Temel İlk Yardım Bilgisi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sanitasyon ve temizlik kavramlarının farkı nedir?

Sanitasyon temizlik kavramından farklıdır. Temizlik sadece kir, pas, leke, toz gibi istenmeyen etmenlerin ortadan kaldırılmasını tanımlar. Sanitasyonun kapsamı daha geniştir. Sanitasyonda temel amaç insan, çevre, gıda ve işletmenin korunması, sağlığı tehdit eden ve etmesi muhtemel olan bütün etkenlere engel olunmasıdır.

Uygulama Şekline Göre Temizlik kaça ayrılır?

2.1. Elle Yapılan Temizlik 2.2. Makineyle Yapılan Temizlik 3. Zamana Göre Temizlik

Temizlik ürünleri alınırken ve kullanılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? 

Temizlik ürünleri alınırken ve kullanılırken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda sıralanmıştır: 1. Temizlik yerine ve türüne uygun temizlik maddesi alınmalıdır. 2. Ekonomik olması amacıyla konsantre ürünlerin tercih edilmesi gereklidir. 3. Kullanımından önce mutlaka kullanma talimatı okunmalıdır. 4. Toksik olmamalı, doğaya zarar vermemelidir. 5. Gıda maddelerinden uzak, çocukların ulaşamayacakları dolaplarda ağzı sıkıca kapatılmış bir şekilde muhafaza edilmelidir. 6. Farklı saklama kaplarına aktarılmamalıdır. 7. Talimatlara uygun ölçülerde kullanılmalıdır. 8. Kullanıldığı ortamdan kolaylıkla arındırılabilen özellikte olmasına dikkat edilmelidir. 9. Kalıntı bırakmamalıdır. 10. Yoğun bir şekilde kullanıldıysa ortam iyice havalandırılmalıdır. 11. Etkisini kısa sürede kaybetmemelidir. 12. Uygulanması kolay olmalıdır. 13. Bakteri öldürücü etkisi olmalıdır. 14. Kullanıldığı yüzeye zarar vermemelidir. İki ya da daha fazla farklı özellikteki temizlik maddesi kesinlikle karıştırılmamalıdır. Bu şekilde yapılan karışımlar düşünüldüğü gibi daha iyi temizlik sağlamazlar. Tam tersine maddeler birbirlerinin etkinliğini azaltırlar. Birbirleriyle tepkimeye giren kimyasallardan çıkan zararlı gazlar, zehirlenmelere, duyarlı bireylerde ölümlere bile sebep olabilir.

Hijyen hangi yönüyle ön plana çıkmaktadır?

Hijyen terimi insan yaşamını olumsuz yönde etkileyebilecek bütün etmenlerin bertaraf edilmesi amacıyla ön plana çıkmaktadır. Hijyenik yaşam koşullarından bahsedildiğinde sadece mikrobiyolojik yönden ari ortamın ve gıdaların sağlanması anlaşılmamalıdır. Mikrobiyolojik açıdan uygun koşulların sağlanmasının yanında biyolojik, fiziksel, kimyasal, psikolojik ve duyusal yönden insanı etkileyebilecek bir dizi koşulların insan yaşamına uygun olması gerekmektedir. İhtiyaçların giderilebilmesi için sağlıklı yaşam ortamlarında hayatın sürdürülmesi, hijyenik, yeterli ve dengeli tüketimin yapılması gerekmektedir. Bedensel ve zihinsel faaliyetlerin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi için yeterli, dengeli, sağlıklı gıda, su tüketiminin yapılması, devamlılığının sağlanması, yaşanılan her ortamın güvenli bir mekân olması gerekmektedir. Günlük yaşam faaliyetleri içerisinde olumsuz birçok faktörle karşı karşıya kalan kişinin sağlıklı bir yaşam idame ettirebilmesi mümkün değildir.

Ayak sağlığı için neler yapılması gerekmektedir?

