Yaşlı ve Hasta Bakım Hizmetleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yaşlılıkta Beslenme

1. Soru

Sebze ve meyveler neleri içermektedir?

Cevap

Vitaminler ve mineraller ve fitokimyasalları içerir.


2. Soru

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yaşlılık dönemi ne zamandır?

Cevap

65 yaş ve üzeri


3. Soru

Akdeniz tipi beslenmeye göre günlük tüketim için öneriler nelerdir?

Cevap

• Ana öğünlerde aşağıdaki üç temel besin grubunun tüketilmesi önerilmektedir: a) Tahıl grubu: Her öğün için bir ya da iki porsiyon tüketimi önerilmektedir. Tam tahıl ürünlerinin tercih edilmesi uygundur. b) Sebze: Her öğün için iki ya da daha fazla porsiyon tüketimi önerilmektedir. Porsiyonların en az birisinin çiğ tüketim şeklinde olması tercih edilmelidir. c) Meyve: Her öğünde bir ya da iki porsiyon tüketim önerilmektedir. • Günde 1,5-2lt su içilmelidir. • Süt ve süt ürünlerinin günlük olarak tüketimi özellikle kemik sağlığı açısından önerilmektedir. Yoğurt, peynir ya da diğer süt ürünlerinin tüketimi sırasında ürünlerin az yağlı olmasına dikkat edilmelidir. • Zeytin yağı besinle alınan yağların temelini oluşturmalıdır.


4. Soru

Karbonhidratların özellikleri nelerdir?

Cevap

Kolay sindirilirler. Karbonhidratların vücutta kullanılmaları için sindirilmeleri gerekmektedir. Vücut için enerji sağlarlar. 1 gram karbonhidrat 4 kalori ısı enerjisi vermektedir. Günlük alınması gereken enerjinin %55-60’ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır.


5. Soru

Beden Kitle İndeksi (BKİ) değeri elde etme formülü nedir?

Cevap

Vücut ağırlığı (kg) Beden Kitle İndeksi = -------------------------------------- Boy uzunluğu (m) x Boy uzunluğu (m)


6. Soru

Beslenme nedir?

Cevap

Yaşamın sürdürülmesi, sağlığın korunması ve geliştirilmesi için besinlerin tüketilmesi, kullanılması, besinlerden yararlanma anlamı taşımaktadır.


7. Soru

Yeterli ve dengeli beslenme nedir?

Cevap

Yaşamın sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için vücudun gereksinim duyduğu besin ögelerinin tamamının yeterli ve aynı zamanda da kendi içinde bir denge içinde alınmasıdır.


8. Soru

Besin grubu nedir?

Cevap

Yeterli ve dengeli beslenme için vücudun gereksinim duyduğu besinlerin gruplanmış şeklidir.


9. Soru

Türkiye’de 2009 yılı rakamlarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi nedir?

Cevap

73,7 yıldır.


10. Soru

Yaşlılık döneminin en önemli gereksinimlerden birisi olan sağlıklı beslenmenin anlamı nedir?

Cevap

Yaşlılık döneminde iyilik halinin sürdürülebilmesi, süreğen hastalıklardan korunabilmek, nitelikli ve bağımsız bir yaşam sürmektir.


11. Soru

Beslenmenin temel bir insan hakkı olarak kabul edilmesi ne zaman ve hangi örgüt tarafından gerçekleştirilmiştir?

Cevap

1996 yılında Roma’da Uluslararası Gıda ve Tarım Organizasyonu (FAO) tarafından bütün dünyada ilan edilmiştir.


12. Soru

Birleşmiş Milletler toplumların yaşlılık açısından sınıflandırmasını nasıl yapmıştır?

Cevap

Bu sınıflamaya göre pay %4 ve altında ise toplum “genç”, %4-7 arasında ise “olgun” ve %7 ve üzerinde ise “yaşlı/yaşlanan” olarak kabul edilmektedir.


13. Soru

Birleşmiş Milletlere göre dünyada 60 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki payı ve geleceğe dair öngörüsü nasıldır?

Cevap

1950 yılında %8 olan 60 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki payının 2050 yılında %22 olması beklenmektedir. Daha basit bir ifadeyle 2050 yılında dünyada yaşayan yaklaşık her beş kişiden birisinin 60 yaş ve üzerinde olması beklenmektedir. Aynı yıla ait tahminler dünyada 32 ülkenin 60 yaş ve üzeri nüfusunun 10 milyondan fazla olacağına işaret etmektedir.


14. Soru

Gıda güvenliği açısından nelere dikkat etmek gerekmektedir?

Cevap

• Temizliğe önem verin. • Pişmiş ve çiğ gıdaları ayrı tutun. • İyice pişirin. • Yiyeceklerinizi doğru ısıda saklayın (Pişmiş yemekler oda ısısında iki saatten fazla saklanmamalıdır). • Temiz su-temiz malzeme kullanın.


15. Soru

Beslenme durumu ve ilgili sağlık sorunları düşünüldüğünde yaşlılık dönemi diğer yaş gruplarına nasıl farklılık gösterir?

Cevap

Yaşlı bireyler gençlere göre enerji ve besin gereksinimi açısından farklılık göstermektedirler. Bununla birlikte besin seçimi, tutum ve davranışlarında da farklılaşmalar görülmektedir. Yaşlılık döneminde beslenme durumunun belirlenme ölçütleri, yöntemleri, yaşlıların beslenme ile ilgili hastalıklardan etkilenme biçimleri, bu tür hastalıkların görülme sıklığı da genç yaşlara göre farklıdır.


16. Soru

Hastalıklar yaşlıların beslenme durumunu nasıl etkiler?

Cevap

Sürekli ilaç kullanmak, yüksek tansiyon, şeker hastalığı gibi fiziksel bir hastalık ya da depresyon gibi ruhsal bir hastalık varlığı bireyin iştah durumunu etkiler. Bedensel etkinlik yapmayı engelleyen kas-iskelet sistemi sorunları da vücuda alınması gerekli enerji miktarını etkiler. Yutma-çiğneme güçlüğü yaşlılarda tüketilen besinin miktarını, türünü, kalitesini, vb. etkilemektedir. Mide rahatsızlığı gibi sindirim sistemi sorunu olan yaşlılarda(örneğin; atrofik gastrit) vücuda alınan kimi besinlerin emilimi, dolayısıyla da yararlılığı etkilenebilmektedir. Bu gibi durumlarda vücuda alınan B grubu vitaminlerin emiliminde sorunlar olmaktadır.


17. Soru

Çevresel koşullarda değişim yaşlıların beslenme durumunu nasıl etkiler?

Cevap

Çevresel koşullarda değişim bu süreçte etkili rol oynar. Örneğin, eş kaybı, yalnızlaşma, sosyal destek mekanizmalarının gerilemesi-zayıflaması, ekonomik koşullarda gerileme, vb bireyin beslenme alışkanlıklarının değişmesine neden olabilir.


18. Soru

Yaşlıların yatağa bağımlı olması, yaşa bağlı vücut şeklinde bozulma/eğilme (örneğin kifoz) olması durumunda BKİ değerlendirmesi yerine ne yapılır?

Cevap

BKİ değerlendirmesi yerine boy uzunluğu için “diz boyu ölçümü”, vücut ağırlığı yerine de “üst kol çevresi”, yerine başkaca değerlendirmeler önerilir.


19. Soru

Yaşlı bireylerin nasıl bedensel etkinlik yapmaları önerilir?

Cevap

Yaşlı bireylerin haftada en az 150 dakika aerobik hareketler gibi orta düzey bedensel etkinlik yapmaları önerilmektedir. Aerobik hareketlerinin bir defada en az 10 dakika sure ile yapılması etkinliğin yararı açısından değerlidir. Özellikle hareket etme kısıtlılığı olan yaşlıların haftada üç ve daha sık olarak denge sağlayıcı hareketleri yapmaları önerilmektedir. Kas güçlendirici etkinliklerin de haftada en az iki kez yapılması önerilmektedir.


20. Soru

Yaşlılık dönemini öne çıkaran etmenler nelerdir?

Cevap

Dünyada ve Türkiye’de yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payında ve bununla birlikte doğuşta beklenen yaşam süresinde ve geçmiş yıllara göre artma olması yaşlılık dönemini öne çıkarmaktadır.


