Sosyal Hizmet Kuramları 1 Dersi 4. Ünite Özet

Giriş

Bir disiplin olarak sosyal hizmetin bilgi, beceri ve değer bileşenlerinden üçüncü bileşeni değer temelidir. Sosyal hizmet mesleği çocuk, kadın, engelli ve yaşlı refahı gibi pek çok refah alanında; birçok sorun karşısında mikro, mezzo ve makro düzeyde müdahale süreci geliştirmekte ve sosyal hizmet uzmanı insanların iyilik halini artırmak amacıyla hizmet sunmaktadır. Sosyal hizmet uzmanı, mikro düzeyde bireylerle, mezzo düzeyde gruplarla ve ailelerle, makro düzeyde ise örgütlerle, organizasyonlarla ve toplumla sosyal hizmet uygulamaları yürüten bir meslek elemanı olarak uygulama sürecinde müracaatçıların üstün yararı için çaba göstermekte, insanların sorunlarını çözmelerine ve gereksinimlerini karşılamalarına yardımcı olmaktadır. Sosyal hizmet değerleri ve etik, sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçılarla, meslektaşlarıyla, diğer meslek elemanlarıyla ve toplumla ilişkilerini düzenlemesi, sunulan hizmetin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi, hizmet kalitesinin artırılması ve alanda faaliyet yürüten sosyal hizmet uzmanlarına rehberlik etmesi bakımından önem taşımaktadır.

Değer ve Etik Kavramları

Değer kavramı, kişilerin önem atfettikleri, benimsedikleri, erişmeye çalıştıkları ve toplumda yaygın olarak benimsenen soyut kuralları belirtmektedir. Değer, bireyin kararlarını ve etkinliklerini etkileyen ve insanın en derin inanç ve bağlılıklarını temel alan tercihlerden oluşur. Değerler, şeylerin nasıl olması gerektiği, neyin doğru ve neyin yanlış olduğu konusundaki inançlarımızın temel taşıdır. Felsefenin doğru ve yanlışla ilgili sunduğu rehberlik etik ile ilgilidir. Mesleki uygulama süreci, mesleki ilkeler doğrultusunda ilerlemektedir. Mesleki ilkeler ise; genel kabule dayanan değerlerin temelini oluşturduğu etik kurallarıdır. Etik bilimi, insanların gelenekleştirdikleri kuralları izlemekle kalmayarak davranışın kabulleniş kurallarına akılcı nedenler arar. Etik, bir iyi eylem yargısına ulaşmaya çalışırken, düşünmeye yönlendirerek bireyi düşünme aracılığıyla eğitir.

Sosyal Hizmet Mesleğinde Değer ve Etik Kavramlarının Anlamı

Bir kişi birçok nedenle sosyal hizmet mesleğine yönelebilir ancak motivasyon noktası hemen hemen her zaman başkalarına duyulan ilgi ve dünyayı daha iyi bir yer yapma arzusudur. Fakat şunu göz önünde bulundurmakta fayda var ki değişim için bir araç olan insanın zihninde arzulanan ve iyiyi istemeye yönelik bazı kavramlar zaten vardır. Değerler, iyi ve olumlu olarak nitelendirdiğimiz ve yaşamımızda önemli olan şeylere işaret etmektedir. Ne tür davranışlarda bulunacağımızı ya da bulunamayacağımızı belirlediği gibi başkalarından ne tür davranışları bekleyeceğimizi de belirler. Değerler, kişinin arzuladığı tercih ya da ideallerdir. Kişisel değerler ne yanlış ne de doğrudur, bu nedenle değerlerinin doğruluğunu savunmalarını insanlardan beklememeliyiz.

Sosyal hizmet etiği bize değerleri bizimkine benzer olup olmadığına bakılmaksızın, tüm insanlara saygı duymamız gerektiğini bildirir.

Değerler, ispat edilebilir şeyler değildir, arzulananı ve tercih edilen tanımlamak için kullanılır. Bu anlamda bireylerin ve sosyal grupların tercih edilen davranışlarının kurallara bağlanmasını belirtmektedir.

Sosyal hizmet mesleğinin görevi bir dizi temel değere dayanmaktadır. Bu temel değerler mesleğin tarihi boyunca sosyal hizmet uzmanları tarafından kabul edilmekte ve sosyal hizmetin kendine özgü amaç ve bakış açısının temel dayanağını oluşturmaktadır.

