İnsan Davranışı Ve Sosyal Çevre 1 Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Gelişim nedir?

Gelişim; organizmanın döllenmeden başlayarak
bedensel, bilişsel, sosyo-duygusal yönden belli koşulları
olan en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme
kaydeden değişimdir. İnsanın gelişim kaç boyuttan
oluşmaktadır?

Gelişim dönemleri kaça ayrılır ve yaş grupları
nelerdir?

• Doğum öncesi dönem
• Bebeklik dönemi (0-2 yaş)
• İlk çocukluk (3-5 yaş )
• Orta çocukluk (6-11 yaş)
• İlk ergenlik (12-14 yaş)
• Geç ergenlik (15-18 yaş)
• Genç yetişkinlik (19-29 yaş)
• Yetişkinlik (30- 64 yaş)
• Yaşlılık (65 yaş ve üzeri)

Hazır bulunuşluk nedir?

Bireyin söz konusu davranışın gerektirdiği ön
bilgiye, beceriye, ilgiye, tutuma ve sağlığa sahip
olmasıdır. Örneğin; çocuğun yakan top oynayabilmesi için
koşabilmesi (büyüme-olgunlaşma), topun nasıl
oynanacağını bilmesi (önkoşul öğrenmeler), top oynamaya
istekli (motivasyon) ve sağlıkla ilgili top oynamasına
engel teşkil edecek bir hastalığının olmaması
gerekmektedir.

İlk çocukluk döneminde kaba motor gelişimi nasıl
olmaktadır?

İlk çocukluk dönemindeki çocuk artık düzgün bir
şekilde durabilmek ve hareket edebilmek için çaba
göstermek zorunda değildir. Bu dönemde çocuklar, amaçlı
olarak kendilerini taşıyıp bacaklarının kendilerine
güvenerek hareket ettirdikçe etrafta dolaşmak daha
otomatik hâle gelir. 3 yaşında çocuklar atlama, zıplama,
geri ve ileri koşma gibi basit hareketleri yapmaktan
hoşlanırlar. Bir odayı baştanbaşa koşabileceklerini ve 15
cm zıplayabileceklerini göstermekten büyük bir gurur
duyarlar. Koşma ve zıplama hareketleri çocuğa
olimpiyatta altın madalya kazandırmasa da 3 yaş, bir
çocuk için önemli bir gurur ve başarı kaynağıdır. 4
yaşında çocuklar hâlâ buna benzer etkinliklerle eğleniyor
olsa da daha maceracı hâle gelirler. Atletik cesaretlerini
parklardaki alçak tırmanma oyuncaklarıyla mücadele
ederek göstermeye çabalarlar. 5 yaşında çocuklar bir
öncekinden daha da maceracı hâle gelirler. Bu yaşta
tehlikeli işlere kalkışmaktan çekinmeyip etrafta bulduğu
nesnelerin üzerine tırmanan bir çocuk görmek şaşırtıcı
değildir. 5 yaşındaki çocuklar iyi koşarlar ve birbirleri ya
da anne babalarıyla dans etmekten hoşlanırlar.

İlk çocukluk döneminde ince motor gelişimi nasıl
olmaktadır?

3 yaşında çocuklar küçücük nesneleri baş
parmakları ve işaret parmakları arasında bir süreliğine
tutabiliyor olsalar da ince motor becerilerde oldukça
beceriksizlerdir. Buna rağmen oyuncak bloklarla uzun
kuleler yapabilir, her bloğa ayrı ayrı odaklanarak bu
blokların yerlerini değiştirebilirler, yine de tüm bunları
doğrusal bir çizgi olarak yapamazlar. 3 yaşındaki çocuklar
basit bir yap-boz oyunu oynarken parçaları yerleştirmede
oldukça özensizdirler. Ellerindeki parçanın oturacağı yeri
fark etseler dahi parçayı yerine yerleştirmede çok titiz
değildirler. Çoğunlukla parçayı zorla yerleştirip üzerine
kuvvetli bir şekilde vurma eğilimi gösterirler. 4 yaşına
geldiğinde çocukların ince motor becerileri büyük ölçüde
gelişmiş ve daha kusursuz hâle gelmiştir. 6 yaşına
geldiğinde ince motor becerileri daha da gelişmiştir. El,
kol ve beden gözün önderliğinde hep beraber hareket eder.

