Sağlık Kurumlarında Operasyon Yönetimi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hastanelerde Malzeme Yönetimi

1. Soru

Radyo Frekansı ile Tanımlama (RFID) nedir?

Cevap

RFID, İngilizce Radio Frequency IDentification kelimelerinin baş harflerinin kullanılmasıyla oluşturulmuş bir teknik terimdir ve kısaca radyo frekansı tekniği ile tanımlama olarak açıklanabilir. RFID farklı malzemelerin otomatik tanımlanmasında radyo dalgalarını kullanan teknolojilere verilen isimdir.


2. Soru

Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS) nedir?

Cevap

Çekirdek Kaynak Yönetimi Sistemi (ÇKYS), 1 Eylül 1997 tarihinde 2. Sağlık Projesi kapsamında başlatılan bir Dünya Bankası projesidir. Bu proje, Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı (SBMT) ve seksen bir İl Sağlık Müdürlüğü (İSM) bünyesindeki kurumlar, insangücü, malzeme vb. işlemlerin takibini amaçlayan, mali kaynakların yönetiminde bilgi teknolojilerini kullanarak daha çağdaş, etkili ve verimli kurumsal bir yapıya geçilmesini hedefleyen bir projedir.


3. Soru

Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS) nedir ve alt modülleri nelerdir?

Cevap

MKYS, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki merkez teşkilatı ile İl Sağlık Müdürlükleri’ne ait kaynakların (dayanıklı taşınır ve sarf malzemelerin) verimli ve güncel olarak takibini sağlayan sistemdir. Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS); • Envanter Bilgi Sistemi, • Malzeme Girişi, • Ambar (Depo) Bilgi Sistemi, • Dayanıklı Taşınır (Demirbaş) Bilgi Sistemi, • Ulaşım Araçları Bilgi Sistemi, • Tıbbi Cihaz Bilgi Sistemi, • Bakım Onarım Bilgi Sistemi, • Firma Bilgileri, • MKYS Uygulama Yönetim Modülü ile dokuz alt modülden ve çok sayıda alt menülerden oluşur


4. Soru

Klasik yöntemlere alternatif olarak geliştirilen teknikler nelerdir?

Cevap

İlgili teknikler şunlardır: • Malzeme İhtiyaç Planlaması (MİP), • Tam Zamanında Üretim (TZÜ), • Bar-kod, Kare-kod, • Radyo Frekansı ile Tanımlama (RFID), • Birim Doz İlaç Sistemi (PYXIS) • Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS).


5. Soru

Malzeme yönetiminin yararları nelerdir?

Cevap

Malzeme yönetiminin yararları şunlardır: • Malzeme yönetim fonksiyonlarını bir merkezde topladığı için verimlilik ve personel tasarrufu sağlar, • Etkin stok kontrolleri sayesinde stoklarda bozulma ve kaybı önler, • Daha hızlı stok devri ve nakit akışı sağlar, • Hizmetlerin ve üretimin kesintisiz yürümesini sağlar, • Ürün standardı ve diğer maliyet düşürücü teknikler için fırsat ve isteği artırır, • Maliyetlerde tasarruf ve daha fazla kârlılık sağlar, • Daha iyi kayıt sağlaması nedeniyle bölüm harcamalarının ölçülmesinde ve hasta giderlerinin faturalanmasında kolaylık sağlar, • Malzeme yönetim performansını değerlendirme metotlarının geliştirilmesini sağlar, • Malzeme yönetim sistemi kurulmadan öncesi ve sonrasının karşılaştırılmasına imkan verir, • Bölümler arası iletişimin geliştirilmesini kolaylaştırır.


6. Soru

Etkili bir stok yönetimi için nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Etkili bir stok yönetimi için dikkat edilecekler şunlardır: • Azami stok miktarı uygulamasına dikkat edilmelidir. • Ürün değerleme ve İhtiyaç tespit komisyonları etkili çalıştırılmalıdır. • Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS) uygulamaları satınalma birimlerince etkili kullanılmalıdır. • Stok ve ihtiyaç fazlası malzemelerin ihtiyacı olan kurumlara devri veya satışı sağlanmalıdır. • Mal alımları çerçeve anlaşmalar ve toplu mal alımları yöntemiyle yapılmalıdır.


7. Soru

Bar-Kod nedir?

Cevap

Bar-Kod; bir birim malın hangi ülkede ve hangi işletmede üretildiğini ya da ambalajlandığını, malın cinsini ve özelliklerini tanımlanmak amacıyla önceden belirlenmiş kurallara uygun çeşitli kalınlıklarda bir dizi birbirine paralel dikey çizgiler arasında çeşitli boşluklardan meydana gelen bir işaretleme yöntemidir.