21. Soru

Besin ögesi nedir?

Cevap

Besinlerin bileşiminde bulunan değişik miktarlarda kimyasal moleküllerdir. Besin ögeleri başlıca karbonhidratlar, proteinler, yağlar, mineraller, vitaminler ve su olarak sınıflandırılmaktadır.


22. Soru

Gıda güvenliği nedir?

Cevap

Tarladan (çiftlikten) sofraya kadar, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen, üretimin her aşamasında gerekli kontrolleri yapılmış, sağlıklı ve güvenilir ürünlerin temin edilme süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu konuda yapılan bir başka tanım da “gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünü ”dür.


23. Soru

Yaşlılarda BKİ’nin kaç kg/m2’ye kadar olan değerleri normal olarak kabul edilmektedir?

Cevap

27kg/m2


24. Soru

Yaşlılık döneminde beslenme durumunun değerlendirilmesi için diyet öyküsünün alınması neden önemlidir?

Cevap

Temel olarak bireylerin ne tükettiğini öğrenmeye yarar. 24 saatlik besin tüketimi, besin kayıt yöntemi, gıda tüketim sıklığı anketi, gıda öyküsü gibi farklı yöntemler kullanılabilir. Yaşlının yaşadığı yer, iletişim kurmada zorluk, hafıza faktörü, gözlem çalışmalarının kısıtlılığı, yaşlılık döneminde alınan gıdalara ilişkin ayrıntıların öğrenilmesini zorlaştırmaktadır


25. Soru

İstenmeden vücut ağırlığında kaybın/azalmanın başlıca nedenleri nelerdir?

Cevap

İstenmeden vücut ağırlığında kaybın/azalmanın başlıca nedenlerinin gıdaya ulaşamama, sosyal faktörler gibi yetersiz beslenmeye neden olan durumlar, iştah kaybı, kas kütlesinde azalma ile seyreden sarkopeni, kaşeksi gibi bazı hastalıklarda görülen yangısal reaksiyonlar, depresyon olduğu belirtilmektedir.


26. Soru

Kalp ve damar hastalıkları, beyin damarları ile ilgili hastalıklar (inme vb), şeker hastalığı, kemik erimesi beslenme alışkanlıkları ile nasıl ilişkilendirilir?

Cevap

Yağlı yiyecekler kalın barsak, pankreas, prostat kanseri ile ilişkilidir. Yağlı yiyecekler aynı zamanda damar cidarında yağlanmaya sebep olarak kan basıncında yükselmeye, kan yağ değerlerinde bozulmaya, kan şekerinin düzeninde bozulmaya neden olmaktadır. Bu durumlar ise kalp ve damar hastalıkları ile sonuçlanabilir.


27. Soru

Vücut kompozisyonlarının daha ayrıntılı değerlendirmesi için hangi farklı teknikler kullanılmaktadır?

Cevap

Biyoelektrik İmpedans Analizi (BİA) değerlendirmesinin yanı sıra dual enerji X-ray absorbtiometre, sualtı ağırlık ölçümleri (underwater weighting), nötron aktivasyonu gibi yağ ve yağsız kütle ölçümlerini yapabilen değerlendirmeler yer almaktadır.


28. Soru

Et, yumurta, kuru baklagiller neleri içermektedir?

Cevap

Bu grup besin protein, karbonhidrat, vitamin, mineral ve posa içermektedir. Et, yumurta, kuru baklagiller protein kaynağı olmanın yanı sıra demir, çinko, fosfor, magnezyum alımı için de değerlidir. Posa gereksinimi ve A ve B (B1, B6, B12) vitamin gereksinimi de bu grup besinlerle karşılanabilir.


29. Soru

Akdeniz tipi beslenmeye göre haftalık tüketim açısından öneriler nelerdir?

Cevap

• İki ya da daha fazla porsiyon balık eti, iki porsiyon beyaz et, iki-dört porsiyon yumurta protein kaynağı açısından öneriler arasındadır. • Kırmızı etin haftada iki porsiyondan az tüketilmesi önerilmektedir. Özellikle işlenmiş kırmızı et ürünlerinin haftada birden daha seyrek sıklıkta tüketimi önerilmektedir. • Tahılların haftada iki porsiyondan daha fazla baklagil tüketiminin birleşmesi halinde vücut için sağlıklı protein ve yağ kaynağının temin edildiği düşünülebilir. Haftada üç ya da daha az porsiyon taze patates tüketimi de özellikle önerilen et ve balık tüketimi sırasında tamamlayıcı öneri olarak düşünülebilir.


30. Soru

Sağlıklı beslenme nedir?

Cevap

Vücudun gereksinim duyduğu besinin alınması yeterli beslenmeyi ve bu besin gruplarının kendi içinde dengeli bir biçimde tüketilmesi de dengeli beslenmeyi ifade etmektedir.


31. Soru

Türkiye’de yaygın olarak kullanılan besin ne ile şematize edilmektedir ve şemada yer alan ayrıntıları ne ifade etmektedir?

Cevap

Dört yapraklı yonca şeklinde şematize edilmiştir ve şematize edilmiş olan eşit bölümlerin her birisi önerilen dört besin grubunun yeterli ve dengeli bir biçimde tüketilmesinin gereğini vurgulamaktadır. Piramidin üzerinde yer alan zeytin yaprakları barışı ve ayrıca Akdeniz bölgesi beslenmesi için sembolik olan zeytinyağını temsil etmektedir.


32. Soru

Kanser türleri açısından koruyucu olduğuna işaret edilen besinler nelerdir?

Cevap

Posalı gıdaların, sebze ve meyveler ile kalsiyumdan zengin gıdalar.


33. Soru

Yaşlılık döneminde vitamin eksikliğinin nedeni nedir?

Cevap

Yaşlılık döneminde vitamin eksiklikleri beslenme alışkanlıkları ile ilgilidir. Bu yaş grubunun tek tip beslenmesi, besin çeşitliliğinde azalma, besin alımını engelleyici başka bir durumun olması eksikliklerin temel nedenleri arasındadır.


34. Soru

Osteoporoz engellenmediği zaman ne ile karşılaşılabilir?

Cevap

Kırıklar, düşmeler, dolayısıyla da ölümler meydana gelebilir.


35. Soru

Yaşlılarda vücut kas ve yağ dengesi genç yaşlara göre nasıl farklılaşır?

Cevap

Kas kütlesi azalır, yağ miktarı/kütlesi artar. Kol ve bacaklarda deri altı yağ dokusunda azalma olur, karın çevresinde yağlanma artar. Yağ kütlesinin fazlalığı kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, safra kesesi taşı, kireçlenme, kanser gibi hastalıklara neden olması açısından dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Karın bölgesinde yağlanma kan şekerini düzenleyen insülin hormonuna direnç gelişmesine neden olur, dolayısıyla şeker hastalığı meydana gelebilir. Karın bölgesinde yağlanmanın ayrıca kalp-damar hastalıkları ve kanser açısından da riskleri bulunmaktadır.


36. Soru

Yaşlılıkta şişmanlık ile hangi hastalıklar ortaya çıkabilir?

Cevap

Şişmanlık ile kalp krizi, yüksek tansiyon gibi kalp ve damar hastalıkları, rahim ağzı, prostat, meme, kalın barsak, karaciğer, böbrek gibi kanserler, şeker hastalığı, kireçlenme, bel ağrısı, uykuda nefes tıkanması (uyku apnesi), süreğen hastalıklar arasında ilişki bulunmaktadır.


37. Soru

Günlük önerilen su miktarı ne kadardır?

Cevap

Günlük önerilen su miktarı 1,5-2 litredir.


38. Soru

Yetişkin insan vücudunun ve yaşlı vücudunun su oranı nasıldır?

Cevap

Yetişkin insan vücudunun %59’u su olup bu miktarın %60’ı hücre içinde ve geri kalan %40’ı da hücre dışındadır. Yaşlılık döneminde vücudun %50’sinin su olduğu bilinmektedir.


39. Soru

Sağlık ve beslenme arasındaki ilişki nasıldır?

Cevap

Bedenen, ruhen ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali yeterli ve dengeli beslenme döngüsü ile açıklanabilir.


40. Soru

Proteinlerin özellikleri nelerdir?

Cevap

Proteinler vücudu oluşturan hücrelerin temel yapı taşıdır. Bir gram protein 5,65 kalori ısı enerjisi vermektedir. Günlük alınması gereken enerjinin %10- 12’si proteinlerden sağlanmaktadır. Et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, tavuk ve balık da iyi protein kaynakları arasındadır.


41. Soru

Yağların özellikleri nelerdir, kaç çeşit yağ vardır?

Cevap

Günlük alınması gereken enerjinin %25-30’u yağlardan sağlanması yeterlidir. 1 gram protein 9 kalori ısı enerjisi vermektedir. Yağları kabaca üç şekilde incelemek uygundur: İyi yağlar (doymamış), kötü yağ (doymuş yağlar), çok kötü yağlar (trans yağlar).


42. Soru

Kaç çeşit doymamış yağ vardır ve nelerdir?

Cevap

2 çeşit doymamış yağ vardır. Tekli doymamış yağlar: zeytinyağı. Çoklu doymamış yağlar: mısırözü ve ayçiçeği yağı gibi.


43. Soru

Vitamin ve minerallerin özellikleri nelerdir?

Cevap

Vitamin ve mineraller yaşam için gerekli olan, metabolizma ile ilgili süreçlerin devamı için gereklidir. Vücudun %4-5’i minerallerden oluşur. Kalsiyum ve fosfor başlıca minerallerdir. Magnezyum, klor, sodyum, kükürt vücutta bulunan diğer makro minerallerdir.


44. Soru

Gıda güvencesi nedir?

Cevap

İnsanların güvenilir, uygun fiyat karşılığında, sağlıklı beslenme olanaklarına ulaşımının sürdürülebilir olması anlamı taşımaktadır.


45. Soru

Temel besin grupları nelerdir?

Cevap

Süt ve süt ürünleri; et, yumurta, kuru baklagiller; sebze ve meyveler; ekmek ve tahıllar.


46. Soru

Süt ve süt ürünleri neleri içermektedir?

Cevap

Bu grup besin protein, vitamin ve mineral içermektedir.


47. Soru

Beslenme önerilerine ek olarak dikkat edilmesi önerilen konular nelerdir?

Cevap

Sağlıklı beslenme için öğün atlanmaması önerilmektedir. Üç ana ve üç ara öğün önerisine vücudun dengesinin sağlanması uyulması önerilmektedir. Öğünlerde tüketilen porsiyonların büyüklüğünün azaltılması, yemek yeme kültüründe sosyalleşmenin ve paylaşımın öne çıkarılması, bedensel etkinliğin yaşam tarzı şekline dönüştürülmesi, yemeklerden sonra kısa dinleme süresi yaratabilme, sağlıklı pişirme kurallarına uygun davranışların öğrenilmesi, gıda güvenliği yaklaşımlarının içselleştirilmesi gibi konular da yukarıda beslenme alışkanlıklarına ek olarak öğrenilmesi gereken davranışlar olarak bilinmelidir.


48. Soru

Ekmek ve tahıllar neleri içermektedir?

Cevap

Bu grup besin karbonhidrat, vitamin, mineral, posa ve düşük miktarda protein içermektedir. Bu grupta tahıl taneleri (buğday, pirinç, mısır, çavdar, yulaf) ve bu tahıl tanelerinden yapılmış olan un, bulgur gibi besin ürünleri yer almaktadır.


49. Soru

Besin ögesi nedir ve besin ögeleri nelerdir?

Cevap

Besinlerin bileşiminde bulunan değişik miktarlarda kimyasal moleküllere besin ögesi denir. Besin ögeleri karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitamin ve mineraller, su olarak sıralandırılır.


50. Soru

Günümüzde pratikliği açısından en sık kullanılan iki yöntem hangileridir?

Cevap

BKİ ve BİA değerlendirmesidir.


51. Soru

Yaşlılık döneminde besin ögesi açısından ne kadar enerji tüketilmelidir?

Cevap

Yaşlıların hafif fiziksel aktivite yaptığı düşünüldüğünde vücut ağırlıklarının kilogramı başına 30 kal/gün enerji tüketmeleri önerilmektedir (kadınlarda 1900 kkal/gün ve erkeklerde ise 2300 kkal/gün).


52. Soru

Yaşlılık döneminde besin ögesi açısından ne kadar protein alınmalıdır?

Cevap

Yaşlılık döneminde günde vücut ağırlığı başına 0.9-1.1gram protein alınması önerilmektedir.


53. Soru

Yaşlılık döneminde besin ögesi açısından günlük ne kadar karbonhidrat alınmalıdır?

Cevap

Yaşlılık döneminde günlük enerjinin %50- 60’ının karbonhidratlardan sağlanması önerilir.


54. Soru

Yaşlılık döneminde besin ögesi açısından günlük ne kadar yağ alınmalıdır?

Cevap

Yaşlılık döneminde de günlük alınan enerjinin en fazla %30’unun yağlardan sağlanması önerilmektedir.


55. Soru

Yaşlılık döneminde besin ögesi açısından günlük ne kadar posalı gıda alınmalıdır?

Cevap

Posalı gıdaların her gün 25-30mg tüketilmesi önerilmektedir. Kurubaklagiller, kepekli tahıl ürünleri, sebze ve meyveler posa içeriği yüksek olan gıdalar arasındadır.


56. Soru

Yaşlılık dönemi nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Yaşlılık dönemi Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 65 yaş ve üzeri dönem olarak kabul edilmektedir. Yaşlılıkla ilgili farklı sınıflamalar da yapılmaktadır. Örneğin Birleşmiş Milletler yaşlılık dönemini değerlendirirken 60 yaş ve üzeri nüfusu esas almaktadır.


57. Soru

Geçmişten bu yana yaşlıların nüfus içindeki oranı nasıl değişmiştir?

Cevap

1950 yılında %8 olan 60 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki payının günümüzde %11 olduğu, 2050 yılında ise %22 olması beklenmektedir.


58. Soru

Dünyada geçmiş yıllardan bu yana doğuşta beklenen yaşam süresi nasıldır?

Cevap

Dünyada geçmiş yıllardan bu yana doğuşta beklenen yaşam süresi artma eğilimindedir. 1950’den bu yana artış 21 yıl olmuştur.


59. Soru

Türkiye'de doğuşta beklenen yaşam süresi ne kadardır?

Cevap

Türkiye’de 2009 yılı rakamlarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi 73,7 yıldır.


60. Soru

Yaşlılıkta beslenme neden önemlidir?

Cevap

Yaşlılık döneminin sağlık açısından en önemli gereksinimlerden birisi sağlığın bu denli geniş kapsamlı belirleyicilerinin önemli bir bileşeni olan sağlıklı beslenmedir. Temel bir sağlık hizmeti ve aynı zamanda da temel bir insan hakkı olarak kabul edilen sağlıklı beslenmenin sağlanması da yaşlılık döneminde iyilik halinin sürdürülebilmesi, süregen hastalıklardan korunabilmek, nitelikli ve bağımsız bir
yaşam anlamı da taşımaktadır.


61. Soru

Yaşlı toplum kavramını tanımlayınız.

Cevap

Birleşmiş Milletler toplumların yaşlılık açısından sınıflandırmasını 60 yaş ve üzeri
nüfusun toplam nüfus içindeki payına göre yapmaktadır. Bu sınıflamaya göre pay %4 ve altında ise toplum “genç”, %4-7 arasında ise “olgun” ve %7 ve üzerinde ise “yaşlı/yaşlanan” olarak kabul edilmektedir.


62. Soru

Beslenme kavramını tanımlayınız.

Cevap

Yaşamın sürdürülmesi, sağlığın korunması ve geliştirilmesi için besinlerin tüketilmesi, kullanılması, besinlerden yararlanma anlamı taşımaktadır.


63. Soru

Yeterli ve dengeli beslenme kavramını tanımlayınız.

Cevap

Yaşamın sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için vücudun gereksinim duyduğu besin ögelerinin tamamının yeterli ve aynı zamanda da kendi içinde bir denge içinde alınmasıdır.


64. Soru

Besin grubu nedir?

Cevap

Yeterli ve dengeli beslenme için vücudun gereksinim duyduğu besinlerin gruplanmış şeklidir.


65. Soru

Besin ögesi kavramını tanımlayınız.

Cevap

Besinlerin bileşiminde bulunan değişik miktarlarda kimyasal moleküllerdir. Besin
ögeleri başlıca karbonhidratlar, proteinler, yağlar, mineraller, vitaminler ve su olarak sınıflandırılmaktadır.


66. Soru

Gıda güvenliği nedir? Açıklayınızç

Cevap

Tarladan (çiftlikten) sofraya kadar, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyen,
üretimin her aşamasında gerekli kontrolleri yapılmış, sağlıklı ve güvenilir ürünlerin temin edilme süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu konuda yapılan bir başka tanım da “gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünü ”dür.


67. Soru

Gıda güvencesi nedir?

Cevap

İnsanların güvenilir, uygun fiyat karşılığında, sağlıklı beslenme olanaklarına
ulaşımının sürdürülebilir olması anlamı taşımaktadır.


68. Soru

Temel besin grupları nelerdir?

Cevap

Süt ve süt ürünleri, (2) Et, yumurta, kurubaklagiller, (3) Sebze ve meyveler,
(4) Ekmek ve tahıllardır.


69. Soru

Süt ve süt ürünlerinin sağlıklı beslenme için önemi nedir?

Cevap

Bu grup besin protein, vitamin ve mineral içermektedir. Erişkinlerin 2 porsiyon (2x200cc’lik su bardağı) süt tüketmesi önerilmektedir. Gebelerin, menopoz sonrası dönemdeki kadınların, ergenlerin tüketmesi gereken miktar daha fazladır (3-4 porsiyon).


70. Soru

Et, yumurta ve kurubaklagillerin sağlıklı beslenmede önemi nedir?

Cevap

Bu grup besin protein, karbonhidrat, vitamin, mineral ve posa içermektedir. Et, yumurta, kurubaklagiller protein kaynağı olmanın yanı sıra demir, çinko, fosfor, magnezyum alımı için de değerlidir. Posa gereksinimi ve A ve B (B1, B6, B12) vitamini gereksinimi de bu grup besinlerle karşılanabilir.


71. Soru

Sebze ve meyvelerin sağlıklı beslenmede önemi nedir?

Cevap

Vitaminler ve mineraller açısından önerilmektedir. Bu grup besin ayrıca
hastalıklara karşı koruyucu bileşikler olan fitokimyasalları içerir.


72. Soru

Ekmek ve tahılların sağlıklı beslenmede önemi nedir?

Cevap

Bu grup besin karbonhidrat, vitamin, mineral, posa ve düşük miktarda protein içermektedir. Bu grupta tahıl taneleri (buğday, pirinç, mısır, çavdar, yulaf) ve bu tahıl tanelerinden yapılmış olan un, bulgur gibi besin ürünleri yer almaktadır. Bu grup için genel öneri tam tahıl ürünlerin tüketilmesi şeklindedir.


73. Soru

Vitamin ve minerallerin sağlıklı beslenmedeki önemi nedir?

Cevap

Vitamin ve mineraller yaşam için gerekli olan, metabolizma ile ilgili süreçlerin devamı için gereklidir. Vücudun %4-5’i minerallerden oluşur. Kalsiyum ve fosfor başlıca minerallerdir. Magnezyum, klor, sodyum, kükürt vücutta bulunan diğer makro minerallerdir. Mineral eksikliklerinde toplumsal düzeyde hastalıklar görülebilir. Örneğin, iyot eksikliğinde guatr hastalığı toplumda yaygın olarak görülebilir. Vitaminler de suda ve yağda eriyen vitaminler olmak üzere başlıca iki grupta incelenir. A,D,E,K vitaminleri yağda eriyen vitaminlerdir. B,C, niasin ve folik asit suda eriyen vitaminlerdir.


74. Soru

Ana öğünlerde tahıllar nasıl tüketilmelidir?

Cevap

Her öğün için bir ya da iki porsiyon tüketimi önerilmektedir. Tam tahıl
ürünlerinin tercih edilmesi uygundur.


75. Soru

Yaşlılık döneminde beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkan sağlık sorunlarına örnek veriniz.

Cevap

Osteoporoz özellikle kadınlar açısından önlenmesi gereken bir hastalıktır. Engellenmediği zaman kırıklar, düşmeler, dolayısıyla da ölümler meydana gelebilir.


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v