Radyo ve Televizyon Tekniği Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Televizyon Tekniğinin Temel Özellikleri

1. Soru

Renklerin parlaklık değerleri nelerdir?

Cevap

• Beyaz (White) parlaklık değeri 1.0 • Sarı (Yellow) parlaklık değeri 0.89 • Mavi-Yeşil (Cyan) parlaklık değeri 0.7 • Yeşil (Green) parlaklık değeri 0.59 • Mavi-Kırmızı (Magenta) parlaklık değeri 0.41 • Kırmızı (Red) parlaklık değeri 0.3 • Mavi (Blue) parlaklık değeri 0.11 • Siyah (Black) parlaklık değeri 0


2. Soru

Işığı açıklamak üzere kullanılacak bileşenler nelerdir?

Cevap

• Dalga boyu • Frekans • Genlik


3. Soru

Bir(1) volt değerindeki bir sinyalde yeşil kırmız ve mavi renklerin oranı nedir?

Cevap

Yeşil (G) sinyalin %59’u, Kırmızı (R) sinyalin 0.30’u ve Mavi (B) sinyalin %11’i alınarak Y-Renk Parlaklık Sinyali oluşturulur. Sinyal toplam 1 Volt değerindedir. Y = 0.59 G + 0.30 R + 0.11 B = 1 Vpp


4. Soru

Işığın özellikleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Işık bir elektromanyetik dalgadır. Saniyede 300.000 kilometre hızla yayılır. Uzayda veya maddesel bir ortamda salınım yaparak, etrafında elektrik (E) ve manyetik (M) alan oluşturarak yayılır. Kaynağından çıktıktan sonra tüm yönlere dalgalar şeklinde yayılır.


5. Soru

Bir renk dairesi üzerinde tüm renklerin oluşabilmesi için hangi sinyallere gereksinim vardır?

Cevap

• Y Sinyali • R-Y = V Sinyali • B-Y = U Sinyali


6. Soru

Renk dairesi üzerinde yer alan renklerin oluşum aşamaları nasıldır?

Cevap

• Yansıyıp gelen ışığın içindeki ana renklerin ayrımı • Ana renklerin renk parlaklıklarının elde edilmesi, • Renklerin renk dairesi üzerinde oluşturulması,


7. Soru

Luminance ne demektir?

Cevap

Kırmızı, Yeşil ve Mavi ışık sinyalleri kamerada bulunan CCD’ler tarafından oluşturularak Y-Matrisi’ne gönderilir. Buradan elde edilen sinyale Y- LUMINANCE adı verilir. Luminance, renklerin siyah beyaz veya renk parlaklığı (aydınlık) seviyesidir ve Y harfi ile gösterilir.


8. Soru

Dalga boyu ne demektir?

Cevap

Dalganın, eksenin üst kısmında veya alt kısmında birbirini izleyen iki tepe noktası arasındaki mesafedir ve ? ile gösterilir. Elektromanyetik dalganın ışık hızı ile hareket etmesinden dolayı frekans ve dalga boyu arasındaki ilişkiler; c= f . ? , f=c/ ? , ?=c/f olarak gösterilebilir. Işık hızı c= 3x108m‘dir. Frekans ile dalga boyu arasında ters bir orantı vardır. Frekans yüksekse dalga boyu kısa, dalga boyu uzunsa frekans düşüktür.


9. Soru

Renk doyumu nedir?

Cevap

Bir renk dairesi üzerinde, dairenin merkezini çembere doğru birleştiren vektörün boyu rengin doyumunu belirler. Kırmızı rengini örnek verecek olursak dairenin merkezinde renk beyazdır. Vektör üzerinde çembere doğru gidildiğinde kırmızı renk önce çok soluk bir kırmızı olarak belirir. Çembere yaklaştıkça renk doyuma ulaşarak tam doymuş bir kırmızı renk elde edilir. Bir başka deyişle renk doyumu, dairenin merkezini çembere birleştiren vektör üzerinde, çembere doğru gidildikçe artar, aynı vektör üzerinde çemberden dairenin merkezine doğru gidildikçe azalır.


10. Soru

Frekans hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Bir saniyedeki titreşim sayısı veya sinyalin kaç defa tekrar edildiğidir. Hz ile gösterilir. Frekans ve zaman arasında şu ilişki vardır: f= 1/t veya t=1/f


11. Soru

Genlik hakkında bilgi veriniz?

