Radyo ve Televizyonda Ölçü Bakım Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ülkemizde televizyon yapımcılığı sektöründe istihdam edilmek üzere eleman yetiştirilen kurum veya kuruluşlar nelerdir?

Ülkemizde televizyon yapımcılığı sektöründe istihdam edilmek üzere doğrudan eleman yetiştiren programlar, yüksek öğretimde ilgili üniversitelerin iki yıllık meslek yüksek okullarının yalnızca radyo-televizyon tekniği/teknolojileri bölümleriyle, orta öğretimde radyo televizyon alanında açılmış programlardan oluşmaktadır. Bu eğitim kurumlarından mezun olanlar dışında, televizyon yapımcılığı alanında çalışan elemanların büyük bölümü, diğer teknik eleman yetiştiren okullardan temin edilmektedir. Ancak, bu okullardan mezun olanlar, gördükleri dersler itibari ile sektöre ait bilgileri alarak değil, temel elektrik ve elektronik eğitimi almış olarak gelirler. Bu tür öğretim kurumlarından gelerek çalışmaya başlayanlar, televizyon tekniği konusunda; kurumların kendi açtıkları eğitim programları yardımıyla, benzer kurumların eğitim programlarından yararlanılarak ya da uygulamanın içinde yetiştirilmektedir. Ülkemizde, televizyon yapımcılığı sektöründeki ölçü bakım elemanlarının ünvanları genel olarak ele alındığında; elektrik-elektronik teknisyen ve teknikerleri, radyo televizyon teknisyen ve teknikerleri, sektörle ilgili dört yıllık okullardan mezun olan mühendis, teknik öğretmen ve kameramanlar gibi sıralanabilir.

Ölçü bakım elemanı ne iş yapar?

Televizyon yapımcılığı ve yayıncılığı ile ilgilenen kurumlarda doğal olarak teknik yapılanma gereksinimi duyulur. Televizyon stüdyoları kullanılan cihazların çeşitliliği ve birbirleriyle olan uyumları bakımından karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, yetişmiş teknik personele olan ihtiyacı da o oranda artar. Görüntü ve ses (video/audio) üretimi yapan televizyon kurumlarında, bu konularda uzmanlaşmış eleman gereksinimi de doğar. Farklı yapılanma içinde olabilen teknik elemanlar “ölçü bakım elemanları” olarak ifade edilir.

Kurum ya da işletmelerde teknik eleman ne işe yarar ve teknik eleman ihtiyacı nasıl ortaya çıkar?

Eğer kurumlar üretim ve hizmet sunumları sırasında, sektörlerinin gereksinimlerine göre teknik bir takım cihazlar kullanıyorlar ise zorunlu olarak ya dış hizmet alımı yoluyla, ya da kendi bünyelerinde bir bölüm oluşturarak teknik eleman ihtiyacını karşılarlar. Böyle kurumlarda kullanılan cihazların türleri ne olursa olsun, bu cihazların yerleşimi, çalıştırılması, bakımı ve oluşabilecek arızaların giderilmesi işini üstlenen kişiler genel olarak “teknik eleman” adıyla anılır.

Ölçü bakım elemanlarının görev tanımları nelerdir?

Ölçü bakım elemanları çekim için gerekli her türlü cihazın temininden, bu cihazların çalışır durumda olmasından sorumludur. Aynı zamanda, oluşabilecek arızalara müdahale eder, kullanılan cihazların periyodik bakımlarını yapar. Kısaca, hem stüdyo hem de dış çekimlerin teknik olarak uluslararası standartlarda sorunsuz gerçekleştirilmesini ve yayınlanmasını sağlar.

Ölçü bakım kavramı ve kapsamı nedir?

Televizyon yapımcılığının vazgeçilemez unsurlardan biri olan ölçü bakım, genel olarak, programların hazırlanması amacıyla teknik destek veren elemanları ve bunların kullandıkları donanımları kapsar. (ölçüm ve ölçümleme cihazları, yardımcı el aletleri gibi.).

Ölçü bakımda yapılan işler hangi başlıklar altında toplanabilir?

Ölçü bakımda yapılan işler dört ana başlık altında toplanabilir: • Stüdyoların kurulum aşamasında ölçü bakım • Çekimler öncesinde ölçü bakım • Çekimler sırasında ölçü bakım • Çekimler dışında ölçü bakım (bakım onarım)

Çalışma öncesi kameraların yapılması gereken teknik ayarları nelerdir?

Çekim için temizliği yapılmış durumda bekleyen kameraların, çalışma öncesinde de bir takım teknik ayarlarının yapılması gerekmektedir. Kullanılacak akü seçimi ve buna uygun aparatların alımıyla başlayan ölçü bakım süreci, kullanılacak lenslerin takılması, tripod ayarlarının (kameranın üzerine konulduğu üçayak sehpa) kontrol edilmesiyle devam eder. Çekim öncesinde, teknik olarak doğru görüntünün elde edilebilmesi için kamerada bulunan “beyaz dengesi” (white balance) ve “siyah dengesi” (black balance) anahtarlarıyla ayarlar yapılır. “Örtücü hızı” (shutter speed) ve “renk sıcaklığını değiştiren filtre” konumları ortam ışığına uygun olarak belirlenir.

Çekimler öncesinde ölçü bakım aşamasında ne tür işler yapılır?

Stüdyonun oluşturulması aşamasında tek bölüm halinde çalışan ekip, bu aşamada artık diğer birimlerle beraber hareket edecek bir yapılanma içine girer. Elektrik panoları, kesintisiz güç kaynakları, jeneratörler, kameralar, ışık, ses ve görüntü kayıt cihazları gibi üniteler çalışmaya başlamıştır. Televizyon programlarının çekimlerinde kullanılacak tüm cihazlar, yapım toplantısı sırasında belirlenir. Yapım toplantılarında, çekimde kullanılması öngörülen teknik donanımlar ölçü bakım ekibine bildirilir. Yönetmen tarafından talep edilen teknik donanımlar, aynı zamanda teknik ekip tarafından değerlendirilir ve yönetmene bilgi verilir. Yönetmen tarafından talep edilebilecek bazı teknik donanımlar şu şekilde olabilir: • Kaç kamera kullanılacağı • Prompter cihazı kulanılıp kullanılmayacağı • Stüdyo içinde ekstra görüntü monitörü ya da bilgisayar olup olmayacağı • Harici cihaz bağlantıları gibi Ölçü bakım elemanı çekim öncesinde bu cihazların yerleşimini ve bağlantılarını yaparak hazır duruma getirir. Ayrıca sistemin tümünün doğru çalışıp çalışmadığının kontrolünü, arızalı bir cihaz varsa, bu arızanın giderilmesi işlemini ölçü bakım elemanı yapar.

Ölçü bakım elemanları kapsamına kimler girer?

Bu kapsamın içine, görev alanlarında değişimler göstermekle beraber teknik yönetmen, kamera kontrol, stüdyo teknik, elektromekanik, ışık ve ses bakım elemanları girer. Çekim öncesi ve sonrasında kameralara yaptıkları bakımlar nedeniyle, kameramanlar da bu kapsamda yer almaktadırlar. Teknik destek elemanları olarak da adlandırılabilecek bölüm çalışanları, mühendis, tekniker, teknisyen gibi unvanlara sahip kişilerden oluşur. Günümüz televizyon stüdyoları, çağın gereklerine uyarak bilgisayar tabanlı cihazlarla donatılmaya ve kontrol edilmeye başlanmıştır. Geçmişte kayıtlar için çeşitli bantlar, kasetler ya da VCD ve DVD gibi medyalar kullanılırken, bugün bunların yerini büyük bilgisayarlar olarak adlandırılabilecek otomasyon sistemleri almaktadır. Bu gelişimin sonucu olarak da bilgisayar tabanlı sistemlerin bakımı, kontrolü ve kullandıkları programların yazılımlarında oluşabilecek hataları denetleyebilecek, bu sistemlerde çıkabilecek fiziki arızaları giderebilecek IT (Information Technologies, Bilişim Teknolojileri) teknik eleman gereksinimi doğmuştur. IT grubu olarak çalışan mühendis, tekniker ve teknisyen ünvanlı kişiler de ölçü bakım elemanları kapsamına girmişlerdir.

IT elemanlarının görevi nedir?

Günümüzün gelişen teknolojileri, televizyon yapım kurumlarının kullanmakta olduğu cihazların gelişimini, dolayısıyla değişimini gerektirmektedir. Bilgisayar tabanlı cihazların birçok kurumda kullanımı artarken, bantlı ya da kasetli kayıt ve okuma cihazlarına olan gereksinim yavaş yavaş ortadan kalkmaktadır. Kayıt ve okuma formatları değişmekte, yeni kullanıcı eğilimleri ortaya çıkmaktadır. Bant ve kasete dayalı kayıt / okuma medyalarının yerini sabit disklerden oluşmuş “server” sistemleri (herhangi bir ağ üzerinde bir programı veya bir bilgiyi farklı kullanıcılara/sistemlere paylaştıran/dağıtan donanım veya yazılıma verilen genel isim, sunucu) almaktadır. Stüdyoda yapılan çekimlerin kaydı ve dış çekimlerden gelen çeşitli medyaların aktarımı aynı ortama yapılabilmektedir. Böylelikle, yetkilendirilen kişilerin bu ortamdaki bilgilere daha çabuk ulaşması sağlanmaktadır. Her türlü kayıt, kurgu ve oynatma gibi işlemler, uzaktan erişilen (remote) bilgisayarlarla aynı sunucu üzerinden yapıldığından araya başka bir cihazın girmesine gerek kalmamaktadır. Bu gelişmeler sonucunda, bilgisayarlar ve yine bilgisayar tabanlı çalışan cihazların hem yazılım hem de donanım olarak sorunlarını giderecek, bakımlarını yapacak teknik elemanlara gereksinim doğmuştur. Bu amaçla, konusunda eğitim görmüş tekniker ve mühendislerden oluşan “IT elemanları” adıyla yeni bir ölçü bakım eleman kavramı ortaya çıkmıştır. Sistemde televizyon yapım amacıyla kullanılan tüm bilgisayar ve benzeri cihazların sorumluluğu, çalışır durumda bulundurulmaları, bakımlarının yapılması ve oluşan arızaların giderilmesi bu elemanların yetkisine verilmiştir.

Kameralarda bulunan siyah dengesi (black balance) nedir?

Görüntüde, siyah ve tonlarına ait renkler üzerinde oluşabilecek başka renklerin (kırmızı, mavi, yeşil vb.) yok edilmesi işlemidir. Kısaca özetlemek gerekirse siyahın tam siyah görüntülenmesinin sağlanmasıdır.

Ses (Audio) ölçü bakım denildiğinde ne tür işler akla gelir?

Ses ölçü bakım denildiğinde; ses sinyalinin elde edilmesi, bu sinyale kurumda istenilen her noktadan ulaşılabilmesi, çeşitli birimler tarafından işlenebilmesi, sinyalin kayda girmesi ve yayınlanmasına kadar geçen süreci kontrol eden teknik elemanlar akla gelmelidir.

Stüdyoların kurulum aşaması nasıl yapılır?

Televizyon stüdyolarının kurulum aşaması, teknik elemanlar tarafından titizlikle gerçekleştirilir. Stüdyo olarak kullanılacak mekanın yapım aşamasından, tüm cihazların yerleşimine ve kablolanmasına kadar geçen sürede, teknik elemanlar daha önce hazırladıkları plan ve şemalardan yararlanırlar. Hangi cihazların kullanılacağı, binanın durumuna göre stüdyoda bulunacak birimlerin (stüdyo, video kontrol odası, kayıt odaları, kurgu, ingest ve ses kontrol odası gibi) nasıl konumlanacağı tasarlanır. Sisteme sonradan eklenebilecek cihazlar da göz önünde bulundurularak, aşağıda sıralanan çalışmalar değerlendirilir: • Elektrik, video, ses ve haberleşme kablolarının geçebileceği yükseltilmiş taban, • Askı tavan ve kablo tavlarının yapımı, • Kablo uzunlukları, • Priz ve kablo uçlarına bağlantısı yapılacak fiş ve konnektörlerin sayısı, toleransları ile beraber hesaplanır. Cihazların satın alımı için gerekli olan teknik şartnamelerin hazırlanması, cihazların kurulumu için gerekli tüm imalatın kontrolü ve malzemelerin satın alımının denetimi yine teknik personel tarafından gerçekleştirilmektedir.

Işık ölçü bakım işlemi neden yapılır?

Çekimler sırasında objenin görülebilir olması için mutlaka bir ışık kaynağına ve obje üzerine düşen ışığa gereksinim vardır. Güneş ve ay doğal ışık kaynaklarıdır. Bazı dış çekimlerde (stüdyo dışı) güneş ışığından yeteri kadar yararlanılamaz ise harici ışık kaynakları kullanılır. Televizyon ve fotoğraf stüdyolarında da ışığın harici kaynaklardan elde edilmesi gerekmektedir. Harici ışık kaynaklarına gereksinim duyulduğunda, çeşitli güçlerde, farklı amaçlar için üretilmiş “spot” adı verilen aydınlatma araçları kullanılır.

Stüdyo teknik tanımlaması içerisinde hangi birimler yer alır?

“Stüdyo teknik” tanımlaması, bazı kurumlarda “ölçü bakım” ya da “ölçü teknik” gibi değişiklikler göstermekle beraber, yapılan iş niteliği bakımından farklılık göstermez. Bu bölüm içinde şu birimler yer alır: • Video ölçü bakım • Ses ölçü bakım • Işık ölçü bakım • IT elemanları • Elektromekanik • Kameramanlar

Çekimler dışında ölçü bakım (bakım onarım) aşamasında ne tür işler yapılır?

Televizyon çekimleri dışında, çeşitli nedenlerle arızalanmış, hasar görmüş ve atıl durumdaki cihazların tekrar sisteme kazandırılması işlemleri yapılır. Yapılan bu teknik çalışmalar “bakım onarım” olarak tanımlanır. Televizyon yapım kurumlarındaki asıl yerleri laboratuvarlar ya da atölyeler olan ölçü bakım elemanları, taşınabilir cihazlar için onarım işlerini de bu alanlarda gerçekleştirirler. Arızalı bir cihazın ön incelemesi, üzerinde operatörler için konulmuş tuşlardan başlar. Daha sonra sırasıyla anahtarlar, görüntü elemanları (display) gibi parçaların kontrolü yapılır. Eğer bunlarda sorun bulunamazsa, cihazın iç devreleriyle ilgili gözlemlere geçilir. Bakım onarım dışında, yeni cihazların ana sisteme bağlanması ve testlerinin yapılması, yine ölçü bakım elemanlarının çekimler dışındaki görevleri arasındadır. Televizyon çekimlerinin kurgulanmasında kullanılan cihazlar da, yine ölçü bakım elemanlarının denetiminde ve sorumluluğundadır.

Çekimler sırasında ölçü bakım aşamasında ne tür işler yapılır?

Hazırlıklar tamamlandıktan sonra, planlandığı gibi çekime başlanır. Çekimin yapıldığı stüdyoda ya da çekim aracında, duruma göre bir kaç kişi ölçü bakım elemanı olarak görevlendirilir. Bu kişiler, çalışma sırasında oluşabilecek teknik sorunları çözerler ve çekim ekibindeki diğer görevlilerin teknik isteklerini karşılarlar. Elektronik cihazlarda her türlü önlemin alınmasına rağmen çekimler sırasında çeşitli arızalar oluşabilir, kullanıcı (operatör) hataları nedeniyle de zaman zaman sorunlar yaşanabilir. Ölçü bakım elemanları bu gibi durumlarda da sorunun çözümüne yardımcı olurlar.

Video ölçü bakım denildiğinde ne tür işler akla gelir?

Video ölçü bakım denildiğinde; video sinyalinin elde edilmesi, bu sinyale istenilen noktalardan ulaşılabilmesi, çeşitli birimler tarafından işlenerek kayda girilmesi ve yayınlanmasına kadar geçen süreci kontrol eden teknik elemanlar ve yaptıkları işler akla gelir.

Işık ölçü bakım elemanlarının görevi nedir?

Aydınlatma araçlarının kullanıldığı, stüdyo ve dış çekimlerde, aydınlatmayı gerçekleştiren ve arıza olduğunda spotların onarımı ile bakımlarını yapan kişilere “ışık ölçü bakım elemanları” adı verilir. Işık ölçü bakım elemanları için aydınlatılması yapılacak mekanın hacmi önemlidir. Stüdyoda tavana asılı halde bulunan spotların tavan askıların da ki yerleşim aralıklarına ve konumlarına göre ışık güç dağılımlarını projelendirirler. Dış çekimlerde de, ışık kaynaklarının yerleştirildiği tripodların (üçayak sehpa) konumlarını, alana düşecek ışık miktarını ve gölgeleri hesap ederek düzenlemek yine bu elemanların görevleri arasındadır.

Waveform ve Vectorspace ölçüm cihazları ne işe yarar?

Waveform ve Vectorspace ölçüm cihazları video sinyalinin özelliklerini ve değerlerini gösterirler. Bu cihazların dijital olan modelleriyle, dijital sesle ilgili bir takım ölçümler de yapılabilir. Özellikle, kamera ayarları yapılırken, kamera kontrol elemanı tarafından kullanılırlar. Bir arıza durumunda da, teknik yönetmen ve stüdyo teknik elemanları tarafından kullanılmaktadır. Uluslararası standartta video üretimi yapan stüdyolarda bulunması zorunlu olan bu cihazlar, en çok kullanılan ölçüm cihazlarından dır.

Tally nedir?

Stüdyolarda yayına gönderilen ya da kaydedilen görüntünün hangi kaynaktan geldiği bilinmelidir. Bu amaçla her kaynak için izleme monitörleri bulunmaktadır. Çıkışa gönderilen kaynağa ait monitörün üzerindeki özel ve renkli bir lamba bu durumu gösterir. Aynı sistem kameralar üstünde de bulunur. Hangi kamera çıkışa verilmiş ise üzerindeki lamba yanar ve hem kameraman için, hem de sunucular için dikkat çekmek amacıyla kullanılır. Lambalar ve bunları kontrol eden sistemlere “tally” adı verilir.

Televizyon kurumlarında ölçü bakım elemanları için farklı hangi tanımlamalar yapılır?

Ölçü bakım elemanları, bazı televizyon kurumlarında farklı tanımlamalarla yapılandırılıp, görevlendirilirler. Bu tanımlamalar şu şekildedir: • Stüdyo Teknik • Kamera Kontrol • Teknik Yönetmen

Kamera kontrol ünitesi nedir?

Kameranın gönderdiği tüm bilgileri işleyen, uzaktan kontrol ile gövdenin haberleşmesini sağlayan, “promter” ve “tally” çıkışlarının kontrol edildiği ünitedir.

Kameralarda bulunan uzaktan kontrol paneli nedir?

Kameranın teknik özelliklerinin kablo bağlantısı ile uzaktan kontrol edilmesini sağlayan, üzerinde çeşitli tuşların ve düğmelerin olduğu, genellikle kullanıcının yaptığı ayarları görmesi için yerleştirilmiş LCD ekranı bulunan (Liquid Crystal Display, Sıvı Kristal Ekran) ünitedir.

“Rack” adı verilen sistemler ne işe yarar?

Hem elektrik hem de tüm elektronik sistemin montajı “rack” olarak isimlendirilen, bir çeşit raf sistemlere yapılır. Bu raf sistemler, cihazların alt alta yerleştirilmesini sağlayan, uluslararası standartlarda ve metalden yapılmış cihaz montaj dolaplarıdır.

Örtücü hızı (shutter speed) nedir?

Diyaframdan içeri ışık girme süresi ve hızıdır.

Stüdyo kameraları başlıca kaç bölümden oluşur ve bu bölümler nelerdir?

Stüdyo kameraları başlıca dört bölümden oluşurlar. Bunlar: • Lens (Objektif) • Kamera Gövdesi • Uzaktan Kontrol Paneli (RCP, Remote Control Panel) • Kamera Kontrol Ünitesi (CCU, Camera Control Unit) Bu tip kameraların üzerinde kayıt ünitesi bulunmaz. Kameralardan gelen görüntü sinyali harici kayıt cihazlarına yapılır.

Ölçü bakım elemanlarının başlıca görev ve sorumlulukları nelerdir?

Ölçü bakım elemanlarının başlıca görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir: • Kullanılacak cihazların alımına karar verilmesi • Cihazların yerleşimi • Cihazların çalışır durumda tutulabilmesi için gerekli periyodik bakımların yapılması • Cihazların çeşitli kazalara karşı koruma altına alınmaları • Cihazların bulunduğu çalışma ortamlarına yiyecek ve içecek maddelerinin sokulmaması • Cihazları kullanan operatörlere karşı sorumlu olunması • Yönetmen ve ekibe çekimle ilgili teknik destek sağlanması

Kameralarda bulunan beyaz dengesi (white balance) nedir?

Görüntüde, beyaz ve tonlarına ait renkler üzerinde oluşabilecek başka renklerin (kırmızı, mavi, yeşil vb.) yok edilmesi işlemidir. Kısaca özetlemek gerekirse beyazın tam beyaz görüntülenmesinin sağlanmasıdır.

Teknik yönetmenlerin sorumlulukları nelerdir?

Teknik Yönetmenler, özellikle çekim sırasında tüm elektrikli ve elektronik cihazların çalışır durumda bulunmasından, bunları çalıştırmakla görevli teknik personelin koordinasyonundan sorumludur. Televizyon çekimlerinde programın yönetmeni; dekorun nasıl olacağı, aydınlatmanın ne şekilde yapılacağı, kameraların konumları gibi programların sanatsal yönünü oluşturan işlerden sorumludur. Buna karşın işlevi ne olursa olsun, teknik cihazları kullanan ekibin karşılaşacağı sorunlar ve kullandıkları cihazların uluslararası standartlarda işletilmesi ise teknik yönetmenin sorumluluğundadır.

Kameralar ve diğer elektronik cihazların temizliği için ne tür malzemeler kullanılır?

Elektronik cihazların temizliği için özel spreyler ve herhangi bir kalıntı bırakmayan temizlik bezleri üretilmiştir. Bu spreyler, suya ve oksidasyona karşı koruma sağlarken aynı zamanda cihazların elektronik aksamlarına da zarar vermezler. Saf (izopropil) alkol de yine temizlik için güderi yardımıyla elektronik cihazlarda kullanılabilir. Öncelikle cihaz üzerindeki toz tabaka bir kompresör yardımıyla temizlenmelidir. Bu temizlik uygulamaları, profesyoneller tarafından ve cihaza zarar vermeyecek şekilde dikkatle yapılmalıdır.

Elektromekanik ölçü bakım elemanlarının görevi nedir?

Raf dolaplarında ünitelerinin hazır hale getirilmesi, stüdyo sistemleriyle ilgili mekanik ve elektrik işlerinin gerçekleştirilmesi “elektromekanik ölçü bakım” elemanlarınca yapılır. Bir cihazın montajı için matkap kullanımından demir kesme işlemine, kablo kanalı döşemekten elektrik panolarının yapımına kadar birçok işle ilgilenen elemanlar, elektromekanik ölçü bakımcılardır. Ayrıca stüdyo planlamasında kullanılan kesintisiz güç kaynakları ve elektrik üretmek için kullanılan jeneratörler elektromekanik ölçü bakımcıların sorumluluğu altındadır

Ölçüm cihazları nasıl sınıflandırılırlar?

Ölçü bakım elemanlarının kullanmakta olduğu cihazlar şu şekilde sınıflandırabilir: • Ölçüm Cihazları • Elektrikli Yardımcı Cihazlar • Basit El Aletleri

Televizyon kurumlarında kullanılan cihaz ve medyanın yedeklenmesi veya depolanması için neler yapılmalıdır?

Televizyon yapım kurumlarında kullanılan cihazların yedekleri, yedek parçaları, sonradan kullanılabilecek cihazlar ya da zaman zaman kullanılan cihazlar depolanmak zorundadır. Uzun süre çalışmadan bekletilen cihazların korunması ve depolanması büyük önem taşır. Elektronik cihazların çalıştırıldığı ortamların sıcaklık değerleri belli bir aralığı kapsar. Bu değerler genellikle 0 C° ile 40 C° aralığıdır. Aynı değerler saklama koşulları için de geçerlidir. Ayrıca ortamın nem oranına da dikkat edilmelidir. Cihazların ve bunlarla beraber kullanılan medyaların (bantlar, kasetler, diskler gibi.) saklanmaları ve arşivlenmesi için özel depolar bulunmalıdır. Bu tür malzemelerin kullanıcı kılavuzlarında, üretici firma tarafından çalışma ve depolama sıcaklıkları, nem oranları, voltaj değerleri, kullanıma ait özel bilgiler gibi açıklamalar bulunmaktadır. Üretici firmalar tarafından belirlenen çalışma ve depolama koşullarına uyulması yanında, cihazların korunması için de gerekli önlemler alınmalıdır. Kurulacak depolar, kesinlikle kuru, serin ve temiz alanlar üzerine inşa edilmelidir. Ergonomi (çalışılan çevrenin insan özelliklerine uygun olarak tasarlanması) kurallarına kesinlikle dikkat edilmelidir. Cihaz büyüklüklerine göre raf sistemleri oluşturulmalı, sık ve az kullanılan cihaz ayrımları yapıldıktan sonra, cihazlar ilgili raflara yerleştirilmelidir. Eğer sık kullanılan küçük parçalar varsa, bunlar öncelikle çalışma laboratuvarlarında depolanmalıdır.

Kameralarda bulunan lens nedir?

Kameraların ön tarafında bulunan ve merceği içerisinde barındıran, objektif olarak da adlandırılan aparatlardır. Aslında lens adıyla üretilen bu parçalar, dilimizde yaygın bir şekilde objektif adıyla da kullanılmaktadır. Objektifler, yöneltildikleri objenin görüntüsünden gelen ışık bilgisini, görüntü algılama elemanlarının (CCD, Charge Coupled Device) üzerine düşmesini sağlar.

Ölçüm cihazlarının kullanılma amaçları nelerdir?

Ölçü bakım elemanları elektron akımlarının şiddetini, yönünü ve hızını görebilmek için bazı ölçüm cihazlarından ve bu cihazlara ait donanımlardan yararlanırlar. Test amaçlı sinyal üreten cihazlar da yine onarım sırasında yaygın olarak kullanılır. Ayrıca diğer günlük işlerde kullanılan ve birçoğunuzun bildiği basit el aletleri de ölçü bakım elemanlarının vazgeçilmez araçlarıdır.

Ölçü bakımında kullanılan el aletleri nelerdir?

Ölçü bakım elemanları, herhangi bir arızalı cihazın onarımını yaparken basit el aletlerine de gereksinim duyarlar. Bir vidanın sökülmesi için gerekli tornavidadan, kabloların uçlarının açılmasına yarayan yan keskiye kadar birçok el aleti kullanılır. Bunlardan bazılarına örnek vermek istersek; pense, yan keski, karga burun, kablo soyma pensi ve cımbızdan söz edebiliriz.

Ölçü bakım elemanlarının ölçümler sırasında kullandıkları yardımcı cihazlar nelerdir?

Ölçü bakım elemanları, gerek testler gerekse bakım onarım çalışmalarında ölçüm cihazları kullanırlar. Fakat bu ölçümleme cihazlarına ek olarak; ses sinyal üreteçleri (osilatörler), görüntü şekil üreteçleri (video pattern), lehimleme aletleri (havyalar), bilgisayarlar, ekran ölçüm ve ayar cihazları (spekrofotometre) gibi aletlerden de yararlanırlar.

Ölçü bakım elemanlarının kullandıkları ölçüm cihazları nelerdir?

Ölçü bakım elemanları ölçüm cihazları olarak farklı kullanım amaçlarına göre avometre, osiloskop, waveform ve vectorscope cihazları, ses şiddet ölçer, kablo test cihazları, pens ampermetre, lüksmetre ve kelvinmetre cihazlarını kullanırlar.

Televizyon kurumlarında kullanılan ölçüm, test ve gösterim cihazlarının neden kalibre edilmesi gerekir?

Televizyon yapım kurumlarında kullanılan her türlü ölçüm, test ve gösterim cihazlarının uluslararası standartlarda çalıştırılması gerekmektedir. Özellikle ölçümlerin bu standartlarda olması yanılgıları ortadan kaldırır, yapılan işin kalitesini arttırır. Bu durumda cihazların doğru çalışması ve ölçüm yapması büyük önem kazanır. Periyodik olarak akreditasyona (uluslararası standartlara uygunluk denetimi ve belgesi) sahip kurumlara cihazların kalibrasyonu yaptırılmalıdır. Tüm ölçüm cihazları belli periyotlarla kalibrasyona gönderilmeli, tespit edilen ayarsızlık ve belirsizlikleri giderilerek kullanılmalıdır. Bu aynı zamanda kaliteyi arttırmak için gereklidir.

Kalibrasyon nedir?

Belli koşullar altında, bir referans ölçüm standardı veya ölçüm sistemini kullanarak diğer bir ölçüm ve test cihaz› ya da sistemin doğruluğunun ölçülmesi, farklılıkların belirlenmesi ve ölçülen cihazın ayarlarının bu standartlara göre yapılması işlemine kalibrasyon denir.

Televizyon yapımcılığında, genel olarak programların hazırlanması amacıyla teknik destek veren elemanları ve bunların kullandıkları donanımları kapsayan kavram hangisidir?

Ölçü bakım

Ölçü bakım elemanlarının sorumlulukları nelerdir?

Ölçü bakım elemanları çekim için gerekli her türlü cihazın temininden, bu cihazların çalışır durumda olmasından sorumludur. Aynı zamanda, oluşabilecek arızalara müdahale eder, kullanılan cihazların periyodik bakımlarını yapar.  Kısaca, hem stüdyo hem de dış çekimlerin teknik olarak uluslararası standartlarda sorunsuz gerçekleştirilmesini ve yayınlanmasını sağlar.

Ölçü bakım kapsamı içerisinde yer alan elemanlar kimlerdir?

Ölçü bakım kapsamı içerisine teknik yönetmen, kamera kontrol, stüdyo teknik, elektromekanik, ışık ve ses bakım elemanları girer.

Ölçü bakımda yapılan işler nelerdir?

• Stüdyoların kurulum aşamasında ölçü bakım
• Çekimler öncesinde ölçü bakım
• Çekimler sırasında ölçü bakım
• Çekimler dışında ölçü bakım (bakım onarım)

Stüdyoların kurulum aşamasında yapılan ölçü bakım çalışmaları nelerdir?

• Elektrik, video, ses ve haberleşme kablolarının geçebileceği yükseltilmiş taban,
• Askı tavan ve kablo tavlarının yapımı,
• Kablo uzunlukları,
• Priz ve kablo uçlarına bağlantısı yapılacak fiş ve konektörlerin sayısı, töleransları ile beraber hesaplanır.

Çekimler öncesinde, yönetmenin ölçü bakım elemanlarından talep edebileceği teknik donanımlar nelerdir?

• Kaç kamera kullanılacağı
• Prompter cihazı kullanılıp kullanılmayacağı
• Stüdyo içinde ekstra görüntü monitörü ya da bilgisayar olup olmayacağı
• Harici cihaz bağlantıları

Prompter cihazı nedir?

Prompter cihazı: Çekim sırasında, sunucuların belli bir metne bağlı kalarak konuşma yapmaları istenildiğinde, akıcılığın sağlanması ve senaryoya uyumlu anlatımın gerçekleşmesi için kamera önüne takılan, izleyicilerin göremediği, ancak kamera karşısından görülebilen önceden yazılmış bir metnin, bilgisayar tarafından akıtıldığı monitör ve aynadan oluşan sistem.

Ölçü bakım elemanlarının çekim öncesi yaptığı hazırlıklar nelerdir?

Ölçü bakım elemanı çekim öncesinde cihazların yerleşimini ve bağlantılarını yaparak hazır duruma getirir. Ayrıca sistemin tümünün doğru çalışıp çalışmadığının kontrolünü, arızalı bir cihaz varsa, bu arızanın giderilmesi işlemini ölçü bakım elemanı yapar. Çekim yayın ya da kayıt araçları ile yapılacaksa, çekim aracının (OB Van, Outside Broadcasting Van, Dış Yayın Aracı) hazırlanması, kamera kabloları, video ve ses kablolarının istenilen yerlere çekilmesi, bağlantılarının yapılması yine ölçü bakım ekibinin görevidir.

Televizyon çekimleri dışında yapılan teknik çalışmalar kapsamına giren, çeşitli nedenlerle arızalanmış, hasar görmüş ve atıl durumdaki cihazları tekrar sisteme kazandıran birim hangisidir?

Bakım onarım

Stüdyo teknik bölümünün içerisinde hangi birimler yer alır?

• Video ölçü bakım
• Ses ölçü bakım
• Işık ölçü bakım
• IT elemanı
• Elektromekanik
• Kameramanlar

Ses ölçü bakım elemanının görevleri nelerdir?

Ses ölçü bakım elemanı, ölçüm cihazları ve bir takım göstergelerden yararlanarak ses sinyalinin seviyesini (şiddetini), kalitesini ve uluslararası standartlara uygunluğunu kontrol eder. Görüntü ve sesin aynı anda işlendiği cihazlar olduğu gibi, yalnızca ses sistemleri üzerinde çalışan cihazlar da vardır. Bunun sonucunda, birçok cihaz ses ve görüntüyü birlikte işleyerek kaydeder/okur.

Video ölçü bakım elemanının görev alanları nelerdir?

Video ölçü bakım denildiğinde; video sinyalinin elde edilmesi, bu sinyale istenilen noktalardan ulaşılabilmesi, çeşitli birimler tarafından işlenerek kayda girilmesi ve yayınlanmasına kadar geçen süreci kontrol eden teknik elemanlar ve yaptıkları işler akla gelmelidir.

Aydınlatma araçlarının kullanıldığı, stüdyo ve dış çekimlerde, aydınlatmayı gerçekleştiren ve arıza olduğunda, spotların onarımı ve bakımlarını yapan kişilere ne ad verilir?

Işık ölçü bakım elemanları

IT elemanlarının yetkileri nelerdir?

Sistemde televizyon yapım amacıyla kullanılan tüm bilgisayar ve benzeri cihazların sorumluluğu, çalışır durumda bulundurulmaları, bakımlarının yapılması ve oluşan arızaların giderilmesi bu elemanların yetkisine verilmiştir.

Elektromekanik ölçü bakım elemanlarının görevleri nelerdir?

Hem elektrik hem de tüm elektronik sistemin montajı “rack” olarak isimlendirilen, bir çeşit raf sistemlere yapılır. Bu raf sistemler, cihazların alt alta yerleştirilmesini sağlayan, uluslararası standartlarda ve metalden yapılmış cihaz montaj dolaplarıdır. Raf dolaplarında ünitelerinin hazır hale getirilmesi, stüdyo sistemleriyle ilgili mekanik ve elektrik işlerinin gerçekleştirilmesi “elektromekanik ölçü bakım” elemanlarınca yapılır. Bir cihazın montajı için matkap kullanımından demir kesme işlemine, kablo kanalı döşemekten elektrik panolarının yapımına kadar birçok işle ilgilenen elemanlar, elektromekanik ölçü bakımcılardır.

Kameraların, çalışma öncesinde bir takım teknik ayarlarının yapılması gerekmektedir. Bu ayarlar nelerdir?

Çekim için temizliği yapılmış durumda bekleyen kameraların, çalışma öncesinde de bir takım teknik ayarlarının yapılması gerekmektedir. Kullanılacak akü seçimi ve buna uygun aparatların alımıyla başlayan ölçü bakım süreci, kullanılacak lenslerin takılması, tripod ayarlarının (kameranın üzerine konulduğu üçayak sehpa) kontrol edilmesiyle devam eder. Çekim öncesinde, teknik olarak doğru görüntünün elde edilebilmesi için kamerada bulunan “beyaz dengesi” (white balance) ve “siyah dengesi” (black balance) anahtarlarıyla ayarlar yapılır. “Örtücü hızı” (shutter speed) ve “renk sıcaklığını değiştiren filtre” konumları ortam ışığına uygun olarak belirlenir.

Diyaframdan içeri ışık girme süresi ve hızına ne ad verilir?

Örtücü hızı (Shutter speed)

Beyaz dengesi (White balance) nedir?

Görüntüde, beyaz ve tonlarına ait renkler üzerinde oluşabilecek başka renklerin (kırmızı, mavi, yeşil vb.) yok edilmesi işlemi. Beyazın tam beyaz görüntülenmesidir.

Stüdyo kameraları kaç bölümden oluşur?

• Lens (Objektif)
• Kamera Gövdesi
• Uzaktan Kontrol Paneli (RCP, Remote Control Panel)
• Kamera Kontrol Ünitesi (CCU, Camera Control Unit)

Kameranın gönderdiği tüm bilgileri işleyen, uzaktan kontrol ile gövdenin haberleşmesini sağlayan, “promter” ve “tally” çıkışlarının kontrol edildiği üniteye ne ad verilir?

Kamera Kontrol Ünitesi

Elektriksel bir değerin ölçümünde, bulunan sonucun dalga şeklini, gerilimini ve birimi hertz (hz), frekansını gösteren cihazlara ne ad verilir?

Osiloskoplar