Radyo ve Televizyon İşletmeciliği Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemleri nelerden oluşmaktadır?

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde ticari (özel, girişimci) sistem, hükümet yönetimi sistemi ve ulusal sistem şeklinde yapılanmaların uygulandığı görülür (Gökçe,1997: 45). Bu sistemlere Aziz, ulusal tecimsel yöntem ve kurum yayın yöntemini eklemektedir (Aziz, 1981: 34).

• Radyo ve televizyonun kuruluşları tamamen özel hukuk kurallarına tabidir.
• Yayınlar bağımsızdır.
• Devlet, yayınların karışmaması için teknik ve hukuksal kurallar koyar.
• Televizyon istasyonlarının geliri yayın saatlerinin reklamcıya satılmasıyla elde edilir.
• İzleyici tüketici olarak kabul edilir.

Yukarıdaki özellikler, hangi radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemine aittir?

Ticari (özel, girişimci) Sistemde (Commercial System); radyo ve televizyonun kuruluşları ticari girişim niteliği taşımaktadır ve tamamen özel hukuk kurallarına tabidir. Yayınlar bağımsızdır. Devlet, yayınların karışmaması için teknik ve hukuksal kurallar koyar. Televizyon istasyonlarının geliri yayın saatlerinin reklamcıya satılmasıyla elde edilir (Gökçe,1997: 45). İzleyici tüketici olarak kabul edilir.

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde hükümet yönetimi sisteminin özellikleri nelerdir?

Hükümet yönetimi sisteminde (Goverment System); hükümet yayın alanında bir girişimci olarak faaliyet gösterir, kendi koyduğu kurallar içinde yayın hizmeti verir (Özkan, 1994: 41). Yayın örgütünün geliri genellikle hükümet tarafından karşılanır. Bu sistem merkezi olup, hükümet politikası doğrudan yayınlara yansır ve propaganda, iletişimin önüne geçer (Gökçe,1997: 45). Bu sistem sosyalist ülkeler, bazı Asya ve Afrika ülkelerinde uygulanır (Özkan, 1994: 41).

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde ulusal sisteminin özellikleri nelerdir?

Ulusal sistemde (National System); radyo ve televizyon kurumları devlet kurumlarıdır (Özkan, 1994: 40). Bu sistemde yönetilen radyo ve televizyon örgütleri ulusal bir nitelikte olup, kamu yararına, yansız, doğru, toplumu eğitici yayınlara yer vermeye çalışır. İzleyici vatandaş olarak kabul edilir. Kamu hizmeti yayıncılığında görev, tüm halka enformasyon, eğitim, kaliteli eğlence sağlamaktır (Mutlu, 1999: 24). Reklam yayınlarına yer vermezler, ruhsat bedellerinden alınan aidatlar ve program satışlarından gelirler ve devlet desteği ile giderlerini karşılarlar (Özkan, 1994: 40). İngiltere’de BBC, Kanada’da CBC, Avustralya’da ABC bu tür kuruluşlardır.

Gelirlerinin bir kısmını devletten, kullanım vergisinden (ruhsatiye ücreti) ve bir kısmını da reklamdan elde eden radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemi hangisidir?

Ulusal tecimsel yöntemde (National Commercial Systems); radyo ve televizyon istasyonları yönetimi ulusal nitelikte olmakla birlikte yayınlarında reklama yer verilir. İstasyonlar bir devlet, bir kamu kuruluşudur. Gelirlerinin bir kısmını devletten, kullanım vergisinden (ruhsatiye ücreti) ve bir kısmını da reklamdan elde eder (Aziz, 1981: 34). Kanada’da bazı istasyonlar, Yeni Zelanda, Hindistan, Pakistan, Seylan, Fransa, Türkiye (TRT), Almanya bu sisteme örnek sayılır (Gökçe,1997: 46).

Radyo ve televizyon şletmelerinin sosyal unsurları nelerdir?

Çalışma kapsamı içinde işletmenin sosyal unsurları ele alınmaktadır. Sosyal unsurları olarak; işletme ölçeği, işbölümü ve uzmanlık derecesi, bölümlendirme, emir-komuta ve kurmay ilişkiler yapısı, kontrol alanı, merkezileşme derecesi, formalizasyon derecesi, kademe sayısı, komite ve gruplar, haberleşme kanalı, çapraşıklık derecesi kabul edilmektedir (Ülgen, 49; Koçel, 2001: 129-131).

Formalleşme derecesi; bir organizasyonda işler görülürken belirli özel ilke ve yöntemlerin izlenmesidir. Televizyon program yapım sürecinde teknik işlerde belirli yöntemler takip edilmek zorundadır. Kamera, ışık, ses ve kurgu sistemlerinde özel ilkelere uyulmak zorunluluğu vardır.

Formalleşme derecesi; bir organizasyonda işler görülürken belirli özel ilke ve yöntemlerin izlenmesidir. Televizyon program yapım sürecinde teknik işlerde belirli yöntemler takip edilmek zorundadır. Kamera, ışık, ses ve kurgu sistemlerinde özel ilkelere uyulmak zorunluluğu vardır.

Radyo ve televizyon işletmelerinde organizasyonun merkezileşme derecesi neyi ifade eder?

Merkezileşme derecesi; organizasyonda karar verme yetkisinin kademeler arasında dağılımı ile ilgilidir. Televizyonlar zamana karşı yarışan, değişime açık ortamlarda çalıştıklarından dolayı kararların tek elden verilmesi gerekmektedir. Bir televizyonda çalışanlar ne kadar yaratıcılıklarını kullansalar da son kararı Genel Müdürler vermektedir.

Radyo ve televizyon işletmelerinde organizasyonun çapraşıklık derecesi neyi ifade eder?

Çapraşıklık derecesi; organizasyonun dikey, yatay ve coğrafi olarak yayılma durumunu gösterir. Televizyon işletmeleri genellikle büyük plazalarda konumlanmış durumdadır. Coğrafi olarak geniş bir alana yayıldığı söylenemez. Aynı bina içinde birimleri toplu halde bir arada bulunmaktadır. Yayıncılık işinde zamanlama çok önemli olduğundan; merkezi bir yönetim hızlı ve yerinde karar alarak işlerin aksamasına engel olacaktır

Oluşturulmasında örgütün temel fonksiyonları esas alındığı örgüt yapısına ne ad verilir?

Fonksiyon temelli örgüt yapısı

Bir radyo istasyonunda çalışan elemanlar açısından, en kalabalık birim hangisidir?

Program birimi

Televizyonlarda iç yapımların artması ile stüdyolarda bir kaç program aynı anda yapılmaya başlaması ne tür örgüt yapısının oluşumuna sebep olmuştur?

Matriks örgüt yapısı

Yapım ekibi örgüt şemasına göre kameramanlar ve ışık ve ses sorumluları kime bağlıdır?

Teknik yönetmen

Kamu radyo ve televizyon kuruluşlarında, kurumun teşkilat yapısı hangi birimlerden oluşmaktadır?

Kurumun teşkilat yapısı

a) Merkez teşkilatı; ana hizmet, danışma ve denetim ile yardımcı hizmet birimlerinden,

b) Taşra teşkilatı; Genel Müdürlüğe bağlı müdürlükler ve haber bürolarından,

c) Yurt dışı teşkilatı; bürolardan,

ç) Yönetim Kurulu Bürosu Koordinatörlüğü, Televizyon Kanal Koordinatörlükleri, Yeni Medya Kanal Koordinatörlüğü, İç Yapımlar Koordinatörlüğü ile TRT Medya Eğitim Koordinatörlüğü birimlerinden oluşmaktadır.

Bir televizyon ekibini oluşturan iki ana grup nelerdir?

Bu kavramlar ışığında bir televizyon ekibi iki ana grupta toplanmaktadır (Kars, 2003: 44). Bunlar yaratıcı ekip ve teknik ekiptir.

Televizyon işletmelerinde, özgün ve vazgeçilmez işlevler üstlenen ekibe ne ad verilir?

Yaratıcı ekip

Televizyon işletmelerinde, bilgi işlem, uydu haberleşme, vericiler, ölçü bakım ve kameramanların yer aldığı bölüme ne ad verilir?

Teknik işler

Televizyon işletmelerinde, finans, muhasebe, reklam, satın alma, insan kaynakları, depo, arşiv, ulaştırma, santral işlevlerini yerine getiren birim hangisidir?

İdari işler

Bir ptogram yaratmanın temel aşamaları nelerdir?

Bir program yaratmanın dört aşaması vardır. Yapım öncesi (pre-production), hazırlık ve provalar (set up and rehearsal), yapım (production) ve yapım sonrası (post-production) aşamalarıdır.

Bir program yaratmanın ilk aşaması olan yapım öncesi aşaması neleri kapsamaktadır?

Yapım öncesi aşama, programın yapımcının kafasında fikir olarak belirlenmesinden başlayıp, içeriği, yaklaşımı ve yapım özelliklerinin belirlenmesi süreçlerini kapsamaktadır. Bu aşamada yönetmen belirlenir, diğer ekip üyelerinin kim olacağına karar verilir ve ekip üyelerinin görev alanlarına giren konularda programın geliştirilmesi ayrıntılarıyla tartışılır (Gökçe, 1997: 77).

Dekorun kurulması, ses ve ışık donanımının hazırlanması, programda yer alacak önceden hazırlanmış kayıtların kontrol edilmesi, stüdyo ve kontrol odalarında düzenlemeler yapılması, çeşitli bağlantıların kontrol edilmesi gibi işlemler, bir program yaratmanın hangi aşamasına aittir?

Teknik hazırlıklar ve provalar

TRT kanallarında yayınlanacak pogramlar hangi yollarla temin edilir?

TRT kanallarında yayınlanacak programlar, kurumda üretilerek, dışarıya ısmarlanarak, satın alınarak ya da ortak yapım olarak gerçekleştirilerek dört yoldan temin edilir. Hangi programların hangi yöntemle elde edileceğinin belirlenmesi Program Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü tarafından saptanır (Ersin, 2007: 221).

Radyo ve televizyon yayınclığında yeni örgüt yaklaşımlarından biri olan "kıyaslama" ne anlama gelmektedir?

Kıyaslama; bir işletmenin etkinliğini arttırabilmek için üstün performansa sahip diğer işletmeleri incelemesi, bu işletmelerin iş yapma yöntemleri ile kendi iş yapma yöntemlerini karşılaştırması ve bu karşılaştırmadan çıkan sonuçları uygulamasıdır (Genç, 2004: 219).

Radyo ve televizyon yayınclığında yeni örgüt yaklaşımlarından biri olan "küçülme ve kademe azaltma" ne anlama gelmektedir?

Küçülme ve kademe azaltma, örgütsel etkinliğe katkısı olmayan örgütsel unsurların ortadan kaldırılmasıdır (Genç, 2004: 186).

Radyo ve televizyon yayınclığında yeni örgüt yaklaşımlarından biri olan "stratejik ortaklık" ne anlama gelmektedir?

Stratejik ortaklık, iki veya daha fazla işletmenin kendi öz yetenekleri doğrultusunda faaliyetlerini birleştirerek kendileri dışında ayrı bir kimliği olan ayrı bir işletme yaratmalarıdır (Koçel, 2001: 348).

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde hangi tür yapılanmalar mevcuttur?

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde ticari (özel, girişimci) sistem, hükümet yönetiminsistemi ve ulusal sistem şeklinde yapılanmaların uygulandığı görülür

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde ticari (özel, girişimci) sistem nasıl yürütülmektedir?

Radyo ve televizyonun kuruluşları ticari girişim niteliği taşımaktadır ve tamamen özel hukuk kurallarına tabidir. Yayınlar bağımsızdır. Devlet,
yayınların karışmaması için teknik ve hukuksal kurallar koyar. Televizyon istasyonlarının geliri yayın saatlerinin reklamcıya satılmasıyla elde edilir. İzleyici tüketici olarak kabul edilir

Radyo-televizyon yayın ve yönetim sistemlerinde hükümet  yönetimi sistemi nasıl işlemektedir?

Hükümet yayın alanında bir girişimci olarak faaliyet gösterir, kendi koyduğu kurallar içinde yayın hizmeti verir. Yayın örgütünün geliri genellikle hükümet tarafından karşılanır. Bu sistem merkezi olup, hükümet politikası doğrudan yayınlara yansır ve propaganda, iletişimin önüne geçer . Bu sistem sosyalist ülkeler, bazı Asya ve Afrika ülkelerinde uygulanır

Ulusal sistemde (National System)  radyo ve televizyon kurumları nasıl çalışmaktadır?

Ulusal sistemde (National System); radyo ve televizyon kurumları devlet kurumlarıdır . Bu sistemde yönetilen radyo ve televizyon örgütleri ulusal bir nitelikte olup, kamu yararına,yansız, doğru, toplumu eğitici yayınlara yer vermeye çalışır. İzleyici vatandaş olarak kabul edilir.

Kamu hizmeti yayıncılığında görev nedir?

Kamu hizmeti yayıncılığında görev, tüm halka enformasyon, eğitim, kaliteli eğlence sağlamaktır. Reklam yayınlarına yer vermezler, ruhsat bedellerinden alınan aidatlar ve program satışlarından gelirler ve devlet desteği ile giderlerini karşılarlar . İngiltere’deBBC, Kanada’da CBC,Avustralya’da ABC bu tür kuruluşlardır.

Ulusal tecimsel yöntemde  radyo ve televizyon istasyonları yönetimi nasıl yürütülür?

Radyo ve televizyon istasyonları yönetimi ulusal nitelikte olmakla birlikte yayınlarında reklama yer verilir. İstasyonlar bir devlet, bir kamu
kuruluşudur. Gelirlerinin bir kısmını devletten, kullanım vergisinden (ruhsatiye ücreti) ve bir kısmını da reklamdan elde eder (Aziz, 1981: 34). Kanada’da bazı istasyonlar, Yeni Zelanda, Hindistan, Pakistan, Seylan, Fransa, Türkiye (TRT), Almanya bu sisteme örnek sayılır

Karma sistem nedir?

Bu sistemde devletin sahibi olduğu radyo televizyon yanında özel ticari nitelikte kuruluşlar da vardır. Japonya, Kanada, Avusturya, Türkiye ve İtalya’da karma sistem uygulanır

Kurum yayın yöntemi sistemi  nasıldır?

Kurum yayın yöntemi (Institutional Broadcasting Systems); ulusal veya özel radyo televizyonlarının yanında yalnızca eğitmek, belirli bir hizmetin görülmesi amacıyla radyo ve televizyon istasyonları kurulur. Bu gibi radyo televizyonların geliri devletten ve çeşitli kurumlardan elde edilir. Bu istasyonlar, lise, üniversite veya diğer eğitim kurumlarınca kurulup işletilir. Okul, polis, meteoroloji radyo ve televizyonu gibi

Radyo kanallarının örgüt yapılarının oluşumunda hangi faktörler etkilidir?

Radyo kanallarının örgüt yapılarını özel veya kamu mülkiyetinde olması yanında, radyoların verici güçleri, kapsama alanları, çalışan eleman sayısı, parasal olanakları, en önemlisi yayınların amacı ve bu
amacı gerçekleştirecek program türlerinin ağırlığı gibi özellikler de belirlemektedir (Aziz, 2002: 18). Bu nedenle radyoları verici güçleri, kapsama alanları bakımından sınıflandırmak gerekmektedir

Radyo kanallarının örgüt yapıları kaç grupta toplanır?

Radyo kanallarının örgüt yapıları, farklı ölçütler dikkate alınarak dört temel grupta toplanmaktadır(Aziz, 2002: 19): Ulusal radyolar (örneğin 1200Kw’lık vericileriyle TRT radyoları), bölgesel radyolar (örneğin 200-600Kw arasında değişen vericileri ile Diyarbakır ve Antalya Radyoları), yerel radyolar (örneğin küçük kent ve kasabalara yönelik yayın yapan radyolar) ve uluslararası radyolar (örneğin Türkiye’nin Sesi Radyosu).

Ulusal radyolar hangi tür radyolara denir?

Ulusal radyolar; ulus çapında ya da o ülkenin büyük kısmına seslenen yayınlar yapıyorsa bu tür radyolara denir. Bu tür radyo kanallarında aşağı yukarı tüm birimler mevcuttur.

Bölgesel radyoların kullanım alanları neyi kapsar?

Bölgesel radyolar; nüfusu yoğun olan bölgesel kent merkezlerinde bulunurlar. Bu tür kanallardaki verici gücü, 30kw-600 kw arası değişmektedir (Gürhani, 2006: 74)

İşletmelerde yönetimin amacı nedir?

Yönetimin Tanımı ve Yönetim İşlevleri İşletmelerde yönetim, ortak bir amacı gerçekleştirmek için bireysel ve grupsal çabaların koordinasyonunun sağlanmasıdır; yani başkalarına iş gördürerek işletme amaçlara ulaşmaktır

Radyo ve televizyon işletmelerinde  yönetim fonksiyonunun aşamaları nelerdir?

Yönetim fonksiyonunun aşamaları; planlama, organizasyon, yürütme, koordinasyon ve kontrol işlevleridir.

Radyo ve televizyon kuruluşlarında işletmelerde Yöneltme (yürütme) işlevi nasıl sürdürülmektedir?

Yöneltme (yürütme) işlevi, yöneticilerin astlara -işbirliğini de dikkate alacak şekilde- emrederek yapıyı harekete geçirmesine denir. Yürütme işlevinin evreleri, karar verme, iletme ve eyleme geçmedir (Sabuncuoğlu, 2003: 189). Program müdürü, haber müdürü, yayın yönetim müdürü gibi birim amirleri ile stüdyoda stüdyo şefi yürütme işlevini yerine getiren birim yöneticileridir

Radyo ve televizyon işletmelerinde  eşgüdüm nedir ve eşgüdümü kim sağlar?

Eşgüdüm, bir işletmenin düzenli ve sürekli çalışabilmesi için amaçlar, araçlar, uğraşlar, organlar ve kişiler arasında uyum ve işbirliği sağlanması anlamına gelir (Sabuncuoğlu, 2003: 192). Türkiye’de özel televizyon kanallarında birimler arasında eşgüdümü çoğunlukla genel müdür (veya genel yayın
yönetmeni) sağlamaktadır.

Radyo ve televizyon kuruluşlarında işletmede denetlemenin rolü nedir ve türleri nelerdir?

Denetleme; belirlenen standartlara uyulup uyulmadığının saptanmasıdır. Denetim, işletmede plan çerçevesinde alınan kararların ne ölçüde başarıya ulaştığını gösteren bir işlevdir (Sabuncuoğlu, 2003:191). Denetleme türleri; sonuç denetimi, süreç denetimi, önleyici denetim, bütçe ve proje denetimidir (Genç, 2004: 153). Televizyon işletmelerinde en büyük denetim araçları öz denetim ve izlenme oranıdır.

İşletmede örgüt yapısını oluşturan unsurlar kaç grupta toplanır?

Örgüt yapısı, bir organizasyon içinde var olan temel ilişkileri ifade eder (Genç, 2004: 103). Örgüt yapısını oluşturan unsurları; işletmenin fiziki yapısı ile ilgili olanlar ve sosyal yapısı ile ilgili olanlar olmak üzere iki grupta ele alınmaktadır. Çalışma kapsamı içinde işletmenin sosyal unsurları ele alınmaktadır.

İşletmede,  örgüt yapısında sosyal unsurlar nelerden oluşmaktadır?

Sosyal unsurları olarak; işletme ölçeği, işbölümü ve uzmanlık derecesi, bölümlendirme, emir-komuta ve kurmay ilişkiler yapısı, kontrol alanı, merkezileşme derecesi, formalizasyon derecesi, kademe sayısı, komite ve gruplar, haberleşme kanalı, çapraşıklık derecesi kabul edilmektedir

Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının örgüt Matriks Örgüt Yapısı nasıl işlemektedir?

Televizyonlarda iç yapımların artması ile stüdyolarda bir kaç program aynı anda yapılmaya başlanmıştır.Bu gelişmenin sonucu olarak televizyonlarda matriks örgüt yapılarının oluşmaya başladığı görülmektedir.
Matriks yapıdaki dikey hiyerarşi süreklilik gösteren fonksiyonlarını, yatay ilişki ise proje içinoluşturulan fonksiyonları göstermektedir. Bu yapının ikinci özelliği otoritede, sorumlulukta ve hesap verebilmede ikili bir yapısı olmasıdır. Matriks organizasyon programa yönelmiş proje ekibi ile uzmanlık yönelimli fonksiyonel personeli yeni ve sinerjik bir ilişki içinde yapıcı bir şekilde harmanlamaktadır. Matriks organizasyon yapısı, birden fazla ürün veya hizmet üreten organizasyonlarda ürün ya da hizmetinde hızlı bir değişim yaratarak teknolojik, çevresel ve başka değişimlere yanıt veren işletmelerde
ortaya çıkmaktadır