Orta çocukluk döneminde iskelet gelişimi nasıl
olmaktadır?

İskelet sistemi dikkate alındığında bu dönemde
gelişim devam eder. Kemikler daha da uzar ve genişler.
Ancak iskelet sisteminin her parçası aynı oranda büyüyüp
sertleşmez. Öncelikle kafatası ve eller olgunlaşırken ayak
kemiklerinin olgunlaşması ergenliğin sonunu bulur.
Çocuklar olgunlaştıkça ayak bileği eklemleri ve ayaklar,
kol bileği ve eller daha çok kemikleşir. Bir yaşındaki
çocuğun kemik sayısı ve bağlantısı ergenlik dönemindeki
bir çocuktan daha azdır. Kemik ve iskelet sistemindeki
gelişme, kas sisteminden daha ilerde olduğu için bazen
buna bağlı olarak büyüme ağrıları meydana gelebilir. Bu
dönemdeki çocukların henüz daha bilek ve parmak
kemikleri ince ve hassas işleri yapabilecek olgunluğa
ulaşmamıştır. Bu nedenle birinci sınıftaki çocuklar küçük
el işlerini, incelik isteyen ödevleri yapmada zorlanırlar.
Ayrıca, kemiklerdeki sertleşme son hâlini almadığı için
kemiklerin biçimi bozulabilir. Kol, bacak ve omurga
kemiklerine aşırı yüklemeler ve zorlamalar iskelet
gelişimini olumsuz etkileyebilir.

6-11 yaş grubu çocukların büyük kas gelişiminde
hangi beceriler gelişmektedir?

6-11 yaş grubu çocukların büyük kas gelişimleri
özetlendiğinde, dört temel motor kapasitede çeşitli
beceriler kazanılır. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir:
• Esneklik: Okul öncesi dönemle
karşılaştırıldığında okul çağı çocuğu daha fazla
esnek ve elastiktir. Salıncakta sallanmalarına,
topa vuruşlarına, engelleri atlamalarına,
düşmelerine bakıldığında farklılıklar
anlaşılmaktadır.
• Denge: Denge becerilerinde gelişmeler koşma,
atlama, zıplama, atma, ayakla vurma gibi birçok
atletik beceriyi desteklemekte ve yön
değiştirmeleri gerektiren birçok grup oyununda
daha başarılı olmalarını sağlamaktadır.
• Çeviklik/Atiklik: Dans ederken ve ekiplerini
destekleme esnasında daha hızlı ve doğru
hareketler sergilemekte; ebeleme ve top
oyunlarında rakip takımın oyuncularını oyalamak
için ileri, geri ve yana doğru başarılı hareketler
sergilemektedirler.
• Güç: Yaşça büyük çocuklar, küçük çocuklara
göre topu eli ya da ayağı ile daha uzağa atabilir
ve koşup atlarken vücutlarını daha yükseğe
çıkarabilirler.

Merkezî sinir sistemindeki miyelinlenmedeki artış, ne
zaman ince motor becerilerinde ilerlemeye
yansımaktadır?

Merkezî sinir sistemindeki miyelinlenmedeki
artış, orta çocukluk döneminde ince motor becerilerinde
ilerlemeye yansımaktadır. Çocuklar, ellerini daha ustaca,
bir alet gibi kullanır. Altı yaşındakiler, çekiçle bir şeyi
çakabilir, yapıştırabilir, ayakkabı bağcıklarını ve
giysilerini bağlayabilir. Yedi yaşından itibaren çocukların
elleri daha sabit bir hâl almaktadır. Bu yaşta, çocuklar
yazmak için mum boya yerine kalemi tercih eder ve
harflerin ters yazımı daha az gözlenir.

Piaget bilişsel gelişimi kaç dönemde incelemektedir?

Piaget bilişsel gelişimi dört dönemde
incelemektedir:
• Duyusal-motor (0-2 yaş),
• İşlem öncesi dönem (2-6 yaş),
• Somut işlemler dönem (7-11 yaş) ve
• Soyut işlemler dönem (12 yaş ve üstü).
Bu bölümde ilk çocukluk ve orta çocukluk dönemlerine
denk gelen İşlem öncesi dönem ile Somut işlemler dönemi
ele alınacaktır.

Piaget’e göre sezgisel dönemin özellikleri nelerdir?

