İnsan ve Toplum Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Toplumsal Gruplar

1. Soru

İkinci Dünya Savaşı sonrasında hangi konularda araştırmalar yapılmıştır?

Cevap

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, grup araştırmalarında büyük bir artış görülmüştür. Özellikle grup içi normlar, uyum, etkileşim, iletişim, güç ilişkileri ve liderlik gibi konularda deneysel araştırmalar yapılmıştır.


2. Soru

Bireyin en erken deneyimlerinin oluştuğu birincil grup nedir?

Cevap

Kişinin en erken deneyimlerinin oluştuğu birincil grup, ailedir. Aile, bireyin hayatında uzun süre etkili olan bir toplumsallaşma grubudur. Bireyin toplumsal benliğinin oluşumu, büyük ölçüde ailesiyle temas ve iletişimi sonucunda gerçekleşmektedir.


3. Soru

Aile dışındaki birincil gruplar nelerdir?

Cevap

Bireyin ilişkide bulunduğu arkadaş ve benzeri gruplar da yakın ilişkiler kurulduğu için birincil gruplar arasında yer almaktadır.


4. Soru

Bir topluluğun grup olabilmesi için gereken en temel koşul nedir?

Cevap

Grup üyeleri arasında etkileşimin olmasıdır. Bununla birlikte, grup üyelerinin etkileşimi çerçevesinde bazı değerler ve normlar bulunmalı ve grup üyeleri bu normlara uyarak, ortak amaç ve çıkarlara sahip olmalıdır.


5. Soru

Grup normları, ne gibi konuları kapsamaktadır?

Cevap

Normların çeşitli davranış, tutum ya da eğilim boyutlarıyla ilişkili olarak oluşabilecekleri belirtilmektedir. Bu anlamda normlar, grup içi konuşma sıklığı, seçilen kelimeler, giyim tarzı, oturma biçimi, belli konulardaki tutum, belli konular hakkında konuşma ya da konuşmama gibi çeşitli konuları kapsamaktadır.


6. Soru

Toplumsal grubu inceleyen bilim alanları nelerdir?

Cevap

Sosyal psikoloji ve sosyoloji, toplumsal grupları inceleyen alanlar olmakla birlikte, psikologların ve sosyologların toplumsal grubu ele alış biçimleri farklılık göstermektedir.


7. Soru

Charles Horton Cooley’in birey ve toplumun etkileşimi hakkındaki görüşü nasıldır?

Cevap

Cooley’e göre, birey ve toplum, birbirinden ayrılmaz bir bütün meydana getirmektedir. Başka bir ifadeyle, toplumsal etkileşim olarak tanımlanan toplumun bireyi, bireylerin de toplumu şekillendirmesi, insan yaşamının temelini oluşturmaktadır.


8. Soru

Psikologlar, birey ve grubu nasıl ele almaktadırlar?

Cevap

Psikologlar, bireyi temel birim olarak kabul etmekte ve toplumu, bireyin davranışlarıyla ya da içgüdüleriyle açıklamaktadırlar. Buna bağlı olarak, grup davranışının bireysel açıklamaları üzerinde durmaktadırlar.


9. Soru

Toplumsal grupların özellikleri nelerdir?

Cevap

Grubun tanınması, grup üyelerinin belirli rol ve statüye sahip olmaları, grup üyelerinin rollerinin bulunması, grubun sürekliliğinin sağlanması, grup normlarının olması, ortak ilgi ve değerlerin paylaşılması, grubun toplumsal hedeflerinin bulunması ve coğrafi/mekânsal yakınlığa sahip olması, toplumsal grupların özellikleridir.


10. Soru

Cooley’in tanımladığı ayna benlik kavramı neyi ifade etmektedir?

Cevap

Bu kavram, kişisel benliğin toplumsal yaşam sonucu oluştuğunu göstermekte ve günümüzde de geçerliliğini korumaktadır


11. Soru

Charles Horton Cooley’in ortaya koyduğu işlevsel ve organik bütünler kavramı ne için kullanılmaktadır?

Cevap

Charles Horton Cooley, toplum ve birey ile beden ve zihin ikiliklerini ortadan kaldırmaya çalışarak, bunların içsel bağıntılarını vurgulamış ve bunları işlevsel ve organik bütünler olarak kavramsallaştırmıştır.


12. Soru

1980’li yıllarda gerçekleştirilen grup çalışmalarındaki konuların neler olduğu gözlenmektedir?

Cevap

1980’li yıllarda küçük gruplar üzerinde yapılan çalışmalar, ilişki ağları, gruplar arası ilişki, adalet, karar alma süreçleri, azınlık etkisi, liderlik, uyum, terapi, iktidar ve statü gibi konularla ilgilenmiş ve bu dönemde, küçük grup araştırmaları psikoloji, sosyoloji, iletişim gibi disiplinler arasında yaygınlık göstermiştir.


13. Soru

Toplumsal grup ne demektir?

Cevap

Toplumsal grup, üyeleri arasında etkileşim olan, ortak amaç ve çıkarlara sahip, belirlenen değer ve normları paylaşan insanların birlikteliğini ifade etmektedir.


14. Soru

Sahip olduğu özellikler açısından toplumsal grup nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Toplumsal grup, hedefleri olan, ortak ilgi ve değerlere sahip, toplumsal davranış normlarına göre karşılıklı roller oynayan bireylerin başkaları tarafından tanınan sürekli birlikteliğini ifade etmektedir.


15. Soru

Referans grubu kavramı ilk olarak kim tarafından ortaya atılmıştır?

Cevap

Referans grubu kavramı ilk kez Herbert Hyman tarafından ortaya atılmıştır.


16. Soru

1970’li yıllarda gerçekleştirilen grup çalışmalarında neler gözlenmektedir?

