Sokak Sosyal Hizmeti Ve Adli Sosyal Hizmet Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyal hizmetin amacı nedir?

Sosyal hizmetin amacı, her insanın potansiyelini tam olarak geliştirmesini, yaşamını zenginleştirmesini sağlamak ve işlev bozukluğunu önlemektir.

Sosyal hizmet nasıl tanımlanabilir?

Sosyal hizmet; sosyal değişme ve gelişmeyi, sosyal bütünleşmeyi ve insanların özgürleşmesini ve güçlenmesini arttıran uygulama odaklı bir meslek ve akademik disiplindir. Sosyal adalet, insan hakları, kolektif sorumluluk ve farklılıklara saygı sosyal hizmetin odağını oluşturan ilkelerdir.

Sosyal hizmet mesleğini diğer yardım edici mesleklerden ayıran temel özellik nedir?

Sosyal hizmet mesleğini diğer yardım edici mesleklerden ayıran temel özellik, eş zamanlı olarak iki odak üzerinde çalışma yapmasıdır. Sosyal hizmet mesleği, bir yandan birey ve grupların güçlenmesi ve işlevselliklerinin sağlanmasına odaklanırken diğer yandan toplumsal kaynakların adaletli dağılması, dezavantajlı toplulukların güçlenmesi ve böylece insanların özgürleşmesini amaçlamaktadır.

Sosyal hizmet uzmanı kimdir?

Sosyal hizmet uzmanı; birey, aile, grup ve toplumun sorun çözme ve baş etme kapasitelerini geliştirerek psikososyal işlevselliğin sağlanması, onarılması, korunması ve geliştirilmesi sosyal değişimin desteklenmesi sosyal politika ve programların insan ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla planlanması ve uygulanmasının sağlanması yönünde insan davranışına ve sosyal sistemlere ilişkin kuramlardan yararlanarak sosyal hizmete özgü yöntem ve tekniklerle uygulamayı yerine getiren meslek elemanıdır.

İrlanda'da 2008-2013 yılları arasında uygulanan “Eve Giden Yol” politikasının amacı nedir?

Bu politikanın altı temel amacı vardır:

• evsizliği önlemek
• sokakta uyumaya yönelmeyi ortadan kaldırmak
• uzun süreli evsizliğin yok edilmesi
• uzun süreli barındırma ihtiyaçlarının karşılanması
• evsizler için etkili hizmetler sağlamak
• fon temininde daha iyi bir işbirliğinin gerçekleştirilmesidir.

Ülkemizde evsizlere yönelik uygulamalar ne düzeydedir?

Evsizler ülkemizde gerek sosyal politika gerekse sosyal hizmet uygulamaları bağlamında
arzu edilen ilgiyi görememiştir. Sadece kış aylarında “barınma sağlama” anlayışıyla yürütülen uygulama, sosyal hizmet uygulaması olamaz. Bir uygulamanın başına sosyal hizmet
kavramını koyabilmek için sistemli ve planlı bir müdahale sürecini içermesi ve kurumsallaşmış bir yapıda sürdürebilmesi gereklidir.

Barınma Evi kavramı nasıl açıklanabilir?

Barınma evleri; evsiz, sokakta kalmış, yolda kalmış, evlerinden kısa vadeli kaçmış kimselerin durumlarındaki aciliyet ortadan kalkıncaya kadar geçici olarak barındıkları kuruluşlardır. Belediyeler tarafından oluşturulan bu kuruluşlar yerel imkanlarla ve belediyelerin kendi inisiyatifi ile yürütülen hizmetleri kapsamaktadır.

Macar Çocuk Koruma Yasası'nın odak noktası nedir?

Macar Çocuk Koruma Yasası üç önemli göreve odaklıdır:

• ailedeki çocukların yetişmesine yardım etmek
• çocuklara kötü muameleyi engellemek ve durdurmak 
• gerekliyse koruma değişikliğini garanti etmek

Macaristan'da uygulanan "sokak çalışması" nedir?

Sokak çalışması, temel olarak sokağa düzenli ve etkili katılımı, çocuk ve gençlere sosyal
yardımı, onların sorunlarının çözümünü ve ihtiyaçlarını belirleyerek uygun servise bağlamayı amaçlayan, halka açık yerlerdeki bağımsız bir mesleki etkinliktir. Dolayısıyla sokak
çalışanlarının görevi bilgi sağlayarak, alternatifler sunarak, değerleri kaynaştırarak, önemli işler yaparak ve gençlerin ihtiyaçlarını gözeterek sokak hayatının tehlikelerini azaltmaktır.