Cevap

Dalganın periyodik hareketinde eksenin en üst ve en alt tarafında maksimum düzeye ulaştığı yerdir. Bir başka ifade ile sinyalin yoğunluğunu gösterir.


12. Soru

Frekans birimlerinin değeri nedir?

Cevap

• 1 Hz • 1 kHz (kilo Hz), 1000 Hz’dir. • 1 MHz (mega Hz), 1000 kHz’dir. • 1 GHz (giga Hz), 1000 MHz’dir. • 1 THz (tera Hz), 1000 GHz’dir.


13. Soru

Elektromanyetik Spektrumda görülebilir aralık içindeki bazı renklerin dalga boyları ve frekansları yaklaşık olarak nasıldır?

Cevap

• Mavi (Blue), 450-475 nm dalgaboyu, 631-666 THz • Yeşil (Green), 495-570 nm dalgaboyu, 526-606 THz • Kırmızı (Red), 620-750 nm dalgaboyu, 400-484 THz


14. Soru

Toplamsal renk ne demektir?

Cevap

Televizyon tekniğinde Kırmızı, Yeşil ve Mavi ana renklerdir. Üç rengin eşit oranlarda kesişmesiyle ara kesitlerde oluşan renklere Ara Renkler adı verilir. Üç rengin kesiştiği ara kesit beyazdır. Üç Ana Rengin kesişmesiyle Üç Ara Renk oluşumuna Toplamsal Renkler (Additive Colors) denir.


15. Soru

Frame ne demektir?

Cevap

Bir kare tek ve çift satırlardan oluşmak üzere iki kez tarandığında oluşan resme ise bir kare (Frame) adı verilir.


16. Soru

Çıkarımsal renkler ne demektir?

Cevap

Boyaların karışımı ile elde edilen renklere Çıkarımsal Renkler (Subtractive Colors) adı verilir. Işıkla elde edilen ara renkler burada ana renler olarak yer alır. Üç rengin kesiştiği ara kesit siyahtır.


17. Soru

Çıkarımsal renklerin karışımı nasıldır?

Cevap

• Kırmızı-Mavi (Magenta) + Sarı (Yellow) = Kırmızı (Red) Sarı (Yellow) + Mavi-Yeşil (Cyan) = Yeşil (Green) • Kırmızı-Mavi (Magenta) + Mavi-Yeşil (Cyan) = Mavi (Blue) • Kırmızı-Mavi (Magenta) + Mavi-Yeşil (Cyan) + Sarı (Yellow) = Siyah (Black)


18. Soru

Renk türü nedir, nasıl belirlenir?

Cevap

Bir renk dairesi üzerinde herhangi bir noktadaki renk türünün tanımlanabilmesi, o noktadaki rengin doyumuna ve tonuna bağlıdır. Bu nedenle renk dairesi üzerindeki bir rengin türü; Renk Türü (Chromaticity) = Renk Doyumu (Saturation) + Renk Tonu (Hue) ile belirlenir.


19. Soru

Geçmeli taramada 1. Alan ve 2. Alan taraması ne anlama gelmektedir?

Cevap

Tek satırların taranması ile oluşan 312.5 satırlık yarı resme 1.Alan (Şeld), çift satırların taranması ile oluşan 312.5 satırlık yarı resme de 2. Alan (Şeld) adı verilir.


20. Soru

Luminance cihazının çalışma prensibi nasıldır?

Cevap

RGB ve Y sinyallerinin oluşturulmasından sonra sıra bu sinyallerden, renk fark sinyallerinin oluşturulmasına gelmiştir. RGB CCD’lerinden gelen sinyaller önce Y-Matriksine girerler. Buradan Y sinyali çıkar. Y sinyali +Y sinyalidir. Renk farklarının elde edilmesi için bu sinyalin –Y sinyaline de dönüştürülmesi gerekir. Bu nedenle Y sinyali –Y ve +Y çıkış ünitesine gelir. Bu üniteden –Y ve +Y sinyalleri alınır. +Y sinyali doğrudan çıkışa alınır. –Y sinyali R-Y sinyalinin oluşturulması için şeklin üst tarafındaki Toplama Ünitesi’ne gönderilir. –Y, sinyali aynı anda B-Y sinyalinin oluşturulması için de şeklin alt tarafındaki B-Y toplama ünitesine gönderilir.


