Tıp Terimleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Homeostasis nedir?

Homeostasis; sinir sistemi, endokrin sistem ve duyu organlarının birlikte çalışmasıyla sağlanan iç ortam dengesidir.

Sinaps nedir?

Sinir impulsunun bir nörondan diğerine veya başka bir hücreye geçişini sağlayan özelleşmiş bağlantı yerlerine sinaps adı verilir.

Nörotransmitter madde nedir?

Sinaptik bağlantılarda iletişimi sağlayan kimyasal maddeler nörotransmitter olarak adlandırılır.

Nöronlar işlevlerine göre nasıl sınıflandırılmaktadır?

Nöronlar hücre gövdelerinden çıkan uzantı sayısına göre tek kutuplu (uni-polar), çift
kutuplu (bi-polar) veya çok kutuplu (multi-polar) nöronlar olarak, işlevlerine göre de duyusal (afferent), motor (efferent) ve ara nöronlar (internöron) olarak gruplandırılabilirler.

Mikrogliaların görevi nedir?

Mikroglialar, fagositoz yaparak, yani yabancı maddeleri yok ederek, sinir sistemini mikroorganizmalardan korurlar.

Sinir sistemi kaç kısımda incelenmektedir?

Sinir sistemi merkezi sinir sistemi (MSS) ve periferik sinir sistemi (PSS) olmak üzere başlıca iki kısımda incelenir.  Bunlardan MSS vücudun merkezinde yer alan beyin ve omurilikten oluşurken; PSS vücudun diğer bölgelerinde yaygın olarak bulunan kranial, spinal ve otonom sinirlerden oluşmaktadır. 

Korteks nedir?

Serebral hemisferlerin dışta yer alan kabuk kısmına “korteks” adı verilmektedir.

Dopamin eksikliğinde ve fazlalığında hangi durumlar ortaya çıkmaktadır?

Dopamin eksikliğinde Parkinson hastalığı, fazlalığında ise şizofreni görülür.

Cerebellumun görevi nedir?

Kaba ve ince motor hareketlerden, hızlı kas aktivitelerinden ve dengeden sorumludur.

Pons nedir?

Köprü adı da verilen bu bölüm merkezi sinir sisteminin parçalarını birbirine bağlar. İşitme ve denge siniri ile yüz kaslarının motor ve duyu sinirlerinin çıkış merkezlerini içerir.

Periferik sinir sistemini ne oluşturmaktadır?

PSS beyinden sağlı sollu çıkan 12 çift cranial sinir ile omurilikten çıkan 31 çift spinal sinire ek olarak, hem beyinden hem de omurilikten çıkan ve irade dışı işlevlerimizi düzenleyen otonom sinirlerden meydana gelmektedir.

Sinir sistemi hastalıklarının tanısı ile İlgili; "Bell’s paralizisi", "Disco-pathy", "Fobik nevroz" ve "Kompresyon fraktürü" terimleri ne anlama gelmektedir?

Sinir sistemi hastalıklarının tanısı ile İlgili; "Bell’s paralizisi", "Disco-pathy", "Fobik nevroz" ve "Kompresyon fraktürü" terimleri:

Bell’s paralizisi: Birdenbire ortaya çıkan tek taraflı, idiopatik yüz felci

Disco-pathy (diskopati): Omurlar arasında bulunan disklerle ilgi patolojik bozukluklar

Fobik nevroz: Anlamsızlığı, gereksizliği, mantıksızlığı, yersizliği hasta tarafından kabul
edilen; ancak denetlenemeyen, engellenemeyen bir korku durumu

Kompresyon fraktürü: Omurlara yük binmesiyle oluşan kırık

Sinir sistemi hastalıklarının tanısı ile İlgili; "Mani", "Lomber disk hernisi", "Multiple sclerosis" ve "Cerebral palsy" terimleri ne anlama gelmektedir?

Sinir sistemi hastalıklarının tanısı ile İlgili; "Mani", "Lomber disk hernisi", "Multiple sclerosis" ve "Cerebral palsy" terimleri:

Mani: Aşırı neşelenme, hareketlerde ve enerjide artış, gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma gibi belirtilerle seyreden depresyonun karşıtı bir duygu durumu bozukluğu

Lomber disk hernisi: Bel fıtığı

Multiple sclerosis: Beyinde ve omurilikte yaygın demiyelinizasyon plaklarının bulunmasıyla özellik kazanan ve yavaş yavaş ilerleyen bir merkezi sinir sistemi hastalığı

Cerebral palsy (serebral palsi): Beyin felci

Sinir sistemi hastalıklarının semptomatik; "A-mnesia", "Delirium", "Dis-artri" ve "Dorsalji" terimleri ne anlama gelmektedir?

