Sağlık Kurumları Mevzuatı Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sağlık Hizmetleri Finansmanı İle İlgili Mevzuat

1. Soru

Sağlık sektörü ile ilgili olarak makro düzeyde finansman hangi ilke ve esasları içermektedir?

Cevap

Sağlık sektörü ile ilgili olarak makro düzeyde finansman, sağlık sektöründe sunulan tüm sağlık hizmetleri ile ilgili harcamaların hangi kaynaklardan (kamu veya özel) ve nasıl karşılanacağına ve bu kaynakların ilgili sağlık yatırımlarına yeterli düzeyde, miktarda, zamanında ve etkili bir biçimde yönlendirilmesine ilişkin ilke ve esasları içeren bir kavramdır.


2. Soru

Mikro düzeyde finansman neleri içeren bir fonksiyondur?

Cevap

Mikro düzeyde finansman ise, her düzeydeki sağlık işletmelerinde sağlık hizmetlerinin üretimi ve pazarlaması için ihtiyaç duyulan fonların sağlanması, bu fonların yatırımlara dönüştürülmesi ve oluşan gelir veya kârların dağılımı ile ilgili bir dizi karar ve işlemi içeren bir fonksiyondur.


3. Soru

Sağlık hizmetlerinin finansmanı hangi konular ile ilgilenir?

Cevap

Sağlık hizmetlerinin finansmanı, temelde kaç liranın gerekli olduğu, bu paranın kimler tarafından ödeneceği, yani kaynağı ve kimlerin yararlanacağı, ne kadarının hangi hizmetler için harcanacağı ve bu mekanizmanın kim tarafından kontrol edileceği ile ilgilenir.


4. Soru

Finansal yönetimin sağlık hizmetleri organizasyonundaki önemli rolü nedir?

Cevap

Finansal yönetim, sağlık hizmetleri organizasyonunda iki önemli rol oynamaktadır. Birincil rolü, bir borsa uzmanı gibi finansal bilgi sağlamaktır. İkincil rolü ise, finansal sonuçları periyodik, genellikle aylık olarak raporlamaktır.


5. Soru

Sağlık hizmetleri temel olarak hangi kaynaktan finanse edilir?

Cevap

Teorik olarak sağlık hizmetleri üç ana kaynaktan finanse edilir. Bunlar, kamu, özel ve karma yapılardır. Pratikte ülkelerdeki sağlık hizmetlerinin finansman modellerine bakıldığında, temel yaklaşımın kamu, özel veya çoğunlukla rastlanan her ikisinin belli derecelerde yer aldığı bir karma modelin var olduğu görülmektedir.


6. Soru

Sağlık hizmetlerinin finansmanı ile ilgili yöntemler nelerdir?

Cevap

Sağlık hizmetlerinin finansmanı ile ilgili yöntemler incelendiğinde, genel olarak genel vergiler, sosyal sağlık sigortası, cepten yapılan ödemeler, özel sağlık sigortası ve tıbbi tasarruf hesabı adı altında yapılan ödemeler olmak üzere farklı sistemlerin farklı ülkeler tarafından uygulandığı görülmektedir.


7. Soru

Sağlık hizmeti sunucularına yapılan ödeme yöntemleri nelerdir?

Cevap

Kalıcı bir çözüm için, sağlık hizmeti sunucularına verdikleri hizmetin karşılığında yapılacak geri ödemelerde, ülke sağlık sistemine uygun olan yöntem ya da yöntemlerin bir arada kullanılması gerekebilir. Ödeme yöntemleri; hasta başına ödeme, hizmet bazlı ödeme, vaka başına ödeme, Tanıya Dayalı Gruplar (Diagnosis Related Groups-DRGs) ya da diğer adı ile Teşhise Dayalı Ödeme, Sağlık Hizmeti Kaynak Grupları (HealthCare Resource Grups-HRGs) ve karma ödeme modelleri gibi yöntemlerden oluşmaktadır.


8. Soru

Sağlık hizmetleri finansmanı kapsamındaki mevzuat hangi kategorilerde incelenebilir?

Cevap

Sağlık sektörü finansmanı kapsamına genel olarak gelirlerin elde edilmesi, fon havuzlarında biriktirilmesi ve kaynakların tahsisi ve hizmetlerin satın alınması uygulamalarını dâhil edebiliriz. Bu tanımdan yola çıkarak sağlık hizmetleri finansmanı kapsamındaki mevzuat, gelirlerin elde edilmesi, fon biriktirme ve hizmet satın alınması şeklinde üç kategoride incelenebilir.


9. Soru

Sağlıkta Dönüşüm Programı öncesi Türkiye’de sağlık hizmetleri finansman sistemi kapsamında hangi kurumlar yer almıştır?

Cevap

Sağlıkta Dönüşüm Programı öncesi Türkiye’de sağlık hizmetleri finansman sistemi kapsamında, prime dayalı bir sosyal güvenlik sistemi uygulanmakta olup sistem içerisinde Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Emekli Sandığı (ES) ve Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu (Bağ-Kur) olmak üzere üç farklı sosyal güvenlik kurumu yer almıştır. Dolayısıyla özel sektör çalışanları ve kamuda işçi statüsünde istihdam edilenler SSK, bağımsız olarak çalışanlar (örneğin, çiftçi, esnaf vb.) Bağ-Kur ve emekli devlet memurları Emekli Sandığı kapsamında sosyal güvenlik hizmetinden yararlanmıştır.


10. Soru

Yeşil kart kime ve hangi amaçla verilir?

Cevap

03.07.1992 tarih ve 21273 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 3816 sayılı Kanun, hiçbir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında olmayan ve sağlık hizmetleri giderlerini karşılayacak durumda bulunmayan Türk vatandaşlarının bu giderlerinin, devlet tarafından karşılanması ve bu hususta uyulacak usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkartılmıştır. Kanun kapsamını, hiçbir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında bulunmayan, aylık geliri bu kanun çerçevesinde öngörülen miktarın altında olan ve Türkiye’de ikamet eden Türk vatandaşlarının; Türkiye’deki yataklı tedavi kurumlarında yatarak görecekleri tedavi hizmetleri ve her türlü masrafları ve tedavi hizmetlerini verecek kurum ve kuruluşlar oluşturmaktadır. Dolayısıyla, bu kanun kapsamına giren vatandaşlara bu kanunun öngördüğü tedavi hizmetlerinden hiçbir ücret ve bedel ödemeksizin yararlanmaları amacıyla birer “Yeşil Kart” verilmiştir.


11. Soru

"Gelir elde etme" neyi ifade eder?

Cevap

Gelir elde etme, birincil (hane halkı ve firmalar) ve ikincil (hükümetler ve donör kuruluşlar) kaynaklardan elde edilen para hareketlerini ifade eder.


12. Soru

Emekli Sandığı hizmetlerinin finansmanında önemli gelir kaynakları nelerdir?

Cevap

Emekli Sandığı hizmetlerinin finansmanında sigortalı ve işverenlerden alınan primler ile fon gelirleri önemli gelir kaynakları arasında yer almaktadır. Devlet katkısı ise, bu kurumda dolaylı bir şekilde gerçekleşmektedir.


13. Soru

Sosyal Sigortalar Kurumu'nun temel gelir kaynakları nelerdir?

Cevap

Sosyal Sigortalar Kurumu’nun temel gelir kaynağı işveren ve çalışanlar tarafından ödenen primlerdir. Primler dışında genel bütçeden yapılan transferler de SSK’nın diğer gelir kalemleridir.


14. Soru

Bağ-Kur'un gelir kaynakları nelerdir?

Cevap

1479 sayılı Kanun’un 15. maddesine göre, Bağ-Kur’un gelirleri, sigortalı sayılanların ödeyeceği primler, bu kanun gereğince hükmedilecek para cezaları, gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılan bağış ve vasiyetler, kurumun taşınır ve taşınmaz mallarının sağlayacağı gelirler, gerekli hallerde genel bütçeden yapılan yardımlar, kurum iştirak ve kuruluşlarının gelirleri ve diğer gelirlerden oluşmaktadır. Sayılan bu gelirler içerisindeki en önemli gelir kaynağı, prim gelirleri ve genel bütçeden yapılan transferlerdir.