Cevap

1970’li yıllarda, adalet kuramı temelinde haksızlıktan yarar ve zarar gören kişilerin ve grupların durumlarına yönelik araştırmalar yapılmıştır. Aynı yıllarda, Hippi Akımı’ndan da kaynaklanan, toplu yaşam denemeleri gibi çeşitli grup uygulamaları da popüler hale gelmiştir.


17. Soru

Bir topluluğun grup olabilmesi için gereken koşullar nelerdir?

Cevap

Grup üyeleri arasında etkileşimin olması, bu etkileşim çerçevesinde bazı değerler ve normların olması ve grubun bu normlara uyan, ortak amaç ve çıkarlara sahip bireylerden oluşması, bir topluluğun grup olması için gereken koşullardır.


18. Soru

Azınlık gruplarının özellikleri nelerdir?

Cevap

Hem etnik hem de fiziksel olarak nüfusun geri kalanından ayrılmaları; belirli bölgelerde ya da kentlerde yaşamaları; dil, tarih, gerçek ya da düşsel atalar, din ve giyim, takı farklılıkları grupların birbirlerinden ayırt edilmesini sağlayan farklı özellikler arasında en yaygın olanlarıdır.


19. Soru

Sosyologlar birey ve grubu nasıl ele almaktadırlar?

Cevap

Sosyologlar toplumun birey üzerindeki etkisini vurgulayarak toplumsal grubu, bireylerin üstünde, bireylerin toplamından farklı bir varlık olarak kabul etmekte ve araştırma birimi olarak ele almaktadırlar.


20. Soru

Birincil grup kavramını ilk kullanan kişi kimdir?

Cevap

Birincil grup (primary group) kavramını ilk kez, Amerikalı sosyolog Charles Horton Cooley, Social Organization adlı kitabında kullanmıştır.


21. Soru

Birinci Dünya Savaşı sonrasında hangi konularda araştırmalar yapılmıştır?

Cevap

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Amerika’daki çeşitli etnik grupların farklı konulardaki tutumlarının ve birbirlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla, tutum araştırmalarının hız kazandığı görülmektedir.


22. Soru

Referans grupları ile ilgili çalışmalara yöneltilen eleştiriler nelerdir?

Cevap

Referans grupları, araştırmalarda bireyin değişen değerlerinin, tutumlarının ve davranışlarının açıklanmasına yaptığı katkının yanı sıra, bazı sorunlara yol açması nedeniyle eleştirilmektedir. Bu sorunlardan biri, bireyin hangi grubu, ne zaman seçeceğinin bilinememesi ve bu seçimde, hangi ölçütleri kullandığının belirlenememesinden kaynaklanmaktadır. Birey, kendi içinde bulunduğu duruma bağlı olarak çeşitli çıkarlarına göre ve farklı zamanlarda, farklı referans gruplarını kullanmaktadır. Buna dayalı olarak ortaya çıkan bir diğer sorun, referans gruplarının özel ya da genel olmasıyla ilgilidir.


23. Soru

Otoriter lider nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Otoriter lider, kararları kendisi veren, işbölümünü kendisi belirleyen ve eleştirilerinde kişileri hedef alan bir lider tipidir.


24. Soru

20. yüzyılda toplumsal gruplar hakkında çalışan H. Cooley’in vurguladığı kavramlar nelerdir?

Cevap

Cooley daha çok birincil ve ikincil ilişkiler üzerinde durmuştur.


25. Soru

İkincil gruplarda toplumsal kontrol nasıl sağlanmaktadır?

Cevap

İnsan ilişkilerinin, belirli rollere göre şekillendiği ikincil gruplarda toplumsal kontrol, rasyonel ve hukuki bir düzende gerçekleşmektedir.


26. Soru

Toplumsal gruplar neden çalışma konusudur ve küçük grupları incelemek ne anlam taşımaktadır?

Cevap

Toplumsal gruplar, toplumsal bir olgu olarak kabul edilmektedir. Herkes, yaşamının büyük bir kısmını aile, arkadaş grubu, çalışma grubu gibi küçük gruplarda geçirmektedir. Toplumsal gruplar, aynı zamanda, toplumu yansıtmaktadır. Küçük gruplar, toplumsal sistemin modelleri olarak ele alındığında, toplumsal grup çalışmaları, toplumsal sistem hakkında önemli bilgiler vermektedir. Son olarak, toplumsal grup araştırmalarının sonuçları, toplumsal uygulamalar için önem taşımaktadır.


27. Soru

1980’li yıllarda gerçekleştirilen grup çalışmalarında kimlikle ilgili vurgulanan yenilik nedir?

Cevap

Bu yıllarda gözlenen önemli değişim, kişilerin kimlik tanımlarının, üyesi oldukları gruplarca önemli ölçüde belirlendiğinin ileri sürülmesidir.


28. Soru

Formel sosyoloji ne anlama gelmektedir?

Cevap

Formel sosyoloji, Simmel tarafından kurulduğu düşünülen ve toplumsal ilişkilerin temel biçimlerini saptamayı, dolayısıyla bir toplumsal yaşam geometrisi sunmayı amaçlayan bir sosyoloji dalıdır.


29. Soru

İkincil grup kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İkincil grup, bireyin gönüllü ve belli bir amaca yönelik olarak katıldığı, ilişkilerin yasalar, kurallar ve resmi anlaşmalarla düzenlendiği gruplardır. Birincil gruplardaki yakın ve gayri resmi ilişkilerin yerini, ikincil gruplarda resmi ilişkiler almaktadır.


30. Soru

Giddens'a göre azınlık gruplarının sahip oldukları özellikler nelerdir?

