Radyo ve Televizyonda Ölçü Bakım Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Görüntü Ölçü Bakım

1. Soru

ENG kameraları açıklayınız?

Cevap

Dış çekim kameralarıdır. Üzerlerinde video ve ses kayıt üniteleri vardır. Bazı çekimlerde TV stüdyosundaki diğer EFP kameralarla birlikte kullanmak gerekebilir. Fakat ENG kameralarda CCU ünitesi olmadığından, harici referans sinyaliyle sisteme bağlanmaları gerekir. Stüdyodaki ENG ve EFP kameralar arasında aynı renk ve ton seviyelerini elde edebilmek oldukça zordur.


2. Soru

Çekim Öncesi Kamera Ayarlarının Önemi nedir?

Cevap

Çekimlerde bütün kameralardaki ortam ışığının ve renginin benzer olması istenir. Kameraların ayarları uluslararası standartlara göre belirli bir sıra ile yapılmalıdır. Stüdyoda birden fazla kamera kullanılacaksa bu kameralar aynı dekor ve ışık ortamında aynı renkleri ve tonları vermelidir. Kameraların diyafram, renk, video seviye ve faz ayarları birbirleriyle uyumsuz olursa, resim seçme masasından yayına verilen her kamera planındaki bu değişikler görüntü bütünlüğünü bozacaktır. Bu durumda stüdyodaki çekim teknik yönetmen tarafından hemen durdurulur. Ayarlar düzeltilerek çekime tekrar başlanır.


3. Soru

Resim seçme operatörünün kullandığı cihazlar kaç bölümden oluşur amacı nedir?

Cevap

Resim seçme operatörünün kullandığı cihaz iki bölümde incelenebilir. Birinci bölüm, tüm işlemlerin gerçekleştirildiği ana gövdeden oluşur. ‹kinci bölüm ise bilgisayar klavyelerinin mantığı ile çalışan ve gövdeye bilgi komutlarını gönderen kontrol tuşlarının olduğu kablolu uzaktan kumanda ünitesidir. Bu ünite “kontrol paneli” olarak tanımlanır. Cihaz üzerinde yapılan her işlem cihazın ana gövdesine veri (data) olarak iletilir. Verilen komutlara göre ana gövde istenilen işlemleri gerçekleştirir ve sinyalleri cihaz çıkışına gönderir.


4. Soru

Kontrol odasında yer alabilecek başlıca görüntü cihazları nelerdir?

Cevap

• Video Monitörler • Resim Seçme Masası (Vision Mixer) • Kamera Kontrol Panelleri • Karakter Jeneratörü (KJ) • Playout Sistemleri


5. Soru

LED ve Dokunmatik Yüzeyli Ekranların özellikleri nelerdir?

Cevap

Televizyon stüdyolarında kullanılan bir diğer donanım da LED (Light Emitting Diode, Işık Yayan Diyot) ve dokunmatik yüzeyli ekranlardır (Touch Screen). Günümüzde sıklıkla kullanılır hale gelmişlerdir. Değişik model ve kalitelerde üretilen bu cihazlar yüksek çözünürlükte ve küpler halinde üretilirler. Panel tip ekranlardan daha büyük ve istenilen boyutlarda ekranlar oluşturulabilir. Örneğin, TV stüdyosunda 4 metreye 2,5 metrelik bir ekran oluşturmak istenirse 50X50 santimetrelik küplerden yatayda 8 adet ve dikeyde de 5 adet monte edilerek istenilen ekran boyutu oluşturulabilir.


6. Soru

Kameraların birinden görüntü sinyali alınmadığı bilgisi ölçü bakım elemanına ulaştığında sırasıyla şu hangi noktalara dikkat edilir?

