Tıbbi Belgeleme Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Veri nedir?

Bir sağlık olayını incelemek, irdelemek, hedefleri belirleyebilmek, ya da bir sağlık olayının ne boyutta olduğunu belirlemeye yönelik toplanan ham materyale veri denilir. Veri aynı zamanda, bireysel veya örgütsel amaçlar doğrultusunda toplanan, ancak işlenmemiş veya yapılandırılmamış olarak kaydedilmekte ve depolanmakta olan birbirleriyle ilişkilendirilmemiş olay ve olgulara ilişkin gerçekler bütünü olarak tarif edilmektedir.

Klasik Halk sağlığı görüşüne göre bir toplum için en önemli sağlık sorunu nedir?

Klasik Halk sağlığı görüşüne göre bir toplum için en önemli sağlık sorunu;

• En çok görülen,
• En çok öldüren,
• En çok sakat bırakan,

hastalık ya da sağlığı tehdit eden
olaylardır.

Epidemiyolojinin ilgi alanı nedir?

Epidemiyoloji, sağlıkla ilgili olayların dağılımını ve sağlık olayı üzerindeki belirleyici etkenleri araştırarak toplumlar, bölgeler ya da ülkeler arasındaki dağılım özelliklerini ve varsa farklılıkların nedenlerini araştırır. Sonuçta sağlık olayı ile ilgili özellikler
saptanarak, sağlık sorununun nedenleri ortaya konur ve çözüme giden yolda ilk adımlar atılmış olur.

Bir sağlık olayının halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmesi hangi kıstaslarla belirlenir?

Bir sağlık olayının halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmesi;

• Çok kişiyi hastalandırması ve sakat bırakması,
• Toplumda çok kişinin ölümüne sebep olması,
• Çok fazla iş gücü ve ekonomik kayıplara sebep olması gibi kıstaslarla belirlenir.

Çalışma birimlerinde toplanan sağlık ile ilişkili kayıtlar kaç çeşittir?

Çalışma birimlerinde toplanan sağlık ile ilişkili kayıtlar üç başlıkta toplanır:

1. Doğum Kayıtları
2. Ölüm Kayıtları
3. Hastalık Kayıtları

Sağlık kayıtları nelerdir, bu kayıtlar hakkında bilgi veriniz.

Sağlık kayıtları; hasta ya da sağlıklı tüm bireylerin sağlık ve hastalıkla ilgili bilgilerinin yazıldığı defter, kart, dosya, form ya da formlar topluluğudur. Hastalık kayıtlarından elde edilen hastalıkların türü, görülme sıklığı, yer, zaman ve kişisel özelliklere göre hastalıkların dağılımları hakkındaki veriler, sağlık politikaları için veri oluşturulması, önceliklerin belirlenmesi ve verilen hizmetlerin değerlendirilmesi gibi pek çok alanda kullanılır.

Sağlık kayıtlarından elde edilen verilerin başlıca kullanım alanları nelerdir?

Sağlık kayıtlarından elde edilen verilerin başlıca kullanım alanları aşağıda verilmiştir:
• Toplumun nüfus yapısının belirlenmesi,
• Sağlıkpolitikalarının oluşturulması,
• Sağlıkla ilgili stratejik planların yapılması,
• Sağlık olaylarının önceliğinin belirlenmesi,
• Verilen sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi,
• Sağlık hizmetleri ile ilgili ihtiyaçların belirlenmesi

“Nosoloji” nedir?

Hastalıkların istatistiksel değerlendirmelerinin yapılabilmesi ve tıbbi araştırmalara yardımcı olabilmesi amacıyla yapılan hastalık sınıflandırılmaları ile ilgilenen bilim dalına “Nosoloji” denir.

“Teşhis İlişkili Gruplar İleri Klinik Kodlama Standartları (2013)” içinde yer alan “Sağlık Alanında Sınıflandırma ve Kodlama Kullanım
Alanları”nı özetleyiniz.

“Teşhis İlişkili Gruplar İleri Klinik Kodlama Standartları (2013)” içinde yer alan “Sağlık Alanında Sınıflandırma ve Kodlama Kullanım
Alanları” aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• Ödeme sistemleri
• Maliyetlerin hesaplanması
• Sağlık hizmetlerinde süreçlerin ve çıktının değerlendirilmesi
• Kalite değerlendirme faaliyetleri
• Diğer idari faaliyetler
• Farklı ülkelerde, farklı sağlık kuruluşlarında toplanan mortalite, morbidite ve işlemlerin karşılaştırılması
• Sağlık politikalarının geliştirilmesi
• Araştırmalar
• Planlama

Hastalıklar ve travmaların sınıflandırılmasında farklı amaçlar için geliştirilmiş olan günümüzde kullanım alanı bulan sınıflandırma sistemlerine örnek veriniz.

Günümüzde kullanım alanı bulan bu sınıflandırmalardan bazıları aşağıda özetlenmiştir.
• Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD)
• Uluslararası Temel Sağlık Hizmetleri Sınıflandırması(ICPC)
• Uluslararası Temel Sağlık Hizmetleri Sınıflandırması Plus (ICPC plus)
• Read Klinik Sınıflandırması (RCC)
• Tıp ve Veteriner Hekimlikte Sistematik Terminoloji (SNOMED)
• Uluslararası Hastalık Sınıflandırması Onkoloji (ICD-O)
• Evrensel Medikal Dil Sistemi (UMLS)
• Zihinsel Rahatsızlıklar için Tanısal ve İstatistiksel Rehber (DSM)

Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD) hakkında bilgi veriniz.

Dünyada pek çok ülke tarafından kullanılmakta olan Uluslararası
Hastalık Sınıflandırması (ICD) istatistiksel bir sınıflandırma olup, birbirine benzer hastalık veya durumlar bir araya getirilmiş, taşıdıkları öneme göre sınıflandırılmış ve her hastalık için o hastalığa özgü bir kod kullanılmıştır. Bu yapısı ile ICD, hem sağlık hizmetlerinin yönetimi hem de epidemiyolojik çalışmalarda kolaylık sağlamaktadır. Bu sınıflandırmanın yapısında 4 düzey bulunmakta olup, her düzey bir üstteki düzeyin detaylandırılmış halidir.

Read Klinik Sınıflandırması (RCC) hakkında bilgi veriniz.

Read Klinik Sınıflandırması özellikle bilgisayar destekli hasta kayıdı için oluşturulmuştur. Bu nedenle hasta kayıdı ile ilgili tüm terimlere ulaşabilmeyi hedefler. Sınıflandırma hiyerarşik bir yapıya ve 5 basamaklı kodlamaya sahiptir. Read Klinik Kodları; İngiltere ve Yeni Zelanda’da birinci ve ikinci basamak sağlık hizmetlerinde Avustralya’da da bazı merkezlerde kullanılmaktadır.

Tıp ve Veteriner Hekimlikte Sistematik Terminoloji (SNOMED) hakkında bilgi veriniz.

Tıp ve Veteriner Hekimlikte Sistematik Terminoloji (SNOMED),
bir hastalığın birçok durumunun kodlanmasına izin verir. SNOMED çok eksenli bir sistemdir. SNOMED-II 7 eksene sahipken SNOMED International 11 eksene sahiptir. Bu eksenlerin her biri bütün hiyerarşik sınıflandırma sistemini düzenler. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Uluslararası Hastalık Sınıflandırması Onkoloji (ICD-O) hakkında bilgi veriniz.

Onkolojik Uluslararası Hastalık Sınıflandırılması, Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması’nın tümöral hastalıklar için kullanılan bir uzantısıdır. Bu sınıflandırma özellikle kanser hastalarının tedavi ve izlemlerinin yapıldığı merkezler tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Halen üçüncü versiyonu bulunmaktadır. Bu sistemde sınıflandırma, tümörün morfolojisi ve vücutta bulunduğu yere göre yapılır. 

Evrensel Medikal Dil Sistemi (Universal Medical Language System-UMLS) hakkında bilgi veriniz.

Evrensel Medikal Dil Sistemi (Universal Medical Language System-UMLS), net olarak bir sınıflandırma sistemi değil, bir veritabanı giriş sistemidir. Bu veritabanı hem bilimsel hem de tıbbi terimleri içermektedir. Medline’daki anahtar kelimelerin temeli kullanılmıştır ve pek çok sınıflandırma sisteminde kullanılan terimler eklenmiştir. Farklı tıbbi terminoloji kullanan çoğul kaynaklardan bilgiye erişim için dizayn edilmiştir.

Zihinsel Rahatsızlıklar için Tanısal ve İstatistiksel Rehber (DSM) hakkında bilgi veriniz.

DSM aynı ICD serisi gibi zamanla geliştirilmiştir. Burada sınıflandırma yapılırken temel kriter olarak psikiyatri öngörülmüştür. Etiyolojik ve patopsikolojik süreçler sadece ruhsal rahatsızlıklar için vardır.

DSM sınıflandırma sisteminde yer alan 5 ekseni belirtiniz.

DSM sınıflandırma sisteminde yer alan 5 eksen şu şekildedir:
1. Klinik sendromlar
2. Kişiliğe ilişkin rahatsızlıklar ve özel gelişim bozuklukları
3. İlgili fiziksel ortam
4. Psişik baskı şiddeti
5. Tüm psikolojik süreç, fonksiyonlar

ICD–10'un ciltlerinin içeriği hakkında bilgi veriniz.

ICD–10, üç ciltten oluşmaktadır.

1. Cilt. Tanı Listeleri. Bu cilt, 10. Sürüme ilişkin Uluslararası Konferans Raporu, üç ve dört karakterli düzeylerde sınıflandırmanın
kendisi, neoplazmaların morfolojisine ilişkin sınıflandırma, özel mortalite ve morbidite listeleri, tanımlar ve adlandırma düzenlemelerini içerir.

2. Cilt. Kullanım Kılavuzu. Bu cilt, daha önce 1. Ciltte yer verilen sertifikasyon ve sınıflandırmaya ilişkin açıklamalarla, 1. Cildin
kullanımına ilişkin talimatlar ve yönlendirme, tablolar ve daha önceki sürümlerde eksik olduğu görülen ICD kullanımı planlamasına ilişkin açıklamaları bir araya getirir. 2. Cilt ayrıca, daha önce 1. Cildin giriş bölümünde verilen tarihçeyi içerir.

3. Cilt. Alfabetik Dizin. Bu cilt, bir giriş bölümü ve dizinin kullanımına ilişkin genişletilmiş talimatlarla birlikte ICD-10’da yer
alan tüm hastalıkların ve hastalık etkenlerinin alfabetik dizinini (indeks) içermektedir. Ana terimlere göre düzenlenmiştir. Ana terimlerin altında kodlanacak durumu ifade eden farklı durumlar için detaylı kodlama olasılığı sağlayan bir yapı vardır

Klinik kodlama işleminin önemi nedir?

Toplanan veriler ışığında sağlık politikalarını yönlendirmek, verilen hizmetleri değerlendirmek, geliştirme ve sürekli iyileştirmelerde bulunabilmek, bölgeler ve uluslararası karşılaştırmaları yapabilmek için verilerin doğruluğunun sağlanması ve değerlendirme çalışmalarının eksiksiz, güvenilir olması diğer bir deyişle kaliteli veri oluşumunu sağlamak için kodlama işlemine dikkat edilmesi gereklidir.

Kaliteli veri oluşumunu sağlamak için dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Kaliteli veri oluşumunu sağlamak için dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• İyi klinik belgeleme: Hastanede belgeleme (uygun hasta dosyası tutma) alışkanlığının yerleşmesi,
• Klinik kodlama: İyi klinik kodlama yapabilmek için iyi yetişmiş klinik kodlayıcıya gereksinim duyulur. 
• Gruplandırma
• Veri değerlendirme
• Sürekli analiz, geri bildirim oluşturma: Hastaneler tarafından yapılan kodlamaların uygunluğunun düzenli olarak kontrol edilmesi, hastanelere eksikleri ve hataları ile ilgili geri bildirim yapılması

Kaliteli klinik kodlama yapabilmek için gerekenler nelerdir?

Kaliteli klinik kodlama yapabilmek için gerekenler:
• Eğitilmiş personel
• Daimi okuma, yenilikçilik ve kendini geliştirme
• Geri bildirim değerlendirmesi, sürekli analiz
• Geriye dönük düzeltme kapasitesi
• Tam zamanlı çalışma (günde en fazla 50-70 kodlama)• Takım çalışması
• Hekimlerde farkındalık ve sorumluluk
• Bu işe uygun eğitilmiş personel
• Kodlama için uygun ortam
• Klinik kodlayıcıların sığabilecekleri tek bir oda
• Bilgisayar donanımları, arama yapabilecekleri internet imkanı
• Vadamekum, tıp sözlüğü
• Servislere ulaşımı da olan bir telefon hattı