Sosyal hizmetin etkinlik alanına felsefi ve ahlaki bir duruş kazandıran değerler, sunulan hizmetlerin yönlendirilmesinde de etkili olmaktadır. Bununla birlikte değerler mesleği kontrol ve disipline etmede kullanılan etkili araçlardır. Sosyal hizmet mesleği için bilgi ve değer arasındaki etkileşim önemlidir.

Sosyal hizmet mesleğinin esasında bir “yardım” mesleği olması, değer temelli olmasını gerekli kılmaktadır.

NASW, 1981 yılında, etkili sosyal hizmet uygulaması için gerekli olan değer temelini şu şekilde tanımlamıştır:

• Bireyin onuruna ve biricikliğine saygı,
• Müracaatçının kendi kaderini tayin etme hakkı,
• Gizlilik,
• Baskı altındakiler için savunuculuk ve sosyal aksiyon,
• Yetkinlik,
• Örgütsel oryantasyon (örgüt içinde çalışma),
• Başkalarının dinsel veya tinsel inançlarına / değerlerine saygı duymak.

Sheafor ve Horejsi, sosyal hizmet uygulamasına yol göstermesi gereken 24 temel ilkeyi ele almaktadırlar. Bu ilkelerden ilk altı ilke sosyal hizmet uzmanına odaklanırken diğer ilkeler sosyal hizmet uzmanının müracaatçı veya müracaatçı grupları -birey, aile, küçük gruplar, organizasyonlar, mahalleler, topluluklar- ile olan ilişkilerini temel alan ilkelere odaklanmaktadır.

Sosyal Hizmet Uzmanına Odaklanan İlkeler:

• Sosyal hizmet uzmanı sosyal hizmet üstüne çalışmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı benliğini bilinçli olarak kullanabilmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı mesleki objektifliğini sürdürmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı insani çeşitliliği benimsemelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı sosyal adaletsizlikle mücadele etmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı mesleki yeterliliğini geliştirmeye çalışmalıdır.

Uygulama Etkinliklerine Rehberlik Eden İlkeler:

• Sosyal hizmet uzmanı zarara yol açmamalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı kanıta dayalı uygulama ile ilgilenmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı değer yargılı ve etik uygulama ile ilgilenmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı insanla bir bütün olarak ilgilenmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı toplumun en muhtaç durumdaki üyelerine hizmet etmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçısına saygıyla müdahalede bulunmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıyı bireyselleştirmelidir. Sosyal hizmet uzmanı, müracaatçıları, kendi yaşamları konusunda uzman görmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçıya vizyon vermelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçının güçlü yönlerine göre hareket etmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçı katılımını en üst noktaya çıkarmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçının kendi kaderini tayin (öz belirlenim) hakkını en üst noktaya çekmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçısının kendi- yönelimli sorun çözme becerilerini öğrenmesine yardım etmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçı güçlenmesini en üst noktaya çekmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçı mahremiyetini korumalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı normalleştirme felsefesine bağlı kalmalıdır.
• Sosyal hizmet uzmanı devamlı olarak değişim sürecinin ilerleyişini değerlendirmelidir.
• Sosyal hizmet uzmanı müracaatçılarına, kurumuna, topluluğuna ve sosyal hizmet mesleğine hesap verebilir olmalıdır.

Mesleki etik, sosyal hizmetin temelidir ve meslek kendi temel değerlerini, etik ilkelerini ve etik standartlarını beyan etmek zorundadır(NASW).

Mesleğin böyle bir güvenden yoksun olması, mesleki alanını korumasını engeller. Mesleki ahlak kuralları açıktır, sistematiktir ve bağlayıcıdır. Bu kurallar, müracaatçı ve meslek elemanının arasındaki ilişkiyi tanımlamasının yanı sıra sosyal hizmet uzmanının meslektaşlarıyla arasındaki ilişkileri de ele almaktadır.

Etik İlkeler; insan haklarını ve sosyal adaleti temel alan, bireysel ve toplumsal yararı gözeterek insanın kendini geliştirmesine ve toplumun gelişmesine katkıda bulunmasına önem veren, gelişme için gerekli koşullar ve olanakları toplumun, devletin ve hükümetin sorumluluğu olarak gören bir anlayışı gündeme getirmektedir.

Sosyal hizmet uygulamalarında etik ilkelerin öncelikle işlevi, müracaatçının kendisine ilişkin kararları kendisinin almasına saygı duyulmasına, adil ve doğru eylemde bulunulmasına rehberlik ederek müracaatçının müdahale sürecinin olası sonuçlarından zarar görmesinin önüne geçilmesidir.

