınıf mensupları
çocuklarına aktardıkları kültürel sermaye ile içinde
bulundukları konumu (ve dolayısıyla sistemi) yeniden
üretirler.


43. Soru

Bireyler başarıya nasıl ulaşır?

Cevap

• Bireyler başarıya ulaşmak için bazı kaynaklara
ihtiyaç duyarlar
• Bu kaynaklar o alanda hakim olan simgesel
sermayeye denk düşer.
• Bir alanda mevcut olan simgesel sermaye hakim
sınıf tarafından belirlendiği için simgesel
sermayeye sahip olabilmek adına atılan her adım
hakim sınıfın pratiklerinin de taklit edilmesini
gerektirir
• Bu yolla sistem (özelde de eğitim sistemi) hakim
sınıfın lehine yeniden üretilir.


44. Soru

Eğitimin rolü nasıldır?

Cevap

• Aile içi eğitim aracılığıyla ailenin varılan
sistemden edinmiş olduğu habitus bireye ulaşır,
• Birey okul deneyimlerinin de temelini oluşturan
bu habitusla eğitim hayatını tamamlar.
• Ailesinden edindiği habitus ile eğitim sayesinde
öğrendiği bilgiler bireyin okul sonrası
deneyimlerini yönlendirir.
• Hayata atılan birey için çocuğuna aktaracağı bu
habitus, büyük ölçüde ailesi ve eğitim kurumu
aracılığıyla edindiği deneyimlerden oluşur


45. Soru

İyi eğitim almayan bireyler nasıl gelişir?

Cevap

İyi eğitim alamayan veya hiç eğitim görememiş
olan bireyler hakim sınıf pratiklerine ve genel geçer
simgesel sermayeye sahip olamayacağı için ekonomik
anlamda da her zaman ikincil konumda kalacaklardır.


46. Soru

Bir alandaki dinamizmin temelini ne oluşturur?

Cevap

O alanda hâkim olan özgül sermayeye (ya da
konumlara) sahip olma mücadelesi oluşturur.


47. Soru

Simgesel şiddetin özellikleri nelerdir?

Cevap

 Simgesel şiddet:
• Egemenlik ve boyun eğme ilişkilerinin sevgi
ilişkilerine,
• İktidarın karizmaya ya da duygusal bir hoşnutluk
yaratabilecek bir cazibeye gönüllü bir sömürü
ilişkisine dönüşmesidir.


49. Soru

Bourdieu toplumsal, sınıflar ar arasındaki çatışmayı
nasıl açıklar?

Cevap

Bourdieu toplumsal, sınıflar ar arasındaki
çatışmayı açıklayabilmek için farklı alanlar belirler. Bu
alanlar mevkiler arası ilişkilerden oluşur ve güce göre
şekillenirler.


50. Soru

Sermayeler nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Sermayeler ekonomik, toplumsal, kültürel (ve
ilerleyen aşamada simgesel) olmak üzere dört farklı
başlıkta ele alınırlar.


51. Soru

 Sermaye tiplerini açıklayınız.

Cevap

• Ekonomik sermaye, ekonomik kaynaklar
anlamına gelir.
• Toplumsal sermaye, toplum içerisindeki ilişkiler
bütününü yansıtır.
• Kültürel sermaye ise eğitim yoluyla öğrenilmiş
tüm kabulleri, davranış kalıplarını, kısacası
toplumun özünü içerir.
• Simgesel sermaye; içerisinde her sermaye
türünün izlerinin görülebileceği, sahip olunan
simgesel değerler bütünüdür.


52. Soru

 Bourdieu kavramsal çerçeveyi nasıl açıklar?

Cevap

Bourdieu salt yapıyı ve salt bireyi (ya da
eyleyiciyi) ele alan ve bu yolla her iki etkenden birisini
edilgen konuma yerleştiren makro ve mikro kuramlardan
önemli bir kopuş sergiler.


53. Soru

Bourdieu sosyologları nasıl tanımlar?

Cevap

Sosyologlar görülmesi istenmeyen gerçeklere
dikkat çeken aktivistlerdir ve bunu yapabilmenin yolu da
incelenen olgu veya nesnenin içinde bulunduğu tarihsel,
kültürel, ekonomik ve toplumsal tüm düzeylerde ele
alınmasından geçmektedir.


54. Soru

Bourdieu sosyologlara nasıl bir yapıyı önermektedir?

Cevap

Bourdieu, sosyologlara hem yapıyı hem de
eyleyeni ihmal etmeyen ve dikotomik açıklamalardan
kaçınan, yapının inşacılığını ön plana çıkaran bir
metodolojik anlayışa sahip olmalarını önermektedir.


55. Soru

Bourdieu sosyolojisi nedir ? 

