Sosyal Medya Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyal medya ile birlikte iletişim nasıl değişmiştir?

Sosyal medya ile birlikte iletişim de önemli ölçüde şekil değiştirdi. Eskinin yukarıdan aşağıya ve tek yönlü “iletim”inin yerini, çok yönlü¨, etkileşimli, demokratik ve eşdüzeyli “iletişim” aldı. Sosyal medyanın yükselişi ile birlikte, kurumsal iletişim de önemli ölçüde demokratikleşiyor. Güç ve değerin yaratımı işletmelerden ve kurumlardan blog yazan, Tweet atan, Facebook’da paylaşımda bulunan bireylere geçiyor. Pasif bir alıcı konumunda olan tüketici, günümüzde çok daha aktif bir rol alıyor, ürün tasarımından tutundurma mesajlarına kadar değerin yaratım sürecinde işletmelere eşlik ediyor. Dolayısıyla, marka iletişimi bu yeni mecralarda işletmenin izni, hatta haberi bile olmadan bile gerçekleşebiliyor.

İnsanın iletişiminin gelişiminde matbaanın rolü nedir?

Matbaanın ilk kullanılması Uzakdoğu’da başlamıştır. İlk matbaa, ağaç oyma tekniği kullanarak, M.S. 593’te Çin’de kurulmuş, ilk basılı gazete de M.S. 700’de Pekin’de çıkmıştır. Bilinen en eski eksiksiz basma kitap olan Tianemmen ruloları Çin’de 868’de basılmıştır.

Sosyal medya platformları sınıfları temel olarak nelerdir?

Sosyal medya platformlarını sınıflandırmak çok kolay bir iş olmasa da temelde sekiz ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; bloglar, mikrobloglar (Twitter gibi), internet forumları (Google Grupları gibi), inceleme ve değerlendirme siteleri (Yelp gibi), sosyal haber ve sosyal işaretleme siteleri (Digg, Pinterest gibi), sosyal ağ kurma siteleri (Facebook, LinkedIn, Google+ gibi), medya paylaşım siteleri (YouTube, Flickr, Slideshare gibi) ve sanal dünyalar (Second Life gibi). Ancak, bunlar dışında da platformlar (Wikiler, Podcasting araçları vb.) bulunmakta ve her geçen gün yeni sosyal medya araçları ortaya çıkmaktadır. 

Oluşturulan ilk web sayfalarının temel özellikleri nelerdir?

Internet 1960’lı yıllarda gelişmeye başlasa da, World wide web 1989-91 yılları arasında Dr. Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiştir. Internet’in gelişimi sonrasında bazı yazarlar kullanıcıların serbestçe bilgiyi tarayabilecekleri, birbiriyle bağlantılı sayfaların oluşturulabileceği fikrini ortaya atmışlardı. Bu fikirlerden hareketle Berners-Lee ve ekibi web’in en temel dört unsuru olan HTML, HTTP, bir web server ve bir tarayıcının (browser) ilk versiyonunu oluşturdular. Oluşturulan ilk web sayfaları, siyah-beyaz ve tamamen metne dayalı bir yapıdadır.

İnternette içerik yaratmada etkili olan kullanıcı veya tüketici motivasyonları nelerdir?

Kullanıcılar/tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin oluşturulmasında farklı motivasyonlar etkili olabilir. İçeriğin türüne ve yayınlandığı ortama göre de bu motivasyonlar farklılık gösterse de temel olarak tüketici motivasyonları 5 ana grup altında ele alınabilir. Bunlar; ekonomik getiri elde etme beklentisi, kişisel arşiv, eğlence ve zaman geçirme, bilgi yayma ve iletişim kurmadır. 

İnsanlık kültür tarihi bugüne kadar kaç ayrı dönem olarak incelenmiştir?

İnsanlık kültür tarihi bugüne kadar dört ayrı dönem olarak incelenmiştir; Sözlü Kültür Dönemi, Elyazmalı (Chirografik) Kültür Dönemi (Yazının icadı İ.Ö. 4. Yüzyıl), Basılı (Tipografik) Kültür Dönemi (Matbaanın icadı 15. Yüzyıl) ve Elektrik-Elektronik Kültür Dönemi. Günümüzde bu dönemlere bir beşincisi eklemek mümkündür: Internet Kültür Dönemi.

web 0.2 kavramı temel özellikleriyle nasıl açıklanabilir?