İlk etik kurallar Mary Richmond tarafından hazırlanmış ayrıca mesleğin ilk yıllarında bazı sosyal hizmet örgütleri, mesleğin etik kurallarını oluşturma gayretini göstermişlerdir ancak 1947 yılına kadar resmî olarak etik kurallar oluşturulmamıştır. Dernek kurulduktan beş yıl sonra, 1960 yılında ilk etik kurallar oluşturulmuştur.

1930’lu yılların büyük ekonomik kriz dönemi, sosyal hizmet uzmanlarının sosyal ve ekonomik sorunlara yönelmesine neden olmuştur. Bu koşullar insanların yoksulluk çekmelerine sebep olurken bu sürecin sonucunda müracaatçıların kişisel ahlakı konusuna daha az, sosyal değişme ve imkânların artırılması konularına ise daha fazla önem verilmeye başlandı. 20. yüzyılın başlarında, sosyal hizmet uzmanlarının odağı yoksul insanların ahlaki değerleri üzerinde yoğunlaşmışken sosyal hizmetin mesleki anlamda yerleşmeye başladığı 20. yüzyılın sonlarında mesleğin ve uygulayıcılarının ahlak değerlerinden çok müracaatçının ahlaki değerleri üzerine odaklanılmıştır.

Her meslek, uygulama sürecinde alınan kararlara ve eylemlere yol gösterebilecek temel ilkelere sahiptir. Bu temel ilkeler, sosyal hizmet mesleği açısından ele alındığında, müracaatçının karakteri, müdahale süreciyle birlikte ortaya çıkan şartlar ve sosyal hizmet uzmanları tarafından varsayılan roller göz önünde bulundurulmaksızın her mesleki vakada uygulanır.

Osmo ve Landau, sosyal hizmetin etik ilkelerini;

1. Eşitlik ve Eşitsizlik
2. Hakkaniyet
3. Gizlilik ve Mahremiyet
4. Yaşamın Korunması
5. Bireyin İyiliği ve Yararı
6. Doğruluk ve Tam Bilgilendirme
7. Özerklik ve Bireysel Özgürlük
8. Yaşam Kalitesi
9. Temel İnsani Gereksinimlerin Karşılanması,
10. Toplumun İyiliği ve Yararı,
11. En Az Zararı Görme,
12. Yasalara ve Düzenlemelere Uyma Yükümlülüğü

olmak üzere 12 başlık altında ele almıştır.

Sosyal hizmet etiği; meslek müdahalesinde doğru eylemin ne olduğunun belirlenmesi üzerinde duran, modern yaşamın insan ilişkilerinde ortaya çıkardığı değişimlerden etkilenerek gelişen, karar verme sürecinde etik kaygıları ön plana alan etik ilke ve değerler temelinde kurulu bir alandır. Sosyal hizmetin etik ilkeleri, sosyal hizmetin temel değerlerinden beslenerek müracaatçılara sunulan hizmetlerin fayda düzeyinin artırılması açısından ve ortaya çıkabilecek zararların önlenmesi bakımından değerlidir. Bu ilkeler Amerikan Sosyal Hizmet Uzmanları Derneğinin 1996 yılında yapmış olduğu Delege Toplantısında kabul edilmiş ve 1999 yılında yapılan toplantıda yeniden düzenlenmiştir. Konu ile ilgili açıklama yapılırken önce sosyal hizmetin temel değeri belirtilmiş ardından bu değere karşılık gelen etik ilke ortaya konulmuştur:

• Hizmet(Değer): Sosyal hizmet uzmanlarının birincil amacı muhtaç insanlara yardım etmek ve sosyal sorunlarla uğraşmaktır(Etik İlke).
• Sosyal Adalet(Değer): Sosyal hizmet uzmanları sosyal adaletsizlikle mücadele eder(Etik ilke).
• Bireyin Onuru ve Değeri(Değer): Sosyal hizmet uzmanları bireyin onuru ve değerine saygı gösterir(Etik ilke).
• İnsan İlişkilerinin Önemi(Değer): Sosyal hizmet uzmanları insan ilişkilerinin öneminin farkındadır(Etik ilke).
• Dürüstlük ve Güvenilirlik(Değer): Sosyal hizmet uzmanları güvenilir bir tarzda davranmalıdır(Etik ilke).
• Yetkinlik(Değer): Sosyal hizmet uzmanları yetkin olduğu alanlarda uygulama yapmalı ve mesleki uzmanlığını geliştirmek ve güçlendirmek için çalışmalıdır(Etik ilke).