Ülkemizde sokak çocukları için uygulanan “Beyaz Ev Projesi” nedir?

“Beyaz Ev” projesinini amacı, çocukları belirli merkezlerde toplayarak insanca yaşam
imkanlarına kavuşturmak, sokağın acımasızlığından uzaklaştırarak topluma zararlı değil
faydalı bir vatandaş durumuna getirmek ve böylece kent güvenliğine katkıda bulunmaktır.

Çocuk Destek Merkezleri Yönetmeliğinin amacı nedir?

Bu yönetmeliğin amacı, suça sürüklenmesi, suç mağduru olması veya sokakta sosyal tehlikelerle karşı karşıya kalması sebebiyle haklarında bakım tedbiri veya korunma kararı verilen çocuklardan psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilenlere, Bakanlığa bağlı olarak geçici süre ile hizmet veren Çocuk Destek Merkezlerinin çalışma usul ve esasları ile hizmet standartlarını belirlemektir.

Anka Çocuk Destek Programı nedir?

Çocuk Destek Merkezlerinde uygulanacak Psikososyal Destek ve Müdahale Programı geliştirilmesi amacıyla Bakanlık yetkilileri, saha çalışanları ve akademisyenlerden oluşan bir çalışma grubu tarafından Çocuk Destek Merkezlerinde kalan çocuklara ve ailelerine yönelik Anka Çocuk Destek Programı geliştirilmiştir. Anka Çocuk Destek Programı, Avrupa Birliğinin finansmanlığında UNICEF’in teknik desteği ile Türkiye‘de Çocuklar İçin Adalet Projesi kaynakları kullanılarak oluşturulmuştur.

Anka Çocuk Destek Programı'nın uygulanma hedefi nedir?

Çocuk Destek Merkezinde ilk defa uygulanmakta olan Anka Çocuk Destek Programıyla
suça sürüklenmeleri, suç mağduru olmaları ve sokakta sosyal tehlikelerle karşı karşıya bulunmaları nedeni ile yaşadıkları travmaların etkilerinin en aza indirilmesi amaçlanan bu
çocukların; düşünen, kendini geliştiren, kendine ve başaracağına inanan, yaşam becerisini
zenginleştiren, entelektüel kapasitesini geliştiren, refah ve mutluluk içinde yaşam kalitesini
arttıran çocuklar olmaları hedeflenmektedir.

Anka Çocuk destek Programı, hangi bileşenlerden oluşmaktadır?

Çok yönlü yaklaşım ve müdahaleyi amaçlayan Anka Çocuk destek Programı, Bireysel
İhtiyaç ve Risk Değerlendirme Formu (BİRDEF), Destekleyici Ortam Bileşenleri, Grup
Çalışmaları, Bireysel Danışmanlık, Aile Çalışmaları, Destekleyici Personel İçin Yaklaşım
İlkeleri, Krize Müdahalede Kurumsal Yaklaşım bileşenlerinden oluşmaktadır.

Anka Çocuk Destek Programı kapsamında yürütülen bireysel danışmanlık ve grup çalışmalarının kapsamı nedir?

Bireysel danışmanlık çalışmalarında; evden kaçma, kendine zarar verme davranışı,intihar, istismar mağduru, kriz yönetimi, krize müdahale ve travma modülleri uygulanmaktadır.
Grup çalışmaları ise kişisel gelişim ve sağlıklı yaşam, duygusal düzenleme, kişilik gelişimi, bağımlılık ve gebelik olmak üzere 5 bölüm ve 68 oturumdan oluşmaktadır. Her bir oturum 45 dakika sürmektedir. Kişisel gelişim ve sağlıklı yaşam modülleri tüm çocuklara uygulanırken, suça sürüklenme, istismar mağduru olma, madde bağımlılığı, gebelik, öfke kontrolü, dürtü bozukluğu vb. durumlara göre uygulanan modüller çocukların bireysel farklılıkları ve ihtiyaçları dikkate alınarak uygulanmaktadır.

Anka Çocuk Destek Programı kapsamında yürütülen aile ile çalışma ve etkin danışmanlık sistemi ne şekilde uygulanmaktadır?

Aile ile çalışmada, öncelikle ailenin çocuğun güvenliğini tehlikeye atacak bir eylemde bulunma riski bulunup bulunmadığı değerlendirilmektedir. Çocuğun ailesi ile görüşme yapılmasına engel bir durum olmaması halinde ailenin de katılımı sağlanarak sözleşme yapılmaktadır. Program kapsamında; ailelere, çocuk aile ilişkisinin güçlendirilmesi, etkin ebeveynlik becerileri, suça sürüklenen, madde bağımlısı ve istismar mağduru çocuğa yaklaşım konularında bireysel danışmanlık yapılmaktadır.
Etkin danışmanlık sistemi ile de merkezde kalan her bir çocuğun etkin bir şekilde takibinin sağlanması hedeflenmektedir. Çocuğun katılım hakkı ilkesi doğrultusunda çocuklar ile sözleşme yapılmaktadır. Her Çocuk Destek Merkezi kendi puanlama ve basamaklandırma sistemini oluşturarak bu sistemin yürütülmesinde ceza değil, ödül odaklı yaklaşımı esas almaktadır

Ülkemizde sokakta yaşayanlara yönelik sivil girişimlere ve uygulamalarına dair verilebilecek başlıca örnekler hangileridir? 

Bu bağlamda verilebilecek başlıca örnekler şunlardır:

• Maltepe Üniversitesi Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar İçin Uygulama ve Araştırma Merkezi
• Umut Çocukları Derneği
• Ankara Büyükşehir Belediyesi Sokakta Çalışan Çocuklar Merkezi

Umut Çocukları Derneği'nin yaptığı çalışmalar neleri kapsamaktadır?

Derneğin yaptığı çalışmalarla sokakta ve olumsuz şartlar altında yaşamak zorunda kalan çocuk, ergen, genç ve yetişkin bireylerin hayat şartlarını iyileştirme ve yaşam koşullarına fayda sağlama adına (gazete, dergi, radyo, TV, İnternet, panel, konferanslar ve konuya ilişkin projeler aracılığı ile) kamuoyu oluşturulmaktadır.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Sokakta Çalışan Çocuklar Merkezi'nin başlıca faaliyetleri nelerdir?

Merkez faaliyetlerinin temel odağı çocuklara yöneliktir. Gerekli görüldüğü takdirde ailelere yönelik faaliyetlerde de bulunulmaktadır. Merkezdeki faaliyetler şu şekilde sıralanabilir:

• Sosyal ve Kültürel Faaliyetler
• Eğitim Destek Hizmetleri
• Sağlık Hizmetleri
• Spor Hizmetleri
• Beslenme Hizmetleri
• Psikolojik-Sosyal Destek Hizmetleri

Ülkemizde sokak çocuklarına yönelik ilk sosyal hizmet modeli hangisidir?

Ülkemizde sokak çocuklarına yönelik ilk sosyal hizmet modeli, 16 Mayıs 1990 yılında Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Adalet Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü arasında imzalanan üçlü protokol ile hizmete açılan Çocuk Misafirhanesi'dir.

Planlı müdahale sürecinde sosyal hizmet uzmanı hangi hususlara dikkat etmelidir?

Planlı müdahale sürecinde sosyal hizmet uzmanı aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:

• Hizmet alanların biricikliği ilkesinden hareketle her olguyu kendi içerisinde değerlendirmek ancak planlı müdahale sürecinden de sapmamak gerekir.
• Sosyal hizmet uzmanı sokakta yaşayanlar ile kaynakları buluşturmalı ve hizmetlere yönlendirme yapmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanları sokakta yaşayanların sorunlarını kamuoyunun gündemine getirmeli ve savunuculuk faaliyetleri yürütmelidir.
• Uygulamanın bütün süreçlerinde sokakta yaşayanların güçlenmeleri temel olmalıdır.
• Sokakta yaşayanlara yönelik danışmanlık rolünde, yaşam deneyimlerinin farkında olmaları ve var olan durumlarını nasıl pozitife çevirecekleri üzerinde düşünmeleri üzerine odaklanmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı, vaka yöneticisi rolünde ise sokakta yaşayanların belirlenmesi, yönlendirilmesi, değerlendirilmesi, hizmet planlaması, izlenmesi işlevlerini yürütmelidir.