Ayaklara uygun çorap ve ayakkabının tercih edilmemesi, ayaklarda tırnak batması, nasır oluşumu, ödem, ağrı, mantar ve ayak kokusu gibi istenmeyen durumlara neden olabilir. Ayak sağlığının korunması amacıyla sabah ve akşam sabunlu su ile yıkanmalıdır. Teri emebilen pamuklu çorapların tercih edilmesi ve her gün değiştirilmesi gereklidir. Ayakkabıların hava alabilen, kaliteli malzemeden yapılmış olmasına dikkat edilmelidir. Her gün aynı ayakkabıların giyilmesi de ayak kokusuna neden olur. Ayaklardan nemlenen ayakkabıların 2 gün dinlendirilerek kuruması sağlanmalıdır.

 İşletmelerde düzenli sanitasyon ne sağlar?

İşletmelerde düzenli sanitasyon işlemlerinin yapılması ürünlerin sağlıklı ve güvenli olmasını sağlar. İş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyarak çalışan personelin motivasyonu sağlanır. İş kazalarının önüne geçilmiş olur. İş yerinde memnun ve sağlıklı olan personel kaliteli üretimi sağlar. Kaliteli üretim müşteri memnuniyetini sağlayarak ürünlerde talebin artmasına, üretimlerde de artışa sebep olur. Sanitasyon faaliyetlerinin devamlı olarak uygulanması, işletmelerin kontrol ve denetlemelere devamlı hazır durumda olmasını sağlar.

Kişisel hijyen ile ne amaçlanır?

Kişisel hijyende, vücutta hastalık oluşturabilecek mikroorganizmaların, salgıların ve zararlı toksinlerin uzaklaştırılması amaçlanır

Yüz temizliğinde dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Yüzün temizliğinde sabunlar kullanılmalıdır. Fakat kullanılacak sabunların yüze zarar vermemesi gereklidir. Alın, burun ve yanakların sabunlama esnasında çok bastırılmaması gereklidir. Durulama işleminde sabun artığı kalmayacak şekilde alın, kulak memesinin arkası ve alt çene iyice yıkanmalıdır. Kullanılan suyun ılık su olması gereklidir. Çok sıcak su kullanılması yüzde kurumaya neden olur. Bu yüzden çok sıcak su kullanılmamalıdır. Durulama işlemi bittikten sonra kişiye özel bez havlu veya tek kullanımlık kâğıt havluyla yüz iyice kurulanmalıdır. Kurulama işlemi sonrasında ciltteki kuruluğu gidermek amacıyla nemlendiricili kremler kullanılabilir. Yüzün temizliği esnasında gözler, burun ve kulakların da temizliğinin yapılması gereklidir.

Salmonella enfeksiyonları nasıl bulaşır? 

Hastalığın etkeni Salmonella türleridir. Bu bakterileri taşıyan et, süt, et ve süt ürünleri, yumurta, deniz ürünleri vb. besinlerin yenmesiyle veya dışkının karıştığı suların içilmesiyle etken canlılar tarafından alınır. Semptom olarak ishal, kusma, ateş, mide bulantısı, baş dönmesi gözlenir. Bakterinin kuluçka süresi 1224 saattir. 

Temel temizlik faaliyetleri yapılışına göre kaça ayrılır?

Temel temizlik faaliyetlerini yapılışına göre aşağıdaki gibi gruplandırmak mümkündür. 1. Ulaşılmak İstenen Amaca Göre Temizlik; 1.1. Fiziksel Temizlik 1.2. Kimyasal Temizlik 1.3. Mikrobiyolojik Temizlik 1.4. Osmolojik Temizlik 1.5. Entomolojik Temizlik 2. Uygulama Şekline Göre Temizlik; 2.1. Elle Yapılan Temizlik 2.2. Makineyle Yapılan Temizlik 3. Zamana Göre Temizlik; 3.1. Günlük Temizlik 3.2. Haftalık Temizlik 3.3. Aylık Temizlik 3.4. Mevsimlik Temizlik 4. Kullanılan Etkene Göre Temizlik; 4.1. Buharla Temizlik 4.2. Yüksek Basınçlı Suyla Temizlik 4.3. Basınçlı Havayla Temizlik 4.4. Titreşimle (Ultrasonik) Temizlik 4.5. Köpükle Temizlik 4.6. Jelle Temizlik

Gıda hijyeninde ne amaçlanır? 