Cevap

• Kamera çalışıyorsa; kamera gövdesindeki vizörden (viewfinder, bakaç) görüntü sinyaline bakılır. • Kamera vizöründe sorun yoksa; gövde üzerinde bulunan kompozit, SD veya HD gibi sinyaller kontrol edilir. Sinyal hala daha alınamıyorsa kameranın gövdesi üzerinde gözlemler arttırılır. • Yapılan kontroller sonucu gövde bölümünde sorun olmadığı netleşirse; cihaz odasında montajlı olan kamera kontrol ünitesinin (CCU) video çıkış sinyalleri kontrol edilmelidir. Çıkışta görüntünün olmadığı tespit edilirse problemin kamera kontrol ünitesinden kaynaklandığı anlaşılır. • Sinyal çıkışı normal ise sırasıyla bakılacak yerler; video patch panel, görüntü dağıtıcı kartların (VDA) giriş ve çıkışları olmalıdır. Bu bağlantılar arasındaki kablolamaya, kabloların uçlarındaki fiş ve konnektörlere bakılmalıdır.


7. Soru

“HDTV” (High Definition Television, Yüksek Tanımlı Televizyon) standardını açıklayınız?

Cevap

HDTV televizyon yayınlarında ise görüntü bilgisi tamamen dijital olarak üretilip işlenir. Görüntü çözümlemesi 1280x720 noktacıktan 1920x1080 noktacığa kadar çıkabilir. Çözünürlüğü 1920x1080 noktacık ve çerçeve oranı 16:9 olan dijital yayın formatı da “HDTV” olarak tanımlanır. HDTV’de 1080i, 1080p ve 720p olmak üzere farklı HD standartları vardır.


8. Soru

Çekim stüdyosu kaç bölümden oluşur?

Cevap

Çekim stüdyosuna ait bölümler stüdyo içi mekan, kontrol odası ve ses odasından oluşur. Stüdyo içi, çekim ekibi ve birçok cihazın (kameralar ve ışık kaynakları gibi) bulunduğu bir mekandır. TV stüdyolarında eğitim, haber, sanat ve eğlence gibi çeşitli programların çekimleri yapılır.


9. Soru

Kamera kontrolleri yapılırken yaşanabilecek sorunlar nelerdir?

Cevap

Kamera ayarları yapılırken yaşanabilecek olası sorunlardan bir tanesi kameranın diyafram (iris) ayarının yapılamamasıdır. Bunun çözümü çok kolaydır. Aslında bir sorun değildir. Kamera lensinin üzerinde diyafram için “auto/manual iris” seçeneklerinin yanlış seçiminden kaynaklanmaktadır. Lens “auto iris” konumuna getirilir. Nadiren olabilecek sorunlardan bir tanesi de cihazın kontrol dışı kalmasıdır. Cihaz tamamen kapalı durumda ise CCU ile RCP arasında kontrol amaçlı kullanılan kablo ve konnektör bağlantıları kontrol edilmelidir. Gözlemler sonucu fiş uçlarının bağlantısında kopukluk bulunursa konnektör bağlantı şemasına bakılarak tekrar kopuk kablonun lehimlemesi yapılır.


10. Soru

Türkiye’ nin de içinde bulunduğu Avrupa yayın bölgesinde iki farklı yayın standartları nelerdir?

Cevap

“SDTV” (Standart Definition Television, Standart Tanımlı Televizyon) ve “HDTV” (High Definition Television, Yüksek Tanımlı Televizyon).


11. Soru

Dış çekim kameralarının özellikleri nelerdir?

Cevap

Dış çekim araçları küçük bir televizyon stüdyosuna benzetilebilir. Aracın fiziksel büyüklüğüne göre değişik isimler almakla beraber genellikle “OB-Van” (Outside Broadcasting Van) olarak da tanımlanırlar. OBVan araçlar TV programlarının stüdyo dışı çekim ve yayınlarında kullanılırlar. Araçlarda en az dört kameralı sistemler bulunur. Ayrıca kayıt için VTR/VDR ya da PC tabanlı kayıt ve kurgu cihazı, mikrofon, mikser gibi ses donanımları ve KJ gibi cihazlar vardır. Eğer bu araçlardan naklen yayın iletilmesi gerekiyorsa Up-Link sistemleri de (uydu aracılığıyla yayın sistemi) araç üzerine takılır. Dış çekim araçlarının enerji ihtiyacı kendi içinde ve uygun bir noktaya monte edilen elektrik jeneratörlerinden sağlanır.