Cevap

Giddens, azınlık gruplarının üyelerinin kendilerini sıkça, çoğunluktan ayrı insanlar olarak gördüklerini ve azınlık gruplarının genellikle, fiziksel ve toplumsal olarak toplumun genelinden yalıtılmış olduklarını belirtmektedir. Bu gruplar, belirli bölgelerde, kentlerde ya da semtlerde yoğunlaşmaktadır. Çoğunluğa dâhil olanlarla azınlık grubunun üyeleri arasında ya da değişik azınlık
grupları arasında evlilikler, oldukça az görülmektedir. Bazı durumlarda, azınlıklar içinde, kendi kültürel kimliklerini canlı tutmak amacıyla grup içi evlilik (endogami) özendirilmektedir.


31. Soru

Birincil grup kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Birincil grup, samimi, yüz yüze ilişkilerin ve dayanışmanın olduğu aile, arkadaş ve benzeri gruplar gibi belirli davranış normlarına ve ortak toplumsal değerlere bağlı gruplar olarak tanımlanmaktadır. Bu şekilde yakın ilişkilerin ve dayanışmanın var olduğu, gruplar arasında en önemlileri aile, arkadaşlar, komşuları ve akrabalar ile çocukların oyun gruplarıdır.


32. Soru

İç grup kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İç grup, insanların ortak değerleri ve yaşam biçimini paylaştığı, kendilerini ait hissettikleri ve bağlılık duyduğu grubu ifade etmektedir. Aynı zamanda bu gruplar biz duygusunun hâkim olarak hissedilmesine katkı sunmaktadırlar.


33. Soru

Toplumsal grup çalışmaları sonucunda ileri sürülen liderlik türleri nelerdir?

Cevap

Demokratik, otoriter ve ilgisiz lider şeklinde gruplandırılmaktadır.


34. Soru

Toplumsal gruplar hakkındaki çalışmalar ne zaman başlamıştır?

Cevap

Toplumsal gruplar üzerine yapılan çalışmaların, yirminci yüzyılın ilk yarısından itibaren gelişmeye başladığı belirtilmektedir.


35. Soru

Bir gruba üye olmanın yolları nelerdir?

Cevap

Bireyin bir gruba üye olması, grubun ve bireyin niteliklerine göre, doğum, başvurma, davet edilme veya karşılıklı anlaşma yollarıyla gerçekleşmektedir.


36. Soru

İç grup ve dış grup kavramlarını ortaya atan kişi kimdir?

Cevap

İç grup (in group) ve dış grup (out group) kavramları, Amerikan sosyolog William Graham Sumner tarafından ortaya atılmıştır.


37. Soru

Formel sosyolojinin amacı nedir?

Cevap

Formel sosyolojinin amacı, toplumsal etkileşim biçimlerini, toplumsal bağlamlarından soyutlayarak analiz etmek ve böylece bağlamdaki önemli değişikliklere rağmen, farklı toplumsal organizasyon biçimlerinde ortaya çıkan düzenlilikleri betimleyebilecek sosyolojik yasaları bulmaktır.


38. Soru

İkincil gruplara verilebilecek örnekler nelerdir?

Cevap

Resmi örgütler olarak dernekler, şirketler, siyasi partiler, bankalar ve sendikalar, ikincil gruplara örnek gösterilebilir.


39. Soru

Son yıllardaki azınlık araştırmalarında hangi konulara yer evrilmektedir?

Cevap

Azınlık araştırmaları son zamanlarda sapkınlık, dışlama, etiketleme, damgalama, ırkçılık, otoriter kişilik, homofobi ve cinsiyetçilik araştırmalarıyla birlikte anılmaktadır.


40. Soru

Demokratik lider nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Demokratik lider, kararların grup katılımıyla alınmasını sağlayan, grup içi etkileşim ve işbölümünü özgür bırakan, eleştirilerinde kişisel olmayıp işe dönük davranan lider tipi olarak tanımlanmaktadır.


41. Soru

Grup normları hangi amaçlara hizmet eder?

Cevap

Normlar, genel anlamda grup içi birliğin sağlanması, çatışmaların azalması ve grubun kimliğinin belirlenmesi gibi amaçlara hizmet etmektedir.


42. Soru

Küçük gruplar hakkındaki en erken çalışma kime aittir?

Cevap

1900’lü yılların başında Georg Simmel’in çalışması, küçük gruplar hakkındaki en erken çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir.


43. Soru

Tönnies’in sosyolojiye sunduğu katkılar nelerdir?

Cevap

Tönnies, cemaat/topluluk kavramı ve onun belirli özellikleri hakkında çalışan ilkler arasında yer alması nedeniyle, cemaat (topluluk) sosyolojisinin kurucu isimlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Aynı zamanda, günümüz kent sosyolojisinin gelişiminde önemli bir yere sahip olan sosyolojik topluluk araştırmaları geleneğini başlattığı belirtilmektedir.


44. Soru

Dış grup kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Dış grup ise bireylerin kendi gruplarıyla rekabet halinde olan ya da karşıt olarak gördükleri gruplardır.


45. Soru

Toplumsal grup çeşitlerinden biri olan dış grup nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Dış grup ise bireylerin kendi gruplarıyla rekabet halinde olan ya da karşıt olarak gördükleri gruplardır.


46. Soru

İç grup/dış grup ayrımının belirgin olarak görüldüğü alanlar nelerdir?

Cevap

Irk, etnisite ve din açısından farklılık gösteren gruplar arasında iç grup/biz ve dış grup/onlar ayrımı belirgin bir şekilde görülmektedir.


47. Soru

Grup normları ne anlama gelmektedir?

Cevap

Grup normları, grup üyelerince kabul edilen ve uyulması gereken tutum ve davranış kalıplarını, yazılı veya yazılı olmayan bir şekilde ifade eden kurallardır.


48. Soru

1950’li yıllar ve sonrasında grup çalışmaları nasıl şekillenmiştir?

Cevap

1950’li yıllardan itibaren, psikolojide ve sosyoloji disiplinlerinde küçük gruplar üzerine çalışmalarda bir artış olmuş ve grup araştırmaları, grup içi ve gruplar arası yardımlaşma ve çatışma konuları üzerinde yoğunlaşmıştır.


49. Soru

Acil karar verilmesi gereken durumlarda hangi tür liderlik daha etkili olmaktadır?

Cevap

Acil karar verilmesi gereken durumlarda otoriter liderin daha etkin olduğu belirtilmektedir.


50. Soru

Başarılı bir liderin sergilemesi beklenen davranışlar nelerdir?

Cevap

Başarılı bir lider, kendi grubunun ihtiyaçlarını belirleyerek ortaya çıkan sorunlara çözüm yolları öneren kişi olarak tanımlanabilir. Bu anlamda, iyi bir grup liderinde bulunması gereken niteliklerin grubun amaçlarına, değerlerine, kaynaklarına ve çevrenin koşullarına göre değişiklik gösterdiği belirtilmektedir.


51. Soru

Gessellschaft (toplum) kavramı ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bu kavram, Gemeinschaft’ın karşıtını oluşturmakta, geleneğe önem vermeyen, rasyonelliğe (akılcılığa) ve kişisel çıkarlara dayanan toplumsal ilişkiler anlamına gelmektedir ve modern endüstriyel toplumlarda kurulan, rasyonel, araçsal ve geçici, bireyin çıkarlarına yönelik toplumsal ilişkiler anlamında kullanılmaktadır.


52. Soru

İnternet toplulukları/sanal cemaatler kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İnternet toplulukları/sanal cemaatler, insanların internet ağlarına bağlanarak bilgisayar aracılı iletişimle meydana getirdikleri bir oluşumdur.


53. Soru

Grup normları hangi amaçlara hizmet etmektedir?

Cevap

Normlar, grup üyeleri tarafından bilinçli bir şekilde oluşturulabileceği gibi, etkileşim aracılığıyla kendiliklerinden de oluşabilmektedir. Normlar, genel anlamda grup içi birliğin sağlanması, çatışmaların azalması ve grubun kimliğinin belirlenmesi gibi amaçlara hizmet etmektedir.


54. Soru

Referans grubu kavramı nasıl açıklanmaktadır?

Cevap

Referans grubu, bireyin kendi durumunu ve davranışlarını değerlendirmek için karşılaştırma yaptığı grubu ifade etmektedir.


55. Soru

Grup araştırmalarında "uyma" nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Grup araştırmalarında uyma (conformity), genellikle bireyin kendi düşünce ve davranışlarını, belirli nedenlere dayanarak değiştirmesi ve kendisinden farklı gördüğü grup normları yönünde düşünmesi ya da davranması olarak tanımlanmaktadır.


56. Soru

Cooley toplumu nasıl tanımlamaktadır?

Cevap

Cooley toplumu, küçük grupların birbirlerine kenetlenerek oluşturdukları bir ağ olarak tanımlamaktadır. İnsanların bağlılıklarının yüksek olduğu birincil gruplar, bireyin ve toplumun biçimlenmesinde en önemli unsur olarak kabul edilmektedir.


57. Soru

Simmel’in tanımladığı, toplumsal etkileşim formları nasıl açıklanmaktadır?

Cevap

Toplumsal etkileşim formları, toplumsal yaşamın devlet, sendika ya da aile gibi birbirlerinden oldukça farklı durumlarda gözlenebilen, sabit, kalıplaşmış yanlarını anlatmaktadır.


58. Soru

Toplumsal grupların ayırt edici özellikleri nelerdir?

Cevap

Toplumsal grup, kalabalık insan topluluklarından ayırt edici bazı özellikler taşımaktadır. Bir topluluğun grup olabilmesi için gereken en temel koşul, grup üyeleri arasında etkileşimin olmasıdır. Bununla birlikte, grup üyelerinin etkileşimi çerçevesinde bazı değerlerin ve normların bulunması gerekmektedir. Grup, bu normlara uyan, ortak amaç ve çıkarlara sahip bireylerden oluşmaktadır


59. Soru

Tönnies’e göre kentleşme, toplumsal ilişkileri nasıl şekillendirmiştir?

Cevap

Kentleşmenin, toplumsal ilişkilerin yapısını ve niteliklerini dönüştürdüğünü ileri süren Tönnies, arkadaşlar ve komşular arasında birbirlerine yakın ve bağlı, kişisel ve istikrarlı ilişkiler olarak nitelenen, açık bir toplumsal konum anlayışına sahip cemaat ilişkilerinden, tikel bir çevre ve amaca özgü olan geçici ve araçsal ilişkilere dayalı toplum ilişkilerine doğru bir değişim sürecinin gerçekleştiğini ortaya koymuştur.


60. Soru

Azınlık grupları kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Azınlık grupları, fiziksel, kültürel veya diğer özelliklerinden dolayı baskıya uğrayan, farklı ve eşitsiz davranışlara maruz kalan toplumsal gruplardır.


61. Soru

Ferdinand Tönnies, Gemeinschaft und Gessellschaft adlı kitabında neyi araştırmayı amaçlamıştır?

Cevap

Tönnies bu çalışmasında, eski geleneksel ve tarımsal üretime dayalı yaşam biçimi ile yeni modern ve kentsel yaşam biçimini; ideal tipler, farklı ve birbirine karşıt olarak tanımlanan toplumsal ilişkiler ve yaşam biçimleri temelinde karşılaştırmayı ve aralarında görülen farklılıkları ortaya koymayı amaçlamıştır.


62. Soru

Referans gruplarının yapılan araştırmalarda neden olabileceği sorunlar nelerdir?