Bu dönemde, çocuk olayları yalnızca geçirdiği
yaşantılara bağlı olarak tek yönlü düşünebilmeye
başlamıştır. Çocuk, bu dönemde hızla eksik gruplama
yapma durumundan yeterli bir sınıflama yeteneğine doğru
ilerler. Toplama yapabilir hâle gelir. Buna ek olarak,
büyük gruplar içinde alt bölmeler ve gruplamalar
yapabilir. İkisini birden, büyük grup ve içinde küçük grup
yapması istenir ise yapamaz. Bu onun bütünün bilgisi ve
alt parçalarının bilgisini aynı anda zihninde tutamadığı
anlamına gelir. İfade edilen bu yetersizliğin matematik
öğretimi için çok önemli olduğu açıkça görülmektedir.
Çocuklar bu dönemde, nesnenin dikkat çekici özelliklerine
odaklanmakta diğer özelliklerini gözden kaçırmaktadırlar.

Bruner’e göre imgesel dönem nedir?

Bu dönemde bilgi, imgelerle taşınmaktadır.
Görsel bellek gelişmiştir. Çocuğun kararları dile değil,
duyu organları yoluyla edindiği duygusal etkilere
dayalıdır. Herhangi nesneyi, olayı, durumu nasıl
algılarlarsa zihinlerinde o şekilde canlandırırlar. Bu dönem
Piaget’nin İşlem Öncesi Dönemine denk gelmektedir.

2-5 yaş arası dil gelişimi nasıl olmaktadır?

Dil gelişimi; 2-5 yaş arasında sürekli bir gelişim
gösterir. Bir yıl içinde çocuğun dil gelişimi hayret verici
bir hızda gelişir. Çocuk üç yaşını doldurduğunda 3-4
kelimeden oluşan cümleler kurmaya başlar ve bu
cümlelerde fiillerin geçmiş, şimdiki ya da gelecek
zamanlarını doğru olarak kullanır. Beş yaşına
geldiklerinde çocuklar kendi dillerini başarıyla ve gramer
kurallarına uygun olarak kullanabilecek beceriyi
kazanmıştır. Anlatımlarındaki organizasyon, detay ve
ifade gücü artar. Orta çocukluk döneminde çocuklar daha
fazla sözcük tanımlamakta, söz dizim kurallarıyla ilgili
bilgilerini arttırmakta, dili kültüre uygun biçimde nasıl
kullanacağını daha iyi anlamaktadır.

Erikson’a göre üç-beş yaş arası sosyo-duygusal
gelişimi nasıl olmaktadır?

Erikson’un kuramına göre ilk çocukluk, gelişimin
girişimciliğe karşı suçluluk duygusu çelişkisini içerdiği
dönemdir. Emekleme çağındaki çocuğun, temel seviyede
kendini anlaması, ilk çocukluk dönemi çocuğun kendini
vücut bölümleri, maddi varlıklar ve fiziksel aktiviteler
yoluyla ifade etmesine dönüşür. Yaklaşık 4-5 yaşlarında
çocuklar kendilerini karakter özelliklerine göre
tanımlamaya da başlarlar. Küçük çocuklar kendilerini ve
diğerlerini eskiden düşünüldüğünden daha gelişmiş bir
biçimde anlamaktadırlar. Güvenli bağlanmış çocuklar
daha olumlu ve tutarlı bir benlik kavramına sahiptir.
Ebeveynleri ile geçmiş olaylara dair daha detaylı
konuşmalar yaparlar. Bu da daha net bir benlik imgesine
katkıda bulunur.

Freud’a göre sosyo-duygusal gelişim nasıl
olmaktadır?

Freud, insan gelişiminin ruhsal-cinsellik yönleri
üzerinde yoğunlaşmıştır. Zihinsel işlemlerin;
• Ön bilinç,
• Bilinç ve
• Bilinç dışı olmak üzere üç farklı bilinç düzeyinde
gerçekleştiğini savunur.
Kişiliğin de psiko-seksüel gelişim dönemleri içinde
gelişen;
• İd,
• Ego ve
• Süper ego olmak üzere üç bileşenden oluştuğunu
savunur.
Davranış ise bu üç bileşenin etkileşiminin bir sonucu
olarak ortaya çıkar. Bebek başlangıçta idle donanmış
durumdadır. Hem açlık gibi fiziksel hem de dokunma gibi
psikolojik gereksinimleri anında giderilmelidir. Gerçeği,
gerçek olmayandan ayırt etmeye ve niyetli hareketlere başladığında, örneğin acıkınca ağlamak yerine emekleyip
biberonunu aldığında ego gelişmiştir. Fallik dönemdeki
temel krizin aynı cinsiyetten ebeveynle özdeşim kurularak
çözülmesiyle de süper ego gelişmiş olur.

