Sağlık Hizmetlerinde Araştırma Ve Değerlendirme Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bilimsel araştırmaların uygulamaya yansıtılabilmesi
için neler sağlanmalıdır?

Karar vericilerin sağlık araştırmaları
sonuçlarından yararlanması, araştırma sonuçlarının
muhataplarına ulaştırılması ve araştırmanın sunulması için
araştırma raporunun hazırlanması gerekir

Karar verme nedir?

Yapılacak işler konusunda durum
değerlendirmesiyle mevcut seçenekler arasından bir
seçim, sıralama ya da sınıflandırma yaparak belirsizlikleri
yok edecek bir sonuca yönelmedir.

Karar vericinin davranışını yönlendiren sürece etkili
olan başlıca değişkenler nelerdir?

1. Lütfen bu çalışma için tanımlanmış yazı tipi,
Karar vericinin önünde her karar için çok sayıda
seçenek bulunur.
2. Tercih edilen her seçeneğin neden olacağı bir dizi
sonuç söz konusudur.
3. Sonuçların neler olacağı konusunda her zaman
bir belirsizlik vardır.
4. Karar vericinin olası sonuçları ön görme ve buna
göre farklı tercihleri yapması söz konusudur.
5. Karar verici, her biri farklı ve belirsiz sonuçlara
giden alternatif yollardan birisini seçme
durumundadır.

Sağlık hizmetlerinin yönetimi sırasında önemli
konularda doğru kararlar vermenin başlıca yolları
nelerdir?

Önceki deneyimlerden, enformasyon
sistemlerinden, yapılan araştırma sonuçlarının yer aldığı
çeşitli kaynaklardan yararlanma ve araştırma planlayıp
veri toplayarak yeni kanıtların oluşturulmasıdır. Bu
kaynaklardan elde edilen kanıtlar ve yapılan araştırma
sonuçlarından elde edilen bulgular karar oluşturmak için
kullanılır.

Karmaşık sorunlarda karar verirken başvurulan karar
analizi yöntemi nasıl açıklanabilir?

Karar analizi, sorunların çözümü için analitik ve
sistematik bir yoldur. Sorunun tanımlanması, olası
seçeneklerin ve olası olayların listelenmesi, her seçeneğin
her olay için elde edeceği yararları gösteren karar
tablosunun oluşturulması ve sonuçta bir karar yönteminin
seçilmesi aşamalarından oluşmaktadır

Karar ağacı yöntemi nedir?

Karar ağacı, herhangi bir karar alma sürecine
yardımcı olmak amacıyla problem ya da karar konusunun
bileşenleri ve mantıksal yapısını gösteren akış şemasıdır.
Seçenekler ağaca benzer bir görüntü içinde düzenlenir.
Sorunla ilgili araştırma alanını alt gruplara ayıran karar
ağaçları, sınıflandırma, kümeleme ve tahmin modellerinde
kullanılmaktadır.

Araştırmalar, neden ve kimler tarafından yapılır?

Önemli kararlar alırken bazen mevcut veri
kaynakları yetersiz kalır ve kanıt oluşturmak için yeni bir
araştırma yapılması veya yaptırılması gerekebilir.
Araştırmalar, kapsam ve içeriğine bağlı olarak yetkili
kurumda görevli kişiler tarafından yapılabileceği gibi,
akademisyenler veya bu konularda profesyonel hizmet
veren araştırma şirketleri tarafından da yapılabilir.

Yöneticinin araştırmadaki rolü nedir?

Yönetimin karalarına yön vermek üzere
planlanmış olan bir araştırma, bu işin uzmanı araştırıcılara
yaptırılsa bile, amaçların, toplanacak verilerin ve
kullanılması gereken yöntemlerin neler olduğu, ne tür
analizlerin gerektiği konusunda araştırmayı talep eden
yöneticinin bilgili olması gereklidir. En azından konu
hakkında yeterince fikir sahibi olması beklenir.

Araştırmayı kurum çalışanlarının yapmasının
sakıncaları ne olabilir?

Her ne kadar araştırmayı talep eden muhatapların
hangi sorulara cevap aranacağı, araştırmadan beklentilerin
ne olduğu ve araştırma sonuçlarının ne işe yarayacağı gibi
hususlarda yeterince ayrıntılı bilgiye sahip olmaları olağan
olsa da araştırma verilerinin kurum çalışanları tarafından
toplanarak analiz edilmesi ve yorumlanmasının yansız
olamama riski taşıdığı kabul edilir. Bu konuda dikkatli
olmak gerekir. Bu yüzden birçok araştırma, bağımsız ve
nesnel davranacağı düşünülen araştırıcılara
yaptırılmaktadır.

Analiz yöntemleri neden önemlidir?

Araştırmalardan elde edilen verilerin analizi çok
farklı yöntemlerle yapılabilir. Toplanan verilerden, farklı
analiz ve değerlendirme yöntemleri kullanarak çok farklı
sonuç ve bilgilere ulaşmak mümkün olabilir. Bu yüzden
analiz yapan kişi kadar, kullanılan analiz yöntemleri de
önem kazanmaktadır.

 Veri analizi sırasında araştırmanın amaçlarının göz
önünde tutulması neden önemlidir?

Böylece verilerin, sonucu hedefleyerek daha
uygun bir şekilde toplanıp düzenlenmesi ve amaca uygun
analizlerin yapılabilmesi kolaylaşır.

Araştırmada toplanan veri türleri nelerdir, nasıl
belirlenir?

Araştırmada sayısal yani nicel veya nitel veri
toplanır. Araştırıcının cevap aradığı sorulardan “ne”,
“kim”, “nerede”, “ne zaman” türündeki soruların cevabı
olarak genellikle nicel; “nasıl”, “neden” sorularının cevabı
olarak da nitel türde veri toplanır. Verilerin nicel veya
nitel oluşuna göre kullanılması gereken özetleme, sunum
ve analiz yöntemleri farklılık gösterir. Verilerin kendi
özelliklerine uygun analizler için düzenlenmiş olması bu
nedenle önemlidir

Araştırma sonuçları nasıl yorumlanmalıdır?

Araştırmadan elde edilen sonuçlar
değerlendirilirken beklentilerimizle, daha önceki
bilgilerimizle ve benzer başka araştırmalardan elde edilen
sonuçlarla ne ölçüde uyumlu ya da uyumsuz olduğu
açıklanmalı, sonuçların araştırma amaçları açısından ne
ifade ettiği net olarak ortaya konmalıdır. Eğer araştırma,
yürütülmekte olan bir politika veya programı
değerlendirme amacı ile yapılmış ise programın artıları ve
eksilerine ilişkin bulgular ortaya konmalıdır. Çalışanlar,
maddi olanaklar, altyapı, donanım gibi farklı değişkenlerin
başarı veya başarısızlıktaki rolü, kullanılan ölçüt ve
verilerden kaynaklanabilecek yanlılıklar, araştırma
kısıtlılıkları gibi etkenler açısından bulgular yorumlanmalı
ve bilgiye dönüştürülmelidir. Elde edilen sonuçlar ve
yorumlar doğrultusunda özgün öneriler geliştirilmeli ve
sıralanmalıdır

Bir araştırmanın sonuçlarının toplum yararına
kullanılması nasıl gerçekleştirilebilir?

Öncelikle araştırmanın ilgili ve yetkili taraflarca
benimsenmesi gerekmektedir. Bunun için araştırmacıların
gayretiyle çeşitli iletişim araçlarının kullanılması ve
yaygın bir iş birliğine ihtiyaç duyulmaktadır. Bilhassa
toplum temelli, toplum yararına olacak kanıtların elde
edildiği araştırmalar tamamlandıktan sonra sonuçların
ilgili taraflarla paylaşımı ihmal edilmemesi gereken bir
sorumluluktur.

Araştırma sonuçlarının yaygınlaştırılması ne
demektir?

Araştırma sonucunda elde edilen kanıtların,
başka araştırıcılar, araştırmaya katılanlar, yetkili
makamlar, karar vericiler ve bu sonuçlardan
etkilenebilecek tüm taraflara duyurulması demektir.

Araştırma sonuçlarının muhatapları tarafından etkili
bir şekilde kabullenilmesi için ne gereklidir?

Bunun için araştırma projesinin seyri boyunca
bütün paydaşların katılımının sağlanması çok yararlıdır.
Bu katılım süreci, paydaşların öğrenme ve karar verme
yeterliliklerinin güçlenmesini de sağlamış olur.

Araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını
kolaylaştıran faktörler nelerdir?

• Araştırmacıların mevcut bulgularla kıyaslayarak
yeni çözüm önerileri ortaya koyması
• Uygulayıcıların kendi ihtiyaçlarına cevap verecek
olan araştırma sonuçlarını talep etmesi
• Araştırmacıların doğrudan uygulayıcılarla bilgi
alışverişinde bulunup onların içinde bulundukları
durumu gözeterek sonuçları analiz etmesi
• Araştırma sonuçlarının duyurulması için hedefe
yönelik mesajlar üretilmesi
• Araştırmacıların uygulayıcılarla kişisel diyalog
kurup güven tesis etmesi.

Araştırma sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını
zorlaştıran faktörler nelerdir?

• Uygulayıcıların araştırmadan elde edilen kanıtları
algılayış zafiyeti
• Kurum kültürü
• Araştırma sonuçlarını analiz etme ve mevcut
duruma uyarlama konusunda uygulayıcıların
beceri azlığı
• Araştırmanın zaman alıcı ve maliyetli olması
• Yöneticilerin farklı kaynaklardan aşırı bilgiyle
yüklenmiş olması

Sağlık araştırmalarının nihai hedefi nedir?

Araştırma sonucunda üretilen kanıtların yol
göstericiliğinde karar vericilerin ve politika geliştiricilerin
yönlendirilmesidir.

Yaygınlaştırma stratejisi nedir?

Araştırmaya ilişkin bilgileri proje aşamasından
itibaren hedef kitlelere ulaştırmayı amaçlayan, uygun
duyuru araçlarının tasarlanması ve hazırlanması
stratejisidir

Yaygınlaştırma araçları nasıl türetilebilir?

Araştırmacıların öncelikle araştırmayla ilgili bir
bilgilendirme belgesini oluşturmaları gerekir. Daha sonra
kullanılacak olan duyuru ve yaygınlaştırma araçları bu
belgeden türetilebilir.

Yaygınlaştırma stratejisi geliştirilirken takip edilmesi
gereken belli basamaklar nelerdir?

Daha önceki yaygınlaştırma tecrübeleri gözden
geçirilmelidir. Yapılan araştırmaya özgü olarak
kullanılabilecek yaygınlaştırma araçları ve araştırmaya ilgi
duyanlar incelenir. Bu arada muhatap alınan kitleye uygun
mesajların geliştirilmesi gerekmektedir. Bundan sonra
kitleye ulaşmanın en etkin yolu olduğu düşünülen yöntem
ve araçlara karar verilir. Uygun zaman ve fırsat aralığının
gözetilmesi de sonuç alma bakımından önemlidir.
Yürütülen yaygınlaştırma çabalarının geri bildirimlerle
takibi ve gerekirse alternatif araçlar ve kanalların devreye
sokulması gerekir.

Duyuru ve yaygınlaştırma araçlarının
hazırlanmasında nelere dikkat edilmelidir?

• Hedef kitlenin dikkate alınması,
• Sadece yeni ve dikkat çekici olan bulguların
maddeler halinde sunulması,
• Metnin mantıksal bir düzen takip etmesi,
• Sonuç ve önerilerin net bir şekilde yazılması,
• Grafik tasarımına özen gösterilmesi
• Anlaşılır bir dil ve okunaklı karakter kullanılması
• Taslağın araştırma katılımcıları ve bilim
çevreleriyle paylaşılarak geri bildirim alınması

Araştırma sonuçlarının duyurulması ve
yaygınlaşmasında kullanılan başlıca araçlar nelerdir?

Araştırma bülteni, araştırma özet dokümanı, ilan,
poster, broşür ve duyurular, basın bildirileri, kurumsal
web sayfaları, toplantı ve kongre sunumları, politika özeti,
araştırma makalesi ve araştırma raporudur.

Araştırma bülteni hangi amaçla ne şekilde kullanılır?

Uzun süreli ve kapsamlı araştırmalarda,
araştırmaya olan ilgiyi canlı tutabilmek amacıyla araştırma
sürerken araştırmada rol alan kişileri ve ilgili kuruluşları
düzenli olarak bilgilendirmek ve bilgilerini güncellemek
kaydıyla kullanılır.

Araştırma özet dokümanı nasıl hazırlanır?

Bu belgede kısa bir girişi takiben birkaç satır
veya tablo hâlinde ana bulgular sıralanır. Araştırmanın
kapsamlı ise her paragrafta ilerideki daha detaylı bir
bilgiye veya ek belgeye yönlendirme yapılabilir. Bu
durumda daha detaylı bilgi aktarmak üzere, özet belgede
işaret edilen her bulgunun ayrı ayrı açıklandığı, grafik ve
şekillerle zenginleştirilen açıklama ekleri eklenebilir.

El ilanları, posterler, broşürler ve duyuruları
kullanmak hangi durumlarda uygundur?

Bir proje veya araştırma sonuçlarının geniş
kitlelere duyurulması istendiğinde kullanılır. Bu araçların
özelliği az fakat dikkat çekici bilgi içermeleridir.
Çoğunlukla araştırma bilgisi basitleştirilerek, tablo, grafik,
şekil gibi görsellerle verilir.

Basın bildirisinin üstünlükleri ve olumsuz yönleri neler
olabilir?

Büyük kitleye en kolay ulaşma yoludur. Kolay
erişilemeyecek kesimlere erişilebilir. Basın, araştırma
sonuçları hakkında kamuoyu oluşturabilir, yönetimleri
değişime zorlayabilir, memnuniyetsizlikleri ve uygun
işlemeyen durumları gün yüzüne çıkarabilir. Buna
karşılık, basının sansasyonel başlıklarla araştırma
sonuçlarının yanlış algılanmasına ve önemli sonuçların
atlanmasına yol açabilme riski de vardır. Ayrıca,
zamanlama doğru yapılmadığında, diğer gündemlerden
dolayı basın bildirisi ilgi çekmeyebilir.

Kurumsal web sayfaları, araştırma sonuçlarının
duyurulmasında nasıl kullanılabilir?

Araştırma konusu ilgi alanında bulunan
kuruluşların web sayfalarında doğrudan araştırma
dokümanlarına ulaşılabilecek bağlantılar ve eklentiler yer
alabilir. Bu araçlar, konuya ilgi gösteren, seçkin, geniş bir
hedef kitleye araştırma sonuçlarının ulaşması açısından
oldukça ekili olmaktadır.

 Araştırma sonuçlarının duyurulmasında yerel
etkinlikler, bilgilendirme toplantıları, seminer ve
konferanslardan nasıl yararlanılabilir?

Bu tür etkinlikler bizzat düzenlenebileceği gibi,
düzenlenmiş olan etkinliklere aktif katılarak araştırma
sonuçlarından katılımcıların haberdar olması sağlanabilir.
Bununla birlikte araştırma sonuçlarının duyurulması için
doğrudan araştırmayla ilgili grupları bilgilendirme
toplantıları ve resepsiyonlar düzenlenebilir.

Politika özeti nedir?

Bir araştırma projesinin sonuçları ve bu
sonuçlardan çıkarılan politika önerilerini uzman olmayan
muhataplara aktarmak için hazırlanan kısa belgeye
politika özeti denir.

Politika özetlerinin özellikleri nasıl olmalıdır?

Politika özetleri, hedef kitleleri iknaya
çalışmamalı, akademik değil profesyonel bir üslup
kullanmalıdır. İleri sürülen görüşler kanıta dayanmalı,
belli bir problem ya da problemin bir kısmına
odaklanmalıdır. Kısa ve özlü olmalı, basit ve anlaşılır bir
dille yazılmalı, beş-on sayfayı geçmeyen pratik ve
uygulanabilir görüşler içermelidir. Politika özetlerinde
genellikle yönetici özetini takiben problemin ana çerçevesi
ve önemi, alternatif politikaların tartışılması ve öneriler
gibi kısımlar yer alır. Varsa eklere ve yararlanılan
kaynaklara sonunda yer verilir.

Araştırma makalesinin hakemli dergide
yayınlanmasının olumlu ve olumsuz yanları neler olabilir?

Hakemli bir dergide yayımlanan araştırma
makalesi, araştırmanın ilgili toplum kesimi tarafından
kabulünü sağlar. Ne var ki, bu tür dergiler uygulayıcılar
tarafından yeterince okunmadığından araştırma
sonuçlarının makale olarak yayımlanması uygulamaya
yansıtılması açısından her zaman beklenen etkiyi
vermeyebilir.

Araştırma raporlarını açıklayınız

Araştırmayı destekleyen ve araştırmaya fon
desteği sağlayan kuruluşlar araştırmanın
tamamlanmasından sonra bir rapor olarak sunulmasını
beklerler. Araştırmayı finanse eden kuruluş için hazırlanan
raporda başlangıçtaki proje destek sözleşmesi gözden
geçirilip oradaki beklentilere göre raporun içeriği ve yapısı
tanzim edilir. Her destek kuruluşunun talep ettiği
kendilerine özgü farklı rapor formatı veya detay rapor
içeriği olabilir.

Araştırmalar neden raporlanmalıdır?

Bilimsel bir hipotezi araştıran bir araştırmacı,
elde ettiği bulguları bilim dünyası ile paylaşma
sorumluluğu taşımaktadır.

Raporlamanın başlıca hedef grupları kimlerdir?

• Araştırma konusuyla ilgili kişiler, tüm paydaşlar
• Yetkili makamlar
• Bilimsel toplantı ve dergiler

Paydaşlara yönelik araştırma raporlarının amacı
nedir?

Sonuçları duyurma, yaygınlaştırma, paylaşma,
farkındalık oluşturma, eğitim ve doğru kararlar alınmasına
katkı sağlama olarak özetlenebilir.

Yetkili makamlara yönelik araştırma raporlarının
amacı nedir?

Sonuçları duyurma, yaygınlaştırma, uyarma,
öneride bulunmadır.

Bilimsel toplantı ve dergilere yönelik araştırma
raporlarının amacı nedir?

Konuyla ilgilenen diğer uzmanlarla paylaşmak,
tartışmaya açmaktır.

Araştırma raporunun ana hedefi ne olmalıdır?

Araştırmanın yürütüldüğü alanda itibar edilir,
güvenilir bilgi edinmek, raporu okuyan muhatapların
temel beklentileridir. Yazılan raporun ana hedefi bu
beklentileri karşılamak olmalıdır.

Sağlık araştırmacılarının raporlama sırasında akılda
tutması gereken önemli noktalar nelerdir?

• Araştırma raporu hazırlama konusunda, çalıştığı
alanla ilgili olarak herkes yetkin hâle gelebilir.
• Asıl amaç işe yarayacak, olabildiğince kaliteli
bilgilere, kanıtlara ulaşmak olmalıdır.
• Yönetimle ilgili araştırmalarda nitel yöntemlere
olabildiğince çok yer verilmelidir.
• Araştırmanın her aşamasında objektif olunmalı,
beklentilerle uyumlu ve uyumsuz olabileceklere
de yer verilmelidir.
• Rapor tamamlandıktan sonra veriler ve
dokümanlar atılmamalı, daha sonra ikincil veri
analizleri ya da başka amaçlarla kullanılma
olasılığı olması nedeniyle uygun bir yerde
saklanmalıdır

Araştırma raporunun yazımında ön hazırlık aşaması
neleri kapsar?

Rapor yazımına başlamadan önce bir çerçeve
plan yapılmalıdır. Raporu kimin talep ettiği, neden bu
rapora ihtiyaç duyulduğu, araştırma sonucundan
çıkarılmak istenenin ne olduğu, bu raporun nasıl
kullanılacağı ve kimlere sunulacağı sorularına cevap
verilmesi gerekmektedir. Talep edilen raporun tipi,
kapsamı, hangi bilgi ve bulguların öğrenilmek istendiği,
çözülmesi gereken problemin ne olduğu, raporun neyi
amaçladığı, hangi kritik hususlara değinilmesi gerektiği ve
bütün bunlar için raporu hazırlayan kişinin hangi bilgilere
ihtiyaç duyduğu netleştirilmelidir. Rapor için derlenen
bilgiler dosyalanmalı, daha sonra türüne ve ilgisine göre
gruplanıp rapordaki belli başlıklar altına dağıtılmalıdır.
Rapor formatına göre bu başlıklar mantıki bir sıraya
konmalıdır.

Raporun yazılışında nelere dikkat edilmelidir?

• Kolay okunan, sade ve anlaşılır bir dil
kullanılmalı, gayrıresmî dil kullanılmamalıdır.
• Mümkün olduğunca kısa cümleler
kullanılmalıdır.
• Olabildiğince nesnel (objektif) bir tutum
sergilenmelidir.
• Yazının akıcılığını sağlamak için bağlaçlar ve
ilişki cümlecikleri kullanılmasında yarar vardır.
• Uzmanlık alanına özgü kavramlar kullanılıyorsa
açıklamaları verilmelidir.
• Edilgen bir dil kullanılması daha uygundur.
• Rapor kısa açıklayıcı başlıklar ve alt başlıklarla
birbirinden net olarak ayrılan kısımlardan
oluşmalıdır.
• Tablo ve şekiller kullanılabilir.
• Gereksiz bilgiye raporda yer verilmemelidir.
• Kolayca genelleme yapılmamalıdır.
• Usulüne uygun olarak kaynak gösterilmelidir.

Rapor bölümleri nelerdir?

Raporun biçim ve tarzı, araştırmanın biçimi,
raporun amacı, iletilecek olan bilgi ve raporun
muhataplarına göre değişiklik gösterebilir.
Rapor yazılan araştırma alanıyla ilgili bir kılavuz varsa
ona uyulabilir. Araştırma raporları genellikle giriş,
raporun ana metni ve sonuç bölümlerinden oluşur.
Raporun öncesinde içindeki bölümleri gösteren listenin ve
rapor özetinin verilmesi ve sonuna da yararlanılan
kaynakların eklenmesi gerekir. Başlangıçta Teşekkür
bölümü de yer alabilir.

Ana metin kısmında hangi alt bölümler yer alır?

Ana metnin araştırma alanı ve sunulan bilgiye
göre farklı formatları ve alt başlıkları olabilir. Her alt
başlık ayrı bir temaya odaklanmalıdır. Neyin araştırıldığını
ve bu araştırmanın nasıl yapıldığını anlatan Gereç ve
Yöntem, elde edilen verilerin gösterildiği Bulgular ve bu
bulguların yorumlanmasından ibaret olan Tartışma
bölümleri yer alır. Yorumların yapıldığı bölüm, Tartışma
yerine Sonuçlar olarak da adlandırılabilmektedir.
Sonuçların tartışılmasının ardından da genellikle Öneriler
bu başlık altında ya da ayrı bir başlık olarak yer alır.

Başlık sayfası nedir?

Raporun konusunu yansıtacak tarzda rapor
başlığı ile raporu hazırlayanın adı ve ilişkili oldukları
kuruluşlar ve raporun hazırlama tarihinin yer aldığı
sayfadır.

İçindekiler sayfasının özellikleri nelerdir?

İçindekiler başlığı altında, raporda yer alan ana
ve alt başlıklar sırasıyla yer alır. Genelde başlıklar ilk iki
seviyede verilir. Bölüm ve sayfa numaraları bu listede yer
alır.

Özet nasıl yazılmalıdır?

Özet, yapılanı, elde edileni ve sonucu veren özlü
bir metindir. Raporun en çok okunacak olan kısmı
olduğundan kısa olmakla birlikte raporun tümünü
kapsamalıdır. Problemin ne olduğu, ne yapıldığı, neler
elde edildiği ve ne sonuca varıldığı yer almalıdır. Rapor
tamamlandıktan sonra yazılması daha isabetli olur.

Giriş bölümü neleri içerir?

Giriş bölümünde çalışmanın arka plan bilgileri
verilir, tartışılacak problem kısaca anlatılır ve araştırmanın
amacı belirtilir, hipotez ve hipotezler açıklanır.

Gereç ve Yöntem kısmı nasıl hazırlanmalıdır?

Bu bölüm, ileri sürülmüş olan hipotezin nasıl test
edildiğini göstermektedir. Okuyanların aynı yöntemleri
uygulayabilmesini sağlayacak netlikte anlatılmalıdır.
Yöntem bölümü içine bulgular karıştırılmamalıdır. Sonuca
etki eden ölçümler, süreler, birimler verilmelidir.
Kullanılan gereçler ve uygulanan yöntem ya da
protokoller verilirken bunları kullanmanın gerekçelerine
değinilmelidir

Bulgular bölümünün özellikleri nelerdir?

Bu bölümde araştırma sonucunda elde edilen
yorumlanmamış veriler yer alır. Raporun muhtemelen en
kısa aynı zamanda da en önemli yeridir. Raporun en
objektif kısmını ve raporun omurgasını oluşturmaktadır.
Bu bölümde üzerinde tartışılarak sonuca ulaşmaya
yarayacak bulgular yer almalı, bilhassa hipotezleri
karşılayan ya da yanlışlayan bulgular öne çıkarılmalıdır.
Bulgular bölümü sadece metinden ibaret olabileceği gibi,
sıklıkla tablo ve şekillerle desteklenmektedir.

Tartışma ve Sonuç bölümü neleri içermelidir?

Bu bölümde, bulguların hipotezi destekleyip
desteklemediği, beklenenden farklı bir durumla
karşılaşılıp karşılaşılmadığı, elde edilen bulguların aynı
konuyu araştıran başka çalışmalara göre durumu ile
araştırma sonuçlarının teorik ve pratik etkilerinden
bahsedilir. Araştırmada yöntem ve imkânlar açısından
kısıtlılık varsa, bunlara da işaret edilerek araştırma
sonuçları yorumlanır; bulgulardan hareketle bir sonuca
ulaşılır.

Öneriler hangi özellikleri taşımalıdır?

Araştırmada elde edilen sonuçların ışığında
durumu daha iyi hâle getirmek için nasıl bir eyleme
geçilmesi gerektiği hususundaki görüşler, önerileri
oluşturur. Öneriler, Tartışma ve Sonuçlar bölümünde
belirtilen yargıların mantıksal devamı olmalıdır. Önerilen
eylemler özgün, uygulanabilir ve ölçülebilir olmalıdır.

Kaynaklar, raporda nasıl yer almalıdır?

Araştırmayı yaparken ve raporu yazarken
araştırmacının başvurduğu kaynakların raporun sonunda
verilmesi gerekir. Kaynakça (bibliyografya), araştırma
boyunca yararlanılan ve doğrudan rapor metni içinde atıf
yapılmaksızın liste hâlinde verilen bütün kaynakları
kapsar. Kaynak listesi (referanslar), raporun metninde atıf
yapılan kaynakları içerir. Geçiş sırasına göre
numaralanarak veya alfabetik sırayla dizilerek raporun
sonuna eklenir.

Hangi bilgiler raporun Ekler kısmında yer alır?

Raporu yazan kişinin bulguları veya düşüncesini
aktarımında temel teşkil etmeyen ancak analizlerini ve
çıkarımlarını destekler mahiyette olan genellikle uzun ve
tekrarlayan bilgilere, doğrudan rapor metninde değil,
Ekler bölümünde yer verilir.

Araştırma raporunun son aşaması olan yazım kontrolü
neden önemlidir?

Bütün edebî ve akademik yazılarda olduğu gibi
tamamlanmış raporu bir kez daha okuyup gerekli görülen
düzeltmeleri yapmak rapora değer katacaktır. Dil
bozukluğu ve gramer hataları sadece raporun kalitesini
düşürmekle kalmaz, yanlış ve eksik anlamalara da yol
açarak başarısız bir rapor izlenimi de verebilir. Bu evrede
telaffuz hataları, gramer bozukluğu, raporun düzeni ve
sonuçlarında mantık hatası olup olmadığı dikkat ederek
son kontrolün yapılması gerekir.

Yapılacak işler konusunda durum değerlendirmesiyle mevcut seçenekler arasından bir seçim, sıralama ya da sınıflandırma yaparak belirsizlikleri yok edecek bir sonuca yönelmeye Karar Verme  denir.

Karar ağacı nedir?

Duyuru ve yaygınlaştırma araçları nelerdir?

Yaygınlaştırma araçların hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Araştırma bültenlerinin yayınlanmasındaki amaç nedir?

Medya ve diğer kuruluşlara bir araştırmanın sonuçlarının hızla duyurulmasının en etkili ve kolay yolu nedir?

Politika özetinde olması gereken özellikler nelerdir?

Raporların hazırlanmasında yapılacak ön hazırlıklar nelerdir?

Rapor için bilgi derlerken kaç çeşit bilgi kaynağına başvurulabilir?

Raporun yazılışı nasıl olmalıdır?

 Raporun en temel bölümünü oluşturan ana metinin özellikleri nelerdir?

Raporda yer alan içindekiler bölümünde neler yer alır?

Özet'in özellikleri nelerdir?

Giriş bölümünün özelliği nedir?

Bulgular bölümünün en önemli özelliği nedir?

Raporu hazırlayanın en serbest davranacağı kısım nedir?

Tartışma ve sonuç bölümünde  raporla ilgili hangi analiz yapılır?

Hangi görüşler önerileri oluşturur?

Kaynakça neleri kapsar?

Raporu bir kez daha okuyup gerekli görülen düzeltmeleri yaparak, telaffuz hataları, gramer bozukluğu, raporun düzeni ve sonuçlarında mantık hatası olup olmadığı dikkat ederek son kontrolün yapıldığı aşama Son Aşama Yazım Kontrolüdür.