Sinir sistemi hastalıklarının semptomatik; "A-mnesia", "Delirium", "Dis-artri" ve "Dorsalji" terimleri: 

A-mnesia (amnezi): Hafıza kaybı, unutkanlık

Delirium (deliryum): İrritabilite, korku, görsel halüsinasyonlar ve bazen de çevreyle ilişkilerin tam anlamıyla kopması gibi özellikler gösteren bir rahatsızlık

Dis-artri (dizarti): Kelimeleri normal şekilde heceleyerek konuşamama, kekemelik

Dorsalji: Sırt ağrısı

Santral sinir sistemini etkileyen sedatif-hipnotik ilaçlar nelerdir?

Santral Sinir Sistemini Etkileyen Sedatif-Hipnotik ilaçlar
• Barbitüratlar
• Benzodiazepinler
• Diğer anksiyolitik ve hipnotik ilaçlar
• Barbitürat yapısında olmayan sedatifler

Otonom sinir sistemini etkileyen ilaçlar nelerdir?

Otonom Sinir Sistemini Etkileyen İlaçlar
• Parasempatomimetik (parasempatik sistemin etkisini taklit eden) ilaçlar
• Parasempatolitik (parasempatik sistemin etkisini ortadan kaldırıcı etkili) ilaçlar
• Sempatomimetik (sempatik sistemin etkisini taklit eden) ilaçlar
• Sempatolitik (sempatik sistemin etkisini ortadan kaldırıcı etkili) ilaçlar                      •  Antikolinesteraz ilaçlar
• Otonom gangliyonları etkileyen ilaçlar

Duyu organlarımız ve başlıca görevleri nelerdir?

Duyu organlarımız ve başlıca görevleri şu şekildedir:

1. Organum visus: Görmemizi sağlar.
2. Organum vestibulocochleare: İşitme ve denge ile ilgili duyuları almamızı sağlar      3.  Organum tactus: Isı, ağrı ve temas ile ilgili hisleri alma görevi yapar.
4. Organum olfactus: Koku almamızı sağlar.
5. Organum gustus: Tat almamızı sağlar.

Alınan duyuların beyindeki görme merkezlerine iletilmesini sağlayan kranial sinir nedir?

Alınan duyuların beyindeki görme merkezlerine iletimini ise nervus opticus adı verilen II. kranial sinir sağlar.

Göz küresini dıştan içe doğru oluşturan tabakalar nelerdir?

Göz küresi dıştan içe doğru üç tabakadan oluşur:

I. Dış Tabaka (Tunica fibrosa)
Göz küresine şeklini veren ve koruyan sert tabakadır.
• Cornea:Tunica fibrosa bulbi’nin 1/6 ön kısmına karşılık gelir. Göz küresinin göz kapakları ve dış ortam ile temas hâlinde olan bölümüdür.

• Sclera: Tunica fibrosa bulbi’nin 5/6 arka kısmına karşılık gelir. Sıkı bağ dokudan yapılmış olan ve göz küresini koruyan, sert, beyaz renkli bir tabakadır.

II. Orta Tabaka (Tunica Vasculosa)
Gözün diğer tabakalarını besleyen damar tabakasıdır.
• İris: Gözün renkli tabakasını oluşturur. Ortasındaki açıklığa “pupilla” (gözbebeği)
denir. 

• Corpus ciliare: Gözün vasküler tabakasının kalınlaştığı, choroid ile iris arasında kalan bölümüdür.

• Choroidea: Retina ile sclera arasında yer alan gözün damarsal tabakasıdır.

III. İç Tabaka (Tunica İnterna)
Gözün en içteki sinir tabakasıdır.
• Retina: Gözün iç yüzeyini kaplar ve optik sinir aracılığıyla beyine bağlıdır.

A vitamini eksikliği gibi basillerde hasar yapan sebepler hangi duruma neden olmaktadır?

A vitamini eksikliği gibi basillerde hasar yapan sebepler gece körlüğüne neden olur.

