Temel İlk Yardım Bilgisi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Normal koşullarda bir nefes alma nasıl gerçekleşir?

Nefes alma sırasında havadan alınan oksijen akciğerlere oradan da kana ve dokulara geçerken nefes verme sırasında dokularda oluşan karbondioksit kana oradan da akciğerler aracılığıyla havaya verilir. Ağız, burun, soluk borusu, akciğerler, göğüs kafesi, solunum ile ilgili kaslar aracılığıyla hava akciğerlere alınır verilir. Havanın akciğerlere girip çıkmasını temel olarak bu yapılardaki basınç değişmeleri sağlar. Bedene alınan havadaki oksijen kana verilir ve kanda temel olarak alyuvarlar içinde tüm bedene taşınır. Kandan dokulara oksijen geçişi olurken dokulardan kana metabolizma sonucu oluşan karbondioksit geçişi olur.

Vücut için oksijenin önemi nedir?

Oksijenin bedendeki temel görevi enerji üretimine katılmaktır. Eğer oksijen yoksa enerji üretilemez; yaşam da olmaz. Bedende özellikle bazı organlar oksijensizliğe çok dayanıksızdırlar. Bunların başında beyin gelir. Herhangi bir nedenden beyne gelen kan akımında azalma/kesilme ya da oksijen eksikliğinde beyin ölümü gerçekleşmeye başlar. Eğer 3-5 dakika içerisinde bu durum düzeltilmezse beyin geri dönüşümsüz olarak ölür.

Herhangi bir kaza ya da yaralanma anında ilk yapılacaklar nelerdir?

Herhangi bir kaza ya da yaralama ya da benzer bir durumla karşılaşıldığında ilkyardımcı ne ile karşılaşacağını bilmediğinden genel ilkyardım kurallarına riayet etmelidir. Koruma ilkesini gerçekleştirdikten sonra kişinin bulduğu pozisyonda bilincini kontrol etmelidir. Bilinç kapalı ise yanındaki kişiye 112 acil servisi arattırdıktan sonra müdahaleye başlamalıdır. Kişiyi sırtüstü sert bir zemine yatırmalı, rahat nefes almasını sağlamak için boğaz bölgesinde sıkılı olan kıyafetleri gevşetmelidir. Bilinci kapalı bir kişi için en tehlikeli durumlardan birisi sırtüstü pozisyondur. Bu pozisyonda iken dil kökü kişinin soluk borusunu kapatabilir. Bu nedenle sırtüstü çevrilen bir yaralının hemen ağız içini kontrol ederek kişiye baş çene pozisyonu verilmelidir. 

Boğulma sebepleri nelerdir?

Boğulma sebepleri arasında bilinç kaybı sonucu sırtüstü yatan kişide dil kökünün üst solunum yolunu tıkaması, asılma, ağır akciğer travması, gazla zehirlenme, solunum yolunun yabancı cisimle tıkanması ve suda boğulmalar yer alır.

Boğulma sonucunda bedende ne gibi değişiklikler görülebilir?

Boğulma sonucunda bedende ortaya çıkabilecek genel belirtiler nefes alma zorluğu, gürültülü, hızlı ve derin solunum, ağızda balgam toplanması, bedende (özellikle yüz ve dudaklarda) morarma, bilinç bozuklukları ve bayılmadır.

Boğulmaya ilişkin ölüm ne şekilde gerçekleşir?

Basitçe boğulma bedene oksijen alınımının ve karşılığında karbondioksit verilmesinin durmasıdır. Bedene daha doğrusu dokulara ve hücrelere oksijen alınamadığı zaman beden var olan yedek oksijen depolarını tüketir. Bu yedek depoların başında normal bir nefes verdikten sonra akciğerlerde kalan hava ve kanda oksijen taşıyan hemoglobin gelmektedir. Ancak bu depolar da yetişkin bir kişiyi ancak 3-5 dakika idare eder. Hücre ve dokulara yeterli oksijen gitmemesi olarak tanımlanan hipoksi durum düzeltilmezse asfiksiye yani boğulmaya bağlı ölüme dönüşür.

Suda boğulma nedir?

Hangi türden olursa olsun bir sıvının hava yollarından geçerek alveollerin oksijen karbondioksit alışverişini bozmasına suda boğulma denir. 18-45 yaş arası yetişkinlerde en önemli ölüm sebeplerinden birisidir.

Suda boğulma sırasında vücutta gelişen olaylar nelerdir?

Ağız ve larinkse sıvı girince refleks laringospazm (ses tellerinin solunum yolu girişini kapatması) gelişir ve istense de nefes alınamaz; bu evrede bolca su yutulur. Vücuda oksijen alınamaması sonucu
hipoksi, karbondioksit atılamamasına bağlı olarak hiperkapni ve dokunun oksijen kullanamaması, CO2’nin birikmesi sonucu asidoz gelişir. Hiperkapninin solunum merkezini uyarması sonucunda solunum hareketleri başlar ancak laringospazm nedeniyle soluk borusu girişi kapalı olduğundan hava geçişi olmaz. Hipoksi ağırlaştıkça dokular fonksiyonlarını sürdüremez hâle gelir ve kapalı olan ses telleri açılır; laringospazmın açılması ile solunum hareketlerine bağlı olarak soluk borusundan içeriye sıvı girer. Akciğerlerde gaz değişiminin yapılamaması hipoksiyi daha da arttırır. Kalp ritmi yavaşlar ve bradikardi gelişir. Boğulma sonucunda kalp durur ve ölüme neden olur. 

Suda boğulmalarda ilk yardımda nelere dikkat edilmelidir?

Burada önemli nokta ilkyardımcının can güvenliğidir. Ne kadar iyi yüzme biliyorsanız bilin boğulan bir kişinin size sarılması durumunda siz de yaşamınızı kaybedebilirsiniz. Bu nedenle suda boğulma vakalarında boğulan kişiye imkânlar dahilinde öncelikle bir sopa uzatılmalı, can yeleği atılmalı, ip fırlatılmalı ya da kayıkla yaklaşılmalıdır ve kişi bu yöntemlerle sudan çıkartılmalıdır. Tüm bu imkânlar yok ise ilkyardımcı iyi yüzme biliyor kendine güveniyor ve eğitimli ise ve karşısındaki kişiyi (fiziksel olarak küçük, çocuk, çok fazla hareket etmiyorsa) tutabileceğini değerlendiriyorsa kişiyi tutarak sudan çıkartmalıdır.  Suya dalma sırasında boyun travması olabildiğinden, boğulan kişilerin taşınmasında buna dikkat edilmelidir. Boğulanın önce bilinci kontrol edilir, ardından solunumu değerlendirilir. Boğulan kişi hemen sudan çıkartılamıyor, kıyıya dek taşınması gerekiyorsa bilinç ve solunum değerlendirme işi suda yapılabilir. Kıyıya dek mesafe uzun ise ve kurtarıcı bu konuda eğitim almışsa ilkyardımı suda başlatabilir. Kişide solunum yoksa zaman kaybetmemek adına ilkyardımcı suyun içerisinde kişiye 2 kurtarıcı soluk verebilir. Kişi sudan çıkartıldıktan sonra sırtüstü yatırılarak bilinci kontrol edilir. Bilinç kapalı ise 112 acil servis yanımızdaki kişiye arattırılır. Ağız içi kontrol edildikten sonra kişiye baş çene pozisyonu verilir. Solunum ve dolaşım kontrol edildikten sonra solunum yoksa temel yaşam desteğine geçilir. Temel yaşam desteği uygulamasına suda boğulma vakalarında solunum ile (iki kurtarıcı nefes) başlanır. Temel yaşam desteği 112 acil servis gelinceye kadar yapılır. Temel yaşam desteği uygulandıktan sonra kişi kendine gelmişse kişinin vücut sıcaklığının daha fazla düşmesini önlemek için üzeri örtülmeli, ıslak giysilerinden kurtarılmalıdır. Boğulan kişi şuuru açılsa da mutlaka hastaneye gönderilmelidir

Suda boğulmalarda vücutta ne gibi değişiklikler olur?

Suda boğulmalarda vücut sıcaklığı düşer (hipotermi) ve temel yaşam desteği cevabı alınması gecikebilir. Soğuk suda boğulmalarda soğumaya bağlı O2 tüketimi düştüğünden, beyin hipoksiden daha geç etkilenmekte ve bu kişilerde iyileşme şansı artmaktadır. Bu nedenle temel yaşam desteği uygulaması sabırla yapılmalıdır.

Suda boğulmalarda yapılmaması gerekenler nelerdir?

İlkyardımda temel amaç solunum ve dolaşımı geri getirmektir. Bu nedenle kazazedelerde akciğerlere kaçan sıvının dışarı akmasına yönelik manevralar yapılmamalıdır. Bu manevralar travmatik olabileceği gibi, yutulan suyun mideden ağız boşluğuna kaçmasına ve akciğerlere gitmesine neden olarak daha büyük zararlara yol açabilirler. Kusma, boğulma vakalarında sıklıkla görülür. Kusan kişinin başı yana çevrilmeli ağız içi temizlenmelidir. Suda boğulma durumlarında kişi kendine gelse ya da kendini iyi hissetse bile mutlaka acil servise yönlendirilmelidir.

Suda boğulmalarda en güvenli yaklaşım nedir?

Suda can çekişen ya da boğulan bir kişiyi karaya çıkarmak için ilkyardımcı çok temkinli olmalıdır. Boğulan kişi kendisine gelen kişinin yardım amaçlı geldiğini anlayamayacağı için kendisine gelen kişiye rastgele vurabilir, ona sarılabilir. Bu nedenle boğulan kişiyle karşı karşıya gelinmemelidir. En güvenli yaklaşım arkadan yaklaşma tekniğidir. Bu teknikte boğulan kişinin arkasına geçerek kişi geriye doğru yatırılır. Çenesinin altından tutarak kafası yukarıda olacak şekilde karaya çekme işlemi uygulanır. Boğulan kişiye arkadan yaklaşılamıyorsa kişinin sakinleşmesi sağlanarak eli tutulur ve boğulan kişi sırtüstü kafası yukarda olacak şekilde taşınır. Çok iyi yüzme bilen ve çok iyi dalabilen ilkyardımcılar kişinin hemen altından dalarak ve suyun tabanından kuvvet alarak kişiyi yukarı ittirerek de taşıma yapabilir. İlkyardımcı kendine çok güvenemiyorsa ve karşısındaki kişi çok hareketli ise boğulan kişiye yaklaşarak kişinin batma anını takip etmelidir. Battığı anda da onu tutarak kişiyi sudan çıkartmalıdır.

Suda boğulmalarda ilk yardım nasıl yapılmalıdır?

Genel olarak suda boğulmada ilkyardımda;

a. Hayatı tehdit eden durum ortadan kaldırılmalı, kişi sudan çıkartılmalıdır. b. Sudan çıkartıldıktan sonra hemen bilinci kontrol edilmelidir.
c. Ağız içi kontrol ve baş çene pozisyonu vererek BC değerlendirmesi yapılmalıdır. 

d. Solunum ve dolaşım yoksa derhâl temel yaşam desteğine geçilmelidir. e. Solunum ve dolaşım varsa ya da temel yaşam desteğinden sonra geri gelmişse ikinci değerlendirmeye geçilmelidir.

 f. Kişiye durumuna uygun pozisyon verilmelidir. 

g. Tıbbi yardım istenmeli, boğulan kişinin vücut sıcaklığının daha fazla düşmesini önlemek için üzeri örtülmeli, ıslak giysilerinden kurtarılmalıdır. h. 112 acil servis gelinceye kadar kişinin yanında kalarak yaşam bulguları değerlendirilmelidir.

Triyajın terim anlamı nedir, amacı nedir?

Triaj, Fransızca ayırt etmek, elemek, sınıflandırmak, seçmek anlamına gelir. Tıbbi anlamda ise hangi hastaya öncelik verilmesi gerektiğini ifade eder. Triaj özellikle çok sayıda kişinin etkilendiği olaylar için kullanışlıdır. Terör olayları, trafik (uçak, tren, gemi, araba) kazaları, toplu zehirlenme olaylarında triaj uygulaması oldukça önem kazanır. İlkyardımcı olay yerine geldiğinde hasta ve yaralıların durumlarını değerlendikten sonra kısa süre içerisinde eldeki imkânlarla hastaları öncelik durumlarına göre sınıflandırmalıdır. Triajın amacı daha fazla sayıda hayat kurtarmak, durumu öncelik gerektirenleri tespit etmektir. Normalde triaj acil sağlık hizmetleri için kullanılsa da ilkyardımcılar için kullanılması çok yanlış olmaz.

Triyaj kuralları nelerdir?

Triaj her olayda değişkenlik gösterir. Bu nedenle meydana gelen olayın şiddeti, yaralı sayısı gibi faktörler triaj kurallarını doğrudan etkiler. Temel olarak bu kurallar aşağıda özetlenmiştir.

 • Triaj, olayla ilgili herkese uygulanır. 

• Triajı belirleyen ilkyardımcı diğer kişilere de görev verir. Ama tek sorumlu eğitim alan ilkyardımcıdır. 

• Triaj sorumlusu olay yerine hakim olmalıdır.

 • Triaj için değerlendirme süresi her bir yaralı için 1 dakikayı aşmamalıdır. • Triajda değerlendirme solunum, dolaşım, bilinç sırasıyla gider. Öncelikli hasta veya yaralılar tespit edilir.

Triyaj çeşitleri nelerdir?

Triaj çeşitleri;

Başvuru triajı: 112 komuta merkezi kendisine gelen aramaları ciddiyetine göre sınıflandırır. Hangi arama daha ciddi ve acilse var olan ekibini o bölgeye yönlendirir.

Müdahale triajı: Hangi yaralıya önce müdahale edileceğine karar verme işlemidir.

Nakil triajı: Hangi hasta veya yaralının naklinin önce yapılacağına karar vermedir.

Acil sağlık hizmeti sınıflandırılması ne şekilde yapılır?

Bu sınıflandırmalara göre; 

a. Durumu sabit olmayanlar: Bu grupta değerlendirilen yaralılarda solunum ve dolaşım sabit yani stabil değildir. Her an dolaşım ya da solunum durabilir. Müdahale edilmezse hastanın kaybedilme ihtimali çok yüksektir. İlk aşamada müdahale edilmesi gereken gruptur. Ciddi kanaması olanlar, geniş yanığı olanlar, bilinç düzeyinde hızla gerileme olanlar, nabız alınamayan ciddi kırıklar, ciddi kafa travması, göğüs bölgesi ciddi yaralanmaları, solunum ve dolaşım sistem bozuklukları, şok bu durumlara örnektir. 

b. Durumu sabit olanlar: Solunum ve dolaşım sıkıntısı olmayan yaralılardır. Daha acil durumda olanlar yoksa müdahale geciktirilebilir. Turnike ile kontrol edilebilen kanamalar, dolaşımı etkilemeyen ciddi kırık ve çıkıklar, elektrik yanığı, basit kafa ve omurilik yaralanmaları, basit hipotermi, lokal donuklar örnek verilebilir.

 c. Acil olmayanlar: Solunum ve dolaşıma yönelik olarak ciddi bir durumun olmadığı durumlardır. Bunlara örnek olarak doku travması, basit burkulma, çıkık ve kırıklar, küçük yanıklar, doğrudan bastırılmak suretiyle durdurulabilen burun kanamaları verilebilir. 

d. Ağır yaralı ya da ölü olarak değerlendirilenler: 15 dakikadan fazla nabız alınamayanlar, çok büyük doku travması ve kaybı olanlar, aşırı dozda radyasyona maruz kalanlar, bedeninin çoğu yanık olanlara müdahale önceliği verilmez, triajda üzerine yoğunlaşılmaz.

Triyajda kişilere verilen renk kodları nelerdir ne anlama gelir?

Kırmızı kod: Öncelikli müdahale ve nakledilmesi gereken gruptur. 

Sarı kod: Bulunduğu duruma göre yaşamı tehlikede olmasa da zamanında hastaneye ya da acil servise yönlendirilmezse yaşam tehditi olabilecek kişiler için kullanılır. 

Yeşil kod: İlkyardım açısından acil değildir. 

Siyah kod: Ölmek üzere olan ya da ölmüş kişilere verilen koddur. İlkyardım yapılmaz ya da en sona bırakılır.

Hasta ya da yaralının taşınmasında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Hasta ya da yaralının taşınmasında şu kurallara dikkat edilmelidir: 

• Zorunlu yani olağanüstü bir durum söz konusu ise yaralı taşınmalıdır. 

• Kişinin bilinci açıksa kişi sakinleştirilmelidir.

• İlkyardımcı kendi fiziksel ve sağlık durumunu da değerlendirerek, kendi güvenliğini öncelikli sağlamalı, gereksiz zorlamalardan kaçınmalıdır. 

• Kişiye zarar vermeyecek ya da en az zararı verecek taşıma yöntemi tercih edilmelidir. 

• Hasta ya da yaralının kafa, boyun ya da omurga zedelenmesinden şüpheleniliyorsa boyun ve omurga hiç hareket etmeyecek şekilde taşınmalıdır.
• Taşınacak kişiye olabildiğince yakın mesafede olmalıdır. Dizler ve kalçalar bükülmeli, yerden destek alınmalıdır. Kalkarken ağırlık kalça kaslarına verilmelidir. Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalıdır. Yerden destek alacak şekilde her iki ayağı da kullanarak biri diğerinden biraz öne yerleştirilmeli, kalkarken ağırlığı kalça kaslarına vererek dizler en uygun biçimde doğrultulmalıdır. 

• Baş her zaman düz tutulmalı, homojen ve düzgün bir şekilde hareket ettirilmelidir. 

• Yavaş ve düzgün adımlarla yürünmeli ve adımlar omuzdan daha geniş olmamalıdır.

 • Omuzlar, leğen kemiğinin ve omuriliğin hizasında tutulmalıdır. 

• Yön değiştirirken ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalıdır. İki kişi ile taşımalarda dönme hareketlerinde ilkyardımcılar birbirlerini mutlaka uyarmalıdır. 

• Hasta/yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir. 

• Hasta/yaralı en az 6 destek noktasından (baş-boyun-gövde ekseni esas alınarak) tutulmalı, kaldırılmalı ve taşıma süresince buna uyulmalıdır.

• Birden fazla ilkyardımcı ya da taşıyıcı varsa aralarında mutlaka bir lider olmalı, liderin komutuna göre hareket etmelidirler. Ekip çalışması sağlanmalıdır.

• Lider kişi hastanın baş kısmında bulunmalıdır. 

• Taşınma sırasında yavaş ve düzgün adımlarla hareket edilmelidir. Ani dönüşlerden ve komutsuz hareketlerden kaçınılmalıdır.

Kaza yapan bir araç görüldüğünde ilk yapılması gerekenler nelerdir?

Trafik kazası ile karşılaşıldığında, trafiği tehlikeye atmayacak şekilde kendi aracınızı park edip gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış olması gerekir. Kendi aracınızı güvene aldıktan sonra kaza yapan aracın ve çevresinin de güvenliğinin sağlanması gerekir. Kaza yapan aracın yanına yaklaşırken aracın patlama, yanma, devrilme gibi olasılıkları kesinlikle göz önüne alınmalıdır. Özellikle patlama olasılığı yüksek olan araçlara yaklaşılmamalı derhâl ilgili kuruluşlara haber verilmelidir. Kaza yapan aracın kontağı kapatılmalı, el freni çekilmeli ve hareket etme olasılığı ortadan kaldırılmalıdır. Meraklı kalabalık derhâl uzaklaştırılmalı, olay yerinde sigara içilmesi önlenmeli, cep telefonu-çağrı cihazı gibi kıvılcım oluşturabilecek her türlü cihazı kullanmaktan kaçınılmalıdır. Araç içerisinde kalan kişilerin durumları değerlendirilmeli, gereksiz müdahalelerden kaçınılmalıdır.

Rentek tekniği ne demektir?

Araç içerisinde bulunan bir kişiyi kişiye zarar vermeden çıkarma tekniğine rentek manevrası adı verilir

Rentek manevrasında sırasıyla neler yapılmaktadır?

a. Yaralamalı ya da ölümlü trafik kazalarında 112 acil servis ve olayın durumuna göre diğer ilgili kuruluşlara (trafik polisi, itfaiye, sivil savunma gibi) haber verilmelidir. 

b. Aracın patlama, devrilme, yanma ihtimali varsa, trafik akışı durdurulamıyorsa yeni kazalara sebep vermemek için gerekli ikazlar yapıldıktan sonra kişi hiç vakit kaybetmeden araçtan çıkartılmalıdır. 

c. Aracın patlama, devrilme, yanma ihtimali yoksa ve trafik güvenli ise diğer genel güvenlik tedbirlerini (koruma ilkesi, aracın kontağının kapatılması, el freninin çekilmesi gibi) aldıktan sonra hasta ya da yaralıya yaklaşarak bulduğu pozisyonda kişinin bilinci kontrol edilir. Bilinç kontrolü kafa, boyun yaralanmaları ve kırık durumları göz önüne alınarak yapılmalıdır.

d. Kişi çıkartılmaya karar verilmişse öncelikle yaralının emniyet kemeri çözülür. Ayakları kontrol edilerek pedallara sıkışmışsa ayakları serbestleştirilir. Hasta/yaralıya yan tarafından yaklaşılır, ilkyardımcı bir elini yaralının koltuk altından geçirerek diğer kolunu tutar. Diğer eliyle yaralının çenesinden tutarak boyun tespiti yapar. Baş-boyun-gövde hizasını bozmadan kazazedenin sırtını göğsüne, yakın dizini hasta/yaralının kalçasına dayayarak yaralıyı hafifçe çevirir.

 e. Yaralının baş-boyun-gövde eksenini oynatmadan tüm vücudu araç dışına yavaşça çeker. 

f. Yaralı araçtan dışarıya alındıktan sonra yere veya varsa sedye üzerine yavaşça yatırılmalıdır

Bir trafik kazasında bilinç kaybı durumunda yapılan ABC değerlendirmesi nedir?

Kaza anında yaralının bilinci kapalı ise derhâl ABC değerlendirmesine geçilir. Kişi hafifçe göğsüne bakılabilecek şekilde koltuğa yaslatılır. Ağız içi kontrolü yapılır. Ağız içi kontrolü kazalarda oldukça önemlidir. Kişi kafasını arabanın çeşitli yerlerine çarpabileceği için dişi kırılıp soluk borusuna kaçabilir. Ağız içi kontrolü sonrasında koltukta oturan kişiye hafifçe baş çene pozisyonu verilir. Baş çene pozisyonundan sonra bak dinle hisset yöntemi ile solunumu değerlendirilir. Solunumdan sonra dolaşım nabız aracılığıyla kontrol edilir. Solunum yoksa temel yaşam desteği yapılması gerekeceği için hasta ya da yaralı derhâl dışarı çıkartılır. Solunum ve dolaşım varsa hastada ikinci değerlendirmeye geçilir. Hızlı bir ikinci değerlendirmenin ardından tespit edilen durumlara müdahale edilir. Çok ciddi bir durum söz konusu değilse kişiye araç içinde müdahale edilir. Hasta ya da yaralının yanından 112 acil servis gelinceye kadar ayrılınmaz. İkinci değerlendirme sırasında kişi ile ilgili ciddi sağlık sorunları tespit edilmişse (ayağı kopmuş, aşırı kanama gibi) bu durumlara müdahale edebilmek için kişi araçtan çıkartılır. 

Hasta ya da yaralı taşımaları ilkyardımcının sayısına göre nasıl sınıflandırılır?

Taşımalar ilkyardımcının sayısına göre sınıflandırılsa da genel olarak bu taşıma teknikleri; 

• Sürükleme teknikleri (ayak bileğinden, koltuk altından ve yaralıyı boyna asarak), 

• Kısa mesafeli taşıma teknikleri (Kucakta taşıma, omuzdan destek verme, sırtta taşıma, omuzda taşıma, altın beşik, kol ve bacaklardan tutarak ve sandalye ile taşıma), 

• Sedye ile taşıma teknikleri olarak sınıflandırılır.

Hasta ya da yaralıyı sürükleme teknikleri kaça ayrılır, ne zaman yapılır?

Sürükleme hızlı ve etkin bir yöntemdir. Özellikle ilkyardımcının tek başına kaldıramayacağı ağırlıkta bir yaralı ile karşılaştığında kullanılacak bir yöntemdir. Düz bir zeminde sırtüstü yatmakta olan yaralıya yaklaşılabildiği yerden yaralının elbisesinin omuz bölümünden, koltuk altından ya da ayaklarından tutularak (altına bir battaniye ya da kilim koyulması tercih edilir) güvenli bir yere sürüklenebilir. Hasta/yaralının sürüklenmesi, oldukça yararlı bir yöntemdir. 4'e ayrılır:

a. Ayak bileğinden tutarak sürükleme

b. Koltuk altından tutarak sürükleme

c. Elbisesinden tutarak sürükleme

d. İlkyardımcıyı boyna bağlayarak sürükleme

Ayak bileğinden tutarak sürükleme nasıl gerçekleştirilir?

Hastanın başını çarparak yaralama ihtimali yoksa kullanılmalıdır. İlkyardımcı sürükleme sırasında yaralının ellerinin açılmasını engellemek amacıyla yaralının ellerini göbeğinin üstünde giysisine sıkıştırır ya da bağlar. Hastanın altına varsa bir kilim ya da battaniye koyarak yaralıyı ayak bileklerinden güvenli bir ortama sürükler.

Koltuk altından tutarak sürükleme nasıl gerçekleştirilir?

Hastayı engebeli bir alanda sürüklemekte kullanılır. İlkyardımcı hasta ya da yaralının koltuk altından kollarını geçirerek yaralının bükük vaziyetteki kolunu sıkıca tutar. Başı ve boynu koruyarak yaralıyı güvenli bir ortama geriye doğru sürükler.

Elbisesinden tutarak sürükleme nasıl gerçekleştirilir?

Hasta ya da yaralının baş tarafından omuz üstü elbisesinden tutarak yapılan sürüklemedir.

İlkyardımcıyı boyna bağlayarak sürükleme nasıl gerçekleştirilir?

Sırtüstü yatmakta olan yaralının üzerine diz çöken ilkyardımcı yaralının ellerini bileklerinden bağladıktan sonra kolları kendi boynundan geçirir. Kendisi elleri ve dizleri üzerinde hareket ederek yaralıyı güvenli bir alana sürükler.

Kucakta taşıma tekniği ne zaman ve nasıl gerçekleştirilir?

İlkyardımcı kendisinden fiziksel olarak küçük kişileri ya da çocukları güvenli ortama kucağında taşıyabilir. Bu taşıma tekniğinde yaralının bilincinin açık olması gerekir. Taşıma için ilkyardımcı hastanın sağ ya da sol yanına geçerek yaralıyı oturur hâle getirir. Sağ kolunu yaralının bacakları altından geçirirken sol kolu ile yaralının sırtına destek verir. Sırttan destek vermek yaralının düşmesini engelleyecektir. Yaralıya ilkyardımcının boynuna sarılması söylenir. İlkyardımcı kalça ve dizlerini bükerek yaralıyı kaldırır.

Omuzdan destek verme tekniği ne zaman ve nasıl gerçekleştirilir?

Omuzdan destek verme tekniği bilinci açık, hafif yaralı kendisi yürüyebilecek yaralılarda uygulanır. Tek ilkyardımcı ile yapılabildiği gibi iki ilkyardımcı tarafından da uygulanabilir. İlkyardımcının boynuna yaralının bir kolu dolanır, ilkyardımcı yakın kolu ile hastaya belden destek verirken boştaki kolu ile de hasta/yaralının omuzuna attığı el bileğini tutar.

Sırtta taşıma tekniği ne zaman ve nasıl gerçekleştirilir?

Tek ilkyardımcı tarafından bilinçli hastalar için uygulanır. İlkyardımcı yaralıya sırtını döner ve çömelir. Yaralının bacaklarını kavrar, ellerini göğsünde birleştirir, ağırlığını kalçalara ve dize vererek ayağa kalkarak güvenli bölgeye ulaşır.

Omuzda taşıma (İtfaiyeci Tekniği) tekniği nasıl gerçekleştirilir?

Bilinci kapalı yaralıları için tercih edilen oldukça kuvvet gerektiren bir tekniktir. Tekniğin en büyük avantajı kişi taşınırken ilkyardımcının bir elinin boşta olmasıdır. İtfaiyeciler sıklıkla kullandığı için bu adı alır. Bir el boşta olduğu için rahatlıkla kapı açma avantajı vardır. Taşımayı yapacak ilkyardımcı bilinci kapalı olarak yatan hastanın yanına diz çöker, sağ kolunu yaralının bacakları arasından geçirdikten sonra sol kolu ile yaralıyı kaldırarak yaralının gövdesini sağ omzuna yaslar. Sol eli ile de yaralının boşta kalan sağ elini tutarak ayağa kalkar ve güvenli bölgeye hareket eder.

Hasta taşımada altın beşik tekniği nedir, ne zaman gerçekleştirilir?

Hasta/yaralının ciddi bir yaralanması yoksa, bilinci açıksa ve ilkyardımcıya yardım edebiliyorsa iki, üç, dört elle altın beşik yapılarak taşınır. Birden fazla ilkyardımcı gerekir. 

İki elle: İki ilkyardımcının birer eli boşta kalır, diğer elleri ile (bir ilkyardımcının sol eli diğerinin sağ el bileğini) bileklerinden kavrayarak hasta/yaralıyı oturturlar. Boşta kalan kollar ile yaralının sırtına destek verilir. 

Üç elle: Üç elle yapılan altın beşikte önce bir ilkyardımcı kendi sağ eli ile sol bileğini, sol eli ile ikinci ilkyardımcının sağ bileğini kavrar. Diğer ilkyardımcı da sağ eli ile diğerinin sağ bileğini kavrar. Sol eli boşta kalan ilkyardımcı bu eli ile de diğer ilkyardımcının omuzundan tutarak destek verir. Yaralı oturur. Boştaki destek eli de yaralının düşmesini engeller. 

Dört elle: İlkyardımcılar bir elleri ile diğer el bileklerini (sağ eli ile sol bileğini), öbür elleri ile de (sol eli ile de diğer ilkyardımcının sağ bileğini) birbirlerinin bileklerini kavrarlar. Yaralı bilinci açık olduğu için kendisi oturur. Yaralı kollarını ilkyardımcıların boynuna sarar ve taşıma gerçekleştirilir.

Kollar ve bacaklardan tutarak ya da sandalye ile taşıma tekniği ne zaman ve nasıl gerçekleştirilir? 

İki ilkyardımcı ile yapılan bir taşıma tekniğidir. İlkyardımcılardan bir tanesi sırtı yaralıya dönük olarak yaralının bacakları arasına çömelir ve elleri ile yaralının bacaklarını diz hizasından tutar. Diğer ilkyardımcı yaralının baş kısmına geçerek yaralıyı koltuk altından tutarak birlikte kaldırırlar. Bazen bu taşıma tekniğinde sandalye kullanılır. Yaralı sandalyeye oturtularak sandalyeye bağlanır ve bir ilkyardımcı önden diğeri arkadan sandalyeyi kaldırarak taşıma gerçekleştirirler. Özellikle merdiven inip çıkarken çok kullanışlı bir yöntemdir. 

Hasta ya da yaralı sedye üzerine yatırılırken kullanılan kaşık tekniği nasıl ve ne zaman gerçekleştirilir?

Hasta ya da yaralıya tek bir yönden yaklaşılabiliyorsa uygulanacak tekniktir. Bu teknik özellikle yaralının hiç sarsılmadan taşınması gereken omurga zedelenmesi olasılığı durumunda uygulanır. Bu teknik yaralıya sadece bir taraftan ulaşılması durumunda üç ilkyardımcı tarafından uygulanır. Bu teknikte öncelikle ilkyardımcılar yaralının tek bir yanında bir dizleri yerde olacak şekilde diz çökerler, yaralının elleri göğsünde birleştirilir, birinci ilkyardımcı yani kuvvetli ve lider olan baş ve omzundan, ikinci ilkyardımcı sırtının alt kısmı ve belinden, üçüncü ilkyardımcı dizlerinin altından tutarak kepçe ya da kaşık şeklinde aynı anda komutla birlikte yaralıyı önce dizlerinin üzerine sonra yine komutla yaralıyı göğüslerine çevirerek yine komutla ayağa kalkarak taşıma gerçekleştirirler. Sedyeye de koyarken yine komutlarla tersine işlemler yapılır.

Hasta ya da yaralı sedye üzerine yatırılırken kullanılan köprü tekniği ne zaman ve nasıl uygulanır?

Kaşık tekniğinde tek bir taraftan yaklaşma durumu ve 3 ilkyardımcı ile taşıma söz konusu iken köprü tekniğinde dört ilkyardımcı gereklidir. Aynı zamanda her iki taraftan da yaralıya yaklaşılabilme durumu söz konusudur. Bu yöntemin avantajı yaralının baş, boyun ve omurga ekseni aynı düzlemde tutulabilmesidir. Bu teknikte basitçe ilkyardımcılar bacaklarını açarak hastanın üzerinde hafifçe çömelerek dururlar. Birinci ilkyardımcı baş tarafında omuz bölgesinden, ikincisi kalça ve bel bölgesinden üçüncüsü diz bölgesinden kavrayarak tutarlar ve aynı anda komutla kaldırırlar. Boşta kalan dördüncü ilkyardımcı da sedyeyi yaralının altındaki boşluktan iterek yerleştirir.

Hasta ya da yaralı sedye üzerine yatırılırken kullanılan karşılıklı durarak kaldırma tekniği ne zaman ve nasıl uygulanır?

Omurilik yaralanmalarında ve şüphesinde üç ilkyardımcı tarafından uygulanan bir tekniktir. İki ilkyardımcı yaralının baş-göğüs bölgesi hizasında karşılıklı diz çökerken üçüncü ilkyardımcı yaralının dizi hizasında diz çöker. Yaralının elleri göğüs bölgesinde birleştirilir. Baş kısımdaki ilkyardımcılar kollarını baş-boyun eksenini koruyacak şekilde hasta/yaralının sırtına yerleştirirken hasta/yaralının dizleri hizasındaki üçüncü ilkyardımcı kollarını açarak hasta/yaralının bacaklarını düz olacak şekilde kavrar. Verilen komutla, tüm ilkyardımcılar hasta/yaralıyı düz olarak kaldırarak sedyeye yerleştirirler.

Kullanılacak bir sedye olmaması durumunda sedye nasıl yapılır?

Elinizde bir battaniye ya da sağlam bir kumaş varsa iki uzun sağlam sopa ya da çubukla da geçici sedye oluşturabilirsiniz. Bunun için yere serilen battaniyenin üçte birlik kısmına birinci çubuk yerleştirilir. Battaniye bu çubuğun üzerine katlanır. Katlanan kısmın sonlandığı yere ikinci çubuk yerleştirilir. Kalan battaniye kısmı da bu çubuğun üzerine katlanır. Yaralı bu iki çubuğun ortasına yerleştirilerek taşınır.

Sedye ile hasta taşıma sırasında nelere dikkat edilmelidir?

Sedye ile taşınma sırasında hasta ya da yaralı mutlaka sedyeye bağlanmalıdır. Hastanın başı daima gidiş yönünde ve sedye yatay pozisyonda olmalıdır. Sedye ile yürümeye komutla başlanmalı, ayaklar birbirine uyumlu olmalıdır. Öndeki sağ ayakla başlıyorsa arkadaki sol ayakla yürümeye başlamalıdır. Sedyeyi yönlendiren bir lider olmalıdır. Bu genelde güçlü olan kişi olmalı ve o da yaralının baş kısmında olmalıdır.