Sosyal Hizmet Kuramları 1 Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyal hizmet nasıl bir disiplin alanıdır?

Sosyal hizmet mesleği temelleri olan ve bu mesleki temellerini diğer yardım etme mesleklerinden farklı yöntem ve tekniklerle gerçekleştiren fakat bunun yanında diğer mesleklerin kuram, araştırma ve deneyimlerinden de beslenerek bilgi birikimini sağlayan, birçok düzeyde (mikro, mezzo-makro) uygulamalarını gerçekleştiren bir disiplindir. Sosyal hizmet sistematiği olan ve üzerine kafa yorularak uygulamaları yapılan bir disiplindir.

Sosyal hizmet hangi değerleri temel almaktadır?

Sosyal hizmetin inşası, bilgi, beceri ve değer temelinde gerçekleştirilmiştir. Sosyal hizmet bilgi, beceri ve değer temelini kendine özgü yöntem ve teknikler ile bütünleştirerek
müdahalede bulunan uygulamalı bir disiplin olmasından kaynaklı sosyal hizmet temelini
oluşturan tüm parçaları titizlikle ele almaktadır.

Sosyal hizmetin bilgi temeli nasıldır, açıklayınız. 

Sosyal hizmetin bilgi temeli geniş olmakla birlikte aynı zamanda karmaşık bir yapıya
da sahiptir. Sosyal hizmetin bilgi temeli uygulama, kuram, politika ve araştırma ile sosyal
sorunların ortaya çıktığı sosyal, ekonomik ve politik koşullarda oluşan gelişmelerin bir
sonucu olarak daima gelişmektedir.

Sosyal hizmetin bilgi temeli hangi disiplinlerden beslenmektedir?

Sosyal hizmetin bilgi temelinin zenginliği birçok disiplinden besleniyor olmasından
kaynaklandığı gibi sosyal hizmetin bilgi gövdesinin karmaşıklığı ise yine sosyal hizmetin
uygulama alanının geniş olması ve birçok disiplinin de ortak alanı olmasından kaynaklanmaktadır.

Sosyal antropoloji, psikoloji, sosyoloji, hukuk, ekonomi, felsefe, psikiyatri, eğitim ve sosyal politika gibi disiplinlerden beslenmektedir. 

Bilgi nedir?

olgu ve araştırma gibi geleneksel formlara ve geniş anlamda sezgiye ve kültürel farkındalığa işaret etmektedir. Bilgi; olguları, tarihi, insan gelişimini, politikayı, araştırmayı ve uygulamayı kapsamaktadır.

Bilimsel bilgi nedir?

Bilimsel bilgi, araştırmaya temel olan her türlü gerçek, varsayım, ve düşünce olanakları ve araştırma sonunda ortaya çıkan tekil düşüncelerdir. Bilimsel bilgi bilime veri olabilen her şeydir. 

Sosyal hizmetin bilgi gövdesinde ne tür bilgiler yer alması gerekmektedir?

Sosyal hizmetin bilgi gövdesinde, bireylerle, ailelerle, gruplarla ve toplumla sosyal hizmet
kuram ve teknikleri bilgisinin yanı sıra toplum kaynakları ve hizmetleri bilgisi ile sosyal hizmet programları ve bu programlarının amaçları bilgisinin yer alması gereklidir.

Sosyal hizmetin bilgi gövdesinde müracaatçılara etki eden sosyal ve çevresel faktörler
bilgisi, psiko-sosyal değerlendirme, müdahale ve tanı kuramları ve teknikleri bilgisi de yer
almaktadır.

Sosyal hizmetlerin din ve tinsellik bilgisine sahip olması neden önemlidir?

Sosyal hizmetin din ve tinsellik bilgisine sahip olması önemlidir. İnsanlar için din ve
tinsellik hayatlarının önemli bir parçası olabilir. Bu anlamda insanlara yardım etmede
din ve tinsellik ile ilgili bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Bu anlamda insanlar ile ilgili
değerlendirmelerde bulunurken insanların bu yönünü göz ardı etmek yalnızca etkili olmayan bir uygulamanın gerçekleşmesine neden olmaz, aynı zamanda dini duyarlılıklarına saygısızlık yapılarak baskıcı bir uygulamaya da neden olunabilir. Tinsellik bilgisi, dinsel bir anlayışın dışında yaşama verilen anlam, kişinin kendine yüklediği anlam gibi kişinin kendi dünyası ve çevresi hakkında geliştirdiği ve inandığı geniş bir anlayışı kapsamaktadır. Sosyal hizmet uzmanının bu konuyu ihmal etmesi de yardım etme girişiminde olunan kişinin zararına olmaktadır.

Sosyal hizmetin ve sosyal hizmet uzmanlarının bilgi temeline ilişkin sahip olması gereken özellikler ve bilgi temeline ilişkin önemli noktalar nelerdir, açıklayınız.

• Sosyal hizmet uzmanlarının kapsamlı bir beşerî bilimler temeline sahip olması
  gerekmektedir.
• Sosyal hizmet uzmanları kapsamlı ve yenilikçi bir eğitim deneyimini tamamlamıştır
  ve bu sayede kendi kapasitelerini geliştirmiştir. 
• Uygulama kuramı yardım etkileşimlerinin doğasını, yardım işlemini ve çeşitli durum
  ve sistemlere uygun çeşitli aracılık stratejilerini ele alarak sosyal hizmetin bilgi
  çerçevesinde önemli yer tutmaktadır.
• Sosyal hizmet, ayrıca, belli başlı durumlar ve belirli müracaatçı gruplarıyla çalışabilmek için özel bilgiye gereksinim duyar; bu alanda çalışan her uzmanın bilgi
  seçimi, uygulama durumlarına ve kariyer amaçlarına göre çeşitlenir.
• Sosyal hizmet uzmanlarının yansıtıcı, hayal gücü kuvvetli ve çeşitli kaynaklardan
  edinilen bilgiyi yaratıcı bir şekilde kullanma kapasitesi büyük önem taşır.

Sosyal hizmetin bilgi çerçevesi hangi kaynaklardan beslenmektedir?

• Örgütsel bilgi- hükümet ve politikalarla ilgili bilgiler,
• Uygulayıcı bilgisi- kişisel, içerik odaklı, çoğunlukla sözsüz tepkilerle ilgili bilgiler,
• Kullanıcı bilgisi- ilk elden deneyimler ve çoğunlukla konuşulmamış ve az değer
  biçilmiş bilgiler,
• Araştırma bilgisi- araştırmalar sonucu elde edilmiş bilgidir fakat derinlemesine
  araştırmanın devam ettiği geniş bir araştırmayı kapsayan bilgiler,
• Politika toplumu- toplumsal ve politik etmenlerle ilgili bilgilerdir.

Sosyal hizmet bilgi türlerini yazınız.

• Kuramsal bilgi 
• Olgusal bilgi
• Uygulama bilgisi

Kuramsal bilgi nedir?

Kavramların, inançların, değerlerin, önerilerin, varsayımların, hipotezlerin ve prensiplerin bütününden oluşmaktadır.

Kuramsal çerçeve nedir?

Kişinin insanları anlamasına, insanların işlevine ve nasıl değiştiklerini kavramasına yardım eden fikirlerdir.

Olgusal bilginin kategorileri nelerdir?

1. Hukuk/mevzuat
2. Sosyal politika
3. Kurum politikası
4. Bireysel ve toplumsal sorunlar
5. İşlemler ve sistemler

Uygulama bilgisi nedir?

Uygulama bilgisi, bilgi çerçevesinin son bölümü olup bilginin uygulamaya nasıl aktarılacağı ile ilgilidir. Bilginin aktarımında nasıl bir yol çizileceği ve izleneceği ile ilgili uygulama bilgisine ihtiyaç duyulmaktadır. İzlenilecek yol bu anlamda öncelikle bilgiyi edinmek, sonrasında bilgiyi kullanmak ve son aşamada bilgiyi üretmek şeklindedir. 

Sosyal hizmet uzmanı uygulamadan elde ettiği bilgiyi sistematik bir şekilde çizdiği
yol ve yöntem ile ortaya koymaktadır. Bu bağlamda sosyal hizmet uzmanı hangi temel sorulara cevap arayarak bu yolu çizmektedir?

• Hangi tür müracaatçı
• Ne tür sorun?
• Hangi pratik durumda?
• Hangi şartlar altında?

Metodoloji nedir?

Metodoloji; “yöntembilim” olarak da ifade edilmekte olup, metotların temellendirilmesi, metotların karşılaştırılması, eşleştirilmesi, değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve yeni metotlar aranması anlamına gelmektedir.

Sosyal hizmet uzmanları hangi tür bilgi ve kanıt sağlayan çalışmaları yararlı bulmaktadır? Önemliden bir öncekine göre daha az önemli olarak sıralayınız. 

• Sosyal bir sorun ya da klinik değerlendirme,
• Sosyal hizmet uygulamasının etkililiği,
• Belli bir nüfus grubu,
• Sosyal hizmet etiği,
• Sosyal hizmet mesleği,
• Savunuculuk,
• Kuramsal bakış açıları,
• Eğitim,
• Araştırma metodolojisi,
• Sosyal hizmet araştırmasında epistomolojik sorunlar

Uzmanların bilgi ortaya koyması, bilgi üretmesini ve kendilerini geliştirmelerini de engelleyecek durumlar ve etmenler vardır. Bunlar nelerdir? 5 örnek veriniz.

• Meslek elemanı olmayan yöneticilerle çalışmak,
• Süpervizyon eksikliği,
• Kuruluşlarda yeterli sayıda meslek elemanı olmayışı,
• Kaynak yetersizliği,
• Aşırı bürokratik yapı

Epistemoloji nedir?

Bilginin doğasını, kaynaklarını, kökenlerini, değerini araştırmak anlamına gelmektedir.

Sosyal adalet nedir?

Toplumsal kaynakların ve sorumlulukların toplumun tüm üyelerine hakkaniyet ve eşit
dağılımı sosyal adalet olarak tanımlanmaktadır.

"Self determination" kavramı ne ifade etmektedir?

Bireyin kendi kaderini kendinin tayin etme hakkının olması anlamına gelmektedir.

Sosyal adaletin temel çıktıları nelerdir?

• Toplumsal alanda eşitliğin korunması,
• Her bireyin saygın, değerli ve eşit hakka sahip olduğu bilincinin yaygınlaştırılması,
• Temel gereksinimlerin karşılanması,
• Ağırlıklı olarak dezavantajlı toplulukları içeren bir toplumsal yapıda eşit gelir dağılımının sağlanmasıdır.

Sosyal hizmet mesleği ve disiplininin nihai hedefi nedir?

Sosyal hizmet mesleği ve disiplininin nihai hedefi, sosyal adaletin sağlanmasıdır.

Sosyal hizmetin öncelikli hedef grubu kimdir?

Sosyal hizmet genel olarak dezavantajlı ve marjinal gruplarla çalışmaktadır. Başka bir
deyişle sosyal hizmetin öncelikli hedef grubu risk altındaki insanlardır.

Risk altındaki gruplarda kimler yer alır?

Risk altındaki gruplar; kadınlar, gey ve lezbiyenler, yaşlılar, yoksulluğu yaşayan bireyler,
madde bağımlısı olan bireyler, engelli bireyler, göçmen ve sığınmacılar, kriz (doğal afet gibi) durumunu yaşayanlar, çocuklar ve gençler vb. olarak sayılabilir.

Sosyal hizmet uygulaması neye odaklanmaktadır?

Sosyal hizmet uygulaması; insan ile kaynak sistemler arasındaki bağlantı ve etkileşimlerle, hem bireylerin hem de sistemlerin işleyişinde karşılaşılan sorunları odak almaktadır.

Sosyal hizmet uygulamasının amaçları nelerdir?

Sosyal hizmet uygulamasının amaçları; sorun çözme sürecini etkinleştirmek, insanların
gelişimsel kapasitelerini arttırmak, sorunlarla baş etmesini sağlamak, insanları kendilerine kaynak, hizmet ve fırsat sağlayan sistemlerle ilişkilendirmek, insanlara kaynak
ve hizmet sağlayan sistemlerin insancıl çalışmaları ve etkinliğini özendirmek, sosyal politikaları geliştirmek ve iyileştirmek, insan ve toplum refahını özendirmek olarak ifade
edilebilir. 

Sosyal hizmetin odağı olan "çevresi içinde birey" kavramının açıklayınız. 

Sosyal hizmetin odağı olan “çevresi içinde birey” kavramı kullanılarak sosyal hizmet
uygulamasının bu amaçtaki odağı insanlar ve etkileşime girdikleri, iletişim kurdukları
sistem arasındaki ilişkidir. 

Sosyal hizmet araştırmalarında etik ihlali açısından ortaya çıkabilecek sorunlar nelerdir?

Sosyal hizmet araştırmalarında etik ihlali açısından ortaya çıkabilecek
bazı sorunlar aşağıdaki gibidir:

• Veri kaynaklarına verilebilecek zararlar
• Veri kaynaklarının gönüllü katılımı,
• Veri kaynaklarını kandırmama,
• Anonimlik ve gizlilik ilkeleri,
• Verilerin çözümlenmesinde ve araştırma raporunun yazılmasında uyulacak kurallarla
bağlantılı sorunlardır.

Sosyal hizmet araştırmasının içeriğinde neler vardır? 

• Hizmetlerin müracaatçılara nasıl saglandığı
• Birey olarak müracaatçıların davranışları ve aileleri ve küçük gruplar gibi onlara yakın olanlarla etkileşimleri
• Toplum ve sosyal politikaların incelenmesi
• Sosyal hizmet uzmanlarının tutumları, eğitimsel geçmisleri ve organizasyonlar
• Amaçlarını yerine getirmede nasıl başarılı olduğu
• Müracaatçılara verilen hizmetlerin spesifik olarak ne ile ilgilendiği