21. Soru

Renk Çubuklarından oluşan bir sinyalin Renk Parlaklık değerleri nasıldır?

Cevap

• Beyaz (White) parlaklık değeri 1.0 • Sarı (Yellow) parlaklık değeri 0.89 • Mavi-Yeşil (Cyan) parlaklık değeri 0.7 • Yeşil (Green) parlaklık değeri 0.59 • Mavi-Kırmızı (Magenta) parlaklık değeri 0.41 • Kırmızı (Red) parlaklık değeri 0.3 • Mavi (Blue) parlaklık değeri 0.11 • Siyah (Black) parlaklık değeri 0


22. Soru

Bir video sinyalinin değerleri nelerdir?

Cevap

• Burst Sinyali = 0.3 V • Eş zamanlama Sinyali = 0.3 V • Bileşik Video Sinyali = 0.7 Volt Video + 0.3 Volt • Eş zamanlama Sinyali = 1 Vpp Vpp = Volt (Tepeden Tepeye Voltaj Değeri)


23. Soru

Televizyonda kırpışmanın önlenebilmesi için ne yapılmalıdır?

Cevap

Televizyonda kırpışmanın önlenebilmesi için her kare iki defa taranır. Önce tek satırlar 1, 3, 5,…….312.5 sonra aynı kare 2, 4, 6,….312.5 çift satırlar olarak taranır. Tek ve çift satırlar birbirinin içine geçirilerek bir resim karesi oluşturulur.


24. Soru

Akım seviyesine göre renk değişimi nasıldır?

Cevap

• Akım seviyesi 0 ise renk siyahtır. • Akım seviyesi 0.5 ise renk gridir. • Akım seviyesi 1 ise renk beyazdır.


25. Soru

Vektroskop (Vectroscope) cihazının çalışma prensibi nasıldır?

Cevap

Vektroskop’un bir ekseninden V=R-Y sinyali, diğer ekseninden ise U=B-Y sinyali girmektedir. Her iki eksende de Burst ve tüm sinyaller farklı değerlerde yer almaktadır. Her renk değerinin iki eksenden girişlerinin tepe değerleri renk dairesi üzerinde kesiştirildiğinde, Burts ve tüm renkler PAL standardına uygun renk doyum ve renk tonu değerlerinde elde edilmiş olurlar.


26. Soru

Bileşik Video Sinyali (Composite Video Signal) ne demektir?

Cevap

Televizyon stüdyolarında bulunan ve Dalga şekli izleyicisi (Wave- form Monitor) adı verilen bir izleyicide Renk Çubuklarının her satırı izlenir. Bu sinyale Bileşik Video Sinyali (Composite Video Signal) adı verilir. Bileşik Video sinyali içinde, Renk Parlaklık (Luminance) ve Renk (Chrominance) sinyalleri birleştirilmiş olarak yer alır.


27. Soru

Toplamsal renklerin karşımı nasıldır?

Cevap

• Kırmızı (Red) + Mavi (Blue) = Kırmızı-Mavi (Magenta) Kırmızı (Red) + Yeşil (Gren) = Sarı (Yellow) • Yeşil (Green) + Mavi (Blue) = Mavi-Yeşil (Cyan) • Kırmızı (Red) + Yeşil (Green) + Mavi (Blue) = Beyaz (White)


28. Soru

Analog televizyon sistemleri nelerdir?

Cevap

• PAL • NECAM • NTSC


29. Soru

PAL televizyonu üzerindeki renk açılarının değeri nedir?

Cevap

• Renk referans sinyali (Burst) açısı 135° • Mavi-Kırmızı; (Magenta)Mg açısı 60.7° • Kırmızı (Red) R açısı 103.5° • Sarı (Yellow) Yl açısı 167.1° • Yeşil (Green) G açısı 204.7° • Mavi-Yeşil; (Cyan) Cy açısı 286.5° • Mavi (Blue) B açısı 347.1°


30. Soru

Vektroskop (Vectroscope) cihazının görevi nedir?

Cevap

PAL televizyon sisteminde her rengin doyumu ve tonu bir standart olarak belirlenmiştir. Herhangi bir nedenle rengin doyumu veya tonu değişirse renklerin tümü değişir. Bu nedenle televizyon stüdyolarında bulunan ve Vektroskop (Vec-troscope) adı verilen bir monitör ile renk doyum ve ton kontrolleri yapılır.


31. Soru

PAL, NECAM ve NTSC sistemlerinin özellikleri nelerdir?

Cevap

• PAL (Phase Alternating Line) ve SECAM (Sequential Color with Memory) Sistemlerinde, hareketliliğin sağlanabilmesi için saniyede 25 kare gösterilir. Bir karedeki satır sayısı 625’tir. Sistemin frekansı 50Hz’dir. • NTSC (National Television System Committee) sisteminde hareketliliğin sağlanabilmesi için saniyede 30 kare gösterilir. Bir karedeki satır sayısı 525’tir. Sistemin frekansı 60Hz’dir.


32. Soru

Sinemada hareketlilik nasıl sağlanmaktadır?

Cevap

Sinemada film gösterilirken, insan gözü, her karedeki değişimi sanki bir sonraki karede birbirinin devamı gibi ve hareketli olarak algılar. Sinemada film göstericisinin hızı bir saniyede 24 kare geçecek şekilde ayarlanmıştır. Bir başka deyişle, film göstericisi saniyede birbirini izleyen 24 kare gösterir. Böylece hareketlilik sağlanmış olur. Resim karelerinin arka arkaya gösterilmesi, izleyicide hareketlilik algısı yaratır.


33. Soru

Televizyonda resim gösterimi nasıl sağlanır?

Cevap

Televizyonda hareketli resimler, her resim karesinin taranması (scanning) temeline dayanır. Tarama genellikle bir elektronik kamera ile yapılır. Tarama ışını her kareyi yatay olarak satır satır tarar. Tarama yapılırken her satırdaki ışık yoğunluğu elektrik akımlarına dönüştürülür. Elektrik akımlarına eş zamanlama (synchronization) darbeleri eklenerek resim sinyalleri oluşturulur. Resim sinyalleri bir verici veya kablo aracılığı ile alıcıya ulaştırılır. Televizyon alıcısına gelen elektrik akımları gösterme ışını ile ekranda tekrar taranarak ışığa dönüştürülür.


34. Soru

Analog televizyon sistemleri hangileridir?

Cevap

PAL, SECAM ve NTSC analog televizyon sistemleridir.


35. Soru

PAL ve SECAM sistemlerinin özellikleri nelerdir?

Cevap

PAL ( Phase Alternating Line) ve SECAM (Sequential Color with Memory) Sistemlerinde, hareketliliğin sağlanabilmesi için saniyede 25 kare gösterilir. Bir karedeki satır sayısı 625’tir. Sistemin frekansı 50Hz’dir.


36. Soru

NTSC sisteminin özelliği nelerdir?

Cevap

NTSC ( National Television System Committee) sisteminde hareketliliğin sağlanabilmesi için saniyede 30 kare gösterilir. Bir karedeki satır sayısı 525’tir. Sistemin frekansı 60Hz’dir.


37. Soru

Kırpışma (flicker) nedir?

Cevap

Televizyonda her kare taranmış satırlardan oluşur. PAL sisteminde hareketliliğin sağlanabilmesi için saniyede 25 kare (1/25sn) gösterilmesi gerekir. Tarama işlemine birbirini izleyen satırlarla 1, 2, 3,……625 olarak devam edildiğinde kırpışma (flicker) oluşur.


38. Soru

Geçmeli tarama nedir?

Cevap

Televizyonda kırpışmanın önlenebilmesi için her kare iki defa taranır. Önce tek satırlar 1, 3, 5,…….312.5 sonra aynı kare 2, 4, 6,….312.5 çift satırlar olarak taranır. Tek ve çift satırlar birbirinin içine geçirilerek bir resim karesi oluşturulur. Bu yöntemle televizyonda kırpışma önlenmiş olur ve kırpışmayı önleme yöntemine Geçmeli Tarama denir.


39. Soru

Bir kare (frame) nedir?

Cevap

Tek satırların taranması ile oluşan 312.5 satırlık yarı resme 1.Alan (Field), çift satırların taranması ile oluşan 312.5 satırlık yarı resme de 2. Alan (Field) adı verilir. Bir kare tek ve çift satırlardan oluşmak üzere iki kez tarandığında oluşan resme ise bir kare (Frame) adı verilir.