Web 2.0, 2004 yılında O’Reilly Media tarafından düzenlenen ve teknoloji dünyasından önemli isim ve şirketlerin katıldığı bir konferansta ortaya atılan fikirler üzerine kurulmuş bir kavramdır. Bill O’Reilly yeni nesil etkileşimli web sitelerini, online toplulukları ve içeriğin kullanıcılar tarafından yaratıldığı bu yeni ortamı Web 2.0 olarak adlandırmıştır. Her ne kadar bu konferansa katılmayan bazı çevreler tarafından kabul görmese de aslında altında yatan iki gerçek bu kavramı geçerli kılmaktadır. Web 2.0’ın ortaya çıkmasını sağlayan teknolojik gelişmeler (Ajax, RSS, XML, CSS, vs.) kullanıcıların bilgiye erişme felsefesinde yaşanan büyük değişime yol açmışlardır. Web 2.0 içinde kullanıcılar artık sadece izleyici değil aynı zamanda aktif birer de kullanıcı halini almışlar, bir başka deyişle “yaratıcı tüketicilere” dönüşmüşlerdir. Kullanıcılar Web 2.0 sayesinde bir sitedeki içerik hakkında yorum ya da değerlendirme yapabilmekte, içeriği kolaylıkla paylaşabilmekte, topluluk oluşturup, oluşturulmuş topluluklarda yer alabilmekte ya da yarattıkları içerik ile diğer kullanıcıların görüşlerini olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Web 2.0, kullanıcıların okur olmaktan çıkıp okur-yazar oldukları yeni platformun adıdır.

İnsanın iletişiminin gelişiminde yazının rolü nedir?

Yazının icadı sadece iletişim tarihinin değil, insanlık tarihinin en önemli olaylarından biridir. Birçok düşünür, yazının icadının insan beyninin çalışma prensiplerini bile değiştirdiğini savunmuştur. Dünyanın çeşitli bölgelerinde okuma yazma bilmeyenler üzerinde yapılan araştırmalar bu görüşleri doğrulamaktadır. Yazı sadece bir iletişim aracı değil, aynı zamanda insan belleğinin yerini alan bir kayıt aracıdır.

web 0.1 dönemindeki internet temel özellikleriyle nasıl tanımlanabilir?

web 1.0 diye adlandırılan bu dönemde oluşturulan web siteleri, statik bir yapıya sahip olan ve sadece okumaya elverişli sayfalardır. Okuyucuların bu sayfalar üzerinden web sitesinin sahibiyle ya da birbirleriyle etkileşime girmesi mümkün değildir. Web 1.0 dönemi, etkileşimin olmadığı, dolayısıyla kullanıcının söz hakkının bulunmadığı ve tek taraflı bilgi aktarımının olduğu bir ortamı ifade etmektedir. Site sahipleri okuyucuya aktarmak istediklerini seçip veriyorlardı. İşe işletmeler tarafından bakılacak olursa, bu dönemde oluşturulan web siteleri, daha çok broşürvari bir görünüme sahipti. İşletmeler bastırdıkları broşürleri ya da katalogları biraz zenginleştirip web sitelerine çevirmişlerdi.

İnsanın iletişiminin gelişiminde internet ve yeni medyanın rolü nedir?

ENIAC adındaki ilk bilgisayarın askeri amaçlarla 1946 yılında geliştirilmesiyle dijital çağ başlamış oldu. Bilgisayarların yine askeri amaçlarla kendi aralarında iletişmelerini sağlamak için 1960’larda geliştirilen iletişim protokolü ARPANET, askeri proje ağının doğmasına neden oldu. Bunun ardında standartlaşan TCP/IP protokolü, verilerin paketler halinde güvenli ve hızlı olarak ağlar üzerinden iletilmesini sağladı ve bu ağa üniversitelerin de katılımıyla Internet ortaya çıktı. Ağa bağlı her bilgisayarın numarası (IP) üzerine dayanan adresleme sistemi, DNS (Domain Name System) ile insanların kolaylıkla kullanabileceği adresleme sistemine dönüştürüldü ve .com, .edu, .net gibi domain adları saptandı. Web en yaygın Internet hizmeti olarak hızla gelişirken e-posta, irc (Chat), ftp gibi diğer hizmetler de gündeme geldi. 1990’ların sonuna gelindiğinde “ağların ağı” tanımlamasına uygun devasa bir iletişim ağı ve bu ağ üzerinde yeni bir kültürel ortam ortaya çıktı. Türkiye ilk kez ODTÜ-TÜBİTAK işbirliği ile 1993 yılında ABD üzerinden İnternet’e erişti. Geleneksel medyanın dışında, CD, VCD, DVD, interaktif CD, GSM-WAP-GPRS, Internet gibi tümüyle dijital teknolojiyle üretilen ve içeriği üretenle tüketen arasında yeni bir ilişki tanımlayan medyaya yeni medya diyoruz.

Yeni nesil web 0.2 uygulamalarının en temel özellikleri nelerdir?

Yeni nesil Web 2.0 uygulamalarının en önemli özelliklerinin başında; yazılım paketlerinden çevrimiçi hizmet uygulamalarına doğru bir kayma, sadelik ve yaratılan ağ sayesinde kullanıcıyı hapsetme gelmektedir. 

Web 2.0 uygulamalarının geliştirilmesi sürecine kullanıcıların aktif bir şekilde katılımı, uygulama yaratıcılarına ne tür faydalar sağlamaktadır?

Web 2.0 uygulamalarının geliştirilmesi sürecine kullanıcıların aktif bir şekilde katılımı, uygulama yaratıcılarına birtakım faydalar sağlamaktadır. Bunlar; gerçek zamanlı ve sürekli iyileştirmeler, daimi beta ve daha fazla kullanıcı olacağıdır. 

Daimi beta ne demektir?

Beta versiyonu kavramı Web 2.0 ile birlikte kalıcı hale gelmiştir. Artık nihai halini almış bir uygulama versiyonu yoktur. Her uygulama, var olduğu sürece, geliştirilmeye ve değiştirilmeye devam etmektedir. Bu nedenle de uygulamalar tam anlamıyla tamamlanmadan ya da hatalarından arındırılmadan ticarileşmekte ve geliştirmeler tüm kullanıcılara açık olarak gerçekleştirilmektedir.

Sosyal medyada üretilen içeriğin sınırlarını belirleyebilmek için OECD tarafından ortaya konan özellikler nelerdir?

Sosyal medyada üretilen içeriğin sınırlarını belirleyebilmek için OECD tarafından üç temel özellik ortaya konmuştur: 

Yayınlanmış olma koşulu: Tüketicilerin yarattığı bir içerik çevrimiçi ortamlarda hiç yayınlanmadan da oluşabilir. Ancak, sosyal medya açısından önemli olan içerik, belirli bir grup insanın ya da izleyicinin erişebileceği bir ortamda (bir web sayfasında, bir blogda ya da sosyal ağ sayfasında) yayınlanmış olmalıdır.

Yaratıcı çaba: Bu türden içeriğin anlamlı olabilmesi için, kullanıcının ya da tüketicinin var olan bir içeriği aynen yayınlaması değil, kendinden bir şeyler katarak bir içerik oluşturması gerekmektedir. Örneğin, bir blog yazısını aynen yayınlaması ya da bir televizyon programını yayması gerçek anlamda kullanıcılar/tüketiciler tarafından yaratılan içeriği oluşturmamaktadır. Bir blogda yazılan bir yazı, bir ürün için yapılan değerlendirme, kullanıcının kendi fotoğraflarını yüklemesi ya da kendi klibini oluşturması gerçek anlamda kullanıcılar/tüketiciler tarafından yaratılan içeriği oluşturmaktadır. Dolayısıyla, kullanıcılar/tüketiciler tarafından yaratılan içerik için, kullanıcının/tüketicinin o içeriğe kendisinden bir değer katması gerekmektedir.

Profesyonel çaba ve uygulamalar dışındaki yaratımlar: Kullanıcılar/tüketiciler tarafından yaratılan içerik profesyonel çaba ve uygulamalar dışında, büyük oranda ticari bir kazanç beklentisi olmadan yaratılan içeriği ifade etmektedir

Kullanıcılar ya da tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin türleri nelerdir?

Kullanıcılar ya da tüketiciler tarafından yaratılan içerik; metin, fotoğraf ve görseller, video ve film veya  satın alım, seyahat ya da diğer bilgi gerektiren konularda sunulan görüş ve önerilerden oluşabilir. 

Kullanıcılar veya tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin sosyal etkileri nelerdir?

Ekonomi üzerindeki etkilerinin yanında Internet, medya üretimini önemli ölçüde demokratikleştirmiştir. Bu durum, iletişim ve sosyal ilişkilerin doğası üzerinde önemli değişimlere sebep olmaktadır. Enformasyonun ve bilginin kullanıcılar tarafından üretimi, dağıtımı ve yeniden kullanımı, kullanıcıların daha bağımsız ama aynı .l.üde paylaşımcı olmalarına yardımcı olmaktadır. Diğer tarafta, uzun kuyruk ekonomileri sayesinde inanılmaz bir kültürel çeşitlilik ortaya çıkmaktadır. Kullanıcılar tarafından yaratılan içerik politik ve sosyal söyleşiler için açık bir platform oluşturmakta, farklı düşüncelerin özgürce ifade edilebildiği bir ortam yaratmaktadır. Bu içerik kullanıcılarına, büyük kurum ve kuruluşları etkileme ve olayları değiştirme gücü vermektedir. Tüm bu olumlu etkilerine karşın, içeriğin kalitesi, güvenlik ve mahremiyet, dijital ayrım ve kültürel parçalanma gibi konular kullanıcılar arasında önemli endişeler yaratmaktadır.

Internet’in bugünkü halini alana kadar geçirdiği süreç ve gelişimi kaç dönem içinde ele alınabilir?

Yenilik aşaması, Internet’in temel kavramlarının oluşturulduğu, donanım ve yazılım unsurlarının hayata geçirildiği 1961’den 1974 yılına kadar ki süreyi kapsamaktadır. Internet’in oluşturulmasındaki temel amaç, üniversite kampüslerinde yer alan büyük bilgisayarların birbirleriyle bağlanmasını sağlamaktır. Bu türden bire bir iletişimler Internet öncesinde sadece telefon ya da posta yolu ile mümkündür.

Kurumsallaşma aşaması, Internet isimli yeniliğe Savunma Bakanlığı ve Ulusal Bilim Kurumu gibi büyük çaplı örgütlerin finansal destek vermeye başladıkları 1975’den 1995 yılına kadar ki süreyi kapsamaktadır. Devlet tarafından desteklenen projeler sayesinde Internet’in etkinliğinin ortaya konması sonrasında, Savunma Bakanlığı Internet’in geliştirilmesi için önemli bir proje olan ARPANET’i devreye sokmuştur. 1986 yılında ise Ulusal Bilim Örgütü, daha sonra NSFNet olarak adlandırılan, sivil Internet’in kurulumunu üstlenmiş ve 10 yıl sürecek 200 milyon dolarlık bir projeyi başlatmıştır.

Ticarileşme aşaması ise, devletin Internet’i genişletmesi, altyapısını güçlendirmesi ve sıradan insanları da bu ağa dahil etmesi için özel kuruluşları cesaretlendirdiği ve yönlendirdiği 1995’den bugüne kadar ki süreyi kapsamaktadır. 2000’li yıllardan itibaren Internet’in kullanımı ordu ve akademik amaçları aşmıştır. 1994 yılında web üzerinden reklam ve pazarlama çalışmaları ile birlikte elektronik ticaret de ortaya çıkmaya başlamıştır.

Kullanıcılar veya tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin ortaya çıkışını ve hızla artışını kolaylaştıran ekonomik faktörler nelerdir?

Kullanıcılar veya tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin ortaya çıkışını ve hızla artışını kolaylaştıran ekonomik faktörler; içeriğin yaratılması, düzenlenmesi ve barındırılması (hosting) için araçların artması ve maliyetlerinin düşmesi, bu türden sitelerin kuruluşu için gerekli sermayenin finansmanının (risk sermayesi veya diğer yatırım araçları sayesinde) kolaylaşması, genişbant Internet bağlantı maliyetlerinin düşmesi, ticari kuruluşların (mobil operatörler, telekomünikasyon hizmeti veren kuruluşlar, geleneksel medya yayıncıları, arama motorları) kullanıcılar/tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin sağlanması konusuna daha fazla ilgi duymaları ve “uzun kuyruk” ekonomisinin yükselişi, içeriğin paraya çevrilmesini sağlayan yeni iş modellerinin yükselişi ve hard disk maliyetlerinin düşmesidir. 

Sosyal medyanın yapı taşları nelerdir?

Sosyal medya platformlarını oluşturan 7 temel yapı taşı bulunmaktadır. Bunlar; kimlik, sohbet, paylaşım, konum, ilişkiler, itibar ve gruplar olmak üzere sıralanabilir. Bu yapı taşlarının hepsi her tür sosyal medyada bulunmak zorunda değildir. Ayrıca, bazı unsurların diğerlerine göre daha baskın olduğu platformlar da bulunmaktadır. Dolayısıyla, bu yapı taşları bizlere sosyal medya platformunun hangi özelliklerinin daha baskın, hangilerinin daha geri planda olduğunu görmemiz ve o platformu değerlendirmemiz açısından kolaylık sağlamaktadır.

Sosyal medya sayesinde iletişimin kazandığı yeni yön nasıl tanımlanabilir?

Şimdi Internet ve sosyal medya, geleneksel dünyanın yukarıdan aşağıya ve tek yönlü “iletim” ortamının aksine, çok y.nlü, etkileşimli, demokratik ve eşdüzeyli “iletişim” imkanı sağlıyor. Buna karşın, insanlık çok y.nlü, etkileşimli, demokratik ve eşdüzeyli “iletişim” ve “sosyalleşme” imkanlarına ilk kez kavuşmuyor. Fakat Internet teknolojisi ve bu teknolojinin yarattığı sosyal mecra, insanlığı ilk kez bu ölçekte birbiriyle etkileşimli bir iletişim imkanına kavuşturuyor.