8. Soru

Tam Zamanında Üretim (TZÜ) felsefesinde temel prensip nedir ve sistemin sağlıklı çalışması için gereken koşullardan bazıları nelerdir?

Cevap

TZÜ felsefesinde temel prensip, ihtiyaç duyulan malzemenin stoklanmadan ihtiyaç anında ihtiyaç miktarınca tedarikinin yapılmasıdır. Sistemin sağlıklı çalışabilmesi aşağıdaki koşulların yerine getirilmesine bağlıdır: • Dağıtım kanallarının tüm üyeleri ittifak (satıcı, dağıtım, müşteri) etmelidir. • Hastanenin satıcıya vereceği siparişlerin otomatik olması gerekir. • Satıcının veya ikmal merkezinin hastaneye makul uzaklıkta olması gerekir. • Kıyıda köşede kalmış hastaneler stoksuz sistemden yararlanamaz. • Maliyet üstünlüğü olmasına rağmen, TZÜ ve stoksuz sistem yaklaşımı hastanenin genel pazarlama stratejisine olumlu katkı verdiği takdirde benimsenmelidir. • Satıcıların sayısı büyük ölçüde azaltılmalıdır. • Satıcıların kapasitesinin yeterli olması ve malzeme yönetimi konusunda bilgi birikimine sahip olması gerekir. • Son olarak sistemin dinamik bir yapıya sahip olması gerekir.


9. Soru

Tıbbi atıklar hangi yollarla bertaraf edilir?

Cevap

Çevre Bakanlığınca 1994 yılında “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” çıkartılarak tıbbi atıkların bertaraf edilme şekillerinin nasıl olacağı belirlenmiştir. Bunlar; • Fırında yakma, • Kimyasal dezenfeksiyon, • Islak ve kuru termal işlemler, • Mikrodalga ile ışınlama teknolojisi, • Depolama yöntemi ile bertaraf etmedir


10. Soru

Kare-Kod nedir?

Cevap

Kare-Kod, en basit anlamıyla orjinal adı Datamatrix olan iki boyutlu barkodlara verilen Türkçe isimdir. Karekod (Datamatrix) tipi barkodlar klasik tek boyutlu (çizgilerden oluşan) barkodlardan farklı olarak beyaz ve siyah kare veya dikdörtgenlerden oluşan matris yapıdaki bir barkod türüdür.


11. Soru

Stok kontrol yöntemlerinden çift kutu yöntemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Her malzeme biri büyük biri küçük iki kutu içerisinde bulundurulur. Büyük kutu gündelik işlemler için kullanılan aktif stoklara ayrılır. Küçük kutudaki malzeme ise büyük kutudaki malzemeler bittikten sonra verilen sipariş teslim alınıncaya kadar ihtiyacı karşılayabilmelidir. Birim değeri düşük, küçük hacimli ve çok sayıdaki malzemenin kontrolü için kullanılır.


12. Soru

‘Stok’ nedir?

Cevap

Stok, işlerin pürüzsüz ve verimli yürümesini sağlamak için işletmenin elinde bulundurduğu fiziksel mal anlamına gelir.


13. Soru

Birim Doz İlaç Sistemi (PYXIS) sisteminin avantajları nelerdir?

Cevap

PYXIS’nin avantajları şunlardır: • İlaç hatalarının azaltılmasına yardımcı olur. • Planlanmış ilaç uygulamasını destekler. • Hemşire faaliyetlerine ve eczaneye, klinik hasta bakım aktiviteleriyle ilgili daha fazla zaman yaratır. • İlaca erişimi kontrol eder. • Akreditasyon ve düzenlemelerine uygunluğu destekler. • İlaç masraf yönetimi ve gelir kontrolünün en üst düzeye çıkarılmasını sağlar.


14. Soru

Stok kontrol yöntemlerinden ABC yöntemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Bu yöntem, stokların bir önem derecesine göre sınıflanmasını ve bu önem derecesine göre kontrol edilmesini esas alır. Stok kalemlerinin dönem içerisindeki kullanım tutarları itibarıyla büyükten küçüğe doğru sıraya dizilip, belli noktalardan kesilerek, sonuçta A, B ve C şeklinde üç grupta toplanması hedeflenir. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir: • A grubu stok kalemleri: Toplam stok miktarının %15-*’sini, toplam stok maliyetlerinin %75- %80’ini oluşturur. • B grubu stok kalemleri: Toplam stok miktarının %30-%40’ını, toplam stok maliyetlerinin %10- %15’ini oluşturur. • C grubu stok kalemleri: Toplam stok miktarının %40-%50’sini, toplam stok maliyetlerin %5- %10’unu oluşturur.