Sosyal Hizmetin Temel Değerleri ve Etik Standartları

“Sosyal hizmet felsefesi” sosyal hizmet eğitiminde ve sosyal hizmetin müdahale sürecinde, değer, tutum ve davranışların niteliğini belirler. Sosyal hizmet felsefesi, etik kurallar, ilkeler ve standartlar olarak somutlaşarak uygulamaları yönlendirici bir fonksiyon üstlenir. Sosyal hizmet alanında bilimsel ve mesleki uygulamalarda, bilimsel ve mesleki çevrelerde bütünlük, birliktelik, tutarlılık ve dayanışma sosyal hizmetin etik kuralları, ilkeleri ve standartları ile sağlanır.

Amerikan Ulusal Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, uygulamacılara rehberlik etmesi amacıyla altı temel etik ilkeyi içeren Etik Kodlarını benimsemiştir:

1. Sosyal hizmet uzmanlarının öncelikli amacı ihtiyaç içindeki insanlara yardım etmek ve sosyal sorunlarla ilgilenmektir.
2. Sosyal hizmet uzmanları sosyal adaletsizlikle mücadele eder.
3. Sosyal hizmet uzmanları kişinin doğuştan bir özellik olarak taşıdığı şeref ve değerine saygı duyar.
4. Sosyal hizmet uzmanları insan ilişkilerinin temel önemini kabul eder.
5. Sosyal hizmet uzmanları güven verici bir şekilde davranır.
6. Sosyal hizmet uzmanları yetkin oldukları alanlarda çalışır ve mesleki uzmanlıklarını geliştirip ilerletirler.

Sosyal hizmet uzmanının odağına insanı alması ve bireylerin, grupların, ailelerin ve toplumun üstün yararı için hizmet sunması, sosyal hizmet mesleğinin değer temelinin ve buna bağlı olarak da etik ilkelerinin insanın biricikliğini esas aldığını ortaya koymaktadır.

Sosyal hizmet uzmanları, profesyonel değerlerin uygulamaya rehberlik edebilmesi için kişisel değerleri iyi bir şekilde tanımak ve uygulamak zorundadırlar. Sosyal Hizmet Ahlaki Yasası NASW’ın etik kodları, Sosyal Hizmet Uzmanları Uluslararası Federasyonu / Sosyal Hizmet Etiği Okulları Uluslararası Topluluğu, İlkelerin beyanı; standartlarını uygulayarak etik kararlar almak durumundadırlar. Etik çatışmalardaki çözümde belirsizliği ortadan kaldırırlar. İlkeli kararlara erişmek için etik sonuçlar stratejilerini uygularlar.

Sosyal hizmet mesleğinin etik kuralları;

• Sosyal hizmet değerlerini tanımlaması,
• Etik ilkeleri özetlemesi ve sosyal hizmet uygulamasında rehber olarak kullanılabilecek etik standartlar oluşturması,
• Sosyal hizmet uzmanlarına mesleki yükümlülüklerinde etik ikilemler ortaya çıktığı zaman uygun olan yaklaşımın belirlenmesine yardımcı olması,
• Sosyal hizmet mesleğinin toplumun geneli tarafından anlaşılabilmesi için etik standartlar sağlaması,
• Alanda yeni göreve başlayan sosyal hizmet uzmanlarını sosyal hizmetin görevi, değerleri, etik ilkeleri ve etik standartları konusunda sosyalleştirmesi,
• Sosyal hizmet mesleğinin sosyal hizmet uzmanları tarafından etiğe uygun olarak icra edilip edilmemesinin değerlendirilmesinde kullanabilecek standartları ifade etmesi

bakımından önemlidir. Bu bağlamda değerlendirildiğinde sosyal hizmetin etik kuralları mesleki işlevlerine bakılmaksızın, hangi işte çalışırlarsa çalışsınlar ve kimlere hizmet verirlerse versinler, sosyal hizmet uzmanları ve sosyal hizmet öğrencilerinin tümü için geçerlidir.