Kulağın yapısal ve işlevsel bakımdan incelendiği bölümler nelerdir?

Kulak, yapısal ve işlevsel bakımından üç bölümde incelenir.

1. Dış Kulak (Auris Externa)
Yaşadığımız ortamda meydana gelen sesleri toplayan dış kulak; kulak kepçesi (auricula) ve dış kulak yolu (meatus acusticus externa) bölümlerinden oluşur.

2. Orta Kulak (Auris Media)
Temporal kemik içinde yer alan ve kulak zarından sonra gelen bölümdür.

3. İç Kulak (Auris İnterna)
İç kulağa içinde bulundurduğu birçok dolambaçlı yollar ve bu yollar arasındaki boşluklardan ötürü “labyrinthus” (labirent) de denilmektedir.

İnsanların ses yoğunluğunu normal olarak işitebildiği dB aralığı nedir?

İnsanlar 20 dB ile 120 dB arasındaki ses yoğunluğunu normal olarak işitebilir.

Derinin dış yüzeyinde gözlenen ince kırışıklıklara ne ad verilmektedir?

Derinin dış yüzeyinde gözlenen ince kırışıklıklara “sulcus cutis” veya hiyeroglif kalıplar denilmektedir.

Epidermis nedir?

Epidermis, derinin damarsal yapılar içermeyen en dış tabakasıdır.

Dermisteki ana hücreler nedir?

Dermisteki ana hücreler fibroblastlardır ve dermisin hücre dışı destek (matriks) dokusunu oluştururlar.

Koku duyusunun algılanma işlevi nasıl sağlanmaktadır?

Koku duyusunun algılanma işlevi, burun boşluklarını örten mukoza tabakasındaki hücreler aracılığıyla sağlanır. Bu hücreler burun boşluğunun üst kısmında yer alan “regio olfactoria” bölgesinde bulunur.

Koku bölgesinde bulunan hücre tipleri nelerdir?

Koku bölgesinde koku reseptörleri, destek hücreleri ve bazal hücreler olmak üzere başlıca üç tip hücre bulunur.

Koku duyusu ile ilgili merkezler ve hafıza merkezleri arasındaki bağlantılar hangi yolla net bir şekilde ortaya çıkarılmıştır?

Koku duyusu ile ilgili merkezler ile hafıza merkezleri arasındaki bağlantılar fonksiyonel MR görüntüleme yöntemleri ile birlikte net bir şekilde ortaya çıkarılmıştır.

Dil papillaları nedir?

Dilin üst yüzeyi çok katlı yassı epitel hücrelerinden oluşan bir mukoza ile örtülüdür. Mukozanın alt kısmında bulunan bağ doku, epitel tabakayı yukarı doğru iterek oval şekilli kabarcıklar meydana getirir ki, bu yapılara “dil papillaları” adı verilir.

İnsan vücudundaki başlıca endokrin bezler nelerdir?

İnsan vücudundaki başlıca endokrin bezler şunlardır:
• Hipofiz bezi (Glandulae pituitariaHypophysis)
• Epifiz bezi (Glandulae pinealis-Pineal bez)
• Tiroid bezi (Glandulae thyroidea)
• Paratiroid bezi (Glandulae parathyroidea)
• Böbreküstü bezleri (Glandulae suprarenales-Adrenal bezler)
• Timus bezi (Thymus bezi)
• Pankreas bezi (Pancreas)
• Gonadlar (Testisler ve Ovariumlar)

Endokrin bezler genel olarak vücuttaki hangi temel fonksiyonlar ile yakından ilişkilidir?

Endokrin bezler genel olarak vücuttaki 3 temel fonksiyon ile yakından ilişkilidir:
1. Sinir sistemi ile birlikte vücudun streslere karşı koymasına yardım edilmesi,
2. Metabolizmanın ve vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin konsantrasyonunun
düzenlenmesi,
3. Seksüel gelişim ve üremeyi de dâhil olmak üzere, büyüme ve gelişmenin düzenlenmesi.

Timus (Thymus) bezinin görevi nedir?

Bu bezden salgılanan timik hormonlar T lenfositleri ve bazı B lenfositlerinin gelişmesinde rol oynayarak, özellikle çocukluk yaşlarında vücudun savunma mekanizmasında görev alır. Timus hormonları, ayrıca hipofizden salgılanan cinsiyet hormonlarının (LH, FSH) salınmasını da baskılar.