15. Soru

"Fon biriktirme" ne ifade etmektedir?

Cevap

Fon biriktirme, çeşitli kaynaklardan elde edilen fonların bir havuzda biriktirilmesini ifade etmektedir.


16. Soru

"Satınalma" ne ifade etmektedir?

Cevap

Satınalma veya tahsisat işlemleri, çeşitli kaynaklardan elde edilen ve bir havuzda toplanan gelirlerin bireysel veya kurumsal hizmet sunucularına verdikleri hizmetler karşılığı tahsis edilmesini ifade etmektedir.


17. Soru

Türkiye'de sağlık harcamalarının finansmanı hangi kaynaklardan sağlanmaktadır?

Cevap

Türkiye’de sağlık harcamalarının finansmanı, devlet bütçesinden yapılan ödemeler, sosyal güvenlik kurumları ve bireylerin kişisel harcamaları olmak üzere üç temel kaynaktan sağlanmaktadır.


18. Soru

Sosyal Güvenlik Kurumu hangi amaçla ve nasıl kurulmuştur?

Cevap

Sosyal Güvenlik Kurumu, devlet memurları, hizmet akdine göre ücretle çalışanlar, tarım işlerinde ücretle çalışanlar, kendi hesabına çalışanlar ve tarımda kendi hesabına çalışanları kapsayan beş farklı emeklilik rejiminin, aktüeryal olarak hak ve yükümlülüklerin eşit olacağı tek bir emeklilik rejimine dönüştürülmesi için Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ve Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü’nü aynı çatı altında toplayan 20.06.2006 tarihli ve 26173 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile kurulmuştur.


19. Soru

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun gelirleri nerelerden sağlanmaktadır?

Cevap

5502 sayılı Kanun’un 34. maddesine göre Sosyal Güvenlik Kurumu’nun gelirleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

  • Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası prim gelirleri, idarî para cezaları, gecikme cezaları, gecikme zamları ve katılım payları,
  • Sosyal sigorta ile genel sağlık sigortasına yapılan devlet katkısı,
  • Taşınır ve taşınmaz gelirleri,
  • Kurumca hazırlanan her türlü standart form, manyetik, elektronik veya akıllı kart satışından elde edilecek gelirler ile her türlü veri hattı, internet kullanımı ve benzeri kira gelirleri,
  • Merkezî yönetim bütçesinden yapılacak diğer transferler,
  • Gerçek veya tüzel kişiler tarafından doğrudan veya vasiyet yoluyla yapılan bağışlar,
  • Primlerin ve diğer gelirlerin değerlendirilmesinden elde edilen gelirler,
  • Diğer gelirler.

20. Soru

Sağlık Uygulama Tebliği'nin amacı nedir?

Cevap

Sağlık Uygulama Tebliği'n (SUT) amacı, sağlık yardımları Sosyal Güvenlik Kurumu’nca karşılanan ve kapsam maddesinde tanımlanan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, Kurumca finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri, yol, gündelik ve refakatçi giderlerinden yararlanma esas ve usulleri ile bu hizmetlere ilişkin Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu’nca belirlenen ödenecek bedellerin bildirilmesidir.


21. Soru

Sosyal Güvenlik Kurumu "MEDULA" sistemini hangi amaçla kurmuştur?

Cevap

Sosyal Güvenlik Kurumu sağlık hizmeti kullanım verisi toplamak ve bu verilere dayanarak faturalama işlemini gerçekleştirmek amacıyla elektronik bilgi sistemini ifade eden MEDULA sistemini kurmuştur. Sistem, SGK Başkanlığı’nca 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında sigortalı sayılanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilere sağlık hizmeti sunucuları tarafından sağlanan sağlık hizmetlerine ilişkin bilgilerin elektronik ortamda gönderilmesini sağlamak amacıyla başlatılmıştır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v