15. Soru

Malzeme ihtiyacının öngörülmesi için kullanılan yöntemler nelerdir?

Cevap

Malzeme ihtiyacının öngörülmesi için kullanılan yöntemler iki çeşittir: • Öznel yöntemler ile • İstatistiksel yöntemler. Öznel yöntemler, geçmişe ait yeterli ve sağlıklı verilerin olmaması durumunda kullanılır. Tecrübe ve sezgiye dayalıdırlar. Bu yöntemler; • Delphi tekniği, • Kolektif düşünce yöntemi, • Yöneticilerin düşünce yöntemi, • Geçmiş deneyimlerdir. İstatistiksel yöntemler ise geçmişteki bilgilerin geleceğe yönelik projeksiyonunda kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemler; • Regresyon analizi, • Zaman serileri analizi, • Hareketli ortalama yöntemi, • Üssel düzeltme yöntemidir.


16. Soru

Tüketim birimleri için kullanılan Bar-kod sistemleri nelerdir?

Cevap

Tüketim birimleri için; • EAN-13 ve • EAN-8 olmak üzere iki tür Bar-kod sistemi kullanılır. Eğer ürün ve ambalajın yüzeyi on üç haneli sayılar için okuma işaretlerini almayacak kadar küçükse ve basılacağı yüzeyin %25‘ini aşıyorsa, sekiz haneli bar-kod sistemi (EAN8) kullanılır.


17. Soru

Malzeme yönetimi fonksiyonları nelerdir?

Cevap

Malzeme yönetiminin yararları şunlardır: • Malzeme ihtiyacının öngörülmesi, • Satın alma, • Malzeme teslimi ve muayene kabul, • Stok kontrol, • Depolama, • Nakliye ve dağıtım, • Malzemelerin kalite kontrolü ve • Atıkların değerlendirilmesidir.


18. Soru

RFID etiketleri nelerdir?

Cevap

RFID etiketleri üç çeşittir: • Pasif (etkisiz), • Yarı pasif (yarı etkin) ve • Aktif (etkin). Pasif etiketlerin kendi güç kaynakları yoktur, RFID okuyucunun gücü ile çalışır ve en ucuz RFID etikettir. Buna karşılık, yarı pasif etiketlere gelen sinyalden güç almaya gerek bırakmayacak küçük bir pil eklenmiştir. Daha geniş okunma alanına sahip bu etiketler daha güvenilir oldukları gibi, okuyucuya daha çabuk cevap verebilir. Aktif etiketler ise, diğer çeşitlerden farklı olarak devrelerini çalıştırmalarını ve cevap sinyali üretmelerini sağlayan kendi güç kaynaklarına sahiptir. Bu özellikleriyle yüksek performans sergilerler fakat maliyetleri daha yüksektir.


19. Soru

RFID ve Bar-kod teknolojisinin farkları nelerdir?

Cevap

RFID ve Bar-kod teknolojisinin farkları şöyle sıralanabilir: • Bar Kodların okunması için görüş mesafesi gereklidir. Ancak RFID etiketlerinin okunması veya güncellenmesi için görüş mesafesi gerekli değildir. • Bar Kodlar teker teker okunmalıdır. Buna karşın aynı anda birden çok RFID etiketi okunabilir. • Bar Kodlar kirlenmeleri veya hasar görmeleri durumunda okunamazken RFID etiketleri kirli ortamlarda okunabilirler. • Bar Kodların kaydedilmesi için görünür olmaları gereklidir. Ancak RFID etiketleri çok incedir, bir malzemenin içinde oldukları takdirde bile okunabilirler. • Bar Kodlar sadece herhangi bir malzemenin türünü belirler. RFID etiketleri malzemeleri belirleyebilir. • Bar Kodların üstündeki veriler güncellenemez. Ancak RFID etiketleri üzerindeki veriler defalarca güncellenebilir. • Malzemelerin belirlenmesi için bar kodların manuel olarak kullanılması gereklidir, bu durumda insan hatası söz konusu olabilir. RFID etiketlerinin otomatik olarak kontrol edilmesi insan hatasını ortadan kaldırır.


20. Soru

Çekirdek Kaynak Yönetim Sisteminin (ÇKYS) bileşenleri nelerdir?

Cevap

ÇKYS’nin bileşenleri şunlardır: • İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi (İKYS), • Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS), • Yatırım Takip Sistemi (YTS), • Özel Sağlık Kuruluşları Yönetim Sistemi (SKYS).


21. Soru

Satın alma teknikleri nelerdir?