40. Soru

Satırların elektrik akımına dönüştürülmesinde boşluk ne anlama gelmektedir?

Cevap

Tarama ışını, bir satırı ekranın solundan başlanarak sağına kadar tarandıktan sonra, bir alt satırı taramak için sol tarafa dönmesi gerekir. Tarama ışınının geri dönüşü sırasında ekranda görünmemesi için karartılması gerekir. Bu dönüş süresine Boşluk adı verilir.


41. Soru

Burst nedir?

Cevap

Resmin renkli olabilmesi için satırlara Burst adı verilen Renk Referans sinyali eklenmesi gerekir.


42. Soru

Dalga boyu nedir?

Cevap

Dalganın, eksenin üst kısmında veya alt kısmında birbirini izleyen iki tepe noktası arasındaki mesafedir ve l ile gösterilir.


43. Soru

Frekans nedir?

Cevap

Bir saniyedeki titreşim sayısı veya sinyalin kaç defa tekrar edildiğidir. Hz ile gösterilir.


44. Soru

Genlik nedir?

Cevap

Dalganın periyodik hareketinde eksenin en üst ve en alt tarafında maksimum düzeye ulaştığı yerdir. Bir başka ifade ile sinyalin yoğunluğunu gösterir.


45. Soru

Renk doyumu nedir?

Cevap

Bir renk dairesi üzerinde, dairenin merkezini çembere doğru birleştiren vektörün boyu rengin doyumunu belirler. Renk doyumu, dairenin merkezini çembere birleştiren vektör üzerinde, çembere doğru gidildikçe artar, aynı vektör üzerinde çemberden dairenin merkezine doğru gidildikçe azalır.


46. Soru

Renk tonu nedir?

Cevap

Bir renk dairesi üzerindeki vektörün açısı rengin tonunu belirler. Dairenin merkezini çembere birleştiren vektörün açısı değiştikçe rengin tonu değişir.


47. Soru

Bir renk dairesi üzerinde yer alan renklerin oluşumu hangi aşamalarla gerçekleşir?

Cevap

Bir renk dairesi üzerinde yer alan renklerin oluşumu aşağıdaki aşamalarla gerçekleşir:

  • Yansıyıp gelen ışığın içindeki ana renklerin ayrımı
  • Ana renklerin renk parlaklıklarının elde edilmesi
  • Renklerin renk dairesi üzerinde oluşturulması

48. Soru

Luminance nedir?

Cevap

Luminance, renklerin siyah beyaz veya renk parlaklığı (aydınlık) seviyesidir ve Y harfi ile gösterilir. Renkli TV sistemlerinde Y sinyali R,G,B‘den türetilir. Bir başka deyişle her rengin bir gri değeri (parlaklığı) vardır. Bir renk diğer bir renkten, rengin gri olarak ifade edilen rengin parlaklığı ile ayrılabilir.


49. Soru

Bir renk dairesi üzerinde renklerin tümünün edilebilmesi için hangi sinyaller oluşturulmuştur?

Cevap

Bir renk dairesi üzerinde renklerin tümünün edilebilmesi için,

  • Y Sinyali
  • R-Y = V Sinyali
  • B-Y = U Sinyali oluşturulmuştur.

50. Soru

Vektroskop nedir?

Cevap

PAL televizyon sisteminde her rengin doyumu ve tonu bir standart olarak belirlenmiştir. Herhangi bir nedenle rengin doyumu veya tonu değişirse renklerin tümü değişir. Bu nedenle televizyon stüdyolarında bulunan ve Vektroskop (Vectroscope) adı verilen bir monitör ile renk doyum ve ton kontrolleri yapılır.


51. Soru

Bileşik Video Sinyali (Composite Video Signal) nedir?

Cevap

Televizyon stüdyolarında bulunan ve Dalga Şekli İzleyicisi (WaveformMonitor) adı verilen bir Renk Çubuklarının her satırı izlenir. Bu sinyale Bileşik Video Sinyali (Composite Video Signal) adı verilir. Bileşik Video sinyali içinde, Renk Parlaklık (Luminance) ve Renk (Chrominance) sinyalleri birleştirilmiş olarak yer alır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v