Cevap

Bireyin hangi grubu, ne zaman seçeceğinin bilinememesi ve bu seçimde, hangi ölçütleri kullandığının belirlenememesi ve referans gruplarının özel ya da genel olması araştırmalarda karşılaşılması olası sorunlardır.


63. Soru

Toplumsal grup çalışmalarında yer verilen liderlik tarzları nelerdir?

Cevap

Toplumsal grup çalışmalarında, grup birlikteliği ve iş verimi bakımından, farklı liderlik tarzları incelenmiş ve araştırmanın sonuçlarına göre, üç liderlik tarzı ileri sürülmüştür:
1. Demokratik lider: Kararların grup katılımıyla alınmasını sağlayan, grup içi etkileşim ve işbölümünü özgür bırakan, eleştirilerinde kişisel olmayıp işe dönük davranan lider tipi olarak tanımlanmaktadır.
2. Otoriter lider: Kararları kendisi veren, işbölümünü kendisi belirleyen ve eleştirilerinde kişileri hedef alan bir lider tipidir.
3. İlgisiz (laisser faire) lider: Grubu tamamen özgür bırakan, işe hiç karışmayan ve işle ilgili çok az öneride bulunan bir lider tipi olarak tanımlanmaktadır.


64. Soru

Sumner, iç ve dış gruplara ilişkin neler söylemektedir?

Cevap

Sumner’ın belirttiği şekilde, ortak değerler ve yaşam biçimi ile belirli bir konuma sahip olan iç gruplarda, biz duygusu hâkim olmaktadır. Bireyler, üyesi oldukları, kendilerini ait hissettikleri iç gruplara bağlılık duyarlar. Etnosentrik bakış açısı temelinde, kendilerine rakip ya da karşıt olarak gördükleri dış gruplar ise onlar olarak ifade edilmektedir.


65. Soru

Simmel’in tanımladığı, toplumsal yaşamın içeriği nasıl açıklanmaktadır?

Cevap

Toplumsal yaşamın içeriği, toplumsal etkileşimin, belirli bir durumla ilişkili bireylerin çıkarları ve istekleri gibi farklı yanlarını ifade etmektedir.


66. Soru

Toplumsal grupların özellikleri nelerdir?

Cevap

Toplumsal bir grubun özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
1. Grubun tanınması
2. Grup üyelerinin rolü ve statüsü
3. Grup üyelerinin rolleri
4. Grubun sürekliliği
5. Grup normları
6. Ortak ilgiler ve değerler
7. Grubun toplumsal hedef­leri
8. Coğrafi/Mekânsal yakınlık


67. Soru

Toplumsal grup çeşitlerinden olan iç grup nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İç grup, insanların ortak değerleri ve yaşam biçimini paylaştığı, kendilerini ait hissettikleri ve bağlılık duyduğu grubu ifade etmektedir. 


68. Soru

Toplumsal grupların çalışma konusu olarak ele alınma nedenleri nelerdir?

Cevap

Toplumsal grupların, neden bir çalışma konusu olarak ele alındığı ve küçük grupları incelemenin ne anlam taşıdığı sorularına yönelik üç temel neden gösterilmektedir:
1. Toplumsal gruplar, toplumsal bir olgu olarak kabul edilmektedir. Herkes, yaşamının büyük bir kısmını aile, arkadaş grubu, çalışma grubu gibi “küçük gruplarda” geçirmektedir.
2. Toplumsal gruplar, aynı zamanda, toplumu yansıtmaktadır. Küçük gruplar, toplumsal sistemin modelleri olarak ele alındığında, toplumsal grup çalışmaları, toplumsal sistem hakkında önemli bilgiler vermektedir.
3. Toplumsal grup araştırmalarının sonuçları, toplumsal uygulamalar için önem taşımaktadır.


69. Soru

İlgisiz lider nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İlgisiz lider, grubu tamamen özgür bırakan, işe hiç karışmayan ve işle ilgili çok az öneride bulunan bir lider tipi olarak tanımlanmaktadır.


70. Soru

Gessellschaft kavramı ne anlamda kullanılmaktadır?

Cevap

Gessellschaft kavramı, modern endüstriyel toplumlarda kurulan, rasyonel, araçsal ve geçici, bireyin çıkarlarına yönelik toplumsal ilişkiler anlamında kullanılmaktadır.


71. Soru

Üç tür liderlikten hangisinin başarılı olduğu öngörülmektedir?

Cevap

Herkesin görüşüne başvuran ve fikrini alan demokratik liderin, bu üç lider tipi arasında en başarılısı olduğu kabul edilmektedir.


72. Soru

Tönnies tarafından ortaya atılan Gemeinschaft ve Gessellschaft kavramları hangi nedenlerle eleştirilmektedir?

Cevap

Tönnies, kavramlarının var olan toplumlara gönderme yapmaması ve bu kavramların nesnel olguları açıklamaması nedeniyle eleştirilmekte ve bu kavramların, “gerçek durumlar”dan, toplumsal etkileşim olgularından soyutlamalar ortaya koyduğu ifade edilmektedir. Bu eleştiri doğrultusunda, Gemeinschaft ve Gessellschaft ilişkilerine sahip toplumların ideal tipler olarak, tarihsel gerçekliğin sosyolojik çözümlemesi bakımından vazgeçilmez bir önem taşımasının yanı sıra, bütün toplumların hem Gemeinschaft hem de Gessellschaft’tan gelen niteliklere sahip olduğu vurgulanmaktadır.


73. Soru

W.G. Sumner, çalışmalarında kimden etkilenmiştir?

Cevap

Sosyal Darwinci olarak nitelenen W. G. Sumner, H. Spencer’ın çalışmalarından etkilenmiş ve doğal yasaların toplumsal yaşama yön verdiğini ileri süren yaklaşımı benimsemiştir. Doğal yasaların temelini, evrim mücadelesinde en uygun olanların hayatta kalacağı düşüncesi oluşturmaktadır.