Gıda hijyeninde, ham madde seçimi, gıdaların işlenmesinde satışa sunulmasına kadar geçen süre içinde mikrobiyolojik, kimyasal, fiziksel etkenlerden korunarak üretilen gıdaların tüketiciye sunulması amaçlanır.

Ulaşılmak istenen amaca göre temizlik kaça ayrılır?

Ulaşılmak İstenen Amaca Göre Temizlik; 1.1. Fiziksel Temizlik 1.2. Kimyasal Temizlik 1.3. Mikrobiyolojik Temizlik 1.4. Osmolojik Temizlik 1.5. Entomolojik Temizlik

Kişisel hijyen nasıl sağlanır?

Kişisel hijyenin uygulanması mikrobiyel açıdan temizlik olgusunun sağlanmasıyla beraber kişinin zararlı maddelerden uzak kalması, fiziksel ve kimyasal faktörlerden etkilenmemesi, günlük yaşamda zararlı ışın, ışık, toz, gürültü ve radyasyona maruziyetinin engellenmesi ile mümkün olmaktadır. Bununla birlikte ani ve uygunsuz hareketlerden kaçınmakta kişisel hijyenin konuları kapsamındadır. Yaşanılan ortamda birçok kirleten maddenin etkisi altında kalan kişinin bu maddelerden temizlenmesi, arınması gereklidir. Kişisel hijyenin sağlanması için öncelikle temizlenme işlemlerinin düzenli ve doğru bir şekilde yapılması gereklidir. Bu amaçla vücudumuzu tamamen örten derimiz başta olmak üzere dış ortamla devamlı etkileşim hâlinde bulunan bütün organlarımızın temizliğinin sağlanması gerekmektedir. Temizlik işlemleri ile vücutta biriken atıkların ve salgıların uzaklaştırılması, kötü kokularının giderilmesi, vücutta bulunan patojen mikroorganizmaların vücuttan uzaklaştırılması amaçlanmalıdır.

Sanitasyonun çalışma alanlarına giren tedbirler nelerdir? 

Uygun çalışma alanlarının oluşturulması, ofislerin çalışmaya elverişli olup olmadığı, mekânlarda pest kontrollerinin yapılması, işyerlerinde yapılan işe uygun alet ve ekipmanların kullanılması, fiziksel (aşırı ışık ve kırılma, yetersiz aydınlatma, titreşim, termal konfor şartlarının sağlanması), kimyasal (gaz, buhar, sıvı, katı, tozlar ve karışımları), biyolojik tehlikelerin önlenmesiyle ilgili alınan tedbirler sanitasyonun çalışma alanına girmektedir.

Gıdalarda en sık karşılaşılan bakteriyel bulaşmalar nelerdir?

Gıdalarda en sık rastlanılan bakteriyel bulaşmalar Botulismus, Salmonella, Streptokok, Stafilokok, Listeria ve Escherichia coli enfeksiyonları olarak belirlenmiştir.

Sanitasyon kavramını tanımlayınız?

Sanitasyon hijyenik koşulların oluşturulması, iyileştirilmesi ve devamlılığının sağlanması amacıyla alınan her türlü önlem ve yapılacak işlemler olarak tanımlanır “Sanitas” kelimesi sağlıklama anlamına gelmektedir. Halk sağlığını korumak ve hastalıkları engellemek amacıyla alınan tedbirlerin uygulanması anlamında kullanılmaktadır. Sağlığa zararlı olabilecek her türlü faktörün ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Çoğunlukla hijyen kavramı ile karıştırılır. Sanitasyon hijyenik kuralların oluşturulması ve devamlı hale getirilmesi amacıyla yapılan işlemlerin tamamıdır.

kir ve kirlenme nedir?   

Kir üzerinde bulunduğu varlığa göre tanımlanmalıdır. İnsanların vücudundaki ter ve yağ bezlerinden salgılanan salgılar ve metabolizma artıkları ile çevreden gelen istenmeyen ve uzaklaştırılması gereken sağlığa zararlı yabancı maddelerle bulunduğu yüzeyin, mekânın veya çevrenin görüntüsünü olumsuz etkileyen, kimyasal ve mekanik olarak bulunduğu yere zarar veren, diğer ajanların üremesine de uygun ortam oluşturabilen materyallere kir adı verilir. Ortam veya kişilerin bu kirlere maruz kalmasına kirlenme adı verilir.

Tırnak temziliği nasıl yapılmalıdır?

Günlük yaşamda devamlı farklı maddelerle temas hâlinde oldukları için tırnakların temizliğinin aksatılmaması ve düzenli olarak kesilmesi gereklidir. Bu amaçla el tırnakları hilal şeklinde, ayak tırnakları ise düz bir şekilde kesilmelidir. Tırnaklar kesildikten sonra tırnak törpüsü ile düzeltilmelidir. Eller yıkanırken tırnak araları ihmal edilmemelidir. Tırnak aralarına sabunun ulaşması için tırnak fırçaları ile eller yıkanmalıdır. Kullanılan tırnak fırçaları da kaynar suyla ve dezenfektanlarla temizlenmelidir. Tırnak bakımı ve kesiminde kullanılan materyaller kişiye özel olmalı, ortak kullanılmamalıdır.

Sosyal el yıkamada, hijyenik el yıkamada ve cerrahi el yıkamada hangi maddeler kullanılmaktadır?

Genellikle el yıkamada sıvı veya katı sabunla el yıkama işlemi gerçekleştirilir. Fakat sıvı sabunların tercih edilmesi hijyen açısından önerilmektedir. Bu şekilde yapılan el yıkama işlemine sosyal el yıkama adı verilmektedir. Hijyenik el yıkama olarak tanımlanan yıkama işleminde ise antiseptikli sabunlar veya sadece antiseptikle el yıkama işlemi yapılır. Bu amaçla klorheksidin glukonat, iyodofor, kloroksilenol çok kullanılan solüsyonlardır. Klorheksidin glukonat ve povidon iyot gibi antibakteriyel özelliği olan ajanların kullanılarak yapıldığı el yıkama işlemine ise cerrahi el yıkama adı verilmektedir.

İdeal bir sabun ve şampuanın özellikleri nelerdir?

İdeal bir sabun ve şampuan; saç ve saç derisinden yağı, kiri uzaklaştırmalı ve tekrar saça yapışmasını engellemelidir. Deriyi ve gözü irrite etmemelidir. Saçı çok kurutarak yıpratmamalı ve elektriklenmesine neden olmamalıdır. Vücuda zarar veren kimyasal maddeleri içermemelidir. Vücudun temizliğinin sağlanması, kişinin hijyenik şartlarda yaşamasını sağlamaya çalışan derinin görevlerini yapmasına yardımcı olur. Temizlik işlemlerinin derinin doğal bütünlüğünü bozmamasına özen gösterilmelidir. Ter, yağ salgılanması ve dış ortamlardan gelen tozlarla deri yüzeyini kaplayan kir tabakasının giderilmesi gereklidir. Terleme ve sonrasında terin giderilmesinde geç kalınması ile terde üreyen mikroorganizmalar istenmeyen kokulara neden olur. Vücutta biriken ve kirlenmeye neden olan bu maddelerin vücuttan arındırılması amacıyla banyo yapılması gereklidir. En başta banyoda kullanılacak suyun güvenli kaynaktan geldiğinden emin olunmalıdır.

Banyoda kullanılacak su sıcaklığı ne kadar olmalıdır?

Sağlıklı bir insanın vücut ısısı 36.5 °C’dir. Banyo sırasında kullanılacak su sıcaklığı kişiye göre değişmekle birlikte en ideal sıcaklık 33-37 °C arasındadır.

Botulismus enfeksiyonu nedir ve nasıl bulaşır?

Clostridium botulinum tarafından oluşturulan ve sinir sistemine etki eden çok tehlikeli bir enfeksiyondur. Bu bakteriler oksijensiz ortamlarda yaşarlar. Hijyenik koşullarda hazırlanmamış hazır ve ev tipi konserve yiyeceklerde ürerler ve toksinlerini salgılarlar. Toksinleri içeren konserveleri tüketen kişiler hastalığa yol açan toksinleri de almış olurlar.

Burun temizliğinde dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Burun içindeki salgıların belirli aralıklarla temizlenmesi gereklidir. Temizlenmediği taktirde salgı kurur ve kabuklanma meydana gelir. Sonrasında burun görevini yapamaz. Burun içi temizlik amacıyla herhangi bir cisim veya parmak kullanılmamalıdır. Burun çok zorlanmadan su veya mendil ile temizlenmelidir. Burun içindeki kıllar asla koparılmamalı ve yakılmamalıdır. Çok uzayan kıllar uygun makaslarla bir miktar kısaltılabilir.

Besinlerin insanlar için zararlı hale gelmesine neden olan tehlikeler nelerdir?

Besinler temel olarak 3 farklı şekilde (fiziksel, kimyasal ve biyolojik tehlikeler) insanlar için zararlı hâle gelebilir. 1. Fiziksel Tehlikeler: Toprak, su, hava, cam kırığı, plastik madde, kemik, taş, metal, tahta, saç, tırnak, sinek ve böcek gibi haşereler. 2. Kimyasal Tehlikeler: Dış ortamlardan gıdalara bulaşan ya da gıda katkısı olarak gıdalara sonradan eklenen besin olmayan kimyasal maddeler (Metaller, pestisitler, deterjanlar, plastikler, boya maddeleri ve gıda katkı maddeleri). 3. Biyolojik Tehlikeler: Üç ana grupta incelenebilir: a. Gıdada doğal olarak bulunan zehirli kimyasal maddeler: Yeşillenmiş ve filizlenmiş bazı gıdalarda solanin, zehirli bal, zehirli mantarlar, bazı bitki ve meyvelerde doğal olarak bulunan siyanik asit. b. Gıdalara sonradan bulaşan ya da uygun koşullarda üretilmeyen veya saklanmayan gıdalarda oluşan maddeler: Küf, bakteri, virüs, parazitler ve mikrobiyal toksinler. c. Genetiği değiştirilmiş canlılar (GDO)

Kullanılan Etkene Göre Temizlik kaça ayrılmaktadır?

4.1. Buharla Temizlik 4.2. Yüksek Basınçlı Suyla Temizlik 4.3. Basınçlı Havayla Temizlik 4.4. Titreşimle (Ultrasonik) Temizlik 4.5. Köpükle Temizlik 4.6. Jelle Temizlik

Kulak temizliğinde dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Kulakların içinde bulunan salgı bezleri yağlı karakterde bir salgı salgılarlar. Bunlar kulağa yabancı maddelerin girmesini engeller. Kulak kiri olarak bilinen bu yapı kulağa suyun kaçmasını da engeller. Kulakta devamlı olarak üretilen bu salgılar yeni üretilen salgılarla kulak dışına doğru itilmektedir. Bu salgıların giderilmesi amacıyla kulak içini temizlemek için herhangi bir cisim sokulmamalıdır. Banyo esnasında kulak kepçesi, dış kulak yolu ve kulak arkası iyice yıkanmalı, kulağa su kaçırılmamalıdır. Banyo sonrasında kulak kepçesi ve dış kulak yolu pamukla kurulanmalıdır.