Cevap

Satın alma teknikleri kısaca şöyle açıklanabilir: • Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği bir usuldür. • Belli istekliler arasında ihale usulü: Yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. • Pazarlık usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği usuldür. Bu usulde, satın alımı gerçekleştirecek idare, ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüşür. • Doğrudan temin: İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usuldür.


22. Soru

İnsan Kaynakları Yönetim Sisteminin (İKYS) görevi nedir?

Cevap

İKYS, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki personel bilgi ve hareketlerinin izlenmesi ile bordro ve tahakkuk işlemlerinin yapılmasını sağlamaktadır. İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi, Sağlık Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında yürütülen personel işlemlerinin doğru, hızlı, tutarlı ve yürürlükteki mevzuata uygun olarak yürütülmesini sağlar.


23. Soru

Malzeme İhtiyaç Planlaması (MİP) sisteminin amacı nedir?

Cevap

MİP sisteminin amacı, tüm envanter birimleri bazında dönemler itibariyle brüt ve net ihtiyaçların tespit edilmesi ve bu yolla gerçekçi envanter yönetimi için bilgi üretilmesidir.


24. Soru

‘Tedarik’ nedir?

Cevap

Tedarik, amaçlara ulaşmak için gerekli olan araç ve imkanların en uygun şekilde sağlanması ve kullanıma hazır bir şekilde bulundurulmasıdır.


25. Soru

Bar-Kod sistemi nerelerde uygulanır?

Cevap

Bar-kod sistemi yıllarca gıda, otomobil, tekstil gibi çeşitli sektörlerde başarıyla kullanıldıktan sonra, sağlık sektöründe de sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Örneğin, eczanelerde, radyoloji ve hasta kabul bölümlerinde, laboratuvar örneklerinin izlenmesinde, stok kontrolde, siparişlerin izlenmesi ve yönetiminde kullanılmaktadır.


26. Soru

Malzeme yönetimi işletmenin tümünü ilgilendiren hedeflere ulaşılmasına katkıda bulunur.

Cevap

 Malzeme yönetiminin amaçları;

a. Satıcılar arasında rekabeti sağlayıp, satın alınan malzemeler için en düşük fiyatı ödemek,
b. Yüksek stok devri ve stok yatırımlarının minimizasyonunu sağlamak,
c. İşletmenin tüm faaliyetlerinin kesintisiz yürümesini sağlamak,
d. Yeterli kalite standartlarını korumak,
e. Düşük personel maliyetleri ve personelin geliştirilmesini sağlamak,
f. Tecrübeli satıcılar bulmak ve bu satıcılarla iyi ilişkiler geliştirmek,
g. Düzenli kayıtlar tutmak,
h. Kayıpları ve demode olmayı azaltmak,
i. Diğer departmanların hedeflerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktır.


27. Soru

Envanter nedir?

Cevap

Envanter, hammaddeden mamul ürüne, mamul üründen son kullanıcıya kadar olan işlemlerin takibini kontrol etmeye yönelik planlamayı kapsayan ve işletme yöneticisinin yapması gereken kritik işlerden biridir. Taşıma sırasında meydana gelen kayıp ve çalınma oranları envanter kayıtları ile açığa çıkarılabilir.


28. Soru

Stok kontrol yöntemleri nelerdir?

Cevap

Stok kontrol yöntemleri şunlardır: • Gözle kontrol yöntemi, • Çift kutu yöntemi, • Sabit sipariş miktarı yöntemi, • Sabit sipariş süresi yöntemi, • Ekonomik sipariş miktarı yöntemi, • ABC yöntemi, • VED yöntemi.


29. Soru

İnsan Kaynakları Yönetim Sisteminin (İKYS) uygulamaları nelerdir?

Cevap

İKYS’nin uygulamaları şunlardır: • Atama Bilgi Sistemi, • Sicil Bilgi Sistemi, • Kadro Bilgi Sistemi, • Terfi Bilgi Sistemi, • Maaş ve Tahakkuk Bilgi Sistemi, • Aile Hekimliği Ücretlendirme, • İhtisas / Diploma Tescil (Doktor Bilgi Bankası - DBB), • Hizmet İçi Eğitim, • Disiplin Bilgi Sistemi, • Hukuk Mevzuat Bilgi Sistemi, • İKYS Uygulama Yönetimi, • Personel Şubeleri, • Sözleşmeli Personel İşlemleri, • 112 Acil Sağlık Hizmetleri Raporları, • Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Personeli Takibi • Seferberlik Otomasyon (SEFOP).


30. Soru

Yatırım Takip Sisteminin (YTS) alt modülleri nelerdir?