Sosyal hizmetin etik kuralları, etik sorunlar ortaya çıktığında karar verebilmek ve uygulama gerçekleştirebilmek için rehber niteliğinde değerler, ilkeler ve standartlar sunmaktadır. Belirli uygulamaların hangi çerçevede ele alındığına bağlı olarak yasanın değerleri, ilkeleri ve standartları arasında çatışma olabileceği olasılığı göz önünde bulundurulmalıdır. Etik sorumluluklar, kişisel ve ailevi ilişkilerden sosyal ve mesleki ilişkilere kadar uzanan geniş bir yelpazede tüm insani ilişkilerden kaynaklanır.

Sosyal hizmetin etik standartları; müracaatçılara, meslektaşlara, uygulama ortamına, meslek elemanı olmaya, sosyal hizmet mesleğine ve topluma yönelik etik sorumluluklar olmak üzere altı başlık altında toplanmaktadır. Bu standartlardan bazıları mesleki uygulamalar için zorlayıcı tarzda iken bazıları da beklenti tarzındadır;

Sosyal Hizmet Uzmanlarının Müracaatçılara İlişkin Etik Sorumlulukları: Müracaatçılara Bağlılık Kültürel Yetkinlik ve Sosyal Farklılık Kendi Kaderini Belirleme Mahremiyet ve Gizlilik Bilgilendirilmiş Onay Kayıtlara Ulaşma Hizmetlerin Kesintiye Uğramaması Hizmetin Sonlandırılması Çıkar Çatışmaları Hizmetler İçin Ödemeler Duygusal/Cinsel İlişki Fiziksel Temas Cinsel Taciz Küçük Düşürücü Dil Kullanma

Sosyal Hizmet Uzmanlarının Meslektaşlara ve Diğer Meslek Elemanlarına İlişkin Etik Sorumlulukları: Saygı Gizlilik Disiplinler arası İş birliği Meslektaşların Yer Aldığı Çatışma ve Anlaşmazlıklara Yaklaşım Konsültasyon Hizmetlere Havale Cinsel Konular Meslektaşların Zayıf Yönleri ve Yetersizlikleri Meslektaşların Meslek Etiğine Aykırı Uygulamaları

Sosyal Hizmet Uzmanlarının Uygulama Ortamına İlişkin Etik Sorumlulukları: Süpervizyon ve Konsültasyon Eğitim ve Öğretim Performans Değerlendirmesi Müracaatçıların Kayıtları Müracaatçının Havale Edilerek Gelmesi Yönetim Sürekli Eğitim ve Personel Yetiştirme İşverenlere Karşı Taahhütler Yönetim - Çalışan Uyuşmazlıkları

Sosyal Hizmet Uzmanlarının Meslek Elemanı Olarak Etik Sorumlulukları: Yetkinlik Ayrımcılık Kişisel Tutum Dürüst Olmama Zayıf Yönler Temsil Israrlı Talepler Telif Hakkı ve İtibarın Kabulü

Sosyal Hizmet Uzmanlarının Sosyal Hizmet Mesleğine İlişkin Etik Sorumlulukları: Mesleğin Bütünlüğü Değerlendirme ve Araştırma

Sosyal Hizmet Uzmanlarının Topluma İlişkin Etik Sorumlulukları: Sosyal Refah Toplum Katılımı Toplumun Acil Gereksinimleri Sosyal ve Siyasal Aksiyon

Sosyal Hizmette ve Meslekte Yaşanan Etik İkilemler

Etik ikilem, iki ya da daha fazla seçenek arasında hangi seçeneğin daha faydalı olduğu ile ilgili kararsızlık yaşandığında ve ortaya çıkan gereksinimlerin elimizdeki alternatiflerle çözülemediği durumlarda ortaya çıkmaktadır. Etik ikilemler, etik ilkelerin birbiriyle çeliştiği ve tüm çözümlerin mükemmellikten uzak olduğu durumları ifade eder. Sosyal hizmet uzmanları, meslek hayatları boyunca etik ilkelerin birbiriyle ters düştüğü ve tüm çözümlerin mükemmellikten uzak olduğu etik ikilemlerle karşılaşırlar. Sosyal hizmet uzmanları etik ikilemlerde belirsizliklerin de olabileceğini kabul etmelidir. Sosyal hizmet mesleğinin yüklemiş olduğu sorumluluk gereği insanların refah düzeyini arttırmaya çalışan sosyal hizmet uzmanları, mesleki müdahale sırasında pek çok etik ikilemle karşılaşırlar. Bireysel değerler, mesleki değerler ve kurumsal değerler arasında denge kurma görevi olan sosyal hizmet uzmanının, karşılaştığı etik ikilemlerin çözümü için etik kararlar vermesi beklenir.

Mesleğin değerlerinde dikkate değer ölçüde bir değişmezlik vardır ancak bu durum sosyal hizmet uzmanlarının karşılaştığı etik sorunların değişmez olduğu anlamına gelmez.

Minahan, sosyal hizmet uzmanlarının karşılaşmış olduğu etik ikilemleri yedi ana başlıkta ele almaktadır:

1. Gizlilik ve bilginin gizliliği,
2. Doğruyu söyleme,
3. Biri tarafından kararların verilmesi veya kendi kaderini belirleme,
4. Yasalar, kurallar, düzenlemeler ve politikalar,
5. Bir meslektaşı üzerinde baskı kurma,
6. Sınırlı kaynakların dağıtımı,
7. Bireysel ve mesleki değerler

Reamer, sosyal hizmetin etik ikilemlerini;

1. Gizlilik ve mahremiyet içeren iletişim,
2. Kendi kararını verme ve korumacılık,
3. Doğruyu söyleme,
4. Yasalar, politikalar ve düzenlemeler,
5. Islık çalmak ya da sorunu duyurmak,
6. Sınırlı kaynakların dağılımı,
7. Kişisel ve mesleki değerler

başlıkları altında ele almaktadır.

Arslan ve Berkman, etik ve hukuk ilişkisini şu şekilde ele almaktadır:

Islık Çalmak ya da Sorunu Duyurmak: Islık çalmak, “etki yapabilme konumunda olan insanları ya da kurum dışındaki bir otoriteyi, kurumdaki yasal olmayan uygulamaları, gereksiz, tehlikeli ya da o kurum politikasına aykırı uygulamalarda bulunma konusunda bilgilendirmeyi” kapsamaktadır.

Sınırlı Kaynakların Dağılımı: Sosyal hizmet uzmanı, sosyal hizmet uygulaması sürecinde elindeki kaynakları doğru kullanmak ve sınırlı kaynakları adil bir şekilde paylaştırmak durumundadır.

Kişisel ve Mesleki Değerler: Değerler, bir şeylerin nasıl olması gerektiğine ve neyin doğru ya da değerli olduğuna yönelik inançları içerir. Her insanın kişisel değerlere sahip olma hakkı vardır.

Sosyal hizmet uzmanları bazen etik görevleri ile yasalar arasında çatışma yaşarlar. Bu tür durumlarda, sosyal hizmet uzmanları ya kanunun izin verdiğini yaparak sosyal hizmette etik standartları ihlal ederler ya da mesleki etik standartlara uymak için kanunların ihlal edilmesi gerektiğini düşünürler.

Etik düşünce hakkında yarar sağlayabilecek çok sayıda bilgi kaynağı bulunmakla birlikte sosyal hizmet uzmanları genel olarak etik kural ve ilkeleri göz önünde bulundurmalı ve sosyal hizmet kuramlarını, yasaları, düzenlemeleri, kurum politikalarını ve diğer etik kuralları dikkate almalıdır.

Etik karar alma süreci eleştirel düşünceyle ilgilidir. Sosyal hizmet uzmanları olası sorunları değerlendirmeli ve neyin etik açıdan en doğru olduğunu dikkate alarak karar almalıdır. Üç temel öneri eleştirel düşünme sürecine rehberlik edebilir. Bu öneriler ne tür bir müdahalenin izlenebileceği konusunda bir temel oluşturma amacıyla insan davranışının değerlendirilmesi bağlamında yapılıyor;

1. Çalışırken insan davranışı hakkındaki kuramsal ve olgusal bilginizi temel alın.
2. Mesleklerle ilgili kendi değerlerinizi tanımayın ve ardından kendi değerlerinizle profesyonel etik ilkeleri birbirinden ayırın.
3. Siz ve müracaatçınız için uygun olan her alternatifin getiri ve götürülerini tartın, ardından size en olumlu görünen alternatifi belirleyin.

Dolgo ve ark. (2005) yaşanan etik ikilemlerde olası eylem biçimlerinin değerlendirilmesi için etik ilkeler hiyerarşisini önermektedir:

1. Hayatın Korunması
2. Eşitlik ve Eşitsizlik
3. Öz-yönetim ve Özgürlük
4. Asgari Zarar
5. Yaşam Kalitesi
6. Mahremiyet ve Gizlilik
7. Doğruluk ve Tam Açıklama