Siyaset Sosyolojisi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Aristotelesçi bir perspektiften hareketle yapılan siyaset tanımı nedir?

Aristotelesçi bir perspektiften hareketle yapılan siyaset tanımı, ortak yaşamın ortak iyiye göre düzenlenmesi olduğu biçimindeki tanımdır.

Machiavelli’in düşünceleri çerçevesinde yapılmış olan siyasetin en geniş tanımı nedir?

iktidar mücadelesi oldu¤u biçimindeki tan›m

Machiavelli’in düşünceleri çerçevesinde yapılmış olan en geniş tanım, siyasetin iktidar mücadelesi olduğu biçimindeki tanımıdır.

Süreci dikkate alan bir perspektifle yapılmış olan siyasetin tanımı nedir?

Süreci dikkate alan bir perspektifle yapılmış olan siyasetin tanımı, toplumdaki değerlerin otorite yoluyla bölüştürülmesi olduğu biçimindeki tanımdır.

Siyaset sosyolojisinin temel konusu nedir?

Siyaset sosyolojisi, siyaset-toplum ilişkisini konu olarak alır.

Siyasetin devletle, siyasal faaliyetlerin ise devlet faaliyetleriyle özdeşleştirilmesi en sık karşımıza çıkan yanlışlardan biridir. Bu yanlışın çeşitli nedenlerden kaynaklandığı söylenebilir. bu nedenler en temelde nelerdir?

Bu nedenlerden biri, siyaseti anlamaya çalışırken politika kavramının etimolojisinin çıkış noktası olarak alınmasıdır. Diğer neden ise, modern dönemde devletin toplumsal yaşam üzerindeki etkisidir.

Politika kavramının etimolojik kökeni nedir?

Politika kavramının etimolojik anlamını polis sözcüğünden alır. Etimolojik olarak polis; site, kent, yöre veya vatandaşların toplantısı anlamlarına gelir. Polis söcüğü ile yakın anlama sahip bir sözcük olan politeia ise; siyasal yapı, siyasal rejim, cumhuriyet ve vatandaşların hakkı anlamlarını içerir. Nihayetinde, politicos’un çoğulu olan politika; siyasal şeylere, vatandaşlık hakkına ilişkin şeylere, polis’in yapısını ve rejimini ilgilendiren şeylere gönderme yapar.

Weber’e göre, modern devletin ortak yaşam üzerindeki hâkimiyetinin sebebi nedir?

Weber’e göre, modern devletin ortak yaşam üzerindeki hâkimiyetinin sebebi, onun yönetim araçlarının yoğunlaştığı alan olmasından kaynaklanmaktadır.

Weber’in devlet kavramlaştırmasını göz önünde bulundurarak modern devleti karakterize eden özellikler hangi başlıklar altında toplanabilir? 

• Modern devletin en temel özelliği, meşru olarak şiddet kullanma ya da fiziki zora başvurma tekelini elinde bulundurmasıdır.
• Modern devletin bir diğer özelliği ise, sınırları kesin bir biçimde belli olan belirli bir toprak parçası üzerinde kurmuş olduğu hâkimiyettir.
• Faaliyetlerini hukuk temelinde gerçekleştirmesi, modern devletin bir başka özelliğini oluşturur.
• Nihayetinde modern devlet, toplumsal yaşam üzerindeki hâkimiyetini hayata geçiren bürokrasisi yoluyla da, diğer siyasal organizasyonlardan ayrılır.

Bürokrasiyi oluşturan kişilerin temel nitelikleri nelerdir?

Bürokrasi, belirli amaçlar doğrultusunda eğitim alan, yetişen ve uzmanlaşan, belirli kurallarla iş başına gelen ve yine belirli kurallar doğrultusunda faaliyetlerini yürüten kamu görevlilerinden oluşur.

Weber, teknolojik gelişme ile toplumsal yaşam arasındaki bağdan yola çıkarak bürokrasinin geleceğini nasıl yorumlamıştır?

Weber, teknolojik gelişmeye bağlı olarak toplumsal yaşamın daha karmaşık hale geleceği ve bu karmaşıklığı düzenleme ihtiyacı ile birlikte bürokrasinin toplum üzerindeki etkisinin daha da artacağı kanaatindeydi.

Evans-Pritchard ve Fortes'in ortaya koydukları iki toplum biçimi nedir?

Evans-Pritchard ve Fortes, iki toplum biçiminden bahseder: Bunlardan biri merkezi bir otoriteye, bir iktidar aygıtına ve hukuksal kurumlara sahip toplumlar, yani devletli toplumlar; diğeri ise belirli bir siyasal organizasyonun bulunmadığı toplumlar, yani devletsiz toplumlardır.

Toplum sözleşmesi düşüncesine göre, siyasal toplum ya da devletin ortaya çıkma dinamikleri nelerdir?

Toplum sözleşmesi düşüncesine göre, siyasal toplum ya da devlet, insanların özgürlüklerinin bir kısmını bir üçüncü şahsa devrettikleri bir anlaşma yoluyla bir araya gelmeleri ile birlikte ortaya çıkar.

"Siyaset, insanların kuralsız bir şekilde yaşadıkları bir dönemin (doğal durum ya da doğa hali) sonunda, bu dönemde karşılaşılan zorluklara ilişkin deneyimin bir ürünü olarak doğan yapay bir şeydir" düşüncesinin en önemli temsilcisi kimdir?

Bu düşüncenin en önemli örneğini Hobbes’un siyaset felsefesinde bulunabilmektedir.

Abélès’in toplum sözleşmesi düşüncesine yönelik eleştirileri nelerdir?

Abélès’in toplum sözleşmesi düşüncesine yönelik eleştirilerinde altını çizdiği şey, toplumun varlığının devletin varlığına bağlı olmadığı ve bununla bağlantılı olarak da, siyasal ilişkinin devletin öncesinde ya da devletin dışında da olabileceğidir.

Marx'a göre siyaseti şekillendiren temel unsur nedir?

Marx önemsemiş olduğu toplumsal ilişkiler içerisinde belirleyici olanın üretim ilişkileri olduğu yönündeki kabulü nedeniyle, siyaseti bütünüyle ekonomiye bağımlı bir değişken olarak ele alır.

Marx'a göre toplumsal yaşamda belirleyici olan faktör nedir?

Marx, toplumsal yaşamda belirleyici olan faktörün ekonomi olduğunu kabul eder.

Marx’a göre, toplumsal değişim nasıl işlemektedir?

Marx’a göre, toplumsal değişim sürekli devinim halinde olan üretim güçlerinin belirli bir gelişme düzeyine ulaşması ile vuku bulan çatışmalar yoluyla işler

Marx için ilerlemenin ölçütü, özgürlüktür. Bu anlamda, Marx’a göre ideal toplumsal düzen nedir?

Marx’a göre ideal toplumsal düzen, tarihsel sürecin sonunda ulaşılan ve içerisinde özgürlüğün evrensel anlamda gerçeklik kazandığı ortak yaşam biçimine karşılık gelir. Marx, bu ortak yaşam biçiminin komünist toplum olduğunu düşünür.

Marx'a göre özgürlüğün ön koşulu nedir?

Marx, bireyin kendi üzerinde kontrole sahip olmasının, ortak yaşamın kolektif kontrolü ile doğrudan bağlantılı olduğunu kabul etmiş ve ekonominin, ortak yaşamın temeli olduğu yönündeki düşüncesine uygun olarak, üretim araçları ve üretim süreci üzerindeki kolektif kontrolü, özgürlüğün ön koflulu olarak görmüştür.

Gramsci’ye göre tarihsel blok neye karşılık gelmektedir?

Gramsci’ye göre tarihsel blok, tarihin belirli bir evresine denk düşen alt yapı ile üst yapı arasındaki bütünlüğe karşılık gelir.

Gramsci devleti iki anlamda düşünür. Bunlar nelerdir?

Dar anlamıyla devlet siyasal toplum demektir. Bu anlamıyla devlet sivil toplumdan ayrı bir üstyapı kurumudur. Geniş anlamıyla devlet ise, siyasal toplumun yanı sıra sivil toplumu da içeren bir bütünlüğe karşılık gelir.

Althusser humanizmi neden reddetmektedir?

Althusser, insanın kendisini verili olan birtakım yapılar içerisinde bulduğunu ve insani yaşamın bu yapılarca belirlendiğini kabul ettiği için hümanizmi reddeder.

Althusser, devlet aygıtını, devletin baskı aygıtları ve devletin ideolojik aygıtları olmak üzere ikiye ayırır. Buna göre devletin baskı aygıtlarını ve ideolojik aygıtlarını oluşturan unsurlar nelerdir?

; hükümet, idare, ordu, polis, hapishaneler gibi unsurlardan oluşurken, devletin ideolojik aygıtları; dini kurumlar, öğrenim kurumları, aile, hukuk kurumları, sendikalar, siyasal partiler, iletişim ve haberleşme araçları, kültür, sanat ve spor faaliyetlerinin yürütüldüğü kurumlar gibi unsurları içerir.

Buna göre devletin baskı aygıtları; hükümet, idare, ordu, polis, hapishaneler gibi unsurlardan oluşurken, devletin ideolojik aygıtları; dini kurumlar, öğrenim kurumları, aile, hukuk kurumları, sendikalar, siyasal partiler, iletişim ve haberleşme araçları, kültür, sanat ve spor faaliyetlerinin yürütüldüğü kurumlar gibi unsurları içerir.

Beck’e göre, bugünün dünyasını karakterize eden şey nedir?

Beck’e göre, bugünün dünyasını karakterize eden şey, belirsizlik ve öngörülemezliktir.

Beck günümüz toplumunu nasıl nitelemektedir?

Beck günümüz toplumunu risk toplumu olarak niteler. Risk toplumu geleceğin öngörülemediği, eylemlerin sonuçlarının kestirilemediği bir toplumsal yaşam biçimine işaret eder.