Cevap

YTS’nin alt modülleri kısaca şöyle açıklanabilir: • Yatırım Bilgi sistemi: Bu sistemde, İnşaat Onarım Daire Başkanlığı’nın talepleri doğrultusunda düzenlemeler yapılır. Yapılan yatırımlar, yatırım teklifleri, inşaat seviyeleri, bina onarımları, yapı tesis revize işlemleri vs. takip edilebilmektedir. • Bina Bilgi sistemi: Bu sistemde, tüm kurumların bina bilgileri girişi, bina adı, ili, bina yaşı, ek binaların yaşı, depreme dayanıklılık testi, yapılmışsa tarihi, deprem testi sonucu, yapılmamışsa nedeni vb. detayların saklanması ile binanın fiziksel özellikleri, sayısal bilgileri, kira durumu, sahiplik bilgileri, CPS bilgileri, bina fatura tüketim bilgileri, lojman bilgileri, taşınmaz mal bilgileri vb. bilgileri takip edilmektedir. • Doğrudan temin usulü.


31. Soru

Tam Zamanında Üretim (TZÜ) felsefesinin özelikleri nelerdir?

Cevap

TZÜ felsefesinin özelikleri şunlardır: • Satın alınan ve üretilen parçalar üretim süreçlerine anında verilir. Ne geç ne de erken gönderilmez. • Stok bulundurma politikası uygulanmaz. • Mamul veya hizmette değer ilave etmeyen giderleri ortadan kaldırmayı hedefleyen bir mantık taşımaktadır. • Belirsizlik ve tahmin hatalarının sebep olduğu giderleri yok ettiğinden kalite ve verimliliği artırır. • TZÜ sisteminde materyal akışı üretim süreci ve sürüm politikası aynı mantık içinde programlanır ve ölçekler aynı tutulur.


32. Soru

Maliyet esasına göre değerleme yöntemleri nelerdir?

Cevap

Maliyet esasına göre değerleme yöntemleri kısaca şöyle açıklanabilir: • FIFO (İlk giren ilk çıkar): İşletme satışlarını ilk önce aldığı ve depoladığı mallardan yapar. Dolayısıyla, dönem sonunda işletmede stok olarak bulunan mallar, son satın alınan mallardır. • LIFO (Son giren ilk çıkar): İşletme satışlarını en son satın aldığı mallardan yapar. Dolayısıyla dönem sonun da işletmede ilk satın alınan malların birim maliyeti esas alınır.


33. Soru

Tedarik nedir?

Cevap

Tedarik, amaçlara ulaşmak için gerekli olan araç ve imkanların en uygun şekilde sağlanması ve kullanıma hazır bir şekilde bulundurulmasıdır.


34. Soru

4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre satın alma yöntemleri hangileridir?

Cevap


1. Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği bir usuldür.
2. Belli istekliler arasında ihale usulü: Yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece
davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri
teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık
maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre yaptırılabilir.
3. Pazarlık usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği usuldür. Bu usulde, satın
alımı gerçekleştirecek idare, ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve
belli hallerde fiyatı isteklilerle görüşür.
4. Doğrudan temin: İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın
görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usuldür.


35. Soru

İnsan Kaynakları Yönetim Sisteminin  içerdiği uygulamalar hangileridir?

Cevap

• Atama Bilgi Sistemi,
• Sicil Bilgi Sistemi,
• Kadro Bilgi Sistemi,
• Terfi Bilgi Sistemi,
• Maaş ve Tahakkuk Bilgi Sistemi,
• Aile Hekimliği Ücretlendirme,
• İhtisas / Diploma Tescil (Doktor Bilgi Bankası - DBB),
• Hizmet İçi Eğitim,
• Disiplin Bilgi Sistemi,
• Hukuk Mevzuat Bilgi Sistemi,
• İKYS Uygulama Yönetimi,
• Personel Şubeleri,
• Sözleşmeli Personel İşlemleri,
• 112 Acil Sağlık Hizmetleri Raporları,
• Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Personeli Takibi
• Seferberlik Otomasyon (SEFOP).


36. Soru

‘Lojistik’ nedir?

Cevap

Lojistik, yol, haberleşme, sağlık, yiyecek, içecek ve silah sağlama gibi çok yönlü hizmetleri en akılcı, etkili ve seri bir biçimde plan ve programa göre uygulayan hizmetler bütünüdür.