Cevap

Bourdieu sosyolojisi; toplumsal aktörlerin sürekli olarak rasyonel ve ekonomik çıkarlara göre hareket ettiklerini savunan rasyonel eylem kuramına karşı aktörlerin içkin bir pratik mantığa, sezgiye ve de bedensel yatkınlığa göre hareket ettiklerini savunan, bu bakımdan da toplumsal dünyada beden ile pratiklerin mantığına önem veren bir sosyoloji olarak bilinmektedir.


56. Soru

Bourdieu’nün Pratik Teorisinin Anahatları adlı çalışması kaç yılında çıkmıştır ?

Cevap

1972


57. Soru

Pratik ve kuram arasındaki bu dönüşümlü süreç Bourdieu sosyolojisinin hangi özelliğini temsil eder ? 

Cevap

Pratik ve kuram arasındaki bu dönüşümlü süreç Bourdieu sosyolojisinin “düşünümsel” (reflexive) özelliğini temsil eder.


58. Soru

Bourdieu’nün düşünümsel sosyolojisinin en önemli özelliklerinden birisi nedir ?

Cevap

Bourdieu’nün düşünümsel sosyolojisinin en önemli özelliklerinden birisi yapı ve birey arasındaki diyalektik sürece odaklanması ve bu odaklanma sürecinde araştırmacının kendisine de incelenen olayın/olgunun bir parçasıymış gibi bakmasını öğütlemesidir.


59. Soru

Bourdieu' nun büyük kısmı Japonya’da verdiği bir konferanstan derlenen metinin ismi nedir ? 

Cevap

Pratik Nedenler


60. Soru

Bourdieu, habitus ve alan arasındaki ilişkiyi nasıl tanımlamaktadır ? 

Cevap

Bourdieu, habitus ve alan arasındaki ilişkiyi ontolojik bir suç ortaklığı olarak tanımlar.


61. Soru

Habitus ne demektir ? 

Cevap

Habitus; bilinçlilik gerektirmeyen bir bilme biçiminin, planlı olmayan bir niyetliliğin/yönelmişliğin, kişinin açıkça ifade etmeden de geleceğe yönelmesini mümkün kılan dünyadaki düzenliliklere pratik hâkimiyetin bir ilkesidir. 


62. Soru

Bourdieu' a göre alan kavramı nasıldır ? 

Cevap

Bourdieu toplumsal yaşamın sadece ekonomik faktörler ve sınıflar nezdinde incelenemeyeceğini, başta eğitim ve kültür olmak üzere ekonomik faktörler dışında kalan diğer faktörlerin de toplumsal yaşamda önemli bir rol oynadığını düşünür. Bu açıdan toplum analizinde ekonomik alt yapıdaki üretim ilişkileri ve sınıf kavramını kullanan Marksizmin aksine Bourdieu alan olarak adlandırdığı bu kavramı kullanır.


63. Soru

Alan kavramı sosyolojik çözümleme anlamında ele alındığında ne görülmektedir ? 

Cevap

Alan kavramı sosyolojik çözümleme anlamında ele alındığında alanın, toplumsal konumlar arasındaki bağıntıların bir bileşkesi olduğu görülür. Buradaki bağıntı nesnel olarak bireylerden bağımsız var olan gerçekliktir ve alandan alana farklılık gösterir.


64. Soru

Ekonomik ve sanatsal alanlar arasında ne gibi farklar bulunmaktadır ?

Cevap

Ekonomik alanda duygusallıktan uzak, iş ve işe dair nitelikler önemliyken, sanat alanında ekonomik çıkarın sorgulandığı bir yapı mevcuttur ve bu durum bağıntıların bütününe bakıldığında alanlar arasında farklılıklar olduğunu gözler önüne serer. 


65. Soru

Bourdieu "Peki alanın sınırları nasıl çizilir?" sorusuna nasıl cevap vermiştir ? 

Cevap

Peki alanın sınırları nasıl çizilir? Bourdieu bu soruya net bir cevap veremeyeceğini belirtir. Çünkü ona göre her alanda sınır, o alanın kendi mantığına göre belirlenir. Bu sınırlar genelde başkalarını dışlama üzerine kurulur ve yazılı belgeler ya da yasalarla belirlenmemiş soyut bir aidiyet tanımı dayatırlar.


66. Soru

Bourdieu’nün yazınsal alan üzerinden örneğini verdiği 3 evre nedir ? 

Cevap

Yeni alternatifler doğması yoluyla yeni bir alanın oluşumu ise 3 aşamada gerçekleşir. Sanatın Kuralları (2006b) eserinde Bourdieu’nün yazınsal alan üzerinden örneğini verdiği bu 3 evre sırasıyla (i) özerkliğin kazanılması (yani içinde bulunulan alanın yapısına direniş gösterilmesi), (ii) ikici yapının ortaya çıkması (yani iki cepheli bir çatışmanın doğması) ve son olarak (iii) simgesel sermayenin oluşması (yani kendine has bir sermayeyle yeni bir alanın ortaya çıkması) evreleridir.


67. Soru

Bourdieu alanı incelerken nelere dikkat edilebileceğine dair üç temel uğrağı nelerdir ? 

Cevap

Bourdieu alanı incelerken nelere dikkat edilebileceğine dair üç temel uğrak belirlemektedir. Bunlardan (i) ilki alanın konumunun iktidar alanına göre çözümlenmesi gerekliliğidir. İlgili alanın iktidar alanıyla olan ilişkisi ve onun karşısındaki konumu mutlaka hesaba katılmalıdır. (ii) İkinci uğrak alandaki eyleyicilerin ya da kurumların konumları arasındaki bağıntıların nesnel yapısının kurulması gerekliliğidir. (iii) Üçüncü olarak da eyleyicilerin habituslarının çözümlenmesi gerekliliğidir. 


68. Soru

Bourdieu' a göre bireyin konumu nasıldır ? 

Cevap

Bourdieu bu noktada bireyin konumuna dair kısa bir tanımlama yapar. Buna göre birey başlı başına sosyal bilimin nesnesi değildir. Kuşkusuz birey edilgen ve var olmayan bir yanılsama da değildir çünkü alanda eyleyici konumundadır. Ancak bireylerin bakış açılarının ve konum almalarının daha iyi anlaşılabilmesi için alanın bilgisinden yola çıkmak önemli bir gerekliliktir.


69. Soru

Habitus kavramı Calhoun’un tanımıyla ele alındığında kimin hangi kavramıyla benzerlikler göstermektedir ? 

Cevap

Habitus kavramı Calhoun’un tanımıyla ele alındığında Weber’in “sosyal eylem” kavramıyla benzerlikler göstermektedir. 


70. Soru

Habitusu gündelik yaşamdan bir örnekle açıklayınız ? 

Cevap

Habitusu gündelik yaşamdan bir örnekle de açıklayabiliriz. Örneğin, bir birey kendi evine, evindeki eşyalara ve odaların konumuna zaman içinde alışır ve daha sonra karanlıkta dahi kalsa tahmin ve el yordamıyla ev içinde yolunu bulabilir. Örneğin evinin karanlık koridorundan geçip tahmini bir hamleyle elini ışığı yakmak için elektrik düğmesinin üzerine ya da yakınlarına atabilir. Ancak misafir olarak ilk defa gittiği bir evde bir anda karanlıkta kalsa orada yaşayan insanların yaşamayacağı bir tedirginlik duyar. Çünkü zihninde o eve ve evin yerleşimine dair bir bilgi yoktur. Orada da rahatlıkla yolunu bulabilmesi için daha önce çok defa o eve gelmiş, o evin içyapısına dair bazı bilgileri aklının bir köşesine yazmış olması gerekirdi. İşte habitus insanın kendi evinde karanlıkta dahi yolunu bulmasını sağlayan bu bilgiler ve yatkınlıklar gibi, içinde bulunduğu toplumsal alanlarda zorluklar yaşadığında onu çözüme ulaştıran bilgiler ve yatkınlıkların tümüne verilen isimdir.


71. Soru

Bourdieu'nun hâkimiyet çabası sırasında elde edilmeye çalışılan sermaye tiplerini yazınız ? 

Cevap

Hâkimiyet çabası sırasında elde edilmeye çalışılan sermaye tiplerini (i) ekonomik, (ii) toplumsal (ya da sosyal), (iii) kültürel ve (iv) simgesel sermaye olarak tanımlar.


72. Soru

Ekonomik sermaye nedir ? 

Cevap

Ekonomik sermaye, salt ekonomik kaynakların elde bulundurulması anlamına gelir. 


73. Soru

Bourdieu’nün ekonomik sermaye kavramı ile Marks’ın sermaye sınıfı arasındaki fark nedir ? 

Cevap

Bourdieu’nün ekonomik sermaye kavramı ile Marks’ın sermaye sınıfı arasındaki farka bakacak olursak Bourdieu’nün ekonomik sermaye kavramı, bireyin sahip olduğu gelir-mal-mülk ilişkisini tanımlarken Marks’ın sermaye sınıfı ekonomik açıdan üretim araçlarını elinde bulunduranları ifade etmektedir. Dolayısı ile Marx’taki sermaye sınıfının sınırları ve ölçütü kesindir.


74. Soru

Kültür sermaye nedir ? 

Cevap

Bourdieu’nün çalışmalarında çok temel bir yeri olan kültürel sermaye ise bir alanda gücü elinde bulunduranların eğitim yoluyla ailelere ve dolayısıyla bireylere aşıladığı yapıdır. Yani bir nevi “bilgi sermayesidir”.


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v