74. Soru

George Simmel'in küçük gruplarla ilgili olarak hangi konular üzerinde çalışmıştır?

Cevap

1900’lü yılların başında Georg Simmel’in çalışması, küçük gruplar hakkındaki en erken çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Simmel, grupların genel prensiplerini ve grup oluşumunu analiz etmiş; aynı zamanda, küçük ve büyük grupların özellikleri, gruplarda bölünme, otorite, saygınlık ve itaat konuları üzerinde çalışmıştır.


75. Soru

Referans gruplarının, bireyin yaşamı boyunca, toplum içindeki konumuna bağlı olarak değişebilmesinin nedeni nedir?

Cevap

Birey, içinde bulunduğu durumu, daha önce yaşadıkları toplumun standartlarına göre, örnek aldığı ya da ait olmak istediği bir grubun özelliklerine göre değerlendirip kıyaslayabilir. Bu anlamda referans grupları, bireyin yaşamı boyunca, toplum içindeki konumuna bağlı olarak değişebilmektedir.


76. Soru

Toplumsal grup çeşitlerinden olan birincil gruplar nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Birincil grup, samimi, yüz yüze ilişkilerin ve dayanışmanın olduğu aile, arkadaş ve benzeri gruplar gibi belirli davranış normlarına ve ortak toplumsal değerlere bağlı gruplar olarak tanımlanmaktadır.


77. Soru

1970'li yıllarda toplumsal gruplarla ilgili ne tür çalışmalar yapılmıştır?

Cevap

1970’li yıllarda, adalet kuramı temelinde haksızlıktan yarar ve zarar gören kişilerin ve grupların durumlarına yönelik araştırmalar yapılmıştır. Aynı yıllarda görülen başka bir eğilim ise Hippi Akımı’ndan da kaynaklanan, toplu yaşam denemeleri gibi çeşitli grup uygulamalarının popüler hale gelmesi olmuştur.


78. Soru

Gemeinschaft (cemaat/topluluk) kavramı neyi temsil etmektedir?

Cevap

Bu kavram, duygusal bağlar ve tanışıklık temelinde oluşan ideal bir toplumsal kolektifliği temsil etmektedir ve modern endüstri öncesi toplumlarda görülen insanlar arasında duygusal bağların kurulduğu, kişisel, yakın olan, süreklilik taşıyan ilişkilerin bulunduğu cemaat ya da topluluk anlamında kullanılmaktadır.


79. Soru

Endogami kavramı neyi ifade etmektedir?

Cevap

Bu kavram, bazı azınlık gruplarının, kendi kültürlerini canlı tutmak amacıyla grup içi evlilikleri özendirmeleri şeklinde açıklanmaktadır.


80. Soru

Toplumsal grup çeşitlerinden olan ikincil gruplar nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İkincil grup, bireyin gönüllü ve belli bir amaca yönelik olarak katıldığı, ilişkilerin yasalar, kurallar ve resmi anlaşmalarla düzenlendiği gruplardır.


81. Soru

Simmel'e göre küçük ve büyük grupların özellikleri birbirinden nasıl farklılaşmaktadır?

Cevap

Simmel, küçük ve büyük grupların özelliklerini tanımlayarak, birbirlerinden farklı yapılara sahip olduklarını göstermektedir. Bu anlamda, “büyük gruplardaki işbölümü ve dolayısıyla rol ve statü farklılaşmasının kaçınılmaz olduğunu, bunun bir sonucu olarak da büyük gruplarda, küçük gruplarda görülen eşit ilişkilerin aksine, güç ve etkinlik açılarından eşit olmayan ilişkiler” görüleceğini belirtmektedir.


82. Soru

1920’li ve 1930’lu yıllarda grup çalışmaları hangi konular üzerinde yoğunlaşmıştır?

Cevap

1920’li ve 1930’lu yıllarda grup çalışmaları, toplumsal sorunları ve işyeri problemlerini çözmek için bir araç olarak kullanılmış ve bu dönemde yapılan çalışmaları “grup üyelerinin duygu ve düşüncelerini etkileyen normlar” üzerinde yoğunlaşmıştır.


83. Soru

İnternet toplulukları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

İnternet toplulukları/sanal cemaatler, insanların internet ağlarına bağlanarak bilgisayar aracılı iletişimle meydana getirdikleri bir oluşumdur


84. Soru

Summer, iç ve dış grup ayrımını nasıl yapmaktadır?

Cevap

Sumner, insanların kendi grupları olarak tanımladığı iç gruplar ile rekabet halinde olduğu ya da karşıt gruplar, olarak tanımladığı dış gruplar arasındaki ayrım üzerinde durmuştur. Bununla birlikte, iç grup ve dış grup kavramlarının, etnosentrizm ile yakından ilişkili olduğunu belirtmiştir.


85. Soru

Grup normları ne anlama gelmektedir?

Cevap

Grup normları, grup üyelerince kabul edilen ve uyulması gereken tutum ve davranış kalıplarını, yazılı veya yazılı olmayan bir şekilde ifade eden kurallardır.


86. Soru

Simmel'in sosyolojik analizinin dayandığı temel tespitler nelerdir?

Cevap

Simmel’in sosyolojik analizi üç temel tespitle başlamaktadır:
1. Bireyler, bencillikten paylaşmaya kadar birçok farklı güdünün etkisi altında kalmaktadırlar ve bu tür olguların araştırılmasıyla, psikoloji ilgilenmektedir.
2. Birey, kendisini sadece kendini referans alarak değil, aynı zamanda diğer kişilere göre de açıklamaktadır. Bu bağlamda grupların, gruplar arası ilişkilerin ve grup içi dinamiklerinin araştırılması, sosyal psikolojinin alanına girmektedir.
3. İnsanların faaliyetleri aile, okul ve işyeri gibi toplumsal yapılar içinde ya da taklit, rekabet ve toplumsal hiyerarşi gibi genel davranış biçimleri temelinde, belirli formlar içinde gelişmektedir. Bu toplumsal formların araştırılması da sosyolojinin konusunu oluşturur.


87. Soru

Simmel’in tanımladığı küçük ve büyük grupların özellikleri nelerdir?

Cevap

Küçük gruplarda kişiler birbirlerini yakından tanımakta ve benzer düşünceleri paylaşmaktadırlar. Küçük gruplardakinden farklı olarak büyük gruplarda, bireyler arasında ilişkileri düzenleyen normlar bulunmakta, buna bağlı olarak bireyler, belli görevleri yerine getirmekte ve belli rolleri oynamaktadırlar.


88. Soru

Toplumsal grup çeşitlerinden olan referans grubu nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Referans grubu, bireyin davranışlarını ve kendi durumunu değerlendirmek için, karşılaştırma yaptığı gruplardır.


89. Soru

Charles Horton Cooley’in ortaya koyduğu önemli kavramlar nelerdir?

Cevap

Ayna benlik ve birincil grup kavramları, Cooley’in ortaya koyduğu önemli kavramlardır.


90. Soru

Toplumsal grup ne anlama gelmektedir?

Cevap

Toplumsal grup, üyeleri arasında etkileşim olan, ortak amaç ve çıkarlara sahip, belirlenen değer ve normları paylaşan insanların birlikteliğini ifade etmektedir


91. Soru

Formel sosyolojinin amacı nedir?

Cevap

Formel sosyolojinin amacı, toplumsal etkileşim biçimlerini, toplumsal bağlamlarından soyutlayarak analiz etmek ve böylece bağlamdaki önemli değişikliklere rağmen, farklı toplumsal organizasyon biçimlerinde ortaya çıkan düzenlilikleri betimleyebilecek sosyolojik yasaları bulmaktır. Başka bir ifadeyle, formel sosyoloji, toplumsal etkileşim ve insan davranışının genel yasalarını bulma amacını taşımaktadır.


92. Soru

Psikolog ve sosyologların toplumsal grupları ele alış biçimleri arasındaki farklar nelerdir?

Cevap

Psikologlar, bireyi temel birim olarak kabul etmekte ve toplumu, bireyin davranışlarıyla ya da içgüdüleriyle açıklamaktadırlar. Buna bağlı olarak, grup davranışının bireysel açıklamaları üzerinde durmaktadırlar. Sosyologlar ise toplumun birey üzerindeki etkisini vurgulayarak toplumsal grubu, bireylerin üstünde, bireylerin toplamından farklı bir varlık olarak kabul etmekte ve araştırma birimi olarak ele almaktadırlar.


93. Soru

Rheingold'un sanat cemaatlerdeki iletişim süreciyle ilgili görüşleri nelerdir?

Cevap

Rheingold, sanal cemaatlerde insanların, sıradan bir cemaatteki insanların sahip olduğu birçok özelliği olduğunu, ancak yüz yüze iletişim kurmadıklarını belirtmektedir. Buna karşın, sanal cemaatlerde, insanların bir diğer kişiyle iletişim kurmaları için, zaman ya da mekân sınırlamasının olmadığını vurgulamaktadır


94. Soru

Toplumsal düzenin doğası ele alan Charles H. Cooley'nin toplumsal gruplarla ilgili görüşleri nelerdir?

Cevap

Toplumsal düzenin doğasıyla ilgilenen Charles H. Cooley olmuştur. Cooley çalışmasında, toplumdaki değişimleri yansıtan birincil grupların kavramsallaştırılmasıyla ilgilenmektedir. Bu bağlamda, birincil ilişkilerin ve daha çok, kişisel olmayan rol ilişkilerinin, başka bir ifadeyle ikincil ilişkilerin meydana geldiğini ve hangi ilişkiler olduğunu incelemektedir. Ayrıca, toplumun birey üzerindeki etkisini vurgulayan Cooley’in ayna benlik (looking glass itself) kavramı, kişisel benliğin toplumsal yaşam sonucu oluştuğunu göstermekte ve günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.


95. Soru

1980'li yıllarda grup çalışmaları hangi konular üzerinde yoğunlaşmıştır?

Cevap

1980’li yıllarda küçük gruplar üzerinde yapılan çalışmalar, ilişki ağları, gruplararası ilişki, adalet, karar alma süreçleri, azınlık etkisi, liderlik, uyum, terapi, iktidar ve statü gibi konularla ilgilenmiş ve bu dönemde, küçük grup araştırmaları psikoloji, sosyoloji, iletişim gibi disiplinler arasında yaygınlık göstermiştir


96. Soru

Normların oluşum süreci nasıldır?

Cevap

Normlar, grup üyeleri tarafından bilinçli bir şekilde oluşturulabileceği gibi, etkileşim aracılığıyla kendiliklerinden de oluşabilmektedir.


97. Soru

Theodore Newcomb'un referans grupları ile ilgili yaptığı çalışmalardan elde edilen sonuçlar nelerdir?

Cevap

Theodore Newcomb, referans gruplarını, öğrencilerin değişen değerlerinin ve tutumlarının açıklanmasına yarar sağlayacak bir şekilde kullanmıştır. Newcomb, Personality and Social Change (Kişilik ve Toplumsal Değişme, 1943) adlı kitabında, liberal bir kız üniversitesi olan Bennington’daki öğrencilerle yaptığı araştırmayı anlatmaktadır. Bu araştırmanın sonucunda, siyasal açıdan muhafazakâr geçmişlere sahip kadınların pek çoğunun, üniversiteyle daha fazla, aileleri ve memleketlerindeki cemaatlerle daha az özdeşleşmeye başladıkça, üniversitedeki kariyerleri süresince yoğunluğu giderek artan liberal tutumlar sergiledikleri görülmüştür. Bu çalışmada üniversite, olumlu (pozitif) bir referans grubu olarak ele alınırken ebeveynler, isyankâr çocuklarından dolayı olumsuz (negatif) bir referans grubu olarak değerlendirilmektedir.


98. Soru

Grup araştırmalarında uyma kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Grup araştırmalarında uyma, genellikle bireyin kendi düşünce ve davranışlarını, belirli nedenlere dayanarak değiştirmesi ve kendisinden farklı gördüğü grup normları yönünde düşünmesi ya da davranması olarak tanımlanmaktadır.


99. Soru

Bireyin bir gruba üyesi olması nasıl gerçekleşmektedir?

Cevap

Bireyin bir gruba üye olması, “grubun ve bireyin niteliklerine göre, doğum, başvurma, davet edilme veya karşılıklı anlaşma yollarıyla” gerçekleşmektedir


100. Soru

Alman sosyolog Ferdinand Tönnies, Gemeinschaft und Gessellschaf adlı kitabında neyi amaçlamaktadır?

Cevap

Tönnies bu çalışmasında, eski geleneksel ve tarımsal üretime dayalı yaşam biçimi ile yeni modern ve kentsel yaşam biçimini; ideal tipler, farklı ve birbirine karşıt olarak tanımlanan toplumsal ilişkiler ve yaşam biçimleri temelinde karşılaştırmayı ve aralarında görülen farklılıkları ortaya koymayı amaçlamıştır.


101. Soru

Gemeinschaft kavramı ne anlamda kullanılmaktadır?

Cevap

Gemeinschaft kavramı, modern endüstri öncesi toplumlarda görülen insanlar arasında duygusal bağların kurulduğu, kişisel, yakın olan, süreklilik taşıyan ilişkilerin bulunduğu cemaat ya da topluluk anlamında kullanılmaktadır.


102. Soru

Simmel toplumu nasıl açıklamaktadır?

Cevap

Simmel, toplumu kendi üyeleri üzerinde hâkimiyet kurduğu nesnel bir sistem olarak tanımlayan pozitivist anlayışı reddetmekte toplumu, bireyler arasındaki karmakarışık ilişkiler ve etkileşimler ağı olarak tanımlamaktadır. Bu anlamda toplum, etkileşim yoluyla birbirlerine bağlanan bireylerden oluşmakta aile, din, ekonomik kuruluşlar ve bürokrasi gibi kurumlar da bu şekildeki etkileşimin toplumsal içeriğinin büründüğü biçimleri oluşturmaktadır.


103. Soru

George Simmel tarafından toplumsal gruplara yönelik yapılan çalışmalar hangi konuları kapsamaktadır?

Cevap

Georg Simmel’in çalışmaları toplumsal yapı, toplumsal farklılaşma, din, para, sosyolojinin doğası ve sosyal bilimlerde yöntem gibi çeşitli konu ve sorunları kapsamaktadır.


104. Soru

Simmel'e göre toplumsal yaşamın formları ve içeriği arasında nasıl bir ayrım  vardır?

Cevap

Simmel ayrıca, toplumsal yaşamın formları ve içeriği arasında bir ayrım yapar. Toplumsal etkileşim formları, toplumsal yaşamın devlet, sendika ya da aile gibi birbirlerinden oldukça farklı durumlarda gözlenebilen, sabit, kalıplaşmış yanlarını anlatırken, içeriği, toplumsal etkileşimin, belirli bir durumla ilişkili bireylerin çıkarları ve istekleri gibi farklı yanlarını ifade etmektedir. Başka bir ifadeyle Simmel, toplumsal yaşamın savaşlar, aileler, eğitim, politika ve benzeri “içeriği”ni, bu alanların tamamını kesen ve toplumsal yaşamın onlar üzerinden kalıplaştırıldığı örneğin, çatışma gibi “formlar”ından ayırmaktadır. Simmel’e göre, içerikler değişebilir olmasına rağmen formlar, toplumsal yaşamın temel düzenleyici özellikleri olarak kabul edilmektedirler. Bir toplumsal form olarak çatışma, aile ve politika gibi çok çeşitli durumlarda görülmesine rağmen, bazı ortak özellikleri içermektedir.


105. Soru

Cooley tarafından geliştirilen ayna benlik kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Cooley’in, geliştirdiği önemli kavramlardan biri olan ayna benlik, bireyin kendi benliğini, başkalarının ona yönelik davranışları, eylemleri ve tepkileri temelinde algılama sürecini ifade etmektedir.


106. Soru

1950’li yıllardan itibaren grup çalışmaları hangi konular üzerinde yoğunlaşmıştır?

Cevap

1950’li yıllardan itibaren, psikolojide ve sosyoloji disiplinlerinde küçük gruplar üzerine çalışmalarda bir artış olmuş ve grup araştırmaları, grup içi ve gruplar arası yardımlaşma ve çatışma konuları üzerinde yoğunlaşmıştır.


107. Soru

Toplumsal gruplardan olan azınlık grupları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Azınlık grupları, fiziksel, kültürel veya diğer özelliklerinden dolayı baskıya uğrayan, farklı ve eşitsiz davranışlara maruz kalan toplumsal gruplardır.


108. Soru

"Kabul" ve "itaat" kavramları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

"Uyma kavramı, ‘kabul’ ve ‘itaat’ kavramlarıyla yakından ilişkilidir. ‘Kabul’, sosyal psikoloji alanında “bir kişinin zorunlu olmadığı bir durumda başkalarının isteğini yerine getirmesi”; ‘itaat’ ise kişinin kendisinden daha güçlü ya da “etkili birisinin emrini yerine getirmesi” olarak tanımlanmaktadır.


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v