Sağlık Kurumları Mevzuatı Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

"Sağlık Mevzuatı" çalışmaları kim tarafından ve hangi dönemde başlatılmıştır?

1925 yılında Sağlık Bakanlığı’na atanan ve uzun yıllar bu görevde kalan Dr. Refik Saydam, idari ve hukuki önemli mevzuat çalışmaları başlatmış ve sağlıkla ilgili önemli yasaları yürürlüğe koymuştur. Osmanlı Devleti döneminde sağlık mevzuatı ile ilgili ciddi bir çalışma olmadığı için, 1923-1938 yılları arasında “Sağlık Mevzuatı” çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Bu dönemde Cumhuriyetin sağlık sistemi adeta yeniden yapılandırılmış ve örgütlenmiştir.

Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’u sağlık personelinin yetki ve sorumluluklarını belirler. Kanunun birinci bölümü doktorlarla ilgili hükümlere ayrılmıştır. Bu bölümde doktorluk yapabilme, hasta muayene edebilme koşulları, özel muayenehane açma ve kapama koşulları, çeşitli kurumlarda görevlendirilecek doktorların nitelikleri, ameliyat yapma koşulları ve aykırı davranışta bulunan doktorlara uygulanacak cezalar belirtilmektedir. İkinci bölüm diş hekimleri ile ilgili hükümler içermekte, üçüncü bölüm ebelerle ilgili, dördüncü bölüm sünnetçilere ilgili ve beşinci bölüm hastabakıcı, hemşirelerle ilgili olup altıncı bölüm genel hükümleri içermektedir.

"Umumi Hıfzıssıhha Kanunu" ne zaman çıkarılmıştır?

1960 ihtilaline kadar olan dönemde ortaya çıkan gelişmeler nelerdir?

Refik Saydam’ın bakanlık görevinden ayrılmasının ardından 1960 İhtilali’ne kadar olan dönemde, merkezi yapıyı güçlendirmek ve sosyal içerik dâhilinde politikalar geliştirmek amacıyla yasal düzenlemeler yapılmış ve uygulamalara geçilmiştir. Bu dönemde Sağlık Bakanlığı, 6134 sayılı Yasa ile belediyelere ait hastaneleri devralmış ve tedavi edici sağlık hizmetleri ile koruyucu sağlık hizmetlerinin birlikte verilmesi görüşü önem kazanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan sıtma, suçiçeği, sifilis ve cüzam ile mücadele etmek için “Olağandışı Sıtma Kontrol Yasası” çıkarılmış ve hastalığa odaklı dikey örgütsel yapılar geliştirilmiştir. 1945’de Sosyal Sigortalar Kurumu’nun da temellerini atan “İş Güvenliği Yasası” çıkarılmış ve hizmet ile istihdam alanındaki Sağlık Bakanlığı tekeli ortadan kaldırılmıştır.

"Sosyalleştirme Dönemi" ne zaman ve nasıl başlamıştır? 

1960 yılından sonra Türkiye’de planlı dönem başlamıştır. Hazırlanan Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda sağlık idaresinde temel amacın, halkın sağlık düzeyini yükseltmek olduğu ve bunun için de halk sağlığı hizmetlerine öncelik verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Planın öngördüğü hedefler yönünde, sağlık hizmetleri yeniden örgütlenmiş ve bu amaçla, zamanın Sağlık Bakanlığı müsteşarı Dr. Nusret Fişek önderliğinde hazırlanan 224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun 5 Ocak 1961 tarihinde kabul edilmiştir. Böylece sağlık hizmetleri tarihimizde “Sosyalleştirme Dönemi” olarak adlandırılabilecek dönem başlamıştır.

"Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu"un hedefleri nelerdir?

Kanunun, sağlık müracaat zinciri kurarak bütün altyapının verimli kullanımını sağlamak, genel sağlık sigortası kurmak, sağlık hizmet birimlerinin işletmecilik anlayışı ile yönetilmelerini sağlayacak şekilde özerkleşmelerini teşvik etmek, özel kesimden sözleşmeli hizmet satın alınmasını sağlamak gibi hedefleri bulunmaktadır. Ancak kanunun tam anlamıyla uygulanması imkânı bulunamamış, başarısı sınırlı kalmıştır. Ne sistemsel reformları destekleyecek uygun yasalar ne de kapsamlı bir sağlık politikası benimsenebilmiştir.

Sağlık Bakanlığı'nın görevleri nelerdir?

Sağlık Bakanlığı'nın görevleri aşağıda sıralanmıştır:

• Halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi,
• Teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesi,
• Uluslar arası önemi haiz halk sağlığı risklerinin ülkeye girmesinin önlenmesi,
• Sağlık eğitimi ve araştırma faaliyetlerinin geliştirilmesi,
• Sağlık hizmetlerinde kullanılan ilaçlar, özel ürünler vb. ve tıbbi cihazların güvenli ve kaliteli bir şekilde piyasada bulunması, halka ulaştırılması ve fiyatlarının belirlenmesi.
• İnsan gücünde ve maddi kaynaklarda tasarruf sağlamak ve verimi artırmak, sağlık insangücünün ülke sathında dengeli dağılımını sağlamak,
• Kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişiler tarafından açılacak sağlık kuruluşlarının ülke sathında planlanması ve yaygınlaştırılması.

"Sağlık Politikaları Kurulu" neden kurulmuştur?

Sağlık Bakanlığı’nın sağlık sistemi yönetimi ve politika belirleme ile ilgili temel görevlerini yerine getirmek üzere onbir üye ile müsteşar ve yardımcılarından oluşan bir Sağlık Politikaları Kurulu kurulması öngörülmüştür.

Bir Sağlık Bakanlığı kurulu olan "Tıpta Uzmanlık Kurulu"nun amacı nedir?

Tıpta Uzmanlık Kurulu'nun amacı, tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık eğitimi yapacak eğitim kurumlarına eğitim yetkisi vermek ya da bu yetkiyi kaldırmak, uzmanlık dallarında rotasyonları belirlemek, yabancı ülkelerde uzmanlık eğitimi alanların bilimsel değerlendirmelerini yapacak fakülte ve eğitim hastanelerini belirlemek ve tıpta uzmanlık eğitimi ile ilgili görüş bildirmektir.

"Sağlık Meslek Kurulu" hangi amaçla kurulmuştur?

Sağlık Meslekleri Kurulu, sağlık mesleklerine ilişkin eğitim müfredatları ve mesleki alan ve dal belirlenmesi gibi konularda görüş bildirmek, sağlık mesleklerine ilişkin etik ilkeleri belirlemek, mesleki yeterliliği değerlendirmek ve mesleki cezaları uygulamak gibi görevleri yerine getirmek amacıyla kurulmuştur.

663 sayılı KHK hükmüne göre Sağlık Bakanlığı'na bağlı hangi kuruluşlar oluşturulmuştur?

663 sayılı KHK Sağlık Bakanlığı’na bağlı yeni kuruluşların oluşturulmasını hükme bağlamıştır. Bu kuruluşlar, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Türkiye Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüğü ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’dur. Fakat 2018 tarihli 1 no'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye Halk Sağlık Kurumu "Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu "Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü"ne dönüştürülmüştür.

"Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği"nin amacı nedir?

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği'nin amacı, yataklı tedavi kurumlarında çeşitli hizmetlerin uygulama esaslarını, personelin görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemek ve modern çağın icaplarına ve memleket gerçeklerine uygun, süratli, kaliteli, ekonomik bir hastane işletmeciliği sağlamaktır. Yönetmeliğin kapsamında ilçe/belde hastaneleri, gün hastanesi, genel hastaneler, özel dal hastaneleri, eğitim ve araştırma hastaneleri ile ağız ve diş sağlığı merkezleri yer almaktadır.

"Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği"nde geçen tıbbi hizmetler nelerdir?

Tıbbi hizmetler, poliklinikler, servishizmetleri, acil hizmetler, laboratuar hizmetleri, ameliyathane hizmetleri, yoğun bakım ve reanimasyon hizmetleri ve eczane hizmetleridir.

Hastane konseyinin kuruluş nedeni nedir?

Hastane konseyi, kurumla ilgili bilimsel ve idari konuları görüşmek ve karara bağlamak üzere kurulur.

Eğitim planlama ve koordinasyon kurulu kimlerden oluşur?

Eğitim planlama ve koordinasyon kurulu, eğitim hastanelerinde ayrıca baştabiple birlikte genel dal yataklı tedavi kurumlarında 5, özel dal tedavi kurumları ile yataksız kurumlarda 3 şeften oluşan bir kuruldur. Kurul, Tababet Uzmanlık Yönetmeliği’nin 16. maddesi gereğince görevini yapar. Kurum amiri kurulun başkanıdır. Üyeler arasından bir başkan yardımcısı seçilir ve başkanın bulunmadığı hallerde yardımcısı ona vekâlet eder. Asıl ve yedek üyeler kurumda mevcut şef ve şef yardımcıları tarafından gizli oyla seçilir. Üyelerin görev süresi üç yıldır.

Sağlık kurullarının yetkileri nelerdir?

Sağlık kurulları, tek tabibin yetkisi dışında kalan hususlarda veya mevzuatta sağlık kurulu raporu öngörüldüğü hallerde, kişilerin sağlık durumları hakkında karar vermeye yetkilidir.

Normal mesai saatleri dışındaki hizmetler neleri kapsar?

Yataklı tedavi kurumlarında çalışmalar günün 24 saatinde kesintisiz olarak devam eder. Normal mesai saatleri dışındaki hizmetler, acil vakaların muayene ve tedavisini, acil ameliyat ve müdahalelerin yapılmasını ve yatmakta olan hastaların bakımlarının devamını kapsar.

Nöbet hizmetleri hangi şekillerde yürütülür?

Nöbet hizmetleri evde nöbet, normal, acil ve branş nöbeti olmak üzere dört şekilde yürütülür.

Satın alma, ayniyat, depo ve ambar hizmetleri neleri kapsamaktadır?

Satın alma, ayniyat, depo ve ambar hizmetleri, kurum için gerekli tüketim maddeleri, ilaç, yiyecek, temizlik, yakacak benzeri tıbbi ve sıhhi malzeme, demirbaş, döşeme ve cihazların satın alma, muayene ve tesellüm (teslim alma), depolama, sarf işleri ile her çeşit onarım ve mali işlemlerin mevcut yasal düzenlemelere göre yapılmasını kapsar.

2219 sayılı "Hususi Hastaneler Kanunu"nun kapsamı nedir?

219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu'nun kapsamı, devletin resmi hastaneleri ve belediyelere ait hastaneler dışında kalan özel hastanelerin açılma, kullanma ve kapanma şartları ile teşkilat yapısını düzenlemektir.

"Özel Hastaneler Yönetmeliği" neden yayımlanmıştır?

Özel hastanelerin tabi olduğu Hususi Hastaneler Kanunu'nun yetersiz kalması sonucu ve insan sağlığı gibi önemli bir konuda görev alacak özel hastanelerin çağdaş kurallara tabi olması gerekliliğinden hareketle, 27.03.2002 tarih ve 24708 sayılı Özel Hastaneler Yönetmeliği yayımlanmıştır.

"Özel Hastaneler Yönetmeliği"nin amacı nedir?

Yönetmeliğin amacı, etkin, verimli ve kaliteli sağlık hizmeti sunulmasını sağlamak üzere, bütün özel hastanelerin tesis, hizmet ve personel standartlarının tespit edilmesine, sınıflandırılmasına, sınıfların değiştirilmesine, amaca uygun olarak teşkilatlandırılmasına ve bunların açılmalarına, faaliyetlerine, kapanmalarına ve denetlenmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Özel hastanelerin temel özellikleri ve kadroları nasıl olmalıdır?

Özel hastanelerde gözlem yatakları hariç en az yüz hasta yatağı bulunmalıdır. Ancak Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen bölgesel hizmet ihtiyaçları doğrultusunda, atıl kapasiteye de yol açmamak için ellinin altında hasta yatağı olmamak kaydıyla özel hastane açılmasına izin verilebilir. Özel hastanelerin kadroları bölgesel ihtiyaçlar dikkate alınarak Sağlık Bakanlığı’nca belirlenmektedir. Özel hastaneler, dört klinisyen uzmandan az olmamak kaydıyla belirlenen toplam kadroların en az dörtte biri sayısında klinisyen uzman ile faaliyete başlayabilirler.

Özel hastanelerde hasta odaları nasıl olmalıdır?

Özel hastanelerde hasta odalarının, yeterli günışığı alabilecek konumda, dezenfeksiyona elverişli ve kolay temizlenebilir nitelikte olması gerekmektedir. Doğrudan gün ışığı almayan, ziyaretçi ve personelin yoğun kullandığı ve hastanın sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek mekânlarda hasta odası olmamalıdır. Özel hastanelerde hasta kabul ve tedavi edilen her uzmanlık dalı için en az bir hasta yatağı ayrılmalıdır. Hasta odalarının kapı genişliği en az bir metre on santimetre olmalı ve bu odalardaki banyo ve tuvalet kapıları dışarı açılacak şekilde düzenlenmelidir. Bir odada en fazla iki hasta yatağı bulunabilir. Hasta odalarında her hasta yatağı için ayrı olmak üzere, merkezi oksijen ve vakum tesisatı yer alır.

"Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik"in amacı nedir?

14.10.1999 tarihinde yürürlüğe giren yönetmeliğin amacı, mesleğini serbest olarak icra etme yetkisine sahip diş hekimlerinin tek başına ya da ortaklaşa ağız ve diş sağlığı hizmeti verdikleri muayenehanelerin ve özel sağlık kuruluşlarının açılması, çalışması ve denetlenmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.