37. Soru

Stoklar nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Stoklar dörde ayrılır ve kısaca şöyle açıklanabilir: • Hammadde stokları: Mal ve hizmetin üretilmesinde ve diğer işletme faaliyetlerinin yerine getirilmesinde kullanılan, malzemeden mamül yapısına girip, mamülün temel maddesini oluşturan, örneğin hastanelerin eczanelerinde ilaç üretimi için kullanılan maddelerdir. • Yarı mamül stokları: Üretim sürecinin değişik aşamalarında bekletilen stoklar yarı mamül stokları olarak tanımlanır. İşletmeler üretimi aynı anda gerçekleştiremedikleri için yarı mamül stoklarının oluşması zorunludur. • Mamül stokları: Tamamlanmış ürün veya malzeme stokları olarak tanımlanan mamül stoklarına hastanelerin depolarında bekletilen tıbbi sarf malzemeleri, ilaçlar ve kan merkezlerinde işlenmiş olarak bekletilen kan bileşenleri örnek olarak gösterilebilir. • Yardımcı donanım ve malzeme stokları: Bakım onarım malzemeleri ve üretim sürecine giren fakat ürünün parçasını oluşturmayan yakıt, sabun, yağ vb. malzemeleri içerir.


38. Soru

Üretilen ürünün içerisinde yer alıp almamasına göre,malzeme çeşitleri nelerdir?

Cevap

Direkt malzeme,

Endirekt Malzeme.


39. Soru

Malzeme yönetiminin amaçları nelerdir?

Cevap

Malzeme yönetiminin amaçları şunlardır: • Satıcılar arasında rekabeti sağlayıp, satın alınan malzemeler için en düşük fiyatı ödemek, • Yüksek stok devri ve stok yatırımlarının minimizasyonunu sağlamak, • İşletmenin tüm faaliyetlerinin kesintisiz yürümesini sağlamak, • Yeterli kalite standartlarını korumak, • Düşük personel maliyetleri ve personelin geliştirilmesini sağlamak, • Tecrübeli satıcılar bulmak ve bu satıcılarla iyi ilişkiler geliştirmek, • Düzenli kayıtlar tutmak, • Kayıpları ve demode olmayı azaltmak, • Diğer departmanların hedeflerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktır.


40. Soru

Tıbbi atıklar geçici olarak nasıl depolanır?

Cevap

Hastane, klinik veya araştırma tesislerinin içinde hastane ve klinik atıkları için belirlenmiş bir ara depolama alanı olmalıdır. Poşet veya konteyner içindeki atıklar üretilen atık miktarına ve toplama sıklığına göre uygun büyüklükteki ayrı bir alan, oda veya binada depolanır. En az 20 yatak kapasitesine sahip üniteler geçici atık deposu inşa etmekle, daha az yatağa sahip üniteler ise aynı işlevi görecek konteyner bulundurmakla yükümlüdür.


41. Soru

Kullanım türüne göre malzemeler kaça ayrılır?

Cevap

Kullanım türüne göre malzemeler üçe ayrılır ve kısaca şöyle açıklanabilir: • Demirbaş Malzeme: Kamu veya özel işletmelerde kayıtlı olarak kullanılan ve görev değişimi sırasında bir görevliden diğerine aktarılan dayanıklı eşya (örneğin, masa, röntgen cihazı). • Süreli Tüketim Malları: Demirbaşlar gibi sürekli kullanılmayan ancak bir kez kullanılmakla tükenmiş sayılan, havlu, çarşaf, nevresim, yatak ve yastık yüzü, pike, forma vb. eşyadır. • Tüketim Malzemesi: Kullanıldığında tamamen sarf edilen, şeklini değiştiren, vasfını kaybeden veya diğer bir malzemenin bünyesine dahil edilerek bir bütün olarak kullanılan malzemelerdir (örneğin, tek kullanımlık enjektör, çimento, diş dolgu malzemesi olarak cıva).


42. Soru

Etkili bir malzeme yönetiminin işletmeler ve hastaneler açısından sağlayacağı faydaları nelerdir?
 
 

Cevap

Etkili bir malzeme yönetiminin işletmeler ve hastaneler açısından sağlayacağı faydaları şu şekilde sıralamak mümkündür:

a. Malzeme yönetim fonksiyonlarını bir merkezde topladığı için verimlilik ve personel tasarrufu
sağlar,

b. Etkin stok kontrolleri sayesinde stoklarda bozulma ve kaybı önler

c. Daha hızlı stok devri ve nakit akışı sağlar,

d. Hizmetlerin ve üretimin kesintisiz yürümesini sağlar,

e. Ürün standardı ve diğer maliyet düşürücü teknikler için fırsat ve isteği artırır,

f. Maliyetlerde tasarruf ve daha fazla kârlılık sağlar,

g. Daha iyi kayıt sağlaması nedeniyle bölüm harcamalarının ölçülmesinde ve hasta giderlerinin
faturalanmasında kolaylık sağlar,

h. Malzeme yönetim performansını değerlendirme metotlarının geliştirilmesini sağlar,

i. Malzeme yönetim sistemi kurulmadan öncesi ve sonrasının karşılaştırılmasına imkan verir,

j. Bölümler arası iletişimin geliştirilmesini kolaylaştırır.


43. Soru

Lojistik,nedir?

Cevap

Lojistik, Fransızca kökenli bir kelimedir. Askerlikte, özellikle ilk defa II. Dünya Savaşı’nda kullanılan yol, haberleşme, sağlık, yiyecek, içecek ve silah sağlama gibi çok yönlü hizmetleri en akılcı, etkili ve seri bir biçimde plan ve programa göre uygulayan hizmetler bütünü anlamına gelmektedir.


44. Soru

Stoklar genel olarak ne şekilde sınıflandırılır?

Cevap

Hammadde stokları,Yarı mamül stokları,Mamül stokları,Yardımcı donanım ve malzeme stokları.


45. Soru

Üretilen ürünün içerisinde yer alıp almamasına göre malzemeler kaça ayrılır?

Cevap

Üretilen ürünün içerisinde yer alıp almamasına göre malzemeler ikiye ayrılır ve kısaca şöyle açıklanabilir: • Direkt malzeme: Üretilen ürünün bünyesine giren ve onun esasını oluşturan, ürünün birim maliyeti içindeki payı doğrudan ölçülebilen malzemelerdir. • Endirekt Malzeme: Direkt hammadde dışında kalan ve ölçüm niteliklerindeki teknik güçlükler nedeniyle endirekt sayılan malzemelerdir. Endirekt malzemeler iki gruba ayrılır: • Yardımcı malzeme: Ürünün bünyesine girmekle beraber değer ve miktar olarak direkt hammaddeye kıyasla önemsiz olan malzemelerdir (örneğin, konfeksiyon üretimindeki iplik, düğme). • İşletme malzemesi: Ürünün bünyesine girmemekle beraber üretimin kesintisiz yürütülmesi için kullanılan malzemelerdir (örneğin, enerji girdileri, su).


46. Soru

Stokların maliyetlerinin gerçek durumunu görmek için çeşitli stok değerleme yöntemleri kullanılır. Bunlar hangileridir?

Cevap

Değerleme,

Cari fiyatlarla değerleme,

Standart fiyatlarla değerleme,

Sabit fiyatlarla değerlemedir.


47. Soru

Yatırım Takip Sistemi hangi  alt modüllerden oluşmaktadır?
 

Cevap

• Yatırım Bilgi sistemi,
• Bina Bilgi sistemi,
• Doğrudan temin usulü


48. Soru

Malzeme yönetimi sürecinde  en önemli fonksiyonları arasında yer alanlar nelerdir?

Cevap

Malzeme yönetimi sürecinde yer alan planlama, satın alma, stok kontrolü, depolama ve dağıtım işletmenin en önemli fonksiyonları arasında yer alır.


49. Soru

Malzeme nedir?

Cevap

Malzeme, insan ihtiyaçlarını karşılayan bütün iktisadi mallardır. Başka bir ifadeyle malzeme bir fabrikada, bir işyerinde, bir işletmede veya herhangi bir faaliyette kullanılan nesne ve araçların tümüdür.


50. Soru

Malzeme yönetiminin fonksiyonları nelerdir?

Cevap

1.İhtiyacın Öngörülmesi

2.Satın Alma 

3.Malzeme Teslimi ve Muayene Kabul 

4.Stok Kontrol 

5.Depolama

6.Nakliye ve Dağıtım

7.Malzemelerin Kalite Kontrolü

8.Atıkların Değerlendirilmesi 


51. Soru

Hastanelerde, Başhekim / Hastane Müdürü / Müdür Yardımcıları hiyerarşisine bağlı olarak çalışan malzeme yönetim birimleri hangileridir?
 

Cevap

 Hastanelerde, Başhekim / Hastane Müdürü / Müdür Yardımcıları hiyerarşisine bağlı
olarak çalışan iki malzeme yönetim birimi bulunur:

1. İhtiyaç duyulan tıbbi cihaz ve tıbbi sarf malzeme ve diğer ihtiyaç maddelerini tedarik ve
muayene işlemlerini yapan Satın Alma birimi,
2. Depolama ve dağıtım işlerini yürüten Ayniyat-Ambar birimidir


52. Soru

Öngörü yöntemleri iki grupta toplanır. Bunlar, öznel yöntemler ile istatistiksel yöntemlerdir.. Öznel yöntemler, geçmişe ait yeterli ve sağlıklı verilerin olmaması durumunda kullanılır. Tecrübe ve sezgiye dayalı olan bu yöntemler,hangileridir?

Cevap

1. Delphi tekniği,
2. Kolektif düşünce yöntemi,
3. Yöneticilerin düşünce yöntemi,
4. Geçmiş deneyimlerdir.


53. Soru

1980’li yılların başından itibaren klasik sistemlere alternatif olabilecek bir dizi teknik geliştirilmiştir. Bu tekniklerden en önemlileri hangileridir?

Cevap

1980’li yılların başından itibaren klasik sistemlere alternatif olabilecek bir dizi teknik geliştirilmiştir. Bu tekniklerden en önemlileri; Malzeme İhtiyaç Planlaması (MİP), Tam Zamanında Üretim (TZÜ), Bar-kod, Kare-kod, Radyo Frekansı ile Tanımlama (RFID), Birim Doz İlaç Sistemi (PYXIS) ve Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi’dir (ÇKYS)


54. Soru

TZÜ sistemi geleneksel malzeme yönetim sistemlerinden farklı özellikler göstermektedir (Tablo 8.3).
TZÜ sisteminin özellikleri nelerdir?

Cevap

TZÜ sistemi geleneksel malzeme yönetim sistemlerinden farklı özellikler göstermektedir (Tablo 8.3).
TZÜ sisteminin özellikleri kısaca aşağıda verilmiştir:

1. Satın alınan ve üretilen parçalar üretim süreçlerine anında verilir. Ne geç ne de erken
gönderilmez.

2. Stok bulundurma politikası uygulanmaz.

3. Mamul veya hizmette değer ilave etmeyen giderleri ortadan kaldırmayı hedefleyen bir mantık
taşımaktadır.

4. Belirsizlik ve tahmin hatalarının sebep olduğu giderleri yok ettiğinden kalite ve verimliliği
artırır.

5. TZÜ sisteminde materyal akışı üretim süreci ve sürüm politikası aynı mantık içinde
programlanır ve ölçekler aynı tutulur.


55. Soru

ABC prensibinin uygulanmasında göz önüne alınması gereken kurallar nelerdir?

Cevap

ABC prensibinin uygulanmasında öncelikle iki kural göz önüne alınmalıdır; • Düşük değerli kalemlerden bol miktarda bulundurmak, • Yüksek değerli kalemlerin miktarını düşük tutup kontrolünü sıklaştırmaktır.


56. Soru

Çekirdek Kaynak Yönetimi Sistemi (ÇKYS) nedir?

Cevap

Çekirdek Kaynak Yönetimi Sistemi (ÇKYS), 1 Eylül 1997 tarihinde 2. Sağlık Projesi kapsamında başlatılan bir Dünya Bankası projesidir. Bu proje, Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı (SBMT) ve seksen bir İl Sağlık Müdürlüğü (İSM) bünyesindeki kurumlar, insangücü, malzeme vb. işlemlerin takibini amaçlayan, mali kaynakların yönetiminde bilgi teknolojilerini kullanarak daha çağdaş, etkili ve verimli kurumsal bir yapıya geçilmesini hedefleyen proje olarak ortaya çıkmıştır.


57. Soru

Stok değerleme yöntemleri kaça ayrılır?

Cevap

Stok değerleme yöntemleri dörde ayrılır: • Maliyet esasına göre değerleme, • Cari fiyatlarla değerleme, • Standart fiyatlarla değerleme, • Sabit fiyatlarla değerleme.


58. Soru

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemlerinin, idarelerce kurulacak en az kaç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılması gerekir?

Cevap

 En az üç kişilik  


59. Soru

İstatistiksel yöntemler ise, geçmişteki bilgilerin geleceğe yönelik projeksiyonunda kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemler hangileridir?

Cevap

1. Regresyon analizi,
2. Zaman serileri analizi,
3. Hareketli ortalama yöntemi,
4. Üssel düzeltme yöntemidir.


60. Soru

Etkili bir stok yönetimi için olması gerekenler nelerdir?

Cevap

Etkili bir stok yönetimi için:

a. Azami stok miktarı uygulamasına dikkat edilmelidir.
b. Ürün değerleme ve İhtiyaç tespit komisyonları etkili çalıştırılmalıdır.
c. Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi (MKYS) uygulamaları satınalma birimlerince etkili
kullanılmalıdır.
d. Stok ve ihtiyaç fazlası malzemelerin ihtiyacı olan kurumlara devri veya satışı sağlanmalıdır.
e. Mal alımları çerçeve anlaşmalar ve toplu mal alımları yöntemiyle yapılmalıdır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi