Radyo ve Televizyon Haberciliği Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Başlangıcından günümüze en etkin kitle iletişim aracı olan radyo ve televizyona bu gücü veren olan olguların başında hangi özelliği gelmektedir?

Başlangıcından günümüze en etkin kitle iletişim aracı olan radyo ve televizyona bu gücü veren olan olguların başında “haber vermesi” gelmektedir.

Bir kitle iletişim aracı olarak insanlığa büyük katkılar sağlayan radyonun terim olarak açıklaması hangi anlama gelir?

Bir kitle iletişim aracı olarak insanlığa büyük katkılar sağlayan radyo, terim olarak sesin elektro manyetik dalgalar halinde gönderilmesi ve alınması anlamına gelir.

Fransızca radio sözcüğünden türeyen radyo Türk Dil Kurumu’na göre nasıl bir kuruluş olarak değerlendirilir?

Fransızca radio sözcüğünden türeyen radyo Türk Dil Kurumu’na göre elektrik dalgalarıyla düzenli olarak yayın yapan istasyon ve bu istasyonun programlarını düzenlemekle görevli kuruluş anlamına gelir.

Türk Dil Kurumu radyo yayınını nasıl tanımlamaktadır?

Türk Dil Kurumu radyo yayınını, “elektrik dalgaların özelliğinden yararlanarak seslerin iletilmesi” olarak tanımlamaktadır.

Radyo iletişiminde kullanılan ve radyo dalgaları olarak da adlandırılan elektromanyetik dalgalar, alıcıya ne şekilde ulaşır?

Radyo iletişiminde kullanılan ve radyo dalgaları olarak da adlandırılan elektromanyetik dalgalar, verici ile alıcı arasında düz bir çizgi üzerinde yol alabileceği gibi, alıcıya, iyonosferden yansıyarak ya da bir haberleşme uydusu aracılığıyla da ulaşabilir.

Radyo tekniği ile ilgili olarak yapılan ilk teknik buluş hangi yılda ve kim tarafından olmuştur?

Radyo tekniği ile ilgili olarak yapılan ilk teknik buluş telsizin babası olarak adlandırılan James Clerk Maxwell tarafından 1860 yılında olmuştur.

İlk kez radyo dalgalarının varlığını bulan Maxwel’in buluşu olan elektromanyetik dalgaları geliştiren ve ismini veren fizikçi kimdir?

Maxwell, ilk kez radyo (elektromanyetik) dalgalarının varlığını bulmuştur. Maxwel’in bu buluşu 20 yıl sonra 1885-1889 tarihleri arasında elektromanyetik dalgalara ismini veren Alman fizikçi Heinrich Hertz tarafından geliştirilmiştir.

Radyonun gelişmesinde başlıca adımlar olarak kabul edilen gelişmeler nelerdir?

Ses bandındaki gelişmeler; daha net bir ses alınmasını sağlayan FM bandının bulunuşu 1955’lerde stereo yayınların özellikle müzik yayınlarında kullanılışı, radyonun gelişmesinde başlıca adımlar olarak kabul edilmektedir. Ayrıca transistörün bulunuşu ve radyoların pille çalışabilme özelliklerinin keşfi de radyonun popülerleşmesini tetikleyen diğer unsurlardır.

Hem radyo dinleyici kitlesinin aitlik duygusuna hem de radyonun gücüne temel bir örnek olması bakımından Orson Welles’in Amerikalıları dünyayı Marslıların istila ettiğine inandıran radyo tiyatrosunun ismi nedir?

Dünyalar Savaşı: Amerikalı aktör ve yönetmen George Orson Welles’in 1938 yılında sergilediği radyo tiyatrosu. Welles bu radyo oyunuyla Amerikalıları dünyayı Marslıların istila ettiğine inandıracak yetenekte bir sunum yapmıştır
 

Dünyada radyoculuğun bir haber medyası olarak gelişimi içinde, radyoya diğer kitle iletişim araçlarına göre bir haber medyası olarak gücünü veren olgular nelerdir?

Radyo zamanla önemli bir haber medyası olma işlevi yüklenmiş; diğer kitle iletişim araçlarına göre hızı, ucuzluğu, kolay ve erişilebilir olması gibi özellikleriyle ön plana çıkmıştır. Özellikle haberin, televizyon gibi daha detaylı süreçlere ihtiyaç duymadan doğrudan ses üzerinden aktarılması, gazeteden çok daha hızlı bir şekilde iletiyi hedef kitlesine ulaştırabilmesi radyoya bir haber medyası olarak gücünü veren olguların başında gelmektedir.

Türkiye, hangi yılda 5 KW güçle ilk düzenli radyo yayına geçmiştir?

Türkiye, 1927 yılında 5 KW güçle ilk düzenli radyo yayına geçmiştir.

Türkiye'de, PTT’nin elindeki vericileri kiralayarak ilk radyo yayınını gerçekleştiren özel şirket hahgisidir? 

Türkiye'de ilk radyo yayınını özel bir şirket olan Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) gerçekleştirmiştir. PTT’nin elindeki vericileri kiralayan şirket, 1936 yılında radyonun devletleştirilmesine ilişkin çıkan yasaya kadar ülkemizde yayıncılığı sürdürmüştür.

1 Mayıs 1964’de, devlet adına radyo ve televizyon yayınlarını gerçekleştirmek amacıyla, özel yasayla özerk tüzel bir kişiliğe sahip olarak kurulmuş olan Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT),  ne zaman “tarafsız” bir kamu iktisadi kuruluş olarak tanımlanmıştır?

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), devlet adına radyo ve televizyon yayınlarını gerçekleştirmek amacıyla, 1 Mayıs 1964’de, özel yasayla özerk tüzel bir kişiliğe sahip olarak kurulmuştur. 1972’deki Anayasa değişiklikleri ile kurum “tarafsız” bir kamu iktisadi kuruluş olarak tanımlanmıştır

Türkiye’de, 1990 yılına kadar radyo ve televizyon yayıncılığı alanındaki tek yetkili devlet kuruluşu olan kurumunun ismi nedir?

TRT : Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, 1964 yılında kurulan ve 1990 yılında kadar Türkiye’deki radyo ve televizyon yayıncılığı alanındaki tek yetkili devlet kuruluşudur.

Türkiye’de, Radyo Televizyon Yüksek Kurulu hangi amaçla kurulmuştur?

1982 Anayasası’nın 133. Maddesine dayanılarak çıkartılan 2954 sayılı yasa, 1983’de yürürlülüğe girerek, yayın sonrası denetim ve değerlendirme yapmak üzere, Radyo Televizyon Yüksek Kurulu kurulmuştur.

Tecimsel yayıncılık nedir?

Tecimsel yayıncılık: Devlet tarafından değil, ticari amacı olan özel kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen yayıncılık türüdür.

Türkiye'de, 1994 tarihinde yürürlülüğe giren Radyo Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun ile Radyo Televizyon Yüksek Kurulu’nun yerine hangi kurulu getirmiştir?

1994 tarihinde yürürlülüğe giren Radyo Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun ile hem TRT’nin hem de özel radyo ve televizyonların aynı kurallara uyması gerektiği belirtilmiştir. Kanun, aynı zamanda Radyo Televizyon Yüksek Kurulu’nun yerine, Radyo Televizyon Üst Kurulu’nu (RTÜK) getirmiştir.

RTÜK, hangi bakanlığa bağlı olarak hizmetlerini sürdürmektedir?

RTÜK, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak hizmetlerini sürdürmektedir.

Türkiye’de radyo haberciliğinin gelişiminde hangi haber ajansının rolü büyüktür?

Türkiye’de radyo haberciliğinin gelişiminde Anadolu Ajansı’nın rolü büyüktür.

1965’e kadar radyolarda dinlenilen haberin adı ne olmuştur?

1965’e kadar radyolarda dinlenilen haberin adı “ajans” olmuştur.

Radyo’nun PTT aracılığıyla Ulaştırma Bakanlığı’na bağlanması hangi yılda olmuştur?

1937 yılında Radyo PTT aracılığıyla Ulaştırma Bakanlığı’na bağlanmıştır.

Hangi yıldan itibaren bültenlerin aktarılması görevini Basın Yayın Genel Müdürlüğü Haber Servisi üstlenmiştir.

1945’ten itibaren bültenlerin aktarılması görevini Basın Yayın Genel Müdürlüğü Haber Servisi üstlenmiştir.

1950’lerde Türkiye’de yayıncılıktaki en önemli olgu nedir?

1950’lerde Türkiye’de yayıncılıktaki en önemli olgu, özellikle muhalefet partilerinin seçimler için bile radyoyu kullanmasının yasaklandığı 1954’ten sonra artan ve 1957’den itibaren şiddetlenerek süren radyonun partizanca kullanımıdır.

Türkiye’de 1990 sonrası ticari yayıncılığın başlamasıyla birlikte, yayıncılık sektöründeki bu yeni dönem, radyo haberciliği üzerinde ne gibi etkiler göstermiştir?

Türkiye’de 1990 sonrası ticari yayıncılığın başlamasıyla birlikte, yayıncılık sektöründeki bu yeni dönem en yıkıcı etkilerini radyo haberciliği üzerinde göstermiştir. 1990 sonrasında özel radyo sayısı hızla artarken, diğer yandan format ve program çeşitliliği azalmıştır. Özel radyolar yerli ve yabancı pop müzik formatlarını tercih ederken, çoğu radyo kanalında haber bültenleri ve programları yayın akışları içindeki yerlerini giderek kaybetmişlerdir.

Radyonun haber verme işlevini yitirmeye başlamasıyla, radyo gazeteciliğinin de bir meslek olarak önemi azalmaya başlamıştır. Özel girişimcilerin ticari kaygıları, reklam geliri televizyona göre oldukça düşük olan radyolarda habere ve haberciye yatırım yapılmasını engellemektedir. Özel radyoların haber saatleri, süreleri ve haber kadroları hep bu ekonomik kaygılar çerçevesinde şekillenmektedir. Özel radyoculuğun başlamasından sonraki dönem içerisinde Türkiye’de özgün radyo haberciliğinin yapılması için gereken maddi koşullar oluşamamıştır. Radyo haberi, büyük grupların radyolarında aynı gruba ait televizyonun haber bültenlerinin aynen yayınlandığı ya da gazetelerin parça parça okunduğu karmaşık ve parçalanmış bir yapıya dönüşmüştür. Bu yapı sebebiyle 1990’lı yıllarda özel radyoların demokrasiye ve çoksesliliğe yapacakları katkılar tartışılırken, günümüzde ticarileşmenin radyonun özgürleştirici bütün özelliklerini elinden alabileceği gerçeği apaçık ortaya çıkmıştır.

1999 yılında yaşanan Marmara Depremi Türkiye’de radyo haber yayıncılığı için neden önemli bir dönüm noktası olmuştur?

Depremle birlikte elektrikler kesilmiş, televizyon yayınları durmuş ve telefonlar kullanılamaz hale gelmiştir. Ancak olay mahallerine ulaşan radyo habercileri diğer tüm medyanın önünde, önemli bir habercilik başarısına imza atmışlardır. 17 Ağustos sabahı depremin etkilerini tüm Türkiye radyolardan öğrenmiş, böylelikle radyonun bir haber aracı olarak önemi yeniden tescillenmiştir.

Türkiye'de 90’lı yıllardan itibaren radyo haberciliği açısından en olumlu gelişme nedir?

90’lı yıllardan itibaren radyo haberciliği açısından en olumlu gelişme, haber odaklı tematik radyo kanallarının yayına başlamış olmasıdır.

Türk Dil Kurumu’na göre televizyon ne anlama gelir?

Televizyon: Fransızca télévision kelimesinden türeyen televizyon Türk Dil Kurumu’na göre, vericiden iletilen dalgaların görüntü ve ses olarak görünmesini ve duyulmasını sağlayan aygıt anlamına gelir.

Televizyon ile ilgili ilk teknik buluş kim tarafından ve kaç yılında yapılmıştır.

Televizyon ile ilgili ilk teknik buluş İrlandalı bir telgrafçı olan Andrew May tarafından 1873 yılında yapılmıştır. May, ışık dalgalarının elektrik akımına çevrilebildiğini ve selenyum adlı kimyasal maddenin elektriğe karşı dirençli olduğunu bulmuştur.

Alman Paul Nipkow' un geliştirdiği, bir resmi dönerken tarayabilen aracın adı ne olarak anılmaktadır?

Alman Paul Nipkow'un geliştirdiği bu araç “döner disk” adı ile anılmaktadır.

Elektronik tarama tekniği kullanılarak yapılan ilk düzenli televizyon yayını kaç yılında ve nerede başlamıştır?

Elektronik tarama tekniği kullanılarak yapılan ilk düzenli televizyon yayını 1936 yılında İngiltere’de başlamıştır. Londra’da Alexandre Palace’de kurulan televizyon stüdyosundan yapılan bu yayın büyük ilgi uyandırmıştır.

İngiltere’den sonra televizyon yayınlarını başlatan ikinci ülke neresidir?

İngiltere’den sonra televizyon yayınlarını başlatan ikinci ülke ABD’dir.

ABD' de, resmi nitelikte ilk televizyon yayını ne zaman başlamıştır?

Her ne kadar deneysel yayınlara RCA 1936 yılında başlamışsa da, resmi nitelikte ilk televizyon yayını 1939 yılında New York’ta yapılmakta olan Dünya Fuarı’ndan izlenimlerin aktarıldığı yayınlarla olmuştur. 1941 yılında yayınlarda reklama yer verilmeye başlanmıştır. Bundan ötürü bazı kaynaklar, ABD’de televizyonların asıl yayına başlama tarihi olarak 1941 yılını almaktadır.

İlk tecimsel renkli yayıncılık kaç yılında ve nerede başlamıştır?

1945 yılında ilk tecimsel renkli yayıncılık Amerika’da başlamıştır.

Televizyonun günümüzde sahip olduğu gücünün ardındaki en temel etkenlerin başında hangi özelliği gelmektedir?

Televizyonun günümüzde sahip olduğu gücünün ardındaki en temel etkenlerin başında, kuşkusuz “haber verebilmesi” gelmektedir. Eş deyişle; televizyon, gücünü ve cazibesini büyük oranda haber aktarabilmesine borçludur.

Haberin, televizyon evreninde önemsenmesinin nedeni nedir?

Haber, televizyon evreninde özellikle gerçekle arasındaki “yakın” ilişki nedeniyle, gösterinin en önemli aktörü konumundadır. Hem kitleleri etkileyebilme gücü, hem de ekonomik ve siyasi güç odaklarıyla “doğrudan” ilişkisi, haberlerin televizyon kuruluşlarında son derece önemsenmesine neden olmaktadır.

Televizyon haberciliğinin gelişiminde hangi ülkeler öncü rol oynamıştır?

Televizyon haberciliğinin gelişiminde Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere öncü rol oynamıştır.

Televizyonda ilk haber bülteni nasıl gerçekleştirilmiştir?

Televizyonda ilk haber bülteni, İngiltere’de 1933 yılında kaydedilmiş, radyo haberlerinin görsel kullanılmadan yayını ile gerçekleştirilmiştir.

Televizyonda İlk akşam haberleri ise hangi televizyon kuruluşu tarafından, ne zaman başlatılmıştır?

İlk televizyon akşam haberleri CBS televizyonu tarafından, 15 Ağustos 1948 tarihinde başlatılmıştır.

CBS televizyonu tarafından başlatılan akşam haberlerindeki amaç ne olmuştur?

CBS televizyonu tarafından başlatılan ilk akşam haberlerindeki amaç, etkili bir haber sunmak değil, CBS’in kamu hizmeti yaptığı izlenimini geliştirmek ve siyasi idareyle ilişkileri iyileştirmektir.

Televizyon tarafından görüntülenen ilk olay nedir?

Philadelphia’daki Ulusal Politik Kongre, televizyon tarafından görüntülenen ilk olaydır.

Televizyonda görünen ilk başkan adayı olarak tarihe geçen kişi kimdir?

Henry Truman, 1948 seçimlerini sürpriz bir şekilde kazanırken televizyonda görünen ilk başkan adayı olarak tarihe geçmiştir.

Resimli radyo haberi olarak başlayan televizyon bültenlerinde ilk kez hangi yıl hareketli resim, yani film kullanılmıştır?

Resimli radyo haberi olarak başlayan televizyon bültenlerinde ilk kez 1951 yılında hareketli resim, yani film kullanılmıştır.

CBS harflerinin açılımı nedir?

CBS: 1928 yılında kurulan Columbia Broadcasting System’ın baş har?erinden oluşan Amerika Birleşik Devletleri’nin en önemli televizyon istasyonlarından biridir.