Freud’a göre Kişilik yapılarının gelişimi sırasında
çocuk kaç dönemden geçmektedir?

Freud’a göre kişilik yapılarının gelişimi sırasında
çocuk;
• Oral (0-1 yaş),
• Anal (1-3 yaş),
• Fallik (3-5 yaş),
• Gizil (5-11 yaş) ve
• Genital (buluğ ve ötesi) olmak üzere beş
dönemden geçmektedir.

Erikson’a göre gelişim nasıldır?

Erikson’un görüşleri ruhsal-cinsel gelişim kuramı
ile toplumsal gelişim arasında köprü kurmaktadır. Erikson,
yaşamı sekiz gelişim dönemine ayırmaktadır. Bir bölümü
Freud’un gelişim dönemlerine paralellik gösteren ve
olumlu-olumsuz boyutları içeren bu dönemlerin her biri
kendine özgü bunalımlarıyla belirlenir ve bireyin içinde
yaşadığı toplumdan ve kültürden önemli ölçüde etkilenir.
Erikson’un gelişim dönemlerini;
• Oral-duyum dönemi (güven ya da güvensizlik),
• Anal dönemi (özerklik ya da utanç ve
kararsızlık),
• Cinsel-devinsel dönemi (girişim ya da suçluluk),
• Gizillik dönemi (beceri ya da aşağılık duygusu),
• Erinlik ve ergenlik dönemi (ego kimliği ya da rol
kargaşası),
• Genç yetişkinlik dönemi (yakın ilişkiler ya da
soyutlanma),
• Yetişkinlik dönemi (üretkenlik ya da kısırlık) ve
• Olgunluk dönemi (ego bütünleşimi ya da
umutsuzluk) olarak sınıflanmaktadır.
Ona göre kişilik, bu sekiz dönemin tümünde gelişimini
sürdürür ve bir dönemde olumsuz yaşanan denge, sonraki
bir dönemde olumlu bir yöne çevrilebilir. Erikson,
çocukluk yaşantılarının önemini kabul etmiş olmasına
rağmen, sonraki aşamaların olumsuz çocukluk
yaşantılarının sonuçlarını yok edebileceğini savunur.
Çevresine güvenemeyen bir bebeğe bir sonraki dönemde
ilgi ve bakım sağlanırsa çocuk insanlara karşı güven
geliştirebilir. Erikson’un kuramını Freud’un kuramından
ayıran en önemli özellik de budur.

Ahlak nedir?

Ahlak (ethics, morals), çok genel anlamıyla
belirli bir toplumun seviyeleri için öncelikli anlam taşıyan
değerler, kurallar ve davranışlar olarak tanımlanabilir.
Ahlaki gelişim ise kişilik gelişiminin en önemli
ögelerinden biri olup bireyin toplumsallaşma süreci içinde
davranışlarına yön verir ve neyin iyi, neyin kötü olduğu,
yapılması hoş karşılanabilen ya da hiçbir şekilde kabul
edilmeyen davranışlar konusunda bir bilinç geliştirmesi
sürecidir ve toplumdaki bireyleri bu davranışlara uymak
zorunda bırakır. Bireyler de bu doğrultuda davranışlarını
düzenlerler.

Ahlak gelişiminde erken çocukluk neden önemlidir?

Ahlak gelişimi çok erken yaşlarda, çocuğun
yakın çevresindeki ilk ilişkileri sonucu başlar ve özellikle
üçüncü yaştan itibaren dil kullanımıyla pekişir. Çevreden
gelen tepkilerle belirlenen davranışlara ilişkin ilk
izlenimler ve bilgiler giderek ahlaki davranışlara ve ahlak
kurallarına temel olur.

Ahlak gelişimini neler etkilemektedir?

Ahlak gelişimi, kişilik gelişiminin önemli bir
parçasıdır. Bu nedenle kişilik gelişiminde etkili olan
faktörler ahlak gelişiminde de etkilidir. Temel öz güvenin
oluşması, özdeşleşme süreci, cinsiyete uygun davranmayı
öğrenme, yeterlilik duygusunun gelişimi, çocuğa değer
verilmesi, iletişim, anne baba tutum ve davranışları,
çocuğun zekâsının belli düzeye ulaşması, yaş, eğitim ve
sosyoekonomik düzey gibi birçok faktör, ahlak
gelişiminde etkilidir.

Ahlak gelişimi nasıl olmaktadır?

İlk ahlaki yargı benmerkezci (egosentrik)
düşünme yapısının etkisi altındadır. Başlangıçta haz veren
şeyler iyi, üzüntü veren şeyler kötüdür. Altı yaşındaki
çocuklar, her zaman, iyiyi kötüden ayıramazlar. Anne
babalarının, neyi öveceklerini ya da cezalandıracaklarını
bilirler ancak nedenini anlayamazlar. Yedi yaşında, biraz
genelleme yapabilirler. Başkalarının da hak ve ihtiyaçları
olduğunu bilirler. Sekiz yaşında ise iyi ve kötü hakkındaki
genelleştirilmiş kavramlarında büyük bir ilerleme vardır.
Dokuz-on bir yaşlarında dürüst ve adil davranmaya karşı
kuvvetli bir duyarlılık vardır. Bu durum iyi ya da kötü
sayılabilecek davranışların gelişmesi açısından önemlidir.
Bu yaşlarda iş birliği ahlakı da gelişir.

Ahlak gelişimi konusunda yaklaşımlar nelerdir?

Ahlakın çocuğun vicdan gelişimine bağlı olarak
geliştiğini düşünen Freud’un Psikanalitik Kuramı, bireyin
gelişiminde ahlak gelişimini ele alan ilk kuram olmuştur.
Ahlak gelişimi alanında literatürde yer alan bilgiler
çoğunlukla Piaget, Kohlberg ve daha sonra geliştirilen
kuramlara dayanmaktadır.

Psikanalitik kuramın ahlak kavramına yaklaşımı
nasıldır?

Freud, ahlak ve kişilik gelişimini, duygusalgüdüsel
bir süreç olarak ele almış ve id-ego-super ego
ilişkilerindeki denge kavramına bağlamıştır. Ahlak
gelişimi için en önemli devrenin üç, dört yaşlarına
rastlayan odipal devre olduğunu ve bunun da beş yaşında
sonuçlandığını öne sürmüştür. Freud’a göre çocuklar, önce
kötü kavramını öğrenirler ve bu iki yaş civarında
oluşmaya başlar. Altı yaşına kadar ise tam olarak
kazanılır. Erikson’a göre ahlak gelişimi, yetişkinliğin ilk
dönemlerine kadar devam eder. Süper ego gelişimi ise dört ile altı yaşları arasındaki dönemde oluşur. Süper ego, altıon
bir yaşları arasında da kazanılmaya devam eder ve
benlik kontrol mekanizması hâline gelir. Odipus-electra
kompleksinden gelişen süper egonun, ahlakı kontrol ettiği
görüşü, yeterli kanıt olmadığı için günümüz bilim
adamları tarafından kabul edilmemektedir.

Davranışçı kuramın ahlak kavramına yaklaşımı
nasıldır?

Davranışçı görüşe sahip psikologlar, ahlaki
yargıların nasıl oluştuğu üzerinde durmuşlardır. Onlara
göre ahlaki yargılar, bireyin dışındaki etkenlere bağlı
olarak ortaya çıkmaktadır. Bu yargılar, şartlı öğrenme yolu
ile öğrenilmektedir.

Sosyal öğrenme kuramının ahlak kavramına yaklaşımı
nasıldır?

Sosyal öğrenme kuramcıları ahlak gelişimini, ani
hiçbir değişim olmadan, derece derece ve sürekli biçimde
ilerleyen birikimli bir toplumsal aşama olarak görürler. Bu
kuramcılara göre, ahlaki davranışlar da, toplumsal
davranışlar gibi pekiştirme, ceza ve gözleme dayalı
öğrenme yolu ile kazanılıp öğrenilir.

Dewey'e göre ahlak gelişimi nasıldır?

Ahlak gelişimine, bilişsel gelişim paralelinde
eğilen ilk kuramcı, John Dewey olmuştur. Dewey, genel
eğitim süreci gibi, ahlak eğitiminin de çocuğun farklı
değerler ve bu değerlere ilişkin kararlarda, aktif akıl
yürütmesi ile oluşabileceğini vurgulamıştır. Bu görüşün
gelişimsel niteliği ise Dewey’in ahlak eğitimini
dönemlerden geçmek olarak görmesinden
kaynaklanmaktadır. Ahlak gelişimi, gelişimin psikolojik
kökenlerinin kavranması ile gerçekleşir. Dewey’e göre,
davranışı etkileyen ve geliştiren, onu daha iyi duruma
getiren her fikir “ahlaki fikir” içine girer. Zamanla
karakterin bir yönü hâline gelen “ahlaki fikirler” ahlaki
yargının temel unsurudur.
Dewey, ahlaki yargı gelişiminde üç dönem olduğunu
belirtmiştir. Bu dönemler kısaca şöyle açıklanabilir:
• Ahlak ve gelenek öncesi dönem: Bireyin,
biyolojik ve sosyal dürtülerle güdülenerek
gösterdiği ahlaki davranışları içeren dönemdir.
• Geleneksel dönem: Bireyin, içinde bulunduğu
grubun değerlerini benimsediği dönemdir.
• Özerk dönem: Bireyin davranışlarının, kendi akıl
yürütmesi ve karar vermesi ile oluştuğu ve içinde
bulunduğu grubun standartlarını irdeleyerek
benimsediği dönemdir.

Yaş esas alınarak oluşturulan gelişim modelinin basamaklarını sıralayınız.

Gelişimin yaşa göre dönemlere ayrılmasında dönem isimleri ve yaş aralığı konusunda farklılıklar bulunmasına rağmen, gelişim, yaş esas alınarak aşağıdaki gibi dönemlere ayrılabilir:
• Doğum öncesi dönem
• Bebeklik dönemi (0-2 yaş)
• İlk çocukluk (3-5 yaş )
• Orta çocukluk (6-11 yaş)
• İlk ergenlik (12-14 yaş)
• Geç ergenlik (15-18 yaş)
• Genç yetişkinlik (19-29 yaş)
• Yetişkinlik (30- 64 yaş)
• Yaşlılık (65 yaş ve üzeri)

Büyüme, olgunlaşma ve gelişim kavramlarını açıklayınız.

1. Büyüme: Yapısal artışı dile getiren “büyüme” bedende gerçekleşen sayısal değişiklikleri içermektedir (boy, kilo artışı gibi).

2. Olgunlaşma: Bir organın görevini yapabilecek seviyeye ulaşması için geçirdiği biyolojik değişmelerdir. Bu tür değişmelerde öğrenmenin etkisi yoktur. Örneğin, çocuk yürüyebilmek için, yürümenin gerektirdiği biyolojik olgunluğa erişememişse,
zorlansa da yürüyemez.

3. Gelişim: Vücutta sosyal-duygusal, bilişsel, dil, psiko-motor, ahlak, cinsel yönden meydana gelen büyüme ve olgunlaşma sürecidir. Örneğin, bir bebeğin öğrenmesi, refleksler ve duyu organları aracılığıyla topladığı bilgilere bağlıdır.

Kurallara uyarak yaşamayı öğrenme hangi gelişim dönemi içinde gözlenir?

Orta çocukluk ya da okul dönemi olarak adlandırılan 6-11 yaş, çocukların aileden sonraki en önemli sosyalleşme kurumu olan okul ile tanıştığı dönemdir. Okul sayesinde çocuk, kendisine dair birçok yeni özelliğin farkına varır. Bu özelliklerini geliştirmesi, yetişkinlik yaşamındaki tutum ve davranışlarına olumlu yansımalarda bulunacaktır.  Kurallara uyarak yaşamayı öğrenme de bu dönemde gözlenir.

Çocuklar hangi dönemde yetişkinlerin fiziksel görünümüne benzemeye başlar

İlk çocukluk döneminde vücut uzayıp genişledikçe, iç organlar düzgün bir şekilde yerleşir ve omurga dikleşmeye başlar. Şişman, göbekli, çarpık
bacaklı küçük çocuk 5 yaşına geldiğinde bir yetişkininkine benzeyen daha düzgün bir vücuda, düzgün bir karına, uzun ve düzgün bacaklara sahip bir çocuğa dönüşür.

Miyelinleşme nedir?

Miyelinleşme sinir hücrelerinin yağ hücreleri dokusuyla kaplanması ve yalıtılması anlamına gelmektedir. Miyelinleşme, sinir sistemi boyunca iletilen bilginin kalitesini ve hızını artırmada rol oynar.

Kız çocuklar hangi dönemde erkek çocuklara göre daha uzun boyludur?

Orta çocukluk yavaş, süreğen bir büyüme dönemidir. Bu dönem hızlı bir büyüme atağının olduğu ergenlik öncesi sakin bir dönemdir. Kızlar sadece bu dönemde erkeklerden uzundur. Bunun nedeni de kızların erkeklerden daha önce ergenlik dönemine girmiş olmalarıdır.

Biliş ve bilişsel gelişim kavramlarını açıklayınız.

Biliş; insanların dünyayı öğrenmelerini ve anlamalarını içeren dikkat, algı, bellek, okuma ve yazma, problem çözme, anımsama, düşünme, akıl yürütme, yaratıcılık gibi birçok özelliği içeren zihinsel süreçlerdir. Bilişsel gelişim ise yaşla birlikte zihinsel süreçlerde meydana gelen değişmeler şeklinde ifade edilir.

Piaget’e göre insanın doğumla gelen yetenekleri nelerdir?

• Şemalaroluşturma
• Özümseme
• Uyum sağlama
• Organizeetme
• Uzlaşma

Piaget'in bilişsel gelişim dönemleri nelerdir?

Piaget bilişsel gelişimi dört dönemde incelemektedir: Duyusal-motor (0-2 yaş), İşlem öncesi dönem (2-6 yaş), Somut işlemler dönem (7-11 yaş) ve Soyut işlemler dönem (12 yaş ve üstü).

Vygotsky’e göre bilişsel gelişime etkisi olan faktörler nelerdir?

• Bilişselgelişimdekültürün ve sosyal çevrenin önemi.
• Çocuk-yetişkin ilişkileri.
• Çocukların birbirleriyleişbirliği.
• Dilöğrenme.
• Nesne, materyal ve olaylara somut yaşantılar.

Bruner'i Piaget'den ayıran düşüncesi nedir?

Bruner, Piaget ve Vygotsky’nin düşüncelerinden büyük ölçüde etkilenmiştir. Bruner’in kuramı Piaget’nin bilişsel gelişim kuramına birçok açıdan benzemesine rağmen bir konuda kesin şekilde ayrılmaktadır: Dil olmadan düşüncenin de olmayacağıdır. 

Yakınsak gelişim alanı nedir?

Yakınsak gelişim alanı; çocukların tek başlarına yapabilmeleri için zor olan ancak bir yetişkin ya da daha yetenekli çocukların rehberliğinde yapabilecekleri görevler için Vygotsky’ın kullandığı terimdir.

2-5 yaş arası çocukların dil gelişimleri nasıl ilerlemektedir?

Dil gelişimi; 2-5 yaş arasında sürekli bir gelişim gösterir. Bir yıl içinde çocuğun dil gelişimi hayret verici bir hızda gelişir. Çocuk üç yaşını doldurduğunda 3-4 kelimeden oluşan cümleler kurmaya başlar ve bu cümlelerde fiillerin geçmiş, şimdiki ya da gelecek zamanlarını doğru olarak kullanır. Beş yaşına geldiklerinde çocuklar kendi dillerini başarıyla ve gramer kurallarına uygun olarak kullanabilecek beceriyi kazanmıştır. Anlatımlarındaki organizasyon, detay ve ifade gücü artar.

Erikson'un okul başarısı ile ilişki kurduğu duygu nedir?

Erikson, çocuğun ilk yaşlarda kazandığı temel güven duygusuyla okuldaki başarısı arasında bir ilişki olduğunu savunur. İyi bir anne-baba ilişki ortamı içinde yetişen çocuk, temel güven duygusunu kazandığı için, okulun kendisine getirdiği yeni öğrenme aşamalarını korkmadan karşılayabilir ve başarılı olur. Temel güven duygusunu kazanamamış çocuklar
ise tam başarı gösteremezler.

Fallik ve gizil dönem kavramları nedir?

Fallik dönem,psikoseksüel gelişim evrelerinin üçüncüsüdür. Bu dönemde çocuklar cinsel organlarına, cinsel farklılıklara ve onların anlamlarına yönelir. Vicdan ve ahlak duygusu gelişmeye başlar.

Gizil dönem, çocuğun bedensel ve zihinsel gelişiminde önemli bilişsel ve duygusal ilerlemelerin olduğu evredir. Neden-sonuç bağlantılarını gerçeğe uygun kurabilirler. Ego, bu dönemde hızla gelişmektedir.

Çocuklarda görülen ahlaki düşünmenin yaşlara göre gelişimi hakkında bilgi veriniz.

• İlk ahlaki yargı benmerkezci (egosentrik) düşünme yapısının etkisi altındadır. Başlangıçta haz veren şeyler iyi, üzüntü veren şeyler kötüdür.
• Altı yaşındaki çocuklar, her zaman, iyiyi kötüden ayıramazlar. Anne babalarının, neyi öveceklerini ya da cezalandıracaklarını bilirler ancak nedenini anlayamazlar.
• Yedi yaşında, biraz genelleme yapabilirler. Başkalarının da hak ve ihtiyaçları olduğunu bilirler.
• Sekiz yaşında ise iyi ve kötü hakkındaki genelleştirilmiş kavramlarında büyük bir ilerleme vardır.
• Dokuz - on bir yaşlarında dürüst ve adil davranmaya karşı kuvvetli bir duyarlılık vardır. Bu durum iyi ya da kötü sayılabilecek davranışların gelişmesi açısından önemlidir. Bu yaşlarda iş birliği ahlakı da gelişir.

Freud'un odipus ve electra kompleksi kavramları hakkında bilgi veriniz.

Odipus-electra kompleksi, Freud’un psikanalitikteorisine göre karşı cinsteki ebeveyni sahiplenme ve kendi cinsinden ebeveyni saf dışı etme konusunda çocuğun beslediği duygu, düşünce, dürtü ve fantezilerin toplamı odipus’u ifade etmektedir. Freud’a göre ahlak gelişimi; cinsellik ve saldırganlık olarak belirlenen güdülerle, sosyal engeller, yasaklamalar arasında sağlıklı bir dengenin kurulmasıyla oluşur.

Ahlak gelişimini, ani hiçbir değişim olmadan, derece derece ve sürekli biçimde ilerleyen birikimli bir toplumsal aşama olarak gören yaklaşım hangisidir?

Sosyal öğrenme kuramcıları ahlak gelişimini, ani hiçbir değişim olmadan, derece derece ve sürekli biçimde ilerleyen birikimli bir toplumsal aşama olarak görürler. Bu kuramcılara göre, ahlaki davranışlar da, toplumsal davranışlar gibi pekiştirme, ceza ve gözleme dayalı öğrenme yolu ile kazanılıp öğrenilir.

Dewey'in ahlaki yargı gelişimindeki üç dönemini açıklayınız.

Ahlak ve gelenek öncesi dönem: Bireyin, biyolojik ve sosyal dürtülerle güdülenerek gösterdiği ahlaki davranışları içeren dönemdir.

Geleneksel dönem: Bireyin, içinde bulunduğu grubun değerlerini benimsediği dönemdir.

Özerk dönem: Bireyin davranışlarının, kendi akıl yürütmesi ve karar vermesi ile oluştuğu ve içinde bulunduğu grubun standartlarını irdeleyerek benimsediği dönemdir.

Kohlberg'in ahlaki yargı dönemlerini sıralayınız.

şinci ve altıncı döneme doğru ilerlemektedir (Deniz ve Aral, 2009).
Kohlberg, insanların, üç düzeyde altı ahlaki yargı dönemi geçirdiklerini belirtmiştir:
I. Gelenek-öncesi düzey (4-9 yaş),
• Ceza ve itaat eğilimi (4-5 yaş)
• Araçsal ilişkiler eğilimi (6-9 yaş)
II. Geleneksel düzey (10-18 yaş)
• Kişilerarası uyum eğilimi (İyi Çocuk Eğilimi) (10-15 yaş)
• Kanun ve düzen eğilimi (15-18 yaş)
III. Gelenek-sonrası düzey (18 ve yukarı yaşlar)
• Sosyal sözleşme eğilimi (18-20 yaş)
• Evrensel ahlak ilkeleri eğilimi (20 yaş ve sonrası)