12. Soru

EFP kameraların bölümlerini yazınız?

Cevap

• Gövde • Gövdeye bağlı lensler • Kamera ayarlarının kablo vasıtasıyla uzaktan ayarlanabilmesini sağlayan kontrol paneli (RCP, Remote Control Panel, Uzaktan Kontrol Paneli) • Kamera gövdesiyle ve kontrol panelinden gelen bilgilerin işlenip değerlendirildiği kamera kontrol ünitesi (CCU, Camera Control Unit, Kamera Kontrol Ünitesi)


13. Soru

Kameralar nasıl çalışır?

Cevap

TV stüdyolarında çekim yapılan alana girildiğinde ilk göze çarpan cihazlardandır. Kamera gövdelerinde bulunan görüntü algılayıcı sensörler ışık enerjisini elektriksel işaretlere çevirirler. Bu elektriksel işaretler kameranın diğer elektronik bölümlerinde işlemlerden geçirilir ve elektronik görüntü sinyali elde edilir. Bir önceki nesil (analog) kameralarda görüntülerin elektriksel sinyallere dönüştürülmesi için üç ayrı rengi işleyen tüpler kullanılıyordu.


14. Soru

Televizyon stüdyolarında hangi standartta yayın kurulur?

Cevap

Televizyon stüdyoları SD ya da HD standartlarda kurulur ve SDTV veya HDTV olarak yayına çıkılır. Günümüz dünyasında yayınlar SDTV ağırlıklıdır. Ülkeler, bağlı oldukları uluslararası yayın birliklerine göre SDTV yayınlar için “Switch-Off” (SD yayınların kesilmesi) kararı alarak HDTV standardında yayına geçmeyi bir takvime bağlanmışlardır. Günümüzde yayın kanalları SDTV yayınlarına paralel olarak HDTV standartta yayınlara da başlamışlardır.


15. Soru

Kamera kontrol operatörü kamera kontrol panelini kullanarak hangi ayar işlemlerini gerçekleştirir?

Cevap

Önce otomatik siyah dengesi (auto black balance) ve otomatik beyaz dengesi (auto white balance) ayarı yapılır. • Yeşil (G, Green), kırmızı (R, Red) ve mavi (B, Blue) renklerin siyah/beyaz ve denge ayarları yapılır. Kameraların ortam renklerini doğru algılaması ve görüntü parlaklık seviyesinin doğrusal oluşması sağlanır. • Siyah seviyesi (master black) değiştirilerek video sinyalinin siyah seviyesi belirlenir. • Diyafram ayarıyla kamera merceğinin alacağı ışık miktarı değiştirilir. Videonun beyaz seviyesi belirlenir. Beyaz denge ayarını etkilemez. • Detay ayarıyla görüntünün detayı elektronik olarak azaltılıp çoğaltılabilir. • Parlama ayarıyla (flare) merceğe gelen istenmeyen ışığın dağılmasının ve yansımasının önüne geçilir. • “Knee” ayarıyla (parlama sınırlaması), parlama veya yüksek oranda yansıma yapan dekorların olduğu çekimlerde, elektronik görüntünün kazanç eğrisi düşürülerek (sınırlanarak) bu bölgelerde detay (detail) ve ton seviyesinin uygun hale gelmesi sağlanır. • Renk doyumu (saturation) ayarıyla renk taşıyıcı sinyal kazancı değiştirilerek görüntünün renk doyumu ayarlanır.


16. Soru

Dönüştürücülerin kullanım amacı nedir?

Cevap

TV çekimleri sırasında bir bilgisayar ekranındaki görüntü ana sisteme görüntü kaynağı olarak gönderilmek istenebilir. Bilgisayardan VGA, S-Video, DVI ya da HDMI olarak çıkan bu görüntü sinyalleri sisteme doğrudan bağlanamazlar, dönüştürülmeleri gerekir. Bu uygunlaştırmayı sağlayan sistemler “dönüştürücüler” (scan converter) olarak tanımlanır. Bir bilgisayar görüntüsü yayın akışı içinde ana çıkışa verilebilir ya da ayrı bir görüntü kaynağı olarak arşive kaydedilerek, daha sonra kurgu aşamasında istenilen bir programa eklenebilir. Çekim esnasında ya da program kurgusu aşamasında SD’den HD’ye veya HD’den SD’ye format değişimlerinin yapılması ve aynı format içinde görüntünün en/boy oranının (aspect ratio) değiştirilmesi gerekebilir. Bu işlemleri yapan cihazlar da “format dönüştürücüler” olarak tanımlanır.


17. Soru

EFP ve ENG kameraların görüntü ayarlarında hangi test kartlarından yararlanılır?

Cevap

Yeni teknolojiyle üretilen kameralarda beyaz denge ayarı için “beyaz kart” kullanılır. Seviye, renk uyumu ve gama ayarı için de “gri skala” kartı yeterlidir. Bu kartlarla siyah dengesi (black balance) ve beyaz dengesi (white balance) ayarları da yapılır. Denge ayarlarındaki amaç, siyah ve beyaz görüntüde bulunabilecek diğer renklerin yok edilmesidir. Kısaca bu ayarlardan sonra beyaz renk “tam beyaz”, siyah renk de “tam siyah” görülmelidir.


18. Soru

Kontrol odasındaki sisteme elektrik verildiğinde hangi sıralamayla cihazların normal çalışıp çalışmadığı gözden geçirilir?

Cevap

• Resim seçme masası • Video monitörler • Kamera kontrol üniteleri • Router paneller


19. Soru

Piksel nedir?

Cevap

Televizyon yapımı ve yayıncılığında çözünürlük “piksel” ile tanımlanır. Dijital görüntüleri oluşturan noktacıklara “piksel” (noktacık) denir. İngilizce “pixel” olarak yazılır. “Resim” anlamına gelen “picture” kelimesinin kısa yazılışı “pix” ve parça anlamına gelen “element” kelimesinin “el” kısaltmalarından oluşturulmuştur.


20. Soru

Elektronik görüntünün temel prensibi nedir?

Cevap

Elektronik bilgi olarak da şu şekilde açıklanabilir: ışığın şiddetinden (az ışık şiddetinde az elektrik akımı, çok ışık şiddetinde çok elektrik akımı gibi) etkilenen foto elektrik, foto kondüktör ya da foto rezistif gibi elemanlar aracılığıyla bir yüzey üzerine düşen ışıklar elektriksel sinyaller haline çevrilir. Saniyede 25 kare olarak ardışık görüntüler halinde işlenir ve kaydedilir. Farklı yayın ve iletim kanallarıyla da yayınlanır. Bu ise elektronik görüntünün ve dolayısıyla da televizyonun temel prensibidir.


21. Soru

“SDTV” (Standart Definition Television, Standart Tanımlı Televizyon) standardını açıklayınız?

Cevap

SDTV olarak tanımlanan normal çözümlemeli yayınların elektronik görüntü bilgisi saniyede 25 ardışık kareden oluşur. Her bir karede 625 satır ve her bir satırda da 440 ışık değişimi bulunur. Bu standartlara sahip analog TV yayını “SD format” olarak tanımlanır. Fakat bir analog SD görüntünün DVD (Digital Versatile Disc, Dijital Çok Amaçlı Disk) gibi dijital bir ortam üzerine kaydedilmesi ya da işlenmesi gerektiğinde saniyedeki 25 kareden her birinin yatayda 720 ve düşeyde 576 pikselden oluşan 4:3 çerçeve oranına sahip olması gerekir.


22. Soru

TV stüdyolarında en çok karşılaşılan görüntü kaynak ve cihazları nelerdir?

Cevap

• Kameralar • Prompter • Video Monitörler • Dönüştürücüler • LED ve Dokunmatik Yüzeyli Ekranlar


23. Soru

Video monitörlerinin kullanım amacı nedir?

Cevap

Görüntü izleme ekranlarıdır. Kameralardan gelen görüntüleri, önceden kaydı yapılmış görüntüleri (playout) ve yayın masası çıkışını izlemek için stüdyolarda video monitörler kullanılır.


