Göçmen Ve Sığınmacılarla Sosyal Hizmet Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sağlığı kişisel bir hak olarak gören yaklaşım nasıldır?

Sağlığı kişisel bir hak olarak gören yaklaşım bakımından sağlık devletin ya da bireylerin ihlal etmemesi gereken bir özel yaşam alanı, insan varlığının, kişiliğin bir parçasıdır. Sağlık hakkı bireyin tek başına yetkili ve sorumlu olduğu bir alana ilişkin haktır.

Sağlığı sosyal bir hak olarak gören yaklaşım nasıl tanımlanabilir?

Sağlığı sosyal bir hak olarak ele alan yaklaşımda, sağlığın bir mal olarak kabul edilemeyeceğine vurgu yapılmakta ve devletleri tüm vatandaşların ve hatta vatandaş olmayanların sağlığından sorumlu gören bir anlayış söz konusudur. Bu yaklaşıma göre sağlık insan varlığının ayrılmaz bir parçası ve insan sağlığının olmazsa olmaz bir koşuludur. Sosyal hakların toplumdaki eşitsizlikleri gidermeye yönelik haklar olarak da tanımlanabileceği ifade edilmektedir (Tanör, 1978: 92-93).

Sağlığı temel bir insan hakkı olarak gören yaklaşım nasıl tanımlanabilir?

Sağlığı temel bir insan hakkı olarak gören yaklaşım, sağlık hakkının insan onuruna yaraşır bir yaşam için temel bir insan hakkı olduğunu kabul eder. Bu yaklaşıma göre sağlık hakkı sağlıklı bir yaşam için gerekli olan güvenli içme suyu, yeterli temizlik, güvenli yiyecek, yeterli besin ve konut, sağlıklı çalışma ve çevre koşulları, sağlık ile ilgili eğitim ve bilgilendirme ve cinsiyet eşitliğini kapsamaktadır. Ayrıca bu yaklaşıma göre sağlık hakkı, ulaşılabilir en yüksek sağlık standartlarından yararlanmada herkese eşit fırsatlar sağlanması, hastalıkların kontrol edilmesi, önlenmesi ve tedavi edilmesi, temel sağlık hizmetlerine erişim gibi olanaklar da sunmaktadır (Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, UNHCHR ve Dünya Sağlık Örgütü, WHO, 2008: 1-4).

Göçmen, mülteci ve sığınmacıların sağlık hakları konusunda hükümler içeren düzenlemelerden ilkinin adı nedir?

Göçmen, mülteci ve sığınmacıların sağlık hakları konusunda hükümler içeren düzenlemelerden ilki, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) ile bu kanuna uygun olarak yürürlüğe konulan Geçici Koruma Yönetmeliği (GKY) dir.

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun (YUKK) içeriği hangi konularla ilgilidir?

YUKK ile getirilen uluslararası koruma kişilerin güvenliğe kavuşması, hayati tehlikelerinin olduğu yere geri gönderilmemesi, temel insan haklarına erişimlerinin güvence altına alınması ile ilgilidir.

Devlet tarafından mülteciler için yerine getirilmesi gereken sağlık konusundaki sorumluluklar nelerdir?

Hiç kuşkusuz uluslararası koruma ile güvence altına alınan temel insan haklarından biri de sağlık hakkıdır. Bu kapsamda diğer temel insan hakları gibi sağlık hakkının korunması da devletin sorumluluğundadır. Bu bağlamda devlet tarafından yerine getirilmesi gereken sorumluluklar şu şekilde sıralanabilir:

• Devlet yeterli sayıda kurum ve kuruluş ile sağlık hizmet vermeli ve sağlık programları geliştirmelidir.
• Devlet sağlık kuruluşlarının, ilaçların ve sağlık hizmetlerinin herkes için erişilebilir olmasını sağlamalıdır. Bu bağlamda göçmen, mülteci ve sığınmacılar açısından
önem arz eden boyutuyla devlet; sağlık hizmetlerinden yararlanma bakımından
ayrımcılık yasağı getirmeli, sağlık hizmetlerini fiziksel ve ekonomik olarak erişe-
bilir kılmalı, sağlık hizmetlerinden yararlanmayı kolaylaştırmaya dönük bilgiye
erişimi kolaylaştırmalıdır.
• Devlet bütün sağlık kuruluşlarının, ilaçların ve sağlık hizmetlerinin tıbbi etik kurallara uygun, kültüre, cinsiyet ve yaşa göre hassas olmasını sağlamalıdır.
• Devlet sağlık kuruluşlarının, ilaçların ve sağlık hizmetlerinin bilimsel ve tıbbi olarak uygun ve iyi kalitede olmasını sağlamalıdır.

1951 yılında imzaya açılan Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi’nine göre Türkiye’de sadece Avrupa ülkelerinden gelen sığınmacıların mülteci statüsüne alınmasının sebebi nedir?

Mültecilerin hukuki durumlarını düzenlemek üzere BM tarafından
1951 yılında imzaya açılan Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi’ni Türkiye coğrafi çekinceler ile kabul etmiş olduğundan Türkiye’de sadece Avrupa ülkelerinden gelen sığınmacılar mülteci statüsüne alınmaktadır (Yavuz, 2015: 265-280).

Sağlık hizmeti genel olarak nasıl tanımlanabilir?

Genel olarak sağlık hizmetini “sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi için yapılan çalışmalar bütünü” olarak ifade etmek mümkündür (Ateş, 2011: 2).

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlık hizmetini nasıl tanımlamaktadır?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlık hizmetini “koruyucu ve tedavi edici etkinliklerle sağlamak üzere ülke çapında örgütlenmiş kalıcı sistem” olarak tanımlamaktadır (Şentürk, 2011: 52).

Sağlık hizmetlerini kaç anabölümde tanımlanabilir?

Genel olarak sağlık hizmetini “sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi için yapılan çalışmalar bütünü” olarak ifade etmek mümkündür (Ateş, 2011: 2). WHO ise sağlık hizmetini “koruyucu ve tedavi edici etkinliklerle sağlamak üzere ülke çapında örgütlenmiş kalıcı sistem” olarak tanımlamaktadır (Şentürk, 2011: 52). Yapılan bu tanımlar çerçevesinde sağlık hizmeti, “bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlıklarının korunması ve iyileştirilmesi ile ilgili faaliyetler ve rehabilitasyon hizmetleri” (Güzel-Okur-Caniklioğlu, 2010: 665-666) şeklinde tanımlanabilir. Bu tanım bağlamında, sağlık hizmetlerini; koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici sağlık hizmetleri şeklinde üç ana bölümde incelemek mümkündür.

Koruyucu sağlık hizmetleri ne tür faaliyetlerdir?

Koruyucu sağlık hizmetleri, hasta olmayı önleyen veya hastalıkları erken dönemde teşhis etmeye yönelik faaliyetlerdir.

Tedavi edici sağlık hizmetleri hangi türde muayene ve tedavi hiz-
metleridir?

Tedavi edici sağlık hizmetleri, koruyucu sağlık hizmetlerinin aksine hastalıklar ortaya çıktıktan sonra yapılan muayene ve tedavi hizmetleridir.

Rehabilitasyon hizmetleri hangi türde hizmetlerdir?

Rehabilitasyon hizmetleri engellilerin başkalarına bağımlı olmadan, kendi kendilerine yeter biçimde yaşamalarına yönelik hizmetlerdir.

Sağlık hizmetleri hangi türde sağlık kuruluşları tarafından verilmektedir?

Uygulamada koruyucu sağlık hizmetleri Birinci Basamak sağlık kuruluşları, tedavi edici sağlık hizmetleri ise İkinci Basamak ve Üçüncü Basamak sağlık kuruluşları tarafından verilmektedir. Rehabilitasyon hizmetleri ise önleyici ve eğitici nitelikte ise Birinci Basamak sağlık kuruluşları, tıbbi hizmet özelliğinde ise İkinci Basamak ve Üçüncü Basamak sağlık kuruluşları tarafından verilmektedir.

Göç sonrasında sığınmacıların sağlıklarını olumsuz etkileyen risk etmenleri nelerdir?