24. Soru

Elektronik görüntü nasıl oluşur?

Cevap

Kâğıt ya da plastik film şeridi üzerindeki görüntünün oluşmasında ışık ve ışığın değişimlerinden yararlanılır. Işıktaki bu değişimler sayesinde de görüntüde oluşan koyuluk ve açıklıklar rahatlıkla izlenebilir. Elektronik görüntünün (video) oluşumunda ise belirli bir alan ve çerçeve içine düşen ışık tonu değişikliklerinin video kameralar aracılığıyla noktacıklar ya da satır tarama prensibiyle elektriksel biçime dönüştürülmesinden yararlanılır.


25. Soru

EFP kameraları açıklayınız?

Cevap

EFP kameralar hem stüdyo hem de dış çekim kamerası olarak tasarlanmışlardır. Kameralarda görüntü ve ses sinyalleri için bir kayıt ünitesi yoktur. Video görüntü ve ses kayıtları kamera gövdesinden ayrı bir video kayıt cihazına yapılır. Üçayak (tripod) benzeri pedestal sehpalarla ya da kamera vinçlerine yerleştirilerek kullanılırlar.


26. Soru

Rack kabininin amacı nedir?

Cevap

Cihaz odasındaki cihazlar “rack” kabinlere takılırlar. Kabinlerin tasarımına göre kabin gövdesi kapalı tutularak, kabin tavanından sıcak havayı emen bir sistem tercih edilebilir. Bir başka seçenek ise, kabin tamamen açık bırakılır ve cihaz odası klima cihazının ideal ısı değerlerinde tutulabilir. Hangi şartlarda olursa olsun cihazlar yine de ortam tozunu emeceklerdir. Böyle durumlarda cihazın fan (ısıyı dışarı atan pervane) sesini dinlemek gerekir. Fan sesi kulakla fark edilebilir derecede değişmişse fanın ve cihazın toz temizliği acil olarak yapılmalıdır. Tek bir cihaza özel temizlik yapılması dışında ayda bir düzenli olarak toz ve yüzey temizliği yapılmalıdır.


27. Soru

Video kameralar kullanım alanlarına göre kaç çeşittir?

Cevap

• EFP kameralar (Electronic Field Production, Elektronik Alan Üretimi) • ENG kameralar (Electronic News Gathering, Elektronik Haber Toplama)


28. Soru

Prompter nedir?

Cevap

Kameralarda objektifin önüne takılırlar. Bilgisayar aracılığıyla gönderilen yazıların televizyon sunucusu tarafından okunmasını sağlayan sistemdir. Bu sistem sayesinde, sunucular ellerindeki metne bağlı kalmadan kameraya bakarlar ve prompter ekranına gönderilen yazıları okuyarak izleyicilere ulaşırlar. Özel kaplamalı saydam bir cama sahip olan bu düzenek sayesinde, kamera tarafından alınan görüntülerde hiçbir kusur olmaz.


29. Soru

Karakter Jeneratörü nedir?

Cevap

“Altyazı cihazı” ismiyle de bilinir ve kısaca “KJ” olarak adlandırılır. Bu cihazlar özel yazılımlar ile bilgisayar tabanlı olarak çalışırlar. Önceden, stüdyonun grafik-dekor bölümünde grafikler ve yazılar hazırlanır. Video görüntüye, resim seçme operatörü tarafından, yönetmenin istekleri doğrultusunda yerleştirilir (“key” işlemi). Stüdyo ya da dış mekanlardaki çekimlerde; TV programındaki kişilerin isim ve diğer bilgileri, ayrıca program adı ve saati de ekran üzerinde gösterilebilir.


30. Soru

VTR nedir?

Cevap

Analog sistemle çalışan TV stüdyolarının kayıt ya da kontrol odalarındaki profesyonel bantlara kayıt/okuma yapan cihazlara “VTR” denir.


31. Soru

Cihaz odasında kullanılan görüntü cihazları nelerdir?

Cevap

• Eşzaman Darbe Üreteci • Kamera Kontrol Üniteleri • Resim Seçme Masası Ana Gövdesi • Router Ana Gövdesi • Router Panel • Ölçüm Cihazları • Mühendislik Referans Monitörü • Glue Ekipmanlar • Video Patch Paneller


32. Soru

Video monitörlerinin amacı nedir?

Cevap

Kamera ve diğer video kaynaklarından alınan görüntülerin izlendikleri ve kontrol edildikleri ekranlardır. Stüdyo kontrol odalarında, her bir kaynak için ayrı monitör kullanılır. Bazı stüdyo kontrol odalarında ise çoklu izleme sistemleri (multiviewer) bulunabilir. Çoklu izleme sistemleri genellikle diğer izleme monitörlerinden daha geniş ekranlıdırlar. Bir bilgisayar kontrolüyle görüntü kaynaklarından gelen bilgiler tek bir ekrandan izlenebilir Bu monitörlerin bulunduğu kontrol odalarında tüm video kaynaklar ve resim seçme masası çıkışları aynı anda görülebilir. Stüdyoda kullanılan kaynakların sayısına göre çoklu ekranlar bir ya da daha fazla olabilir. Çoklu izleme sistemlerinin bulunmadığı yerlerde her bir görüntü kaynağı için ayrı video monitörü konulması gerekmektedir.


33. Soru

Resim seçme masasının amacı nedir?

Cevap

Görüntü efektleri ve animasyon dahil çeşitli kaynaklardan gelen görüntülerin kayıt cihazı girişine ya da yayına verilmesini sağlar.


34. Soru

VTR ve VDR cihazlarının çıkışlarında görüntünün olmaması durumunda ne yapılabilir?

Cevap

Cihazın giriş ve çıkışlarında takılı olan kabloların bağlantı noktalarına bakılmalıdır. Bağlantılar şemaya göre doğru ise cihaz üzerindeki görüntü çıkışlarından monitöre bağlantı yapılarak gözlem yapılmalıdır. Cihazın “menü” sayfasında yanlı ş seçimler yapılarak, çıkışından görüntü sinyali iptal edilmiş olabilir. Menü içeriğinde seçenekler kullanıma en uygun ve çıkışı etkilemeyecek değerler olduğu halde yine de görüntü alınamıyorsa cihazda teknik müdahale gerektirecek sorun olabilir.


35. Soru

Ingest ve Playout sisteminde görüntü olmaması durumunda ne yapılabilir?

Cevap

Ingest, harici görüntü sinyalini dijital arşive yüklemek için kullanılır. Arşive aktarılacak kaynaklardan (VTR, VDR, XDCAM gibi) görüntü alınamaması durumunda öncelikle bu cihazlardan gelen hat kontrol edilmelidir. Sinyal düzgün ise ingest programının ve kartının yazılım ayarlarının uygunluğu operatörü tarafından tekrar kontrol edilmelidir.


36. Soru

Hangi durumlarda prompter bilgisayarı güncellenir?

Cevap

• Cihaz ve yazılım normal çalışıyor ve prompter cihazına yollanan metin (text) yoksa; bilgisayar cihazının arkasındaki video çıkış (out) kartından sinyal çıkışı gözlemlenir. Sinyal bu çıkış kartında yoksa video çıkış kartı veya yazılım bozulmuştur. • Video çıkış kartının çıkışında sinyal varsa; bağlanan kablo ve kablo ucundaki fişe bakılmalıdır. Kablo ve ucundaki fişte sorun yoksa bu sinyalin çoklamasını yapan VDA’nın giriş ve çıkışı kontrol edilmelidir.


37. Soru

VTR üzerinde belirli bölümlerin çalışma sürelerini ölçen kontrol saatlerinin kodları ve anlamları nelerdir?

Cevap

• T1: Cihazın elektriksel olarak açık olduğu süreçtir. • T2: Bandı okuyan kafa bloğunun çalışma sürecidir. • T3: Cihazın çalışma sürecidir (ileri-geri, okumakayıt, sarma ve kurgulama gibi). • CT: Bandı kafa bloğuna saran ve geriye alan sistemin, bu işlemi kaç kere yaptığını ölçer.


38. Soru

Ölçü bakım elemanının görevleri nelerdir?

Cevap

Ölçü bakım elemanı sistemde kullanılan her cihazın, donanımın ve yazılımın gelişimlerini takip etmelidir. Ayrıca yeni ve birden çok işlevi olan modelleri de izlemelidir. Bunun için TV yapım ve yayın teknolojisini tanıtan güncel dergiler, kataloglar, fuar ve internet yayınları da takip edilmelidir.


39. Soru

Televizyon yapımcılığı hangi süreci kapsar?

Cevap

Televizyon yapımcılığı senaryo yazımından çekimlerin planlanmasına ve görüntü/ses kayıtlarının yapılmasından kurgulanmasına kadar geçen süreci kapsar.


40. Soru

Televizyon yapımcılığında ‘’ölçü bakım’’ nedir?

Cevap

Televizyon yapımcılığında verimli çalışma şartlarını oluşturabilmek için, cihazların düzenli olarak gözlem ve bakımlarının yapılması gerekmektedir. Bu gözlem ve bakım süreci “ölçü bakım” olarak tanımlanır.


41. Soru

Elektronik görüntünün temel prensibi nedir?

Cevap

Işığın şiddetinden (az ışık şiddetinde az elektrik akımı, çok ışık şiddetinde çok elektrik akımı gibi) etkilenen foto elektrik, foto kondüktör ya da foto rezistif gibi elemanlar aracılığıyla bir yüzey üzerine düşen ışıklar elektriksel sinyaller haline çevrilir. Saniyede 25 kare olarak ardışık görüntüler halinde işlenir ve kaydedilir. Farklı yayın ve iletim kanallarıyla da yayınlanır. Bu ise elektronik görüntünün temel prensibidir.


42. Soru

Avrupa yayın bölgesindeki yayın standartları nelerdir?

Cevap

Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa yayın bölgesinde iki farklı yayın standardı vardır: “SDTV” (Standart Definition Television, Standart Tanımlı Televizyon) ve “HDTV” (High Definition Television, Yüksek Tanımlı Televizyon).


43. Soru

Çekim stüdyosuna ait bölümler hangi odalardan oluşur?

Cevap

Çekim stüdyosuna ait bölümler stüdyo içi mekan, kontrol odası ve ses odasından oluşur.


44. Soru

TV stüdyolarında en çok karşılaşılan görüntü kaynak ve cihazları nelerdir?

Cevap

TV stüdyolarında en çok karşılaşılan görüntü kaynak ve cihazları; kameralar, prompter, video monitörler, dönüştürücüler, LED ve Dokunmatik Yüzeyli Ekranlar’dır.


45. Soru

Video kameralar kullanım alanlarına göre hangi gruplarda toplanabilir?

Cevap

Video kameralar kullanım alanlarına göre başlıca iki grupta toplanabilir: EFP kameralar (Electronic Field Production, Elektronik Alan Üretimi) ve ENG kameralar (Electronic News Gathering, Elektronik Haber Toplama).


46. Soru

Prompter nedir?

Cevap

Bilgisayar aracılığıyla gönderilen yazıların televizyon sunucusu tarafından okunmasını sağlayan sistemdir.


47. Soru

Kontrol Odası nedir?

Cevap

Kontrol Odası, TV çekiminin yönetildiği ve temel teknik müdahalelerin yapıldığı odadır. Televizyon yapım ve yayın sektöründe ‘’reji’’ olarak da tanımlanır.


48. Soru

Kontrol odasında genellikle kimler bulunur?

Cevap

Stüdyoların fiziksel boyutlarına göre değişkenlik göstermekle beraber, genellikle kontrol odasında yönetmen, yönetmen yardımcısı, yapım görevlisi, resim seçme operatörü, kamera kontrol operatörü, playout operatörü, prompter operatörü ve ışık operatörü bulunur.


49. Soru

Kontrol odasında yer alabilecek başlıca görüntü cihazları nelerdir?

Cevap

Kontrol odasında yer alabilecek başlıca görüntü cihazları şunlar olabilir: video monitörler, resim seçme masası (vision mixer), kamera kontrol panelleri, karakter jeneratörü (KJ), playout sistemleri.


50. Soru

Kamera kontrol panelleri nedir?

Cevap

Çekim öncesinde kamera ayarlarının uzaktan yapıldığı cihazlardır. Teknik kitaplarda RCP (Remote Control Panel, Uzaktan Kontrol Paneli) olarak tanımlanırlar.


51. Soru

Ölçü bakım elemanı hangi cihazları kullanarak gözlem ve ölçüm yapar

Cevap

Ölçü bakım elemanı; router panel, video monitör ve waveform vectorscope (dalga şekli, vektörel faz ölçer) kullanarak gözlem ve ölçüm yapar.


52. Soru

Cihaz odasında yer alabilecek görüntü cihazları nelerdir?

Cevap

Cihaz odasında yer alabilecek görüntü cihazları şu şekilde sıralanabilir: Eşzaman Darbe Üretici, Kamera Kontrol Üniteleri, Resim Seçme Masası Ana Gövdesi, Router Ana Gövdesi, Router Panel, Ölçüm Cihazları, Mühendislik Referans Monitörü, Glue Ekipmanlar, Video Patch Paneller.


53. Soru

Dış çekim araçlarında neler bulunur?

Cevap

Araçlarda en az dört kameralı sistemler bulunur. Ayrıca kayıt için VTR/VDR ya da PC tabanlı kayıt ve kurgu cihazı, mikrofon, mikser gibi ses donanımları ve KJ gibi cihazlar vardır. Eğer bu araçlardan naklen yayın iletilmesi gerekiyorsa Up-Link sistemleri de (uydu aracılığıyla yayın sistemi) araç üzerine takılır.


54. Soru

Düzenli bakım nedir ve kim tarafından yapılır?

Cevap

Düzenli bakım “cihazların belirlenmiş zaman aralıklarında kontrol edilmesi” demektir. Garanti süresi bitmemiş bir cihazda problem görülürse cihaz bakım için firmaya gönderilir ya da firmanın teknik personeli çağırılır ve cihaza bakım yerinde yaptırılır. Garanti süresinin bitiminden sonra bir problem olmuşsa ölçü bakım elemanı tarafından bakım ve onarımın yapılması gerekmektedir.


55. Soru

Avometre neye yarar?

Cevap

Avometre ile kabloların sağlamlık testi yapılabilir, cihazların gerilim ve akım değerleri ölçülebilir.


56. Soru

Stüdyo içi gözlem ve ölçü bakımda, görüntü sinyali ‘’wall box’’ panelinde görülmüyorsa ne yapılır?

Cevap

Görüntü sinyali “wall box” panelinde de görülmüyorsa; bu panele gelen hat kontrol edilmelidir. Bu hat cihaz odasındaki video patch panellerden aktarılan bir hattır. Bu hat üzerinde sorun olup olmadığı wall box ve patch paneller arasındaki bağlantıya bakılarak anlaşılabilir.


57. Soru

Stüdyo içi gözlem ve ölçü bakımda, kamera üzerinde prompter sinyali görülmüyorsa ne yapılır?

Cevap

Kamera üzerinden prompter sinyali görülmüyorsa; cihaz odasında ve kamera kontrol ünitesinin arkasında bulunan prompter girişindeki sinyallere bakılır.


58. Soru

Dış çekim aracında gözlem ve ölçü bakımda, araca bağlanan VTR/VDR cihazına kayıt yapılamaması ya da bu cihazlardan okutulan görüntünün router veya resim seçme masasında görülememesi durumunda ne yapılır?

Cevap

Araca bağlanan VTR/VDR cihazına kayıt yapılamaması ya da bu cihazlardan okutulan görüntünün router veya resim seçme masasında görülememesi durumunda ilk olarak bu cihazların arka bağlantıları şemaya göre tek tek gözlemlenmelidir. Bazen VTR ve VDR cihazları düzenli bakım ya da başka birimde kullanılmak için yerinden alınabilir. Cihaz tekrar yerine takıldığında kabloların yanlış yerlere bağlanabilme ihtimali